DİFERANSİYEL TERMAL ANALİZ (DTA) TERMOGRAVİMETRİ (TG) Termal analiz metotları, bir maddenin düzgün ısıtılması veya soğutulmasında maruz kaldığı fiziksel ve kimyasal değişikliklerin meydana getirdiği ısı değişimlerinin incelenmesi ve ölçülmesi esasına dayanır. Diferansiyel termal analiz, uygun bir cihazla, düzgün olarak yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılan bir maddede meydana gelen termik reaksiyonların derecesini, böyle reaksiyonların büyüklüğünü ve genel karakterini tayin eder. Kısaca D.T.A. rumuzu ile ifade edilen bu metot ile kil minerallerinin ısıya karşı gösterdikleri tepkimelerin tesbiti yapılır ve kil minerallerinin cinsleri tayin edilir.

Pratikte kullanılan alet, iki kompartımana bölünmüş bir reflakter ile birde numune tutucusundan meydana gelir. Bu kompartımanlardan birine pudra haline getirilmiş incelemeye tabi tutulacak örnek yerleştirilir. Burada incelenecek olan örnek agat havanda öğütülerek 0.1 g lık kısmı alınır. Numune tutucusunun üzerinde bulunan numune taşıyıcılarına kruze adı verilir. Kuruzelerden birine 0.1 g incelenecek numune konur. Bu numunenin yanında referans maddesi olarak kullanılan ve faz değişikliği yapmayan bir inert madde konur. İnert madde; ya saf alüminadır (Al2O3) veya kızdırılmış saf kaolindir. Numune tutucusunda numunenin ve inert maddenin ısısını ölçebilmek için bir termokapl seti vardır. Bu set Pt – Rh veya Ni – Cr’dan oluşur. Isının düzgün yayılmasını sağlamak için numune tutucusu elektrik ile ısıtılan bir silindir reflaktör bloğunun içerisine yerleştirilir. Fırın dakikada 10 ºC’lik sabit bir ısıyla ve düzgün olarak termokapl’ın cinsine göre 1000-1200 veya 1600 ºC’ye kadar ısıtılır Termokapl okumaları otomatik bir şekilde kaydedilir.

Diferansiyel termal reaksiyonların sonuçları devamlı bir eğri halinde gösterilir, termal reaksiyonlar ısıtıcı fırın sıcaklığına karşı noktalanır, endotermik reaksiyonlar yatay bir baz doğrusunun altında, ekzotermik reaksiyonlar bu baz doğrusunun üzerinde kaydedilir. Baz doğrusundan fark eğrisine olan mesafe, verilen herhangi bir sıcaklıkta, numune ve ısıtıcı fırın arasındaki ısı farkını verir ki, bu fark da termal reaksiyonun büyüklüğünün ölçüsüdür. Bir kil mineralinin hızlı ısıtılması ile reaksiyonlarda meydana gelen ısı değişimleri, o mineralin tayininde kullanılabilir. Endotermik Reaksiyonlar Ekzotermik Reaksiyonlar - Su çıkışı (Dehidratasyon) - Kristal yapının bozunarak yeni fazların Oluşumu - Kristal yapısının bozulması - Amorf maddelerin krirtallenmesi - CO2 ve SO3 kaybı - Organik maddenin yanması