ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ AYSEL SALİH BAYSAK ANAOKULU ANAOKULU AİLE PAYLAŞIM TOPLANTIMIZA HOŞ GELDİNİZ

İletişim nedir? İletişim,insanlar arasındaki düşünce ve duygu alışverişidir. İletişim de temel amaç “ANLAŞMAK” tır

Anlaşmak için de iletişimde bulunan kişiler açısından iki şey vardır. Konuşmak (anlatabilmek) Dinlemek (anlayabilmek)

İki insan birbirinin farkına vardığı andan itibaren iletişim başlar Kişilerin Söylediği Yaptığı Söylemediği Yapmadığı Her şeyin anlamı vardır?

Başarılı iletişimin temel şartları 1-Karşımızdaki Kişilere Saygı Duymak: Onların varlığını kabul etmek,önemli ve değerli olduğunu hissettirmek, onları olduğu gibi benimsemek. 2-Gerçekten ve Doğal Davranmak: Abartıdan uzak olduğu gibi davranmak 3-EMPATİ iletişimin belkide en önemli öğesidir.Dış dünyayı karşımızdakinin penceresinden görmeye çalışmaktır.Kurulan bu duygu ortaklığı iletişimi güçlü kılar.

İletişim sadece konuşmak değildir. İletişim aynı zamanda; *Ne söylediğimizi bilmek *Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına *Nerede söylemenin doğru olduğuna karar vermek, *En iyi nasıl söyleneceği konusunda fikir yürütmek *Olayları basite indirgeyerek sunabilmek, *Akıcı bir dille ve karşınızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek, *Dikkati yoğunlaştırabilmek ve karşınızdaki kişinin verilen mesajı anlayıp anlamadığını kontrol edebilmektir .

İletişimde Engeller 1-EMRETME YÖNETME “Yapman gerekir….” “Yapmak zorundasın…” *Korku ya da aktif direnç yaratabilir *Söylenenin tersini “denemeye” davet edebilir. *İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir

2-UYARMA,TEHDİT ETME “…yapmazsan....olur”,”Ya yaparsın yoksa…” *Korku boyun eğme yaratabilir; *Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini denemeye yol açar. *Gücenme, kızgınlık,isyankarlığa neden olabilir

3-AHLAK DERSİ,VAAZ VERME “…yapmalıydın”, “senin sorumluluğun…” “….şöyle yapman gerekir” *Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır; *Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir *Çocuğun sorumluluk duygusuna güvenilmediği izlenimi verir

ÖĞÜT VERME, ÇÖZÜM GETİRME “Ben olsam…”, “Neden …yapmıyorsun?” “Bence…” “Sana şunu önereyim…” *Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima eder; *Çocuğun sorunu bütünüyle düşünüp değişik seçenekler getirip seçenekleri denemesine engel olur.

5-MANTIK YOLUYLA İNANDIRMA TARTIŞMA “İşte şu nedenle hatalısın…” “Evet ama….” *Savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtır; *Çoğunlukla çocuğun aileyle iletişimi kesmesine ve artık dinlememesine yol açar. *Çocuğun kendisini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine yol açabilir.

6-YARGILAMA,ELEŞTİRME,SUÇLAMA “Sen zaten tembelsin…” “Her zamanki gibi dağınıksın…” *Yetersizlik ,değersizlik,suçluluk duyguları oluşturur. *Çocuğun olumsuz bir yargıya hedef olma ya da azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar *Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar(ben kötüyüm) ya da karşılık verir

7-GÖRÜŞÜNE KATILMA , TEŞHİS KOYMA “Evet çok güzel gidiyorsun…” “Haklısın çok yaramaz bir çocuğa benziyor…” *Ailenin beklentilerinin çok yüksek olduğunu ima eder. *İstenilen davranışı yaptırabilmek için söylenen içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir. *Çocuğun kendini algılayışı ile övgü uygun değilse çocukta kaygı yaratabilir

8.AD TAKMA, GÜLÜNÇ DURUMA DÜŞÜRME “Koca bebek..”, “Hadi bakalım süpermen..” “Gerizekalı…”, “Sulu göz…” *Çocuğun kendisini değersiz, hissetmesine sevilmediği kanısına varmasına neden olur. *Çocuğun benlik algısı üzerinde olumsuzdur. *Genellikle karşılık vermeye iter.

