VARYANT HESAPLAMA

►K►K►K►Kolay anlaşılması için varyantlara, gidiş yolu diyebiliriz. ►S►S►S►Satranççılar; satranç oyunun her aşamasında, planlarını gerçekleştirmek ve rakibin planlarını görüp engellemek için birçok aday hamleyi incelemek ve bu hamlelerle başlayan gidiş yollarını değerlendirmek zorunda kalır.

Alexander Kotow isimli satranç ustası, varyant hesaplamaları konusunda bize çok önemli bilgiler aktarmıştır. Kotow varyantları 3’e ayırmıştır. Çok sayıda ve kısa varyantları içeren aday hamlelerin oluşturduğu yapıya ÇALI adını vermiştir. ÇALIAĞAÇLABİRENT Az sapma içeren uzun bir varyant ise; AĞAÇ olarak nitelendirilmiştir. Bir oyunda çok sayıda taşın çok sayıda aday hamlesinin olması ve bunlarında kendi aralarında dallanmalarını içeren gidiş yollarına ise LABİRENT adı verilir.

Varyant hesaplarken yöntemimiz; ► ► B► ► Başlangıçta bütün aday hamleleri belirlemeliyiz. ► S► S► S► Sonra bu hamleleri tek tek hesaplamalı ve en mantıklı olanları üzerinde durmalıyız.

Örneğin; İstanbul’dan Ankara’ya gideceksiniz.

Taksi : 4 saat sürüyor ve ücreti 500 YTL Uçakla 1,5 saat sürüyor ve ücreti 100 YTL. Trenle 9 saat sürüyor ve ücret ise 17 YTL. Atla süre 2 gün, ücret 250 YTL

Otobüs ile süre 5 saat ücret ise 25 YTL. Yürüyerek mesafe 7 gün ulaşım ücreti yok. Bisikletle süre 3 gün, ücret yok.

Aday ulaşım araçlarımızı gördükten sonra bir de mevcut durumumuzu kontrol ederek en doğru araçları seçmeye çalışalım. Koşullarımız: ►C►C►C►Cebimizde sadece 100 YTL var. ►B►B►B►Bir gün içinde gitmemiz gerekiyor. ►D►D►D►Dönüş içinde paraya ihtiyacımız var.

► Ulaşım Aracı Süre Maliyet Sonuç ► Taksi 4 saat 500 YTL Ücret fazla ► Uçak 1,5 saat 100 YTL Ücret fazla ► Tren 9 saat 17 YTL Olabilir ► At 2 gün 250 YTL Süre ve ücret ► Yürüyerek 7 gün Yok Süre çok fazla ► Bisiklet 3 gün Yok Süre çok fazla ► Otobüs 5 saat 25 YTL Olabilir

Değerlendirmemize göre; ►S►S►S►Süresi uzun olan ama ücreti az olan trenle, ücreti fazla ama zaman olarak daha kısa süren otobüs; ulaşım araçları arasında bizim koşullarımıza uyanlardır. Şimdi sıra bu iki seçeneği değerlendirmektedir. Burada amaç Ankara’da fazla zamanım olsun ise otobüsle gitmek mantıklıdır. Eğer Ankara’da cebimde fazla param kalsın sizin için önemliyse o zaman trenle gitmek seçeneği sizin için önemlidir.

►B►B►B►Biz her satranç oyunumuzda, planımızı gerçekleştirmek için aday hamlelerimizi koşullarımıza göre incelemeli ve yukarıdaki örnekte olduğu gibi birbirleriyle karşılaştırmalıyız.

Siyahlar Va1 ya da Vd1 hamleleriyle beyazları bir hamlede mat yapmaktadır. Sıra beyazdadır ve bu durumda beyazın yapacağı en iyi hamle nedir? ►1►1. f3, 1.f4,1.g3, 1.g4,1.h3, 1.h4,1.Şh1, 1.Şf1, 1.f8V, 1.f8K, 1.f8F, 1.f8A, 1.fxg8V, 1.fxg8K, 1.fxg8F, 1.fxg8A ►S►Sizce beyazın bu aday hamlelerinden hangisi en iyi hamledir?

Varyany Hesaplama tekniğinizi nasıl geliştirebilirsiniz? ► Çok fazla oyun pratiği. ► Antrenman çalışması. ► Oyun analizleri yapılması. ► Çeşitli bilgisayar programları ile hesaplama desteği alınması. ► Konum değerlendirmenin geliştirilmesi. ► Bol kombinezon çözümü.

Unutmayın ► Varyant hesaplamasında rakibin en iyi karşı oyun şartlarını düşünmek zorundayız. ► Hızlı bir hesaplama yeteneği için bol kombinezon sorusu çözmek gereklidir. ► Aday hamlelerin seçimi hızlı olmalıdır. ► Antrenmanlarda mutlaka taşlara dokunmadan ve süre tutularak yapılmalıdır. Varyantlar kağıtlara hamle hamle yazılmalıdır.

Diyagram 1- Hamle sırası siyahlarındır.

► 37...Kxe4! Hamlesinin sonuçlarını hesaplayın ve varyant ağacını hesaplayınız. ► Öncelikle başlangıçtaki tüm aday hamleleri belirleyin. ► Varyantlar sadece bir kez hesaplanmalıdır. İkinci defa incelemekten kaçınılmalıdır. Buna özellikle dikkat edilmeli ve alışkanlık kazanılması sağlanmalıdır. Diyagram 1