YAPISAL MODEL (SALVADOR MİNUCHİN) Ailenin yapısı: Aile bireyleri arasındaki etkileşim nasıl düzenlenmiştir? - Ailenin işlev örüntüleri ne kadar esnektir? - Aile bireylerinin yakınlığı ne kadardır? İç içe (enmeshed) ilişkilerden kopuk (disengaged) ilişkilere kadar değişir. - Ailenin ardalanı nasıldır? Destek kaynakları ve yaşamsal zorlayıcı etmenler nelerdir? Örn. Geniş aile, ev, iş ve okul ortamları. - Aile hangi gelişimsel dönemlerdedir? - “Hasta” olarak tanımlanan kişinin belirtileri ailede ne gibi amaçlara hizmet etmektedir ve ailenin etkileşim örüntüleri içine nasıl yerleşmiştir.

- Sınırlar Aile içi etkileşimin başlıca özellikleri: - İttifaklar - Güç dengeleri

Üç-eksenli Şema - Ailenin gelişimsel-işlevsel bozuklukları: Evlilik, çocuk sahibi olma, çocuk yetiştirme, ayrışma-bireyleşme, ayrılık/boşanma, tek-ebeveynli aile, yeniden evlenme ve süregen yapısal değişiklikler - Ailede alt sistem işlev bozuklukları: eşler arası, ana-baba çocuk ve kardeşler alt sistemleri. - Aile grubu işlev bozuklukları: yetersiz işlev görme, aşırı yapılandırılmışlık, sağlıksız bütünleşmeler, duygusal kopukluk, dezorganizasyon, sosyal yalıtılmışlık, sosyal sapkınlık, çeşitli gizler, gizemler, temalar ya da inançların egemenliği.

Sirkumpleks Model · Kohezyon (bütünlük) · Uyum becerileri - Kaotik - Esnek - Standart - Katı

Sistemik Aile Tedavisinin Temel İlkeleri 1. Varsayım Oluşturma · Aile neden o gün., o sorunla başvurmuştur? · Sorunun ortaya çıkmasına ve sürmesine yol açan olaylar ya da davranışlar nelerdir? · Aile sorunla baş etmek için ne tür yöntemler geliştirmiştir? · Sorun sürerse ailede neler olur? · Sorun ortadan kalkarsa ailede neler olur? 2. Döngüsellik · Aile bireyleri arasındaki yineleyici karşılıklı ilişkiler nasıl? · Her bir üye diğerlerinin davranışlarını nasıl etkiliyor ve onlardan nasıl etkileniyor? 3. Yansızlık · Aile bireylerine karşı · Düşüncelere, değer yargılarına, amaçlara ve inançlara karşı · Değişime karşı

Sistemik aile terapisinin aşamaları 1. Sosyal Aşama: · Ailenin ilk andaki davranışları nasıl? · Herkes nasıl oturmayı seçti? · Duygu durumları nasıl? · Kim kime ne yapmasını söylüyor? · Kim ilk konuşuyor? 2. Görüşmenin Yapılandırılması · Yeri · Saati · Oturum sayısı · Biçemi · Kuralları: Şiddet, gizlilik, kayıt vb.

1. Sorunun konuşulması · “Sizim buraya getiren nedir?” ya da “Sağlamak istediğiniz değişiklikler nelerdir?” · Aile sözü edilen sorunları çözmek için geçmişte neler denemiştir? · Aile bireyleri sorunu nasıl konuşuyor? · Kim önderlik ediyor? · Sözel ve sözel olmayan iletişim şekilleri nelerdir? · Neden şimdi başvurdular? · Belirtisinin sıkıntısını en çok kim çekiyor? · Belirtisinin sıkıntısını en az kim çekiyor? · “Hasta” birden iyileşse ne olurdu? · Belirtinin herkes üzerindeki olumlu etkileri nelerdir?

Belirti nasıl sorulur? Ne? · Hastanın sunduğu sorun nedir? · Sorunun hizmet ettiği aile işlevi nedir? · Sorunun ardalanı (bağlamı) nedir? Neden? · Sorun neden var? · Neden o zaman ortala çıkmış? · Neden bu belirti? Ne zaman? · Belirti ne zaman ortaya çıkmış? · Ne zamanlar artıyor? · Ne zamanlar azalıyor?

