KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

KKKA, Nairovirüs grubundan virüslerin meydana getirdiği, şiddetli seyir gösteren ve öldürücülüğü oldukça yüksek (%30) bir hastalıktır.

Kırım- Kongo Hemorajik Ateşi İlk kez 1944’de Kırım’da tanımlanmış  Kırım Hemorajik Ateşi 1956’da Kongo’da tanımlanmış  Kongo Hastalığı 1969’da iki etkenin aynı olduğu bulunmuş  Kırım-Kongo Hemorajik Ateşi

Türkiye’de Durum Fark edilen ilk olgu Mayıs 2002’de Tokat’ta görülmüştür. 2003 yılında hastalığın KKKA olduğu anlaşıldı.

Hastalık hayvanlarda daha sık görülür, ancak asemptomatik (klinik bulgu vermeden) seyreder. Zoonotik hastalıklar grubundandır (hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar).

Vektörlük Keneler en etkin biyolojik vektörlerdir. Hyalomma türleri en sık etkendir.

Kene İle Bulaşan Enfeksiyonlar Babeziyoz Colorado kene ateşi Erlihiyoz Kene ile bulaşan tekrarlayan ateş Lyme hastalığı Kayalık dağlar benekli ateşi Boutounesse ateşi Kırım-Kongo Hemorajik Ateş Q ateşi

Erkek erişkin kene Dişi erişkin kene Nimf (deriye yapışmış) Larva Nimf Erkek erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma kan emmiş Dişi erişkin Hyalomma

850 tür keneden 30’ u KKKA bulaştırır ! Kenenin bulaştırma şekli Kan emerek (tükrük salgısı) Temas (ezilmesi durumunda)

Bulaşma Keneler, enfekte hayvanlardan kan emerken aldıkları virüsu vücutlarında muhafaza eder, daha sonra yine kan emerken sağlıklı hayvan ve insanlara bulaştırırlar.

Virusun izole edildiği hayvanlar Sığır Koyun Keçi Yabani tavşan Tilki

Virus, vektör kenelerin tüm formlarından (nimf, larva, erişkin) izole edilebilir Avrupa ve Güney Afrika arasında göç eden göçmen kuşlar virusun iki kıta arasında taşınmasında rol oynamış olabilir Dişi kene bir kerede 5000-7000 yumurta bırakır. Trans-ovariyan geçiş vardır (Yavruları da hastalık taşır)

KENELERİN YAŞAM ALANLARI Bu hastalığı taşıyan kene türleri özellikle bozkır iklimi ile diğer iklim kuşaklarının kesiştiği, bol yaban hayvanı barındıran ve meşelik ormanların yoğun olduğu kırsal alanlar başta olmak üzere ülkemizin birçok yerinde görülebilir. Keneler, dere ve göl kenarları, fundalık alanlar, ormanlar, kumlu topraklar ve sıva yapılmayan meskenlerde yaşamlarını sürdürürler.

KKKA Hastalığında Mevsimsel İlişki Mevsimsel özellik gösterir, vektör kene hareketleri sıcak mevsimde artar Genelde çoğu olgu Haziran-Eylül arasında Türkiye’de NİSAN-EKİM arasında görülmektedir.

İnsanlara virus bulaşı; A- İnfekte kenelerin ısırması B- Viremik hayvanların kesilirken hayvana ait kan ve dokularla temas C- İnfekte hastalardan 1-Sekresyonlarla direk temas 2-İnfekte doku ve kan teması 3-Laboratuvardan olmaktadır.

Kenelerin Vücuda Tutundukları Bölgeler Kıvrımlı ve korunmasız yerler: Saçlı deri Kulak içi İnguinal bölge Boyun Kan akımının yoğun olduğu bölgeler Derinin ince olduğu bölgeler

Kimler risk altındadır? Tarım çalışanları Hayvancılık yapanlar Çiftlik çalışanları Çobanlar Kasaplar Mezbaha çalışanları Et ürünleri market işçileri

Kimler risk altındadır? Veterinerler ve hasta hayvan ile teması olanlar Endemik bölgelerde görev yapan sağlık personeli Askerler Kamp ve piknik yapanlar Deri fabrikası çalışanları

İnkübasyon Süresi Bulaş yolu ile ilişkilidir Kene ısırığı varsa 1-9 gün, İnfekte kan ile bulaş ise 5-13 gün.

Başlangıç Semptomları (Nonspesifik) Sıklıkla ani başlayan Ateş Baş ağrısı, Aşırı halsizlik, yorgunluk, Eklem ve kas ağrısı, Karın ağrısı, Bulantı, kusma ve ishal,

Diğer Bulgular Karaciğer hasarı ve trombosit sayısında azalma ile karakterizedir. Hemorajik döküntü Burun kanaması Kanlı kusma İdrar ve gaitada kan Ağır olgularda karaciğer, böbrek ve akciğer yetmezliği gelişir Ölümler genelde hastalığın 5 -14. günleri arasında görülür.

