Öğretmen tipleri nelerdir? Yılmaz inan TDE ÖĞRETMENİ

Kuralcı( otoriter) öğretmen tipi: Bu öğretmen tipinde bütün güç öğretmene aittir. Öğretmen öğrencilerden neler beklediğini , sınıf ve çalışma kurallarını bizzat kendisi belirler. Öğretmenin vermiş olduğu emirlere koşulsuz uymayan öğrenciler cezaya tabi tutulur. Öğrencilerin derslerinde başarı sağlaması için zorlanmalı ve sıkı bir şekilde denetlenmelidir.

2. Otokratik ( zorlayıcı) öğretmen tipi: Öğretmen tamamen başarıya odaklanmıştır. Öğretmen öğrencilerine zor hedefler belirler ve onlardan üstün performans beklediğini her fırsatta dile getirir. Öğrencileri genel olarak notlarına göre değerlendirir ve sonuçlardan öğrencileri sorumlu tutar. Öğretmenin bu konuda hiçbir sorumluluğu yoktur.

3. Koruyucu öğretmen tipi: Öğretmen bütün öğrencilerini her koşulda sürekli korumaya çalışarak kendisine bağımlı hale getirir. Daha çok anaokulu ve ilkokulda öğretmen anne baba konumunda bir kişi olarak görülür. Birkaç yıl öncesine kadar ülkemizde genel algıda bu şekildeydi. Öğretmen öğrencilerin bütün sorunları ile yakından ilgilenir. Onların her türlü ihtiyacının karşılanmasında önemli rol oynar.

4. Bürokratik öğretmen tipi: Öğretmen daha çok sistemli plan yapar ve ders verir. Okulun, sınıfın ve konunun amaçlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Kesinlikle konu dışına çıkmaz. Öğretmen uzmanlık alanı ile ilgili bilgileri öğrencilere aktarır ve öğretir. Öğretmen öğrencilerin düşüncelerini önemsese bile öğrencilerin karar aşamasına katılması mümkün değildir. Ancak duruma göre zorlama söz konusudur.

5. Diplomat öğretmen tipi: Öğretmen bazı durumlarda haklıyı haksızı, iyiyi kötüyü, suçluyu suçsuzu birbirinden ayırt eder. Kararları genel olarak öğretmen verir ama öğrencilerini de kararları kabul etmeleri için ikna etmeye çalışır. Öğretmen hem okulun genel hedeflerini hem de öğrencilerin ihtiyaçlarını dikkate alarak uygulamalar neticesinde neler kazanabileceklerini belirtir.

6. Eğitmen öğretmen tipi: Eğitimin ve okulun amaçlarında öngörülmüş olan davranışları öğrencilere kazandıran öğretmen tipidir. Ayrıca öğrencinin kendisine özgü olan maddi ve manevi amaçlarına ve bireysel ilgilerine yönelik olarak çalışmalarının önemli ve uğraşmaya değer olduğunu ifade eder.

7. Sosyal öğretmen tipi: Öğretmen ilk olarak öğrencilerinin ihtiyaçlarının karşılanmasına önem veren bir rol üstlenmektedir. Öğretmen öğrencilerin başarılarından ziyade sınıf içerisindeki ilişkilerinin uyumlu olmasına, olumlu sınıf ortamı oluşmasına çok dikkat etmektedir. Öğretmen derse ilişkin amaçları ödülleri ve beklentileri belirleyerek öğrencilerini bu duruma hazırlamaya çalışır. Kişilik gelişiminin önemli olduğu bir öğretmen tipidir. Öğretmen çocuğun sosyal bir birey olarak gelişmesine önem verir.

8. Katılımcı öğretmen tipi: Öğretmen sınıf yönetiminde öğrencilerin gerekli cesareti göstermelerini sağlar. Özgüven duygusu aşılamaya çalışır. Onlara sürekli olarak söz hakkı verir. Sınıf ile ilgili bir karar alındığında öğrencilerin katılımını sağlar. Öğretmen sınıf içi tartışmalara sınıf üyesi olarak müdahil olur. Sınıf ile bütünleşir.

9. Demokrat öğretmen tipi: Öğretmen öğrencilerinin ihtiyaçlarının karşılanmasında rol oynar. Ayrıca sınıfın amaçlarına ulaşmasını sağlayacak düzenlemeleri yapar. Öğrencilerini bilgilendirir ve sorumluluklarını paylaşır. Öğrencilerin açık ve özgür olmalarını sağlamak için sevecen ve güven verici olur. Öğrencileri yanlışlarını düzeltmeleri konusunda cesaretlendirir. Demokratik yaşama ayak uydurmalarında yardımcı olur.

10. Gözetmen öğretmen tipi: Öğretmenler genel olarak ders içinde ve dışında öğrencileri sürekli olarak gözetim altında tutarlar. Öğrenci davranışlarını denetlemeye çalışırlar.

