EMZİRME FİZYOLOJİSİ

Annenin bebeğine her meme verişinde, meme başlarından hipotalamusa ulaşan sinyaller yaklaşık 1 saat boyunca prolaktin sekresyonunu 10 kat arttırır. Prolaktin de memeler üzerine etki yaparak, gelecek emzirme periyoduna kadar sütün oluşumunu sağlar. Eğer prolaktinde artış yoksa veya hipotalamik hipofizer sistem haraplanma sonucu bloke edilmişse yada emzirme devam etmiyorsa , memeler süt üretim yeteneğini bir kaç gün içerisinde kaybederler.

Prolaktin hakkında hatırlanması gereken bazı özel durumlar: Geceleri daha fazla prolaktin yapılır. Demek ki süt üretimini arttırmak için gece emzirmek özellikle yararlıdır. Prolaktin anneyi gevşetir ve bazen uykusunu getirir; demek ki, geceleri emzirse bile genellikle anne iyi dinlenir. Prolaktin ile ilgili hormonlar ovulasyonu baskılar; demek ki emzirme yeni bir gebeliği önleyebilir. Geceleri emzirme bunun

Bu bilgilerin annenin süt salgılamasını arttırmada bir rolü var mı ? Bu bize, bebek ne kadar fazla emerse, memenin o kadar fazla süt yapacağını söylüyor. Yani; FAZLA EMME FAZLA SÜT YAPAR.

AKTİF OKSİTOSİN REFLEKSİNİN BELİRTİ VE DUYGULARI Anne şunları fark edebilir: Emzirmeden hemen önce yada tam emzirirken memelerinde ezilme veya karıncalanma hissi, Bebeğini düşününce yada ağladığını duyunca memeden süt akması, Bebek meme emerken diğer memeden süt akması,

Emzirme sırasında bebek memeden ayrılırsa memelerden ince ince süt akması İlk haftalardaki emzirmelerde uterus kasılmalarıyla ağrı ve bazen kan boşanması, Sütün ağzına aktığını gösterir şekilde bebeğin yavaş ve derin emme ve yutmaları.

ÖZETLE ; Bebek bir memeden emmeyi durdurursa ; o memeden süt yapımı durur. Bebek bir memeden daha fazla emerse ; o meme daha fazla süt yapar ve diğerinden daha büyük olur.

Prolaktin yapımını, oksitosin refleksini ne kontrol eder? Öğrendiklerinizden süt yapımını neyin kontrol ettiğini söyleyebilir misiniz? Prolaktin yapımını, oksitosin refleksini ne kontrol eder? Temel ana nokta: Bebeğin emmesi hepsini kontrol eder. Memenin süt oluşturmasını sağlayan, bebeğin emmesidir.

- Emzirme sırasında meme gergin veya çekilmiş gözüküyor. 1.RESİM 2.RESİM - Areola bebeğin ağzının altında daha fazla yada üzeriyle eşit. - Emzirme sırasında meme gergin veya çekilmiş gözüküyor.

ETKİLİ EMME VE BEBEĞE EMZİRMEK İÇİN POZİSYON VERME

DEĞİŞİK EMZİRME POZİSYONLARI Koltuk Altı Pozisyonunda Emzirme; İkizlerde Anne bebeği düz olarak yerleştirmede zorlanıyorsa Tıkanık meme kanallarının tedavisinde Anne tercih ediyorsa

KOLTUK ALTI POZİSYONU

Bebeği Diğer Kolla Tutarak Emzirme; Anne bebeğini emzirdiği memenin, diğer tarafındaki kolu ile tutar. * Çok küçük bebeklerde * Hasta yada özürlü bebeklerde * Anne tercih ediyorsa

Yatarak Emzirme; Anne uyumak istiyorsa Sezaryen sonrasında Anne tercih ediyorsa

Diğerleri; Ayakta emzirme Anne bebeğin üzerine eğilerek emzirebilir Annenin sütü fazla ise, anne sırt üstü yatarak bebeği üzerine alarak emzirebilir.

