Internet, Toplumsal Yansımaları, Özgürlük ve İnternetin Geleceği Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD akgul.web.tr/yazilar/sunum, akgul.bilkent.edu.tr blog.akgul.web.tr akgul@bilkent.edu.tr

Toplumcu Mühendislik Günleri Özet İnterneti Nasıl Algılamalı ? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Özgür Yazılım Dünyasına ve Yansımaları Özgürlük ve Sansür İnternet ve Gelecek! 19 Mayıs 2013 Toplumcu Mühendislik Günleri 2

İnterneti Nasıl Algılamalı? Ağların Ağı: 2.5+ milyar insan, 908 M makina, 630M/70 web, 246M alan adı, 100+M video, 130+M blog, 30 trilyon sayfa Face: 1G+, 612 günlük, 680 mobil(aylık)Akt 12-12 Twitter: 500/140?, 340 tweet, 1.600 sorgu, 36M linkedin: 200, wp: 64M, 377M okuy. 4G sayfa ay Flicker da 6G, 70 kull. , 1.5M group Facebookta 500++ bin uygulama var Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40 Youtube 1 dk = 30 saatlik video yukleniyor 3

İnterneti Nasıl Algılamalı-II Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme bilim teknoji ile sarmal ilişki örgütsel yapı değişiyor ağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumu Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik Katılım ve saydamlık ortamı Kitlesel örgütlenme, paylaşım ve üretim ortamı 4

İnterneti Nasıl Algılamalı-III Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması Ürünlerin marjinal maliyeti sıfır ! tüm yaşamı değiştiren; süreç web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi wiki, rss web3: nesnelerin interneti; semantic web! 5

Katılım, Demokrasi ve İnternet Sosyal aglar - global Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor Internet ifade özgürlüğü için temel bir araç Internete erişim ve bilişim okur yazarlığı anayasalara giren temel bir hak olarak görülmeye başlandı 6

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar 7

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten! Emek ve dogal kaynak yoğundan: Bilgi yoğun ekonomi ve topluma .. Kültür : bağımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler Kurumlar ve Ortam gerekir Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!) 8

Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği Pamuk’a gen düzeyinde müdahale Üretim düzeyi: toprak, sulama Kumaşa nanoteknoloji ... Kumaşın tasarımı Markalaşmak Moda, tasarım (zara ) Pazarlama, dağıtım, üretim

Açık Kaynak-özgür yazılımlar -imece üretim, insanlığın ortak malı - özgürlük temalı, dağıtık, demokratik - 1 M proje/yazılım, ~10M geliştirici -yansımaları: wikipedia, crowd sourcing, - açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..} - openculture.com, opendata, opengov, …. - internetle içice -sarmal - tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet - Pardus bir özgür yazılımdır! 10

Açık Kaynak-özgür yazılımlar -imece üretim, insanlığın ortak malı - özgürlük temalı, dağıtık, demokratik - 1 M proje/yazılım, ~10M geliştirici -yansımaları: wikipedia, crowd sourcing, - açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..} - openculture.com, opendata, opengov, …. - internetle içice -sarmal - tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet - Pardus bir özgür yazılımdır! 11

Internet ve Açık Kaynak Açık kaynak İnternet Ortamında Gelişti İnternet açık standart ve büyük ölçüde açık kaynak ürünler üzerinde çalışıyor İnternet, insanların birlikte calışmasını destekliyor Böyle gelişen yazılımlar açık kaynak Sarmal , birbirini tetikleyen bir ilişki! 12

Tarihçe 80 öncesi Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)‏ Torvalds and Linux Open Source – Raymond OSL, Linux International Mart 2008 13

JGK - Açık Kaynak Dünyası Özgürlükler 1. Kısıtsız kullanım 2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama 3. Ücretli/ücretsiz dağıtım 4. Değişiklikleri dağıtma Binanın planına sahip olma Arabanın kaportasının kapalı olması Aralık 2004 JGK - Açık Kaynak Dünyası 14

Lisans Farklılıkları Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı arasında sözleşme Kapalı yazılım-”propriety “ 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL Değişiklikleri yayınlama/dağıtma GPL, copyleft, “virutik” GPL, LGPL 3. sürüm 15

Yazılım Üretim Modeli “Catedral and Bazaar” modeli İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör Demokratik, hiyararşik: tek model yok Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000 Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik 16

Yapılar! İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik Kernel, standart, OSL- open software Libraries Linux İnternational Open source initiative LUG- Linux user groups Ticari destek 17

