 Bölüm 7: Üretim Fonksiyonları ve Maliyetler Kaynak: Yönetim Ekonomisi – Prof. Dr. İ. Özer Ertuna

Handy Kuralı  Charles Handy’nin “Yarım-çarpı-iki-çarpı-üç” kuralı  Gelecekte, yarı sayıda işçi, iki misli ücret alarak üç misli iş yapacak  Kapitalist sistemde hedef: kârın ençoklaması 2

Üretim Kararları 3 Faktör Girdileri Kapital Emek Doğa Girişimcilik Üretim Nihai Mal veya Hizmet çıktısı Ara Mallar Hammadde Malzeme Enerji Hizmet

Katma Değer  Üretