FİZİK PROJE ÖDEVİM Büşra Kortak 158 10/h

BASINÇ

BasInç nedİR? Katı sıvı ve gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye bir kuvvet uygularlar. Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç(P) denir.

Katılarda basınç Katı cisimler ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye basınç yaparlar. Taban alanı S, ağırlığı G olan katı bir cisim, bulunduğu yüzeye; P=h.d kadar bir basınç uygularlar. 1.Katılarda basınç kuvveti daima katının ağırlığı kadardır. Dolayısıyla katı cismi hangi yüzeyi üzerine koyarsak koyalım basınç kuvveti değişmez. 2.Düzgün katıların (küp, dikdörtgenler prizması, silindir) zemine yaptıkları basınç P=h.d ile de hesaplanabilir. Burada h cismin yüksekliği, d ise özkütlesidir.

3.Katılar uygulanan kuvveti kendi doğrultusunda aynen iletirken, basıncı aynen iletmezler. Katılarda basınç genel olarak yüzeyle ters orantılıdır. Bundan yararlanarak kesici ve delici aletler yapılır. Birimi N/m2=Pascal, dyn/cm2=Bar

Katıların Basıncı Nelere Bağlıdır? Katı haldeki cisimler, ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzey üzerine kuvvet (etki kuvveti) uygularlar ve bu kuvvet etkisiyle o yüzeyde bir basınç oluşur. Katı haldeki cisimlerin ağırlıkları nedeniyle birim yüzeye dik olarak uyguladıkları kuvvete (birim yüzeye uyguladıkları dik kuvvete) basınç denir. Katı haldeki cisimlerin bulundukları yüzeyin tamamına uyguladıkları dik kuvvete basınç kuvveti denir. • Katı haldeki cisimlerde basınç kuvveti daima cismin ağırlığına eşittir. • Katı haldeki cisimlerin uyguladığı basınç, cismin ağırlığına ve cismin dokunma yüzeyine bağlıdır. • Katı haldeki cisimlerin uyguladığı basınç, cismin ağırlığı ile doğru orantılıdır. Cismin ağırlığı arttıkça basınç artar, cismin ağırlığı azaldıkça basınç azalır.

• Katı haldeki cisimlerin uyguladığı basınç, cismin dokunma yüzeyi ile ters orantılıdır. Cismin dokunma yüzeyi büyüdükçe basınç azalır, cismin dokunma yüzeyi küçüldükçe basınç artar. Yüzey büyüdükçe, cismin ağırlığı daha fazla birim yüzeye dağılır ve birim yüzey üzerine düşen ağırlık miktarı azalır.

Sıvılarda basınç Bir kaptaki sıvı ağırlığı nedeniyle bulunduğu kabın her noktasına basınç uygular. Sıvı içindeki herhangi bir noktadaki sıvı basıncı; 1.Yükseklik düzgün olarak arttığı için basınçta düzgün olarak artar. 2. Yükseklik yavaş arttığı için basınçta yavaş olarak artar.Yükseklikteki artma miktarı azaldığı için basınçta ki artma miktarı da azalır. 3. Yükseklik hızlı arttığı için basınç ta hızlı olarak artar . Yükseklikteki artma miktarı arttığı için basınçtaki artma miktarı da artar.

GAZLARDA BASINÇ Sıvılar ağırlıkları yüzünden, kendileriyle temas haliyle olan yüzeyler üzerine hidrostatik basınç adı verilen bir basınç yapar. Bu basıncın büyüklüğü P = h .d .g bağıntısından hesaplanır. Sıvılar gibi ağırlıkları olan gazlarda bulundukları kabın çeperlerine bir basınç uygular. Gazlar sıvılardan,farklı olarak sıkıştırılabilme özelliğine sahiptir.Bu nedenle değişik amaçlarla evlerimizde, hastanelerde, fabrikalarda, iş yerlerinde basınca dayanıklı çelik kaplar içerisinde muhafaza edilirler. Örneğin; karbondioksit ,azot,oksijen ,neon gazı yüksek basınç altında , sıvı halde çelik tüplere doldurulur. Karbondioksit yangın söndürücüsü olarak , oksijen hastanelerde suni solunumda ,neon gazı havası boşaltılmış lambalarda kullanılır. Yine mutfaklarda yakıt olarak kullandığımız doğal gaz ve likit gazda çelik tüplerde ,basınç altında muhafaza edilir. Çeşitli taşıtların tekerleri içinde sıkıştırılmış hava bulunur.