11. Lider öğretmen tipi: Öğretmen öğrencilerinin düşüncelerini, duygularını, değer yargılarını, davranışlarını ve inançlarını etkilemede alışılmış uygulamaları ve belirli otorite kaynaklarını aşar. Öğrencilere dostça yaklaşır ve eşit davranır. Öğrencilerin aktif olmalarını sağlar.

Öğrenci Tipleri 1) Tepkici (Duygusal) Tipler: Sevecen, duygusal, coşkuludurlar. Duygusal öğrencilerin, duyguları ve çevresel özellikleri iyi kestirmesi sonucu, kendilerine gelen iletilere karşı hızlı cevap verirler. Bunlar diğer öğrencilerle etkileşimde bulunarak, çevrelerine olumlu enerji yayarlar.

2) İşkolik (Düşünsel) Tipler: Sorumlu, mantıklı, örgütleyici tiplerdir. Düşünseller, olayların sonuçlarını önceden kestirmek isterler ve daha düzenli ve açık kurallardan oluşmuş bir çevrenin yapılandırılmasını tercih ederler. Bunlar bir işe başlamadan, işte tanınma ihtiyacını karşılamadan ve başarıdan önce düşünürler.

3) Israrcı (İnançlı) Tipler: Sürekli gözlem yaparlar. İnançlı kişiliğe sahip olan kimseler inanç ve tercihler konusunda bir bakış açısına sahiptirler. Duygusal kişiliğe sahip olan bazı ilköğretim okulu ve lise öğretmenlerinin düşünsel ve inançlı öğretmenlere daha yüksek enerji yaydıkları görülmüştür.

4) Hayalci Tipler: Düşünen, imaj değiştiren, sakin tiplerdir. Hayalciler eylemden önce tasarlarlar. Eğilimlerini açık ve öz olarak açıklarlar. Yalnız kalmaya uygun ortam hazırlarlar. Hayalciler bazen dikkatsiz görünürler.

5) Eylemci (Oyuncu) Tipler: Kendiliğinden davranma, yaratıcılık, oyunculuk başlıca özellikleridir. Eylemciler, verdikleri cevaplarla güçlü bir tepki ortaya koyarlar. Kurucu, düşünmeden yapar.

6) Kurucu Tipler: İknacı, uyum sağlayan, cana yakın tiplerdir. Kurucular, genellikle geleceğe yönelik eylemleri cevaplamaya çalışırlar. Kurucu bir işi düşünmeden önce yapar.

Ayrıca öğrenci tipleri üzerinde şöyle bir sınıflandırma da yapılabilir: BAŞARILI ÖĞRENCİLER: Bunlar derse yönelimli akademik açıdan başarılı öğrencilerdir. Ders ve ödevlerini zamanında yaparlar. Pek disiplin sorunu çıkarmazlar. Okulu severler, hem öğretmen hem de arkadaşları tarafından sevilirler.

SOSYAL ÖĞRENCİLER: Dersten ziyade kişilere yönelimlidir. Başarılı olmak için gerekli yetenekleri vardır ama sosyal ilişkilere derslerden daha fazla önem verirler. Çok arkadaşları vardır ve arkadaşları onları severler ama öğretmenleri için bazen yönetim problemleri çıkardıkları için sevilmezler. Derste öğretmen onları kolayca derse sokabilir ve kolayca sorularına cevap alabilir.

BAĞIMLI ÖĞRENCİLER: Sıklıkla öğretmenden destek ve teşvik beklerler. Ek çalışma ve yardıma ihtiyaç duyarlar. Sık sık parmak kaldırırlar. Ortaokulda akademik başarıları düşük olur. Öğretmenler onların başarılarını yükseltmeye çalışırlar. Arkadaşları onlara ders çalıştırmak istemezler, çünkü onları sosyal açıdan yetersiz bulurlar.

YABANCILAŞMIŞ ÖĞRENCİLER: Zor öğrenirler ve muhtemelen okulu ter ederler. Çoğunlukla okul ve onunla ilgili her şeye açık veya gizli baş kaldırırlar, düşmanlık beslerler. Öğretmenler genelde onlara ilgisiz kalır veya reddederler.

GÖLGE ÖĞRENCİLER: Arka planda kalıp gözden kaçan öğrencilerdir. Her şeyde ortadadırlar. Grup halinde etkinliklere katılır ama kendilerini ortaya koymazlar, gönüllü olmazlar. Bazıları ürkek ve sinirli bazıları ise sessiz ve bağımsızdırlar. Genellikle öğretmen ve diğer öğrenciler onların farkına varmazlar veya iyi tanımazlar.

