OSMANLI DEVLETİ’NDE ISLAHATLAR

Duraklama ve Gerileme ıslahatları Duraklama ıslahatları(XVII) şiddet içeriklidir ve batı etkisi söz konusu değildir. Gerileme ıslahatları (XVIII) batı etkisiyle yapılmıştır. Her iki dönemde ulema ve yeniçerilerin ıslahatlara tepkisi olmuştur. Lale devri ve III. Selim ,Gerileme dönemi içerisindeki dönemlerdir.

DAĞILMA ISLAHATLARI II.MAHMUT ISLAHATLARI Sened-i İttifak (1808) Padişah ile Ayanlar arasında imzalanan bir sözleşmedir. Hem merkezi otoriteyi güçlendiren ,hem zayıflatan bir yönü vardır. Batı etkisi yoktur.

Askeri Islahatlar Sekban-ı Cedit Ocağı ve Eşkinci Ocağı açıldı. Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. (Vakay-ı Hayriye (1826)) Yeniçeri Ocağı’nın yerine Asakir-i Mansure_i Muhammediye Ordusu kuruldu. Vilayetlerde Redif Birlikleri oluşturuldu. Harbiye, Tıbbiye ve Mızıka-i Hümayun açıldı. İlk kez askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı.

Yönetim Islahatları Divan kaldırılarak yerine Nazırlıklar kuruldu. Tımar kaldırılıp Memurlar maaşa bağlandı. Memur ve askere tek tip kıyafet ve fes zorunluluğu getirildi. Muhtarlıklar kuruldu.Karantina uygulandı. Müsadere usulü kısmen kaldırıldı. Padişah portreleri devlet dairelerine asıldı. Pasaport zorunluluğu getirildi.

Ekonomik Islahatlar Vergileri tespit etmek için mülk sayımı yapıldı. Yerli esnafın korunmasına çalışıldı. Yerli malı kullanımı zorunlu hale getirildi NOT:Balta limanı antlaşması bu dönemdedir.

Eğitim-Kültür Islahatları İstanbul’da ilköğretim zorunluluğu getirildi. Enderun Mektebi kapatıldı.Mekteb-i Maarif-i Adliye açıldı (Devlet memuru yetiştirmek için). İlk Resmi Gazete olan Takvim-i Vekayı çıkarıldı. Avrupa’ya ilk kez öğrenciler gönderildi.

TANZİMAT DÖNEMİ ISLAHATLARI

Islahatları Hızlandıran Etkenler Tanzimat fermanı– Mısır sorunu Islahat fermanı – Paris antlaşması I.Meşrutiyet--- Tersane Konferansı II.Meşrutiyet--- Reval Görüşmeleri Ortak nedenler İmparatorluğun dağılmasını önleme isteği Azınlık isyanlarını engelleme düşüncesi Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti’nin içişlerine müdahalesini önleme isteği Dağılmayı önleme isteği

TANZİMAT FERMANI İlk kez bir yasa ile Padişah’ın yetkileri kısıtlanmıştır. Kanun üstünlüğü kabul edilmiştir. Halkın ve devletin karşılıklı görev ve yetkileri belirlenmiştir. Batı tarzı mahkemeler kurulmuştur. Askerlik vatan hizmeti olmuştur. Anayasal yönetime geçişe ortam hazırlanmıştır.  Müsadere kaldırıldı

Gayr-i Müslimler istedikleri yerde okul açabilecek.Mabed kurabilecek ISLAHAT FERMANI(1856) Hristiyan ve Musevileri küçük düşürecek kelime ve unvanlar kullanılmayacak. Azınlıklar da devlet memuru olabilecek. Azınlıklar İl ve Belediye Meclisleri’ne katılabilecek.(Yerel Yönetime) Gayr-i Müslimler istedikleri yerde okul açabilecek.Mabed kurabilecek Dayak, işkence ve angarya kaldırılacak. Azınlıklara askere alındı .Bedelli askerlik uygulanmaya başlandı.Cizye kalktı. Karma mahkemeler kuruldu.

I.MEŞRUTİYET DÖNEMİ

Kanun-i Esasi’de; İlk kez halk yönetime ortak oldu İki meclis açıldı(Mebusan- Ayan ) Padişah bir çok alanda gücünü korudu. Hükümet Padişah’a karşı sorumludur. Padişah gerekli gördüğünde Meclis’i açma-kapama yetkisine sahiptir. Padişah,sürgün ve sansür yetkisine sahiptir. Padişah, bir yasa teklifini sınırsız veto edebilme hakkına sahiptir.

I.Meşrutiyet Dönemi’nin Sona Ermesi II. Abdülhamit 1877-1878 (93 Harbi) Osmanlı-Rus Savaşı’nı bahane ederek meclis’i kapatmış ve Anayasa’yı yürürlükten kaldırmıştır. Meşrutiyet yönetiminin sona ermesiyle beraber 30 yıl sürecek olan İstibdat (Baskı) Dönemi başlamıştır.

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ

II. Kanun-i Esasi’de yapılan değişiklikler: (1909 Değişikliği) Padişah’ın mutlak yetkileri sınırlandırılmıştır. Hükümet padişah’a değil, Meclis’e karşı sorumlu tutulmuştur. Yasa teklifi için gerekli olan Padişah izni kaldırılmıştır. Padişahın sürgün ve sansür yetkisi sona erdirildi. Çok partili hayat başladı.

II.Meşrutiyet ilanı sırasında.. Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti Avusturya Bosna –Hersek’i ilhak etti Yunanistan Girit’i işgal etti