Gazlar da ağırlıklara sahip olduklarından basınç yaparlar Gazlar da ağırlıklara sahip olduklarından basınç yaparlar. İçinde yaşadığımız atmosfer ( açık hava ) büyük bir basınç yapar. Fakat biz bu basıncı hissetmeyiz. Zira, dıştan yapılan bu basıncı içimize çektiğimiz gene aynı gaz (hava )basıncı ile dengeleriz. Dıştaki basıncın azalması (yükseklere çıkıldıkça ) içimizdeki basıncı fazlalaştıracağından damar çatlamaları ve kanamalar sonucu ölümler olabilir.  Gazların basıncını ölçmeye yarayan aletlere Manometre denir. Manometreler kapalı yerlerdeki gazların basıncını ölçmek için kullanılır. Manometreleri iki bölümde inceleyebiliriz. 1- Açık manometreler 2- Kapalı manometreler

Açık Hava basıncı (P0): Atmosfer adını verdiğimiz ve kalınlığı kilometreleri bulan hava yerküreyi kuşatmaktadır. Açık hava hem yeryüzüne hem de içerisinde bulunan bütün yüzeylere ağırlığı nedeniyle bir kuvvet uygular. Bu kuvvetin yüzeyin birim alanına düşen kısmına açık hava basıncı yada atmosfer basıncı denir.

TORİÇELLİ DENEYİ: Normal şartlarda (0 C0 ve denizden yükseklik sıfır ) bir ucu kapalı 1m uzunlunda cam boruyu civa ile doldurarak ters çevirip civa ile dolu çanağa batırıyor. Civanın çanağa tamamen boşalmamasının nedeni açık hava basıncının borudaki basıncı dengelemesidir. Buna göre civa yüksekliği borunun genişliği ile ilgili değildir.

KATI, SIVI VE GAZ BASINCI ARASINDAKİ FARK NEDİR? Katılar uygulanan kuvveti aynen iletirken basıncı farklı iletebilir. Katılar sıkıştırılabilir. Sıvılar ise uygulanan basıncı kabın her noktasına aynen iletilirler. Sıvılar sıkıştırılamazlar. Gazlar sıvılardan, farklı olarak sıkıştırılabilme özelliğine sahiptir. Bu yüzden gazlarda basınç etkisi ile hacim yada sıcaklık değişimi meydana gelebilir. Katı basıncı, sıvı basıncı ve gaz basınçları arasındaki farkları bu şekilde özetleyebiliriz

BASINÇ KUVVETİ NEDİR? F = P.S Birim yüzeye dik etki eden basınca sebep olan kuvvete,  basınç kuvveti denir. F = P.S Eşit ağırlıktaki tavuğun bataklıkta ördekten daha fazla batmasının nedeni, tavuğun ayaklarının yüzey alanının ördeğinkine  göre küçük, dolayısıyla basıncının ördeğinkine göre büyük olmasıdır. Ördeğin ayağı perdeli olduğu için yüzey alanı büyük, basıncı ise küçüktür. Sivri uçlu çivinin ucundaki basınç büyük olduğu için küt uçlu çiviye göre daha kolay çakılır. Bıçak köreldiği zaman bilenerek yüzey alanı küçültülür ve basıncın artması sağlanır. Bu nedenle aynı kuvvetle daha kolay kesme işlemi sağlanmış olur

BASINÇ KUVVETİ

Sıvılarda basınç kuvvetİ Sıvılar etkileştikleri yüzeylere kuvvet uygular. Bu kuvvet, o yüzeydeki basınç ile yüzey alanına bağlıdır.   Sıvı yatay bir yüzeyin üzerinde ise bu yüzeyin her yerinde basınç sabit ve büyüklüğü;                   P = h . d      dir. Bu yüzeydeki basınç kuvveti                               F = P . S

SORULAR

SORU 1

CEVAP 1

KAYNAKÇA : http://www.fizikciyiz.com/ornek-sorular/20/basinc-katilarin-basinci http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler-453&Bilgi=bas%C4%B1n%C3%A7-nedir http://www.cerezforum.net/konu/kati-sivi-gazlarin-basinclari-ve-ilgili-kanunlar.78776/ http://www.fizikportali.com/forum/index.php?topic=5696.0 http://gaziegitim.blogcu.com/basinc-ve-basinc-kuvveti/814782 http://www.ossmat.com/index.php/sinavcozumleri/konulara-gore-cikmis-sorular/konulara-gore-cikmis-fizik-soru-ve-cozumleri/5550-basinc-cikmis-soru-ve-cozumleri.html#c2