9-TAHLİL ETME,TANI KOYMA “Senin derdin nedir biliyormusun?” “Herhalde çok yorgunsun” “Aslında sen öyle demek istemiyorsun…” *Tehdit edici,tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu uyandırabilir. *Çocuk kendisini korumasız ve kıstırılmış hisseder kendisine inanılmadığı kanısına varabilir. *Çocuk yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser

TESELLİ ETME “Aldırma...boşver,düzelir…”, “Hadi biraz neşelen…” “Zamanla kendini daha iyi hissedersin…” *Çocuğun kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden olur, *Kızgınlık duyguları uyandırır(“size göre kolay tabi…”) *Çocuk genellikle mesajı “kendini kötü hissetmen doğru değil” biçiminde algılar

11-İNCELEMEK, ARAŞTIRMAK, SORUŞTURMAK “Neden?...Kim?.. Sen ne yaptın?…Nasıl?... *Soruları cevaplama genellikle eleştiri veya zorunlu çözüm getirdiğinden çocuklar genellikle hayır demeye,yarı doğru cevap vermeye,kaçmaya yöneltir veya yalan söyler. *Soruları cevaplama genellikle soru soranın nereye varmak istediğini açıklamadığından çocuk korku ve endişeye kapılabilir.

Olayların algılandığı ve yorumlandığı iç dünya İletişim düzeyleri Olayların algılandığı ve yorumlandığı iç dünya Bireylerin o durum da göstermek ve söylemek istediği mesajlardan oluşan dış dünya

İnsan oğlu var oluşunu bazı sorular ile tanımlar 1 - Dikkate alınıyor muyum? Beni umursuyorlar mı? 2 - Kabul ediliyor muyum, Beni olduğum gibi yargılamadan kabul ediyorlar mı? 3 - Değerli miyim, beni vazgeçilmez ve eşsiz olarak görüyorlar mı?

SÖZ VE DAVRANIŞLARIMIZDA MESAJLAR SAKLIDIR. 1- KABUL 2- REDDETME 3- UMURSAMAMA

KABUL SİZDEN ŞU BEŞ MESAJI ALIRLAR. 1- BEN VARIM 2- BEN DOĞALIM 3- SEVİLİYORUM 4- DEĞERLİĞİM 5- GÜVENEBİLİRİM KENDİ OLMA HAKKI VARDIR KOŞULSUZ SEVGİ GÖSTERİLMEKTEDİR KIYASLAMA YAPILMAZ AİLEYE BAĞLILIK

REDDETME SİZDEN ŞU BEŞ MESAJI ALIRLAR 1- BEN YOKUM 2- BEN DOĞAL DEĞİLİM 3- SEVİLMİYORUM 4- DEĞERLİ DEĞİLİM 5- GÜVENEMEM *KENDİ OLMA HAKKI YOKTUR *KOŞULLU SEVGİ GÖSTERİLMEKTEDİR *KIYASLAMA YAPILIR GENÇLİK ÇETELERİ

UMURSAMAMA BİZDEN ŞU ÜÇ MESAJI ALIRLAR. 1- KİŞİNİN KENDİNİN ÖNEMSENMEDİĞİ 2- DEĞERSİZ OLDUĞU 3- YOK OLDUĞU

ÖVGÜ MUCİZEVİ BİR GÜÇTÜR Onların beğenilecek, takdir edilecek yönlerini bulun. Ve bu davranışlarını övün . Düşünün çocukken sizi en çok kim takdir ederdi siz o insana karşı ne hissederdiniz?

ÖVGÜYÜ NASIL KULLANALIM ? Olabildiğince sık yapılmalı. Başkalarının duyması sağlanmalı. Mümkünse bir manevi bir ödülle sunulmalı. İçten duygular belirtilmeli. Uygun bir beden dili seçilmeli.

ELEŞTİRİ NASIL YAPILMALI ? Yalnızken dile getirilmeli. Kızgınken vazgeçilmeli. Haklı övgülerle birleştirilmeli. Yapıcı ve heveslendirici olmalı. Açıkça anlaşılması sağlanmalı, açıklayıcı olmalı ve duygularınızı yansıtmalı. Uygun beden diliyle sunulmalı.

ÇOCUKLARIMIZI YENİLGİYE BİZ Mİ HAZIRLIYORUZ ? Çocuklarımızı eleştirirken yıkıcı eleştiri yapıp cesaretlerini kırmamak gerekir EGER ÇOCUKLARIMIZA CESARET VE UMUT VERİRSEK NE KADAR İLERİYE GİDECEKLERİNİ KİMSE SÖYLEYEMEZ. BİR İNSAN KENDİSİNE CESARET VERİLDİĞİNİ HİSSETTİĞİNDE , OLANAKSIZ ŞEYLERE BİLE KATLANABİLİR VE İNANILMAZ GÜÇLÜKLERİ YENEBİLİR. *Kendine güvenleri, *Kendine verdikleri değer artar

ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK

ETKİN DİNLEME * Etkin dinleme konuşan bireyin söylediği sözleri açarak tekrar etmek şeklinde kurulan bir iletişim yöntemidir. *Anne babasının kendisini dinlediğini gören çocuk önce kendisine değer ve önem verildiğini,kabul edildiğini ,buna bağlı olarak da sevildiğini düşünür.Aynı zamanda çocuk duygularını ifade etme olanağı bulduğundan “anlaşıldım” duygusu yaşar ve rahatlar.Bu durum hem benlik algısının artmasına hem de kendisini dinleyen kişiye yakınlık duymasını sağlar.

