SORUNSUZ ÇOCUKLAR Yrd. Doç. Dr. Ş. Senem BAŞGÜL Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji Bölümü ÇENGELKÖY İLKÖĞRETİM OKULU, 2014 VELİ SEMİNERİ www.gunescocuk.com

Çocukları erişkinden ayıran en önemli özellik sürekli büyüme ve gelişme içinde olmalarıdır. www.gunescocuk.com

BÜYÜME: Nicelik olarak artıştır. Boy uzunluğu ve vücut ağırlığı yönünden ölçülebilen artışdır. www.gunescocuk.com

GELİŞME: Organizmanın bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve dil gelişimi yönünden son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli değişmesidir. www.gunescocuk.com

Beyin gelişimi en hızlı yaşamın ilk birkaç yılında olmaktadır. Merkezi sinir sisteminin büyüme ve gelişme süreci fetal yaşamda ve doğumdan sonraki ilk aylarda çok hızlıdır. Beyin gelişimi döllenmeden kısa süre sonra başlamakta ve adolesan çağı boyunca da devam etmektedir. Ancak, Beyin gelişimi en hızlı yaşamın ilk birkaç yılında olmaktadır.

Çocuk yetiştirmek anne karnında başlar ...

Nasıl Bir Çocuk Yetiştirmek İstiyoruz?

Sağlıklı gelişen çocuk Bağımlılık Bağımsızlık Bencillik İsteklerini eteleyebilme Bekleyebilme Davranış ve duygulardaki iniş çıkışlarda

Sağlıklı gelişen çocuk Somut düşünce Soyut düşünce Büyüsel düşünce Mantıklı düşünce Çevrenin değer yargılarını, doğru-yanlış kavramını öğrenir (üst benlik)

BAĞLANMA Doğan bebek annenin imge bebeğine ne kadar benziyordur? Annenin bebeği ile kurduğu duygusal bağ, ona yaptığı duygusal yatırımdır. Annenin hayalindeki bebek onun imge bebeğidir. Doğan bebek annenin imge bebeğine ne kadar benziyordur?

BAĞLANMA = GÜVENLİ BİR ÜS Bir çocuk ancak güvenli bir üs varlığında çevresini keşfe çıkar.

Diğerinin aklından geçeni anlayabilmektir. EMPATİ Diğerinin aklından geçeni anlayabilmektir.

Sevgi Kabullenme, koruma, kollama ve sevecenlik gibi bütün olumlu duyguları içerir.

Eğitim Öğretilen her şeydir. Verilen bilgileri, becerileri, yasakları, kuralları, inançları, değer yargılarını, görgü kurallarını ve insanın sosyalleşmesi için gerekli olan tüm toplumsal değerleri kapsar.

Aile Eğitim Modeli

Olumsuz aile tutumlarında, Ailenin verdiği sevgi ya yetersiz veya aşırı, eğitim ise gevşek ya da sıkı olmaktadır.

Aşırı sevgi tutumunda, Aile çocuğu sevgiye boğucu, onu çok koruyucu ve aşırı kollayıcıdır. Bunun sonucu olarak çocukta bağımlılık ve güvensizlik gelişir.

Sevgi yetersizliği veya yokluğu; Çocukta kendine ve çevreye karşı güvensizlik ve olumsuz duygular gelişir.

Sıkı eğitim, Çocuğa olur olmaz yasaklar koyma ve aşırı kurallar ile çocuğu yetiştirmedir.

Gevşek eğitimde, Çocuğun olumsuz davranışları aşırı hoşgörü ile karşılanır.

Aşırı Sevgi + Gevşek Eğitim Sıkı Eğitim Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi SORUMSUZ

Aşırı Sevgi + Sıkı Eğitim Gevşek Eğitim Sıkı Eğitim Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi NEVROZ

Yetersiz Sevgi + Aşırı Disiplin Gevşek Eğitim Sıkı Eğitim Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi SALDIRGAN ANTİSOSYAL

Yetersiz Sevgi + Gevşek Eğitim Sıkı Eğitim Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi PASİF DONUK

Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık Ayrıca; Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar Aile içi kutuplaşmalar ailelerin diğer yanlış tutumlarıdır.