Sayılar Blackduck soft: 1 M proje, 10M gelistirici Sourceforge.net: 324K proje, 3.4M kayıtlı geliştirici, 4.5M indirme/gün, 46M kullanıcı Github.com: 3 M geliştirici code.google.com Freecode.com: katalog, kategori, tarama Savannah: 3500, 59K geliştirici FSF/Unesco: 7000+paket Dagıtım: 320 aktif, 348 bekleyen, TR: 10+: turkuaz, gelecek, pardus, truva .. 18

Yeni İş Modelleri Nasıl Para Kazanıyorlar ? Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret Yazılım desteği, uyarlama Danışmanlık Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak, saygı görmek, başka iş almak 19

Yazılım Örnekleri Web: Apache %50 (+)‏ Mail: postfix, qmail, sendmail, ... Samba: NT for unix! PHP (+)‏ Mysql (+), postgresql Squid, Dansguardian Nagious Libre/Openoffice (+)‏ Mozilla, firefox, thunderbird (+)‏ Gimp (+)‏ Tex/latex(+), Lynx Gcc, dev (+)‏ Multimedia Clamav (+)‏ 20

Eğitim Yazılım Örnekleri Moodle,efront, ilias, atutor, claroline, sakai openlms,decobelms,ca nvas, chamilo, olat, tatara,webwork,dekeos , manhall Scribus‏, eadvanture gcompris, jmol, lenmus,qucs Italc, uberstudent, opensis, openschool, virtualX, itest, akura, kaldin, testmaker, fedena, schoolplay Gnuschool xerte 21

EgitimYazılımı Merkezleri Schoolforge.net Oedb.org Onlinecollegeclasses.com Directory.fsf.org sf.net Freecode.com Github.com Code.google.com http://www.opensourcesoftwaredirectory.com /Government/eLearning-software ‏ http://www.opensourcesoftwaredirectory.com/Government/eLearning-software 22

Yazılım Örnekleri: II Perl, Python,Java, c++ Htdig, glimpse, z3950 harvest, yaz, ASF Bind, dig İptables, ...(firewall)‏ Zebra,quagga(routing)‏ Paralel, cluster Zope, plone , drupal, joomla,wordpress,wiki Octave, freemat Jbass, tomcat, Stat: R, DAP, StatistX Grass, openGIS GNU LP, C++ lib İmage, crypto, visual openSSL, openLDAP Amavisd-new,amavis 23

Özgür Yazılım, Açık kaynak Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır BSD: adımı tut, canın istedigi gibi İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak Farklı paradigma, farklı iş modelleri 24

Crowd Sourcing- wikipedia - 4.2M (en, 30M sayfa, 19Muser), .207madde(tr), 1+M sayfa - toplam 22M madde, 77K aktif yazar, 470M aylık - insanlığın ortak malı - britannica vs yarisir - commons, wikinews, wikibooks(2670en), - wikiquotes, wikisources(350K), wikispecies - wikiversity(20K), wiktionary(3,4M en, 321ktr) , wikidata(10M) 25

Açık Erisim -Open access - bilimsel bilginin özgürce paylaşılması - kütüphaneciler – bilim dernekleri - Türkiye'de AB'06 – bildirge yayınladık - freefullPDF.com (80M nesne), openaire.eu - 2300 depo da 34 milyon makale? - GOAP (Global Open Access Portal) - Open Access Handbook, week (5.) - DOAJ: 1100K makale, 8950 dergi, 4547 tarama -ankara(24K),gazi(8,2K),hacettepe,atilim,atatürk,deu(15K) /www.openaire.eu/ 26

Açık Ders -Open Courseware - MIT 2000 de ocw.mit.edu - Rice, connections; - ocwconsortium.org – 250 üye - TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons - + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33) - ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video - DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama - en:4486, es:1839, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59 Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260) 27

Açık Ders -Open Courseware - MIT 2000 de ocw.mit.edu - Rice, connections; - ocwconsortium.org – 250 üye - TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons - + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33) - ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video - DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama - en:4486, es:1839, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59 Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260) 28

MOOC - stanford bir kac ders: ai, 188K ogrenci - hoca, ayrildi sirket kurdu: udacity.com - coursera.org:62 Uni, 333 ders, 3 145K ogrenci - edX: 13 Uni, 32 course, lab, research ortami - - khan academy: 4K micro kurs 240M ders indirme - P2PU: peer2peer, croed sourcing, GPL, LGPL, Moz. - udemy.com – cogu paralı, < 250$ - academic earth 29

