ISI MADDELERİ ETKİLER LALE GÜNDOĞDU

Maddelere verilen ısı, sıcaklığı artırırken maddelerin boyutlarında da değişime neden olur.Isının etkisiyle maddelerin boyutlarındaki bu değişime genleşme diyoruz.

Maddeler ısıtılınca ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına döndüğünde o kadar büzülür. Son sıcaklık ile ilk sıcaklık arasındaki fark fazla olduğu zaman genleşme de fazla olur. Farklı maddelerin sıcaklıkları aynı oranda artırılsa bile genleşme oranları farklı olabilir. Yani genleşme miktarı maddenin cinsine bağlıdır.

Maddeler ısıtıldığında Maddelerin sıcaklığı artar. Taneciklerin hareket enerjisi artar. Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.

KATILARIN GENLEŞMESİ

GAZLARIN GENLEŞMESİ

Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Her katı ve sıvının farklı bir genleşme katsayısı vardır. Aynı şartlarda eşit hacimdeki iki gaz örneği özdeş ısıtıcılarda aynı sürede ısıtıldıklarında hacimleri eşit miktarda artar. Bütün gazların genleşme katsayısı aynıdır.

Maddeler soğutulduğunda Maddelerin sıcaklıkları azalır. Taneciklerinin hareket enerjisi azalır. Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.

Maddenin Hal Değiştirmesi Maddenin bulunduğu hâlden diğer hâle geçmesine hâl değişimi adı verilir. Hâl değişiminin ısının etkisiyle meydana gelir.

Maddenin Hal Değiştirmesi Erime Donma Buharlaşma Kaynama Yoğunlaşma

Erime Katı bir maddenin ısı enerjisi alarak sıvı haline geçmesi olayına erime denir. Buzun erime sıcaklığı 0 C°. Demirin erime sıcaklığı 1540 C °. Her maddenin erime ve donma sıcaklığı ayrıdır. Erime ve donma olayları bitinceye kadar sıcaklık sabit kalır.

Erime

Donma Sıvı bir maddenin yeterince soğutularak katı hale geçmesine donma denir. Suyun buz olması.

Donma

Kaynama Sıvının her yerinden kabarcıklar hâlinde hızlı buharlaşması olayına kaynama denir. Bir sıvının gaz hâline geçmesi için kaynaması gerekli değildir. Kaynama belli bir sıcaklıkta olur.

Kaynama

Buharlaşma Sıvı bir maddenin ısı enerjisi alarak gaz haline gelmesine buharlaşma denir.Sıcaklık artarsa buharlaşma hızlanır. Buharlaşma her sıcaklıkta olur.

Buharlaşma

Yoğunlaşma Gaz maddenin sıvı hale geçmesi olayına yoğunlaşma denir. Su buharının, su damlacıklarına dönüşmesi. Yoğunlaşma da buharlaşma gibi her sıcaklıkta olur.

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri Bir maddeyi diğer maddelerden ayırmaya yarayan özelliklere ayırt edici özellikler denir. Bir özelliğin ayırt edici olabilmesi için; Madde miktarına bağlı olmaması Yalnız o maddeye özgü bir özellik olması gerekir. Bütün maddelerde kütle ve hacim ortak olduğundan ve madde miktarına bağlı olduğundan ayırt edici özellik değildir.

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri Özkütle (Yoğunluk) Erime Noktası Kaynama Noktası Çözünürlük Esneklik İletkenlik Sıcaklık ve Uzama

Maddenin Fiziksel Hallerine Göre Ayırt Edici Özellikler Maddenin fiziksel hali AYIRT EDİCİ ÖZELLİK KATI SIVI GAZ + - + - Yoğunluk Erime Noktası Donma Noktası Kaynama Noktası Yoğunlaşma Noktası Genleşme Esneklik Çözünürlük + -

YOĞUNLUK(ÖZKÜTLE) Maddelerin 1 cm3’ünün gram cinsinden kütlesine özkütle denir. Öz kütle (d) ile gösterilir. Kütle (m) ve hacim (V) arasında d=m/v bağıntısı vardır. Öz kütlenin birimi g/cm3 dür. Saf maddelerin (element ve bileşik) öz kütleleri sabittir. Karışımların öz kütleleri ise sabit değildir.

Bir maddenin öz kütlesinden söz ederken sabit bir sıcaklıktaki öz kütlesinden söz edilmelidir. Sıcaklık değiştiğinde maddenin hacmi değişeceğinden öz kütlesi de değişir. Bir maddenin hangi madde olduğunun anlaşılabilmesi için birden fazla ayırt edici özelliğinin incelenmesi gerekir.

tahta plastik taş demir

Erime noktası Katı maddelerin ısıtıldığında sıvı hâle geçtiği sıcaklıktır.

Donma Noktası Sıvı hâle geçen madde ısı kaynağından uzaklaştırılırsa soğumaya başlar. Sıcaklığı belli bir değere düştüğünde donma olayı görülür. Donma süresince sıcaklık sabit kalır.Maddelerin erimeye başladığı sıcaklık ile donmaya başladığı sıcaklık aynıdır.Maddelerin katı hâli hangi sıcaklıkta eriyorsa sıvı hâli de aynı sıcaklıkta donar.

Kaynama noktası Isıtılan bir sıvının gaz fazına geçtiği sıcaklıktır. Kaynama sırasında sıvının buhar basıncı açık hava basıncına eşittir. Saf bir maddenin erime noktası ve donma noktası aynı sıcaklıktır. 1 atmosfer basınç altında -20°C sıcaklığa sahip bir buz parçasının ısıtılması olayının grafiği aşağıdadır.

Kaynama noktası