Çocuklar dinlenmemeleri ve ciddiye alınmamaları konusunda aşırı duyarlıdırlar.Dinlenmediklerini hemen farkederler.Uzun süre dinlenmeyen çocuklar hemen savunmaya geçebilirler,işbirliğine yatkın olmazlar ve içlerine çekilebilirler. Çocuklar çoğunlukla dinlenmeme nedeniyle çalma,saldırganlık,kendine zarar verme davranışlarıyla “Lütfen beni dinle.Duygusal kırıklık yaşıyorum,dikkatini bana ver” mesajı verirler.

Bir annenin açıkça övgü bekleyen çocuğunu dinlemesine kulak verelim. Örnek ; Tolga : odamı artık daha düzenli tutabiliyorum, değil mi? Anne : Evet eskisinden daha temiz ve toplu tutabiliyorsun. Bu beni çok memnun ediyor.

ETKİLİ VE DOĞRU DİNLEMENİN KURALLARI  Yapmakta olduğunuz işi bir tarafa bırakın. Çocuğu bir şey anlatırken başka bir şeyle meşgul olmayın, başka şeyler düşünmemeye çalışın.  Diğer düşüncelerinizi geri plana itin; dikkatinizi çocuğunuzun ne söylediğine verin. Konuya, olaya konsantre olun

 Konuşmacının gözlerine bakın.  Konuşan kişiye doğru biraz eğilin hatta göz hizanız aynı olsun.  Konuya ilişkin değerlendirme yapmadan önce, mesajın tamamlandığından emin olun. Hemen sonuca varmayın ve onu peşinen yargılamayın.

 Sorular sorarak konuya açıklık kazandırın.  Başınızı sallayarak veya anlattıklarını kendi kelimelerinizle tekrar ederek konuşanı cesaretlendirin. Anlatılanları kendi kelimelerinizle tekrarlamanız dikkatinizi söylenenlere vermenizi sağlar. Aynı zaman da “Ben seni dinliyorum, sana değer veriyorum ve seni anlamaya çalışıyorum” mesajı verir.  Sorular sorarak konuya açıklık kazandırın. “Çok mu üzüldün?” “Her zaman mı böyle yapar?  Dinlerken kulaklarınız kadar gözlerinizi de kullanın Yüz ifadelerikjikilüiş

 Anlamadığınızda yorum yapmayın, gerekirse doğrudan sorun  Çok kızdığınız ya da şaşkınlığa uğradığınız durumlarda bile önce gerçekte ne söylendiğini anlamaya çalışın. Kendinizi konuşanın yerine koyup, empati gösterin. Dinlerken kendinize şunu sorun; “Onun yerinde ben olsaydım ne düşünürdüm ne yapardım?”  Anlamadığınızda yorum yapmayın, gerekirse doğrudan sorun

SEN DİLİ NEDİR ? ZARARLARI NELERDİR ? Çocuğun olumsuz davranışı karşısında Suçlama, değerlendirme, yargılama ve eleştiri içeren konuşma türüdür. Örnek : Senin yüzünden başıma ağrılar girdi. Oyuncaklarını toplamazsan ne olacağını biliyorsun. Kes şu gürültüyü telefonla konuşuyorum….

Sen iletileri duyan çocuk değişime için direnir. Kendini suçlar. Aşağılanmış , değersiz hissedebilir. Pasifleşebilir ya da karşılık vermek için saldırganlaşabilir. Sizi ve çevresini etkili dinlemeyi öğrenemeyebilir.

BEN DİLİ NEDİR? YARARLARI NELERDİR? Ben iletileri çocuğun olumlu davranışlarının devam etmesi, olumsuz davranışlarının kaybolması için kullanılan dildir. Suçlamaz, gösterir, açıklar, ne yaşadığımıza, ne hissettiğimize dair yetişkinin duygularını anlatan tepkidir. Çocuklara duyguları tanıma olanağı verir

“Örnek ; TV’nin sesi bu kadar yüksek olunca telefonla konuşurken karşı tarafı duyamıyorum.” “Okula gitmek için hazırlanmanı beklerken, işe geç kalacağım diye endişeleniyorum .”

İyi dinlenilen çocukların sizi daha iyi dinleyebildiklerini görünce sakın şaşırmayın ! Katılımınız için teşekkürler SALİHA KARADUMAN