Disiplin Sağlama Konusunda Kısa Öneriler 1-) Ara sıra ufak tefek disiplin olaylarını şakaya dönüştürünüz. Eğlenceli durumlarda sınıfla birlikte gülerseniz sınıfı kontrol edemez hale gelmekten korkmayınız. 2-) Öğrencinin hiç bir soru sormaksızın itaatkar davranmasının arzu edilir olmadığını biliniz. 3-) Bir öğrenciyi uyarmanız gerekiyorsa bunu herkesin önünde yapmayınız. 4-) Disiplin sağlamanın birçok öğretmenin iddia ettiği kadar önemli bir sorun olmadığını, amaçlara ulaşmak için araç olduğunu unutmayınız. 5-) Bazen öğretmenlerin tutumu yüzünden de öğrencilerin disiplin kurallarına uymadıklarını aklınızdan çıkarmayınız.

6-) Öğrencilerinizde kendi kendini disipline edebilme alışkanlığı geliştirmeye çalışınız. Kötü bir davranışın her şeyden önce kendi kişiliğine karşı bir saygısızlık olduğunu belirtiniz. 7-) Unutmayınız ki öğretmenin sınıfta disiplin sağlamak için çok sert olması gerekmez. 8-) Suçluyu bulamadığınız zaman tüm sınıfı cezalandırmaktan kaçınınız. 9-) Disiplin problemlerine mani olmak, bir kere olduktan sonra onu düzeltmek için uğraşmaktan daha kolaydır. 10-) Disiplin problemi sizi aşmadıkça başkalarına duyurmayınız. Önlem alınması gereken durumlarda ya da sınıfta ders yapmanız imkansızlaştığı hallerde idareye haber veriniz. 11-) Sınıfta disiplini bozan bir davranış oluştuğunda tepkide bulunmadan önce bir dakika düşününüz. Örneğin, içinizden altmışa kadar sayınız. “

BAŞARILI ÖĞRETMENİN ÖZELLİKLERİ — Öğrencilerine karşı arkadaşça tutumlar geliştirir — Disiplin sorunu yaratan öğrencilere karşı bile olumlu tavır geliştirir — Sınıf yönetimi konusunda mantıklı ve iyimser bir yaklaşım geliştirir. — Uygun davranışa ilgi gösterir ve sınıfta iyi niyet oluşturur

— Öğrencilerini yöneticilere, anne ve babalara şikayet etmez — Belli öğrencilere özel ilgi göstermekten sakınır — Kesintiye yol açan öğretim tekniklerini değiştirir — Sınıf kuralları oluştururken öğrencinin katılımını sağlar — Sınıf kurallarının nedenlerini açıklar

— Olabildiğince az kural koyar ve kuralın amacını açıklar — Öğrencinin kişiliği üzerine değil, kabul edilmeyen davranışı üzerinde durur — İstenmeyen davranışın olumsuz sonuçlarını açıklar — İlgi çekmeye yönelik küçük yaramazlıkları göz ardı eder

— Disiplini sağlamak için bağırıp çağırmaz: — Öğrencileri not ve ceza ile tehdit etmez: — Öğrencilerle asla alay etmez: — Olumsuz eleştiriden kaçınır:. — Vücut dilini iyi kullanır: — Öğrencileri etiketlemez: Öğretmenler bazen "aptal", "tembel", “yaramaz”, “geveze” gibi terimlerle öğrencileri etiketleme yoluna giderler.

— Ciddi ve uygunsuz bir davranışı, bire bir görüşme yoluyla düzeltmeye çalışır: — Öğrenciyi cezalandırmaktan kaçınır: — Öğrencilerin duygularını ve tepkilerini dile getirmesine izin verir: — Normal yollardan sorunu çözemiyorsa uzman personelden yardım ister: — Ana babalarla, yöneticilerle, rehber öğretmenlerle işbirliği yapar:

LİDER ÖĞRETMEN

• İdare eder. • Nasihat verir. YÖNETİCİ ÖĞRETMEN • Nasihat verir. • Başarıyı üstlenir, başarısızlığın sebebini başkalarına yükler. • İdare eder. • Yoklama alır. • Ödev kontrolüne odaklaşır. • Ders saatlerine ve düzene uyar. • Ödül – ceza merkezlidir. • Kusur arar. • Kontrol ve değerlendirmeye odaklaşır. • Her şey ya siyah ya da beyazdır. • Öğrenciyi notla tehdit eder.

• Tekrarlayıcıdır. • Mevcut durumu kabul eder, uyar. • Kısa vadeli düşünür. • Nasıl ve ne zaman sorularına cevap arar. • Yenileşmeye kapalıdır. • Gözleri tabandadır. • Kuralları sorgulamaz • Öğrencilerden itaat bekler. • Düşünceleri doğrudur.