POZİSYON VERMEDE SAĞLIK GÖREVLİLERİNİN SIK YAPTIĞI YANLIŞLAR Sağlık görevlilerinin sorumluluğu anneye yardımcı olmaktır.Bazen görevliler anneye yardım edeceğine bebeği memeye kendileri yerleştirmeye çalışırlar. * Bir elle memeyi, diğer elle bebeğin başını tutarak bebeği memeye yerleştirmeye çalışmak * Bebeğin başını arkadan iterek memeye yaklaşmaya çalıştırmak gibi.

BEBEĞİ YANLIŞ YERLEŞTİRMENİN SONUÇLARI MEME UCUNDA TAHRİŞ / ZEDELENME AĞRI / ZEDELENME MEME UÇLARINDA MEMELER SÜTLE DOLU KALABİLİR BEBEĞİN SÜTÜ ETKiN ŞEKİLDE ALAMAMASI BEBEK DOYMAZ SIK / UZUN SÜRELİ BESLENMEK İSTER SÜT YAVAŞ GELİR BEBEK HUYSUZLAŞIR EMMEYİTÜMÜYLE REDEDER SÜT YAPIMI AZALIR BEBEK KİLO ALAMAZ

ANNE EMZİRME SÜRESİNCE MEMESİNİ NASIL TUTUYOR ? Anne memesini meme başına çok yakın yerden tutuyorsa süt kanallarını bloke ederek bebeğin süt almasını zorlaştırabilir. Anne memesini parmağı ile bebeğin burnundan uzaklaştırması gerekli değildir.

Anne memesini makas tutuşu ile tutuyorsa bebeğin meme ucunun yeterli bir bölümünü almasını zorlaştırır. Parmakların basıncı süt kanallarını baskılayarak süt akışını azaltabilir. Annenin eli ile memesini kendi göğüs duvarına doğru desteklemesi; özellikle annenin büyük göğüsleri varsa bebeğin etkili emmesini kolaylaştırır.

MEME İLE İLGİLİ DURUMLAR

MEMELERLE İLGİLİ SORUNLAR Emzirme sırasında problem yaratan bazı meme sorunları mevcuttur ; Düz yada içe dönük meme uçları Uzun yada büyük meme uçları Tıkanma Kanal tıkanıklığı ve mastit Meme ucunda yara ve çatlaklar

Küçük memeli kadınlar yeterince süt üretemeyeceklerini düşünürler ; Oysa ki memelerin boyutu yağ miktarına bağlıdır, salgı bezleriyle ilgili değildir Çocuk emziren bir çok kadında meme küçük ve düz görünür Meme boyutu ne olursa olsun , tüm kadınları yeterince süt üretebilecekleri konusunda rahatlatmak çok önemlidir

Bebeğin meme ucunu değil, memeyi emdiği açıklanmalıdır. Bebeğin ağzına alabildiğince çok meme alması gerekir. Bebek emdikçe memeyi ve meme ucunu dışarı çekeceği anlatılmalıdır.

YASSI VE İÇE ÇÖKÜK MEME BAŞLARININ BAKIMI Doğum öncesi tedavi; Yardımcı olmayabilir Doğumdan hemen sonra; - annenin kendine güvenini sağlayın - bebeğin meme başını değil, MEME’yi emmesi gerektiğini açıklayın - bebeğin tensel temas ile memeyi tanımasına izin verin - anneye emzirme pozisyonu konusunda yardım edin.

UZUN VEYA BÜYÜK MEME UÇLARI Büyük meme uçlarının emzirmeyi kolaylaştıracak bir avantaj olduğu düşünülebilir, ancak büyük meme uçları da emzirme konusunda sorun çıkarabilir. Büyük olasılıkla sadece meme ucunu emip, süt sinüslerinin bulunduğu bölgeye ulaşamayacaktır.