Open Book - openscience.org: 505 (+kitap) - freescience.info : 2508 (kitap + ) - openculture.com: kitap, film, muzik, ++ - wikibooks - directory open books - unesco - open.umn.edu - open textbooks, Flat World Knowledge 30

Open xyz - openscience.org: özgür scientific software, 505 (+kitap) - opensourcescience.com:oxford, mac-planc, cal(u,tec) - openculture.com: kitap, film, muzik, ++ - opendata: data.gov, maps, genome, compound, ... - science commons, creative commons - openresearch.org: semantic wiki of research - www.osdd.net- open source drug discovery 31

Creative commons - acik donanım - her hakkısaklıdır – bazı hakları saklıdır - fikir sanat eserleri: kitap, resim, muzik, film/video - ticari, derivataive, sharealike, creativecommons.org - facebook donanım tasarımını açtı, 3d yazıcı - ardino - raspeberrypie cilekli pasta) - 32

İnternet Devrimsel bir gelişme Daha işin çok başındayız Ifade özgürlüğünün temel bir aracı Temel bir insanlık hakkı (bilgiye erişim, genişbant, evrensel hizmet) Örgütlenme ortamı, obama, seattle, tunus .. Avaaz.org, change.org, truthout, wikileaks imza.la, kampanya.org.tr,

İnternet ve Hukuk İnternet bir devrim: pek çok sey degişecek Teknoloji çok kaygan, “hukuki” çözüm çok zor Hukuk’un koruması gereken çok şey var Yavaş, dikkatli, minimal, katılımcı ve öğrenen bir süreç ve yapılanma gerekir İnternet çok uluslu, ulusal çözüm mümkün değil, internete, gelişmeye zarar vermemek ! Internet gelişiyor, bizimde sözümüz var!

İnternet ve Hukuk: sorunlar Fikri haklar: sayısal ürünler – üretim/dagıtım.. Kimlik doğrulama: zor ve sıkıntılı Uluslararası: sınırlar geçerli değil; ulusal … zor Gümrük, vergi, uyuşmazlık da sorunlar var Güvenlik, mahremiyet, spam, arama filtresi Dünyanın bütün sokaklarına açılan pencere/sokak Uluslararası iş birliği yapıları yok; çok fark var Devletler geç farkettiler, kontrol etmek istiyorlar

Türkiye'de Hukuk, sansür ... '90larda “otomatik veri işleyen” TCK da 2001-2002 RTÜK yasası “internet basındır” 2005 – 5651 “internet sansür yasası” 2011- Filtre 2012 Phorm - Kişisel verilere taslagı – 2000-? Youtube “hüllesi” m

Yakın Tehlike ve Gelecek Fikri haklar - “3 strike” ITU temelli: Rusya-Çin-Arab.... saldırısı BM etrafında daha geniş çevre: 'soguk savas' 5651-filtre-Phorm-gözetim tehlikeleri gerçek Yönetişim eksik m

Sorular Teşekkür ederim Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/sunum/ akgul.bilkent.edu.tr Akgul-duyuru, edu-net, akgul@bilkent.edu.tr 38

Türkiye -I 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65 fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay. Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37) Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3) Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6) Alan adı: 333 + 1262K Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28 %35-40 geniş bant Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı! E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV 39

Deneyler Ufuk açıçı deneyler ABD'de Maine ve Tacikistan da Laptop'ı evine götür! Çocuk ve Ailede değişim “her çocuğa bir dizustu” projesi “Hole in the Wall” deneyi- hindistan Akran öğrenmesi, collobrative

Ulusal Egitim Derneği- 20 Nisan 2013 Fatih – 2010 Kasım Öncesi: belediye'ce tahta ve laptop dagıtımı TT ve Sebit ikna etti(?)- Egitek sahiplendi Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyi. Hare. Öğretmen'e Laptop – ev götürebilecek Projector ve “akıllı tahta”, “vitamin etkisi!” Yazıcılar/döküman kamera İnternet Elektronik dokumanlar Ulusal Egitim Derneği- 20 Nisan 2013 45

TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu Bileşenler Donanım ve yazilim altyapisi E-içerik (Saglanması/yönetilmesi) Öğretimde etkin BT kuıllanımı Öğretmen eğitimi Internet kullanımı (bilinçli, güvenli, denetimli) TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu 46