LİDER ÖĞRETMEN, • Yoklamaya zaman ayırmaz. • İyi bir dinleyicidir. • Yapılandırmacıdır. • Yönlendirir. • Mimardır. • Rehberdir. • Etkiye odaklaşır. • Orijinaldir. • Doğru işleri yapar. • Paylaşımcıdır. • Öğrencilere odaklaşır

• Öğrencinin kişisel gelişimine odaklaşır. • Öğrencilere güvenir. • Neden ve niçin sorularını sorar. • Geleceğe odaklaşır. • Mevcut duruma meydan okur. • Sürekli etkiyi kullanır. • Geleceği iyi görür ve önlem alır. • Sorun çözme becerisine sahiptir.

LİDER ÖĞRETMEN; • Eğitim politikalarına ve birlikte oluşturulmasına ilgi duyar. • Mesleki yardımlaşmaya değer verirler ve gereğini yapar. • Velilerle işbirliğinin önemine inanır. • Öğrencileri öğrenmeye/derslere motive eder. • İletişim becerilerini artırmak isteğindedir. • Başkalarının gereksinimlerine ve beklentilerine karşılık vermek ister. • Sürekli öğrenmeye ve gelişmeye isteklidir. • Temel kararları birlikte vermek ister. • Anlaşmazlıkları çözmek ister ve çözer.

• Yönetimin desteklediği okul projelerine ve etkinliklerine destek verir. • Aktif öğretim yöntemlerinin arayışı içerisindedir. • Birlikte karar vermeye isteklidirler ve karar toplantılarına katılır. • Çevreye ve çevre sorunlarına duyarlıdır. • Çevre koşulları, amaç ve programlara uygun yıllık ve ders planları yapar. • Yeni öğretmenlere ve meslektaşlarına rehberlik eder. • Empati yapar. • Öğretimi ve öğrencileri severek eğitim öğretime katılır. • Hazırlanan okul ve çevre sorunları projelerine katkı sağlar. • Takım çalışmalarına katılmada isteklidir.

• Sınıf eğitsel kol etkinliklerini yürütür, okul etkinliklerinde görevler alır. • Öğrenciyi etkiler ve sınıf liderliği rollerini yerine getirir. • Zaman yönetimi becerisi yeterlidir. • İnandıkları hizmet içi eğitim ve geliştirme etkinliklerine katılır. • Okulda takım bilinci oluşturmaya çalışır. • Takım çalışmalarında uyumludur. • Değişime önayak olur. • Sınıf etkinliklerinde rol almada öğrenciyi isteklendirir. • Engeller karşısında sabırlı ve dirençlidir. • Sınıfta takım bilinci oluşturur, birlikte çalışmaya özendirir ve destekler. • Okulla ilgili açık bir vizyonu vardır, vizyonunu paylaşır.

Öğretmen Nasıl Lider Olur? • Az ve öz konuşunuz. • Kılık-kıyafetinizi yeniden gözden geçiriniz. • Konuşurken ve dinlerken muhatabınızın gözlerine bakınız. • Yürüme, duruş ve fiziksel görünüşünüze dikkat ediniz. • Öğrencilerinize güven veriniz. • Konuşma ve diksiyon sorunlarınızı çözünüz. • Öğrencilere vizyon yaratınız. • Beden dilini etkin kullanınız.

• Derslerinizde mizahın, hikâyenin, örnek olayın gücünden yararlanınız. • Öğrencilerinize koç olunuz. • Öğrencilerinizin sorunlarıyla ilgileniniz. • Ders işleme ve dikkat çekmede öğrencileri şaşırtınız, size hayran olmalarını sağlayınız. • Öfkenizi kontrol etmeyi öğreniniz. • Öğrencilerinizi tehdit etmeyiniz. • Sürekli olumlu özelliklerini vurgulayınız. • Ders işleme yöntem ve tekniklerini öğrenci ilgi ve isteklerine göre yenileyiniz. • Öğrencileri kategorize yapmayınız. • Öğrencilerinizle ders dışı etkinlikler yapınız. • Öğrencilerinizle ders dışında da görüşünüz.

Öğretmen ne zaman lider olduğunu anlar? • Öğrenci derste, dersle ilgileniyorsa, • Sizden öğrendiği bilgileri ders dışında paylaşıyorsa, • Cep telefonunu kapatıyor ya da sessize alıyorsa, • Sizden öğrenebilmek için, sizinle iletişim kuruyorsa, • Yoklama korkusuyla değil, öğrenme algısı ile sınıfa geliyorsa, • Sizi rol model almaya başlamışsa, • Ödevlerini yaparken özeniyorsa, • Sizi anlamaya çalışıyorsa, • Dersinizle ilgili ekstra kaynaklara ulaşıyorsa, • Sizin önerileriniz hayata geçiriyorsa, • Sizin mimik ve jestlerinizi taklit etmeye başlamışsa, • «Bizim öğretmen» diyorsa…