MEMELERDE DOLULUK Dolu memeler ağır, sıcak ve serttir. Ancak sütün akışı gayet iyidir, hatta kendiliğinden memeden damlar. Bu normal doluluktur. Bazen dolu memeler nodüler görünüm alır. Anneye gereken tek tedavi daha sık emzirmeyle sütün boşaltılmasıdır.

MEMELERDE TIKANMA Tıkanma ; memelerin kısmen süt, kısmen de fazla kan ve doku sıvısıyla haddinden fazla dolup süt akışının engellenmesi demektir. Tıkalı memeler ödemden dolayı gergin ve parlak görünümdedir. Bu durumdaki memeler acı verir ve süt iyi akmaz. Bazen meme derisi kırmızı görünür ve annenin ateşi çıkar. Bu meme iltihabı gibi görünse de ateş 24 saat sonra düşer.

MEME TIKANMASININ NEDENLERİ VE ÖNLEMLER Tıkanmanın başlıca nedenleri ; Fazla süt Emzirmeye başlamanın gecikmesi Memeye kötü yerleşme sonucu sütün yeterince boşaltılmaması Sütün seyrek boşaltılması Emzirmenin kısa kesilmesidir.

TEDAVİ Tıkanmanın tedavisinde esas olan sütün boşaltılmasıdır; Süt boşaltılmazsa iltihap yada abseye yol açıp süt üretimini azaltabilir. Anneye “memeyi dinlendirmesi” önerilmemelidir.

Bebek emebiliyorsa ; Sık beslenmelidir Sütü boşaltmanın en iyi yolu budur. Bebek Ememiyorsa ; Sütün boşaltılması sağlanmalıdır.Anne bu işi kendi başına elle, meme pompasıyla yapabilir. Bazen ılık duş sütün akmasını ve memelerin bebeğin emebileceği kadar yumuşamasını sağlar. Emzirme sonrası ödemi azaltmak için ise memelere soğuk, yaş pansuman uygulanır.

MEME İLTİHABI Meme iltihabı (mastitis); Meme glandlarının parankimatöz infeksiyonudur. Multipar ve nullipar kadınlarda görülüş sıklığı birbirine yakındır. Daima unilateraldir. İltihap, tıkanık bir memede görülebileceği gibi “tıkalı kanal” denen durumda da görülebilir.

Tıkalı kanal ; Memenin bir bölümündeki sütün dışarı verilememesidir. Tıkanıklık sütün koyulaşmasına bağlı olabilir. Belirtiler; Dokunmakla hassas bir nodül ve nodül’ün üstündeki deride kızarıklık Annenin genel durumu iyidir, ateş yoktur.

Süt kanallarında tıkanıklık Sütün birikmesi Enfektif olmayan mastit Enfektif mastit

SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT SEMPTOMLARI ŞİŞLİK KİTLE HASSASİYET ŞİDDETLİ AĞRI LOKALİZE KIRMIZI ALAN KIZARIKLIK DÖNÜŞÜR ATEŞ YOK ATEŞ KENDİNİ İYİ KENDİNİ KÖTÜ HİSSETME HİSSETME

SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ ÖNERİN; - Sık emzirme - emzirme sırasında meme başına doğru hafif masaj - ılık kompres Eğer faydalı ise anneye; - beslemeye etkilenmemiş meme ile başlamasını, - her emzirmenin farklı pozisyonda yapılmasını önerin.

SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ ÖNCE; Meme drenajını sağlayın - kötü emzirme tekniği - sıkı giysiler - drenajı kötü büyük meme olup olmadığını kontrol edin, varsa düzeltin

SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK ve MASTİT TEDAVİSİ DAHA SONRA; - Ciddi semptom, çatlak veya 24 saatten sonra iyileşme görülmez ise ek olarak, - Antibiyotik - Analjezik verin - Tam istirahat sağlayın.

Medikal tedavi kısa sürede sona erdirilmemeli ; çabuk ve etkin klinik bir iyileşme sağlansa bile, tedaviye 10 gün kadar devam edilmelidir. Eğer abse oluşmuşsa, cerrahi drenaj şarttır.