CDC Public Health Image Library

KENE ÇIKARILMASI Keneler virüsü, vücuda yapıştıktan hemen sonra vermeyip, bunun için belirli bir süre gerektiğinden kenenin en kısa sürede çıkarılması çok önemlidir. Keneler kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir cımbız veya pens yardımıyla kenenin vücuda yapıştığı yerden tutularak, sağa sola oynatılarak çıkartılmalıdır.

KENE ÇIKARILMASI Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı, kolonya vb.) kesinlikle dökülmemeli ve keneler sigara veya kibrit gibi fiziksel yöntemlerle uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü bu durumda keneler kusmakta ve mikrobu vücuda verebilmektedir. Mecbur kalınırsa (deri içinde kenenin başının kalması vb.) kenelerin cerrahi yöntemle çıkarılması gerekmektedir.

Kene ile temas edenlerin 10 gün süre ile kendisini izlemesi, bu süre içinde ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, bulantı kusma, kanama gibi belirtilerin ortaya çıkması halinde Hastaneye başvurmaları gerekmektedir.

Koruyucu giysi Hastaya bakım veren tüm sağlık çalışanları Hastanın atıkları ve giysilerini temizleyen personel Hastanın testlerini yapan laboratuvar personeli Tıbbi atık personeli Cenazeyle uğraşanlar Aile üyeleri kendilerine hastalık bulaşmasını önlemek için maske, eldiven vb. koruyucu giysi kullanmalıdır.

KESİN TANI Kesin tanı için, şüpheli vakalardan kan örneği alınarak Ankara Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezine gönderilir.

Tedavi Spesifik tedavisi yoktur Destek tedavisi (Kan replasmanı, solunum-dolaşım desteği vb.) Antiviral ilaç (Ribavirin) kullanılabilir.

KKKA VAKA DAĞILIMLARI

KKKA Vakalarının Görüldüğü İller (Türkiye, 2004)

KKKA 2007 2007 yılında Türkiye genelinde yaklaşık 1500 Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi şüpheli/olası vakasının bildirimi söz konusu olmuştur. Bunlardan 717’si kesin vaka’dır.

SAMSUN KKKA VAKALARI 2004 2005 2006 2007 2008 (6 Mayıs) 1 4 6 2

İKAMET ADRESİNE GÖRE 2004-2008 KKKA VAKALARININ DAĞILIMI SAYI MERKEZ 4 VEZİRKÖPRÜ 2 HAVZA ÇARŞAMBA 3 AYVACIK 1 BAFRA TAFLAN SALIPAZARI SAMSUN (Misafir) TOPLAM 19

KORUNMA VE KONTROL Etkin ve güvenilir aşısı yoktur. Kenelerin aktif olduğu dönemde bol oldukları yerlerden kaçınma, Kapalı giysi, Ayakkabı, Giysi ve deride kene kontrolu, Hayvanlarla uğraşanların eldiven ve koruyucu giysiler giymesi, Hayvan sahipleri hayvanlarını ve hayvan barınaklarını kenelere karşı uygun akarisitlerle ilaçlamalıdır.

KORUNMA VE KONTROL Piknik amaçlı olarak su kenarları ve otlak şeklindeki yerlerde bulunanlar döndüklerinde mutlaka üzerlerini kene bakımından kontrol etmeli, kene varsa vücuttan uzaklaştırılmalıdır. Ormanlarda çalışan işçilerin ve ava çıkanların lastik çizme giymeleri veya pantolonlarının paçalarının çorap içine almaları kenelerden koruyucu olabilmektedir. İnsan ve hayvanları korumak için repellent olarak bilinen böcek kaçıranlar dikkatli bir şekilde kullanılabilir.

KENE KOVUCU İLAÇLAR Giysilere, çadır, uyku tulumu, koltuk, kanepe, halı, kilim perde, duvar gibi kenenin uzak tutulması istenen alanlara uygulanır. Uzun süreli koruma sağlar. Giysilere giymeden önce uygulanıp kuruduktan sonra giyilir. Ken-Kov Aeresol (TAMAY) Anti-Kene Sprey (PCI) Sivrisinekler için piyasada mevcut olan direkt vücuda sürülen ilaçlar kenelere karşı da kullanılabilir. Kısa süreli koruma sağlar. OF, KOV, SİN-KOV vb.

DEFİN İŞLEMLERİ Cenazeyi hazırlayacak kişi kendisi için koruyucu önlemler almalıdır (Eldiven, maske, gözlük vb.). Ceset yıkandıktan sonra 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile spreylenmeli, ceset torbasına konulmalıdır. Tabutun açılmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Mezarın derinliği en az 2 metre olmalı ve cenazeler tabutla gömülmelidir. Cenaze naklinde kullanılan araç 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile dezenfekte edilmelidir.

SAĞLIKLI GÜNLER TEŞEKKÜRLER