Bilgi Eko./Toplumu İndexleri Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın, Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı, Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax Altyapı/Kurumsal, kullanım, kapasite Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik Özgürlükler, örgütlenme; kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.) 47

Türkiye - Tarihçe 86 TUVAKA -89 tıkandı, 9.6Kps 12 nisan '93- TrNet - 64K '95 ihale, inet-tr, 09/96 Turnet, Enformasyon anaplanı '97 BTYK, ETKK, Kosgeb cafe, Internet Kurulu '98 kamunet, Internet haftası, Ttnet ihalesi, ADSL 2000 e-avrupa, 2001 e-avrupa+, E-turkiye, TK, EMP 2002 RTUK yasası, Bilisim Surasi, 2003 BTD, icra 2004 serbestleme, acil Eylem, 2006-2010 Strateji, 2006 TT Özelleşme, 2007 5651, 2008 e-devlet kapısı 48

Türkiye -I 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65 fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay. Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37) Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3) Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6) Alan adı: 333 + 1262K Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28 %35-40 geniş bant Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı! E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV 49

Türkiye -I 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65 fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay. Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37) Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3) Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6) Alan adı: 333 + 1262K Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28 %35-40 geniş bant Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı! E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV 50

Türkiye - II Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192 Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90 UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/192 ITU – IDI eu 37/38 ITU fiyat: 65/161, sabit 81/161, gsm 97/161 eu 31/38 GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133--> 52 ->45 Rekabet:69/139, → 43, inovasyon 69 -> 74 Demokrasi: 88 (130), insnai gelisme: 90 (82+) Gender: 120+ Basin 138, 148, 154 51

Türkiye-III Rekabet: adil degil; TT, GSM, Türksat, Tübitak İnsan gücü açığı, bilişim kültürü sorunlu Araştırma çok az; İnternet enstitüsü yok Strateji/eylem planı sorunlu (yok), KIEM? Sansür ve yasaklama: yargısız infaz Sektörlere yönelik plan/proje yok; teknik çok konu .. Hakim/savci, yetişkin, veli eğitimi yok Yönetişim eksik ! 52

Türkiye-IV Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri Çocukları korumanın yolu bu olmamalı Elinde Balyozla dolaşan bir BTK Gizlilik içinde, sayıları bile bilemiyoruz Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez Ifade özgürlüğü 53

Türkiye-V Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi, Türksat, Ulaştırma ... Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme .. Matbaa benzeri bakış açısı var “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ? “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra” Sahibi çok da, sorumlusu yok! 54

Bilişim Sektörü için: Yatay rolu çok önemli Yatay için de gelişmesi gerekir Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal ... Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: açık kaynak gibi 55

Katılım, Demokrasi ve İnternet Anti-global hareket interneti çok etkin ... Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ... Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ... Kitleleri harekete geçirme (ventura, oba..) Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ... Strateji oluşturma, yayma ve ikna ... “Long Tail !” - herkese erişim!! 56

Katılım, Demokrasi ve İnternet II Sosyal aglar - global Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor Internet bir araçlar topluluğu Strateji ve örgütlenme gerek 57

İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu E-democracy Extremedemocracy.com E-democracy.org Akgul.bilkent.edu.tr Berkman center, harvard law school Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk? Cambridge, berkeley, harvard berkman İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu 58

E-avrupa Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi” 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T” 2001'de, e-avrupa+, e2005 İ2010: growth and inclusion ABD, jp ve korenin gerisindeler 59

E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir! 60

Ara Özet: Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart 61

Ne Yapılmalı? İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır Bütünsel bir strateji gerekir! Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı 62

Ne Yapılmalı - II Somut Eylem Planları TBMM de sürekli bir komisyon Yıllık gözden geçirme konferansları Insan gücü yetiştirme planları Bilişim sektörünü geliştirme planları ... Ar-ge, inovasyone öne çıkarma Sektörlere özgü plan ve teşvikler Talebi artıracak önlemler 63

Ne Yapılmalı - III Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar, Yetişkinler, memurlar, ... Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler Öğretim üyesi yetiştirme planları Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler Geri besleme yapıları Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi temelinde “zararlı içerik” sorunu İnternet Yaşamdır ! 64

Özet: Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart 65

Universiteler internet araçlarını yoğun kullanmalı wiki, blog, rss, chat, liste, forum liberal/önder: öğrenci, eleman, özgür e-öğrenme; deney, destek, karma Açık erişim, açık ders malzemeleri Topluma önderlik: stk, ticaret yaratıcı, girişimci, araştırma , inovasyon kültürü sanayi işbirliği, toplumun sorun.