Ancak süpüratif mastit varlığında, abse olan memeden bebeğin emzirilmesine kesinlikle izin verilmemelidir. Tedavide ayrıca mutlak yatak istirahatı ve ağrı kesici olarak paracetamol önerilir.

Meme ucunda çatlak ; Meme uçlarının zedelenmesinin en sık nedeni bebeğe iyi pozisyon verilmemiş olması yada uygun olmayan yerleşmedir. İyi yerleştirilmeyen bebek emzirme süresince meme ucunu çekiştirecek, meme derisini ağzıyla aşındıracaktır. Bu anneye çok acı verir. Başlangıçta çatlak görülmez, meme ucu normaldir yada emzirmeden hemen sonra, uçta boydan boya bir çizgi belirir. Meme uçlarının düzelmesi için emzirmeye ara vermeye gerek yoktur.

Candida enfeksiyonu ; Meme ucu ve çevresindeki deride yara ve kaşıntıya neden olan diğer bir durum candida enfeksiyonu yada pamukçuktur. Candida genellikle antibiotik kullanımı sonrası görülür. Anne emzirmeden sonra da devam eden yanma ve iğne batması hissi tarif eder.

Kısa Frenulum ; Meme ucunda zaman zaman yaralara yol açan diğer bir durum ; bebeğin frenulumun kısa oluşu yada “dil bağı“ bulunmasıdır.

Bebek emmede zorlanıyorsa ve sorunun kısa frenulumdan kaynaklandığı düşünülüyorsa, bebeğin ağzına daha fazla meme almasına çalışmak gerekir. Genelde bu yeterli olur. Ancak dilin kısalığı önemli boyuttaysa yada zorluklar sürüyorsa , frenulumun insizyonu için bebeği bir cerraha göndermek gerekebilir.

MEMEYİ RED

MEMEYİ REDDİN NEDENLERİ A-) HASTALIK, AĞRI VEYA SEDATİF ETKİSİ * Enfeksiyon * Beyin hasarı * Yaranın ağrıması (vakum forseps) * Burun tıkanıklığı * Ağzın acıması (pamukçuk, diş çıkartma)

B-) EMZİRME TEKNİĞİNDE SORUNLAR * Biberon, yalancı emzik * Bol süt gelmemesi (kötü pozisyon, yada tıkalı meme) * Pozisyon verirken başın arkasına bastırma * Annenin memeyi sallaması * Emzirme saatlerini kısıtlama * Fazla süt yapımı * Emmeyi öğrenmede zorluk

BEBEKLER HASTALANDIKLARINDA EMMEYİ NEDEN BIRAKIRLAR ? EMZİRMEDE ZORLUKLAR Emmede Zorluklar ( ASYE, CANDİDA ) İştah Kaybı Ağızdan Beslenme İmkansızsa ( cerrahi müdahale ) YANLIŞ BİLGİ Birisi Hastalığın Emzirme Nedeni Olduğunu Söylemiştir Sağlık Personeli Emzirmeyi Durdurmasını Söylemiştir

LAKTASYONU YENİDEN SAĞLAMAK

RELAKTASYON Bebek hastalanmış – emzirme aksamış Yapay beslenmiş – emzirmeye dönülmüş Yapay besin + hastalık + gelişme geriliği Annenin hastalığı Evlat edinilmiş bebek

ANNE SÜTÜNÜN ARTTIRILMASI Olası nedenlerin araştırılması Sık görüşme Özgüven verilmesi Yeterli beslenme SIK EMZİRME İyi pozisyon verme Emzirme ekleyicileri

SIK EMZİRME En azından günde 10 kez isterse daha fazla 2 saatte bir emzirebilir Bebek ilgilendiği her zaman emzirmeli Onu yanında tutmalı, geceleri de emzirmeli Bazen uykulu olduğunda daha kolay emzirilir

TEŞEKKÜRLER