ISI MADDELERİ ETKİLER

Maddelere verilen ısı, sıcaklığı artırırken maddelerin boyutlarında da değişime neden olur.Isının etkisiyle maddelerin boyutlarındaki bu değişime genleşme diyoruz.

Maddeler ısıtılınca ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına döndüğünde o kadar büzülür. Son sıcaklık ile ilk sıcaklık arasındaki fark fazla olduğu zaman genleşme de fazla olur. Farklı maddelerin sıcaklıkları aynı oranda artırılsa bile genleşme oranları farklı olabilir. Yani genleşme miktarı maddenin cinsine bağlıdır.

KATILARIN GENLEŞMESİ

SIVILARIN GENLEŞMESİ

GAZLARIN GENLEŞMESİ

Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Her katı ve sıvının farklı bir genleşme katsayısı vardır. Aynı şartlarda eşit hacimdeki iki gaz örneği özdeş ısıtıcılarda aynı sürede ısıtıldıklarında hacimleri eşit miktarda artar. Bütün gazların genleşme katsayısı aynıdır.

HAL DEĞİŞİM OLAYLARI Bir maddenin dışarıdan ısı (enerji) alarak veya dışarıya ısı (enerji) vererek bir halden başka bir hale geçmesine; “hal değiştirme” denir.

KATI SIVI GAZ KIRAĞILAŞMA BUHARLAŞMA ERİME YOĞUNLAŞMA DONMA SÜBLİMLEŞME KIRAĞILAŞMA

Maddenin Hal Değiştirmesi Erime Donma Buharlaşma Kaynama Yoğunlaşma

Maddenin Hal Değişimi ERİME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir. DONMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir.

ERİME Mİ DONMA MI?

BUHARLAŞMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir BUHARLAŞMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir. YOĞUNLAŞMA : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesidir.

BUHARLAŞMA MI YOĞUNLAŞMA MI?

SÜBLİMLEŞME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir SÜBLİMLEŞME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir. KRİSTALLEŞME : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir.

KRİSTALLENME Mİ SÜBLİMLEŞME Mİ?

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri İki maddenin aynı ya da farklı maddeden mi yapıldığını anlamak için birtakım özellikleri araştırmak gerekir. Bunlar maddenin ayırt edici özellikleridir.  Maddenin ayırt edici özellikleri şekle, biçime ve miktara bağlı olmayıp, maddenin cinsine bağlıdır.  1) Öz kütle (yoğunluk) 2) Erime noktası ve kaynama noktası 3) Çözünürlük 4) Sıcaklıkla genleşme 5) Esneklik 6) İletkenlik

ÖZ KÜTLE (YOĞUNLUK)   Maddelerin 1 cm3’ünün gram cinsinden kütlesine öz kütle denir. Öz kütle (d) ile gösterilir.  Kütle (m) ve hacim (V) arasında d=m/v bağıntısı vardır. Öz kütlenin birimi g/cm3 dür.   Saf maddelerin (element ve bileşik) öz kütleleri sabittir. Karışımların öz kütleleri ise sabit değildir.

Bir maddenin öz kütlesinden söz ederken sabit bir sıcaklıktaki öz kütlesinden söz edilmelidir. Sıcaklık değiştiğinde maddenin hacmi değişeceğinden öz kütlesi de değişir. Özellikle gazlardaki değişiklik daha belirgindir.  Bir maddenin hangi madde olduğunun anlaşılabilmesi için birden fazla ayırt edici özelliğinin incelenmesi gerekir.

ERİME NOKTASI Katı maddelerin ısıtıldığında sıvı hâle geçtiği sıcaklıktır.

KAYNAMA NOKTASI Isıtılan bir sıvının gaz fazına geçtiği sıcaklıktır. Kaynama sırasında sıvının buhar basıncı açık hava basıncına eşittir. Saf bir maddenin erime noktası ve donma noktası aynı sıcaklıktır. 1 atmosfer basınç altında -20°C sıcaklığa sahip bir buz parçasının ısıtılması olayının grafiği aşağıdadır.

ÇÖZÜNÜRLÜK   Doymuş çözeltideki 100 gram suda çözünmüş olan madde miktarı, o maddenin o sıcaklıktaki çözünürlüğüdür.   Çözünürlük, çözücünün cinsine, çözünenin cinsine, sıcaklık, basınç ve ortak iyonun varlığına bağlıdır.   Sıcaklığın değiştirilmesi maddelerin çözünürlüğünü değiştirir. Genellikle sıcaklığın artırılması ile katılarda çözünürlük artarken gazlarda azalır

SICAKLIKLA GENLEŞME   Genleşme, ısıtılan cisimlerin, boyunda, yüzeyinde veya hacmindeki değişmedir. Yandaki resimde sıcak su içerisindeki hava genleştiğinden balon şişerken, soğuk sudaki balonda değişiklik olmamaktadır.   Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Her katı ve sıvının farklı bir genleşme katsayısı vardır.  Aynı şartlarda eşit hacimdeki iki gaz örneği özdeş ısıtıcılarda aynı sürede ısıtıldıklarında hacimleri eşit miktarda artar. Bütün gazların genleşme katsayısı aynıdır.

ESNEKLİK   Esneklik yalnız katılar için ayırt edici bir özelliktir.Sıvı ve gaz maddelerin esneme özellikleri yoktur.

İLETKENLİK   Üzerinden geçen elektrik akımına karşı maddelerin gösterdiği kolaylık iletkenliktir.  Bir madde elektrik akımına karşı ne kadar az direnç gösterirse o kadar iyi iletkendir.   Maddelerdeki elektrik akımı iletkenliği elektronların hareketi ve iyonların hareketi ile ilgilidir.   Elementlerden metaller elektrik akımını iletir, ametaller iletmez.