Universiteler opencourse consorsium academicearth.org best video lectures acik kaynak yazilimlar: 300K gnu.org, directory.fsf.org 7K sf.net, freecode.com acik-kaynak.org.tr

Açık Kaynak Yansımaları 350-500 linux surumu, 2 milyon gelistirici Bilişimi yeniden tanımlıyor, farklı bir model Açık erişim Acik-ders malzemeleri, OCW Wikipedia, stanford felsefe sözlüğü 100$ dizüstü, her çocuga dizüstü Acik biyoloji, acik-donanim, facebook Google, facebook, twitter, amazon, yahoo ...

e-öğrenme ... işin başındayız: ne kadar hazırız? paradigma değişikliği: aktif öğrenme zenginleştirici ---> degree program dinazor, göçmen, native “mass ...”, lab, öğrenme, katılım virtual classroom, atutor, moodle opencourseware, acik-ders malzeme 69

GITR- Bilgi Toplumu Indeksi 3 kategori, 9 altkategori, 68 temel gösterge Çevresel(ç), Hazırolma(H), Kullanım(K) Ç: pazar (14), siyasal/düzen.(9), altayapı(7) H: birey(9), iş dünyası(10), devlet(4) K: birey(5), iş dünyası(5), devlet(5) Türkiye: 61 <--- 55 Ç: 56; 66, 56, 62 H: 69; 64, 63, 87 K: 54; 61, 48, 60 70

GITR -II bürokrasi 104 vergi (k)123, 78 adalet bagim 64 egitim sist k 77 okulda inet 55 firma arge 73 e-katilim 70 egitim harca 90 basin özgür 106 adaletin etkin 82 ict önceligi 101 y.tekno alımı 106 vizyonda ict 85 edevlet haz. 70 dev ict teşvik 96 iş çalışan egit 90

Alan Adı Kendi Alan adınız olsun Adsoyad.com.tr Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr Name.tr tel.tr Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr) .tv.tr .fm.tr medya.tr 72

web önerileri: Enformasyon/hizmet önemlidir ! Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü. Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.) Navigasyon ... Kurumsal bütünlük İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün 73

Tarama motorları Google, scholar.google, maps.google, print.. Acik-erisim, creative commons Meta search , A9, de.li.cious, Firefox Search tools Wikipedia, free dictionary, webmaster, yahooligans Wikipedia, yahooligans, netscout

Bazı Web adresleri Wikipedia, tr.wikipedia.org Yahooligans – k12 Netscout Dizin servisleri: directory.yahoo.com Directory.google.com, opendirectory E-posta listeleri Wiki, blog, rss!

Bazı Web adresleri Wikipedia, tr.wikipedia.org Yahooligans – k12 Netscout Dizin servisleri: directory.yahoo.com Directory.google.com, opendirectory E-posta listeleri Wiki, blog, rss!

Sorular Teşekkür ederim Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/ akgul.bilkent.edu.tr Akgul-duyuru, edu-net, tsiyase akgul@bilkent.edu.tr 77

Bilişim ... Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral, ... Üretim aracı Kişisel/kurumsal verimlilik aracı Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim Elektrik gibi temel Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna Süreçtir, iş birliği ister

Yatay Sektör Olarak Bilişim İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!” Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!) Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow) Tarım, KOBI, turizm, için gerekli Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama e-ticaret, e-pazaryerleri Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

Dikey Sektör Olarak Bilişim Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center Elektronik, Telekom ile bütün - ICT Telekom -Media-eğlence – Internet yakın. Yatırım göreceli düşük: egitim gerek İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U) Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek 80

Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik Arrow'un itirazi çözüldü İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60 Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var Elektrik motorlarında gecikme İ 81

96-97 50/55 İnsani gelişme: 82-96 / 196 Digital opportunity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7, ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31 ro, 32 tr 33 ru (Avrupa) Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 kr Economist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9 australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 42 tr, 43 br,44 ar, 45 ro, 48 bg İnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin, Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se, 7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 tr Global comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6 us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br

Eğitim ve Teknoloji Her teknolojik gelişme sonrasında “Sıçrama” hayali var Karatahta – teknolojik devrim Edison- film TV, VCR- CD Bilgisayar – ogretmen olmayan yere .. Internet, tablet “techology can not fix education!”, s jobs