Sağlıklı Tutum Gevşek Eğitim Sıkı Eğitim Yetersiz Sevgi Aşırı Sevgi SAĞLIKLI TUTUM Biraz olumsuzluk Yeterli sevgi Yeterli hoşgörü Yeterli disiplin

Sınırsız Çocuk İşaretleri ve levhaları olmayan bir yolda yürümeye çabalar

Anne babalara çocuklarının neye hazır olduklarını gösterir Deneyerek ve keşfederek öğrenirler Gözler ve taklit ederler Neden-sonuç ilişkilerini gözlerler Topladıkları bilgilerler belli inançlar oluştururlar Sözden çok davranışlardan etkilenirler En önemli araştırmaları evde gerçekleştirirler Sınırlar; Büyütür Anne babalara çocuklarının neye hazır olduklarını gösterir Güvenlik sağlar Dinamik bir süreçtir

Sınırsız çocuğun; Kafası çok karışıktır Araştırmalarının cevaplarını bulamaz Neyin doğru neyin yanlış olduğunu anlayamaz Yetkin olanı ayırt edemez Ne kadar ileri gidebileceğini, ileri çok giderse neler olabileceğini kestirmez Huzursuzdur Huzursuz eder Ruhsal olarak büyüyemez

Çocuklar; Sınırları defalarca test ederler Yanlış davranış diye tanımladığımız hareketleri aslında sınırları sorgulamalarıdır Yapmalarını istemediğimiz şeyi defalarca yapar ve ne olacağını görmek isterler. Bu sınırların test edilmesidir Her defasında sınırı daha ileri götürmeyi deneyebilirler Çocuklar somut şeyleri öğrenirler

Çocuklar; Minyatür yetişkinler gibi öğrenmezler Çocuk gibi öğrenirler yani somut olarak Duyduklarını ve yaşadıklarını test ederek etkin bir araştırma uygularlar Duyduklarından çok yaşadıklarını algılarlar

somut olan davranışlarımızdır Sözcükler ve davranışlarla öğretmeye çalışırız ama, somut olan davranışlarımızdır

Sözlerimizle davranışlarımız arasında tutarlılık olursa çocuklar sözlerimize güvenirler ve onların ardındaki kuralları öğrenirler. Sözlerimizle davranışlarımız tutmadığında sözlerimizi göz ardı edip deneyimlerine göre öğrenirler: Teorideki kurallarımız ve uygulamadaki kurallarımız.

Sorunları nasıl yanlış çözüyoruz? Nasihat Tutarsız davranışlar Bağırmak Dayak İknaya çalışmak Rüşvet teklif etmek Görmezden gelmek Hakaret etmek

Yanlış çözümler için örnekler; Çocukların büyük bir dağınıklığa arkalarını dönüp gitmelerine izin vermek Dağınıklığı onun yerine toplamak Kendileri giyinebilecekken çocukları giydirmek Yanlış bir davranışı görmezden gelmek Keyfimiz yerinde iken kabul edilemez bir davranışı görmezden gelmek Vuran bir çocuğa nasıl bir davranış olduğunu göstermek için vurmak

Kesin Sınırlar Belirlemenin Yolları: Amacımız davranışı gösteren çocuğa değil davranışa tepki göstermek olmalı Duyguların ve çocuğun değerleri üzerinden yaklaşılmamalı Doğrudan ve net ifadeler kullanılmalı Normal ses tonu ile yaklaşılmalı, kontrol kaybedilmemeli Davranışa devam ederse ne sonuçla karşılaşacağı da belirtilmeli Sözler davranışlarla desteklenmeli

Özetle; Net mesajlar verin Duygunuzu ifade edin Hakaret etmeyin Duygu sömürüsü yapmayın Yüreklendirici yaklaşın Tehdit etmeyin Dır dır etmeyin Eyleme geçin Öfkeli iken problem çözmeye kalkışmayın

Çocuklar; “Neden ?” diye sorduklarında; “Gerçekten yapmak zorunda mıyım” derler.

Süper anne baba olmak! Zorunda değilsiniz !!!! Çocukların tüm sorunlarını çözmek Tüm davranışlarını şekillendirmek Hep haklı olmak Tüm sorulara yanıt verebilmek Herşeyden sorumlu olmak Başarısızlıklarının suçunu yüklenmek Tüm kararları almak Zorunda değilsiniz !!!!

Okul Çağı Öğrenme isteği yüksektir, kolay öğrenir Dikkat süresi artmıştır Konuşma yeteneği, sözcük dağarcığı artmıştır Oyun çağı çocuğuna göre daha mantıklı daha sistemli düşünür Zaman, sayı, ağırlık, hacim gibi kavramları anlar Somut düşünceden soyut düşünceye geçiş başlar Ölüm, onur, ulus, özgürlük gibi soyut kavramları, atasözlerini kısmen kavrar Hayalle gerçeği ayırabilir Duygusal iniş çıkışlar azalır, duygusal olarak daha dengelidir Aile, okul ve arkadaşlar çok önemlidir

Okul çağı çocuğu olan anne babalar; Çocuklarının arkadaş ilişkisini desteklemeli Spor, koleksiyon gibi döneme özgü özelliklere izin verilmeli, desteklenmeli Çocuğun kapasitesine göre ders başarısı beklenmeli Kendi ile ilgili konularda karar almasına izin verilmeli