· Belirtiyi kim taşıyor? · Belirti kimin varlığında ortaya çıkıyor? · Kiminle birlikteyken hafifliyor, kimle birlikteyken şiddetleniyor? · Belirtiden kim nasıl etkileniyor? Nasıl? · Belirti aileyi nasıl etkiliyor? · Aile belirtiyi nasıl etkiliyor?

4. Etkileşim aşaması 5. Tedavi planının ve amaçlarının tanımlanması aşaması 6. görüşmenin sonlandırılması Ailenin Gelişimsel Öyküsü · Eşlerin kendi aile öyküleri - Nerede doğmuşlar? - Ailelerin büyüklüğü - Nerede yetişmişler ve okula gitmişler? - Birbirlerini tanımadan önce ne işler yapmışlar? - Çocukluk yaşantıları ve aile bireyleriyle bugünkü ilişkilerini nasıl? · Eşler nasıl tanışmışlar? · Nasıl evlenmişler? · Evli bir çift olarak yaşamaya nasıl uyum sağlamışlar? · Çocuksuz dönem nasıl geçmiş? · Mesleki, sosyal ve cinsel uyumları nasılmış? · Çocukların doğmasıyla ailede ne gibi değişiklikler meydana gelmiş? · Kazanımlar ve sorunlar nasıl ele alınmış ve üstesinden nasıl gelinmiş? · Ailede beklenmedik krizler yaşanmış mı?

Aile Sistemine Katılmak: · Taklit (mimesis) · Uyum (accomodation) · Sürdürme (maintenance) · İzleme (tracking)

Formülasyon: · Sorunların kısaca betimlenmesi · Her bir aile bireyinin yaşı, işi, diğerleriyle ilişkileri ve içinde bulunduğu gelişimsel dönem · Soruna ilişkin terapistin görüşü. Sorunları yaratan ve sürdüren etmenler · Ailenin vasıfları, güçlü yanları ve değişme hevesi · Ailenin ekolojik yapısı (üst sistemleri) ve bundan nasıl etkilendiği

Ailenin Değerlendirilmesi ve Endikasyonları: 1- Belirtiyi taşıyan çocuk ya da ergense 2- Sorun cinsel alandaysa 3- Sorun ciddi bir aile ya da evlilik sorunuysa. Özellikle evlilik ilişkisinin geleceği, çocukların bakımı ya da aile bireylerinin sağlık / iş durumu tehdit altındaysa 4- Aile yakın zamanda bir yaşam ya da duygusal bir sorunla karşılaşmışsa. Ör. Ciddi hastalık, kaza, iş yitimi, ölüm, doğum ya da evden ayrılık. 5- Aile bireylerinden biri sorunun bir aile sorunu olduğunu düşünüyorsa, 6- Ailede birden fazla birey psikiyatrik tedavi görüyorsa 7- Bireylerin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bir bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa 8- Bireysel ya da grup terapisinde aile sorunları ile çok fazla uğraşılıyor ve terapi başarısız oluyorsa 9- Bireyin değerlendirilmesinde belirtilerin, ailenin işleyişi açısından anlamlı olduğu kanısına varılırsa

Aile Terapisi Endikasyonları: 1- Evlilik sorunlarıyla baş vurulmuşsa 2- Aile bireyleri arasındaki ilişki sorunlarıyla baş vurulmuşsa 3- Aile ve iletişimde süregen sorunlar varsa. Ör. Projektif idantifikasyon, paranoid-şizoid işlev ya da şizofreni 4- Ergende antisosyal davranışlar varsa. Ör. Seçkisiz cinsel ilişkiler, madde kötüye kullanımı, suça ya da şiddete yönelik davranış 5- Ergenin ana-babadan ayrışmasına ilişkin sorunlar varsa 6- Çocuk ana-babayı denetliyor ya da yönetiyorsa 7- Diğer terapi biçimleri başarısız olmuşsa 8- Aile tedaviyi kabul ediyor ama birey etmiyorsa 9- Bireyin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bir bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa 10- Ailede birden fazla bireyin terapi gereksinimi olmasına karşın koşullar elvermiyorsa

Aile Terapisi Kontrendikasyonları: 1- Aile bireylerini bir araya getirmek fizik koşullar nedeniyle olanaksızsa 2- Eğitimli bir terapist yoksa 3- Hastalığın geç döneminde baş vurulmuşsa 4- Sistemde oluşacak değişiklik hassas dengeleri bozarak aileden kopmalara yol açacaksa 5- Aile, bir okul ya da mahkeme gibi bir kurum tarafından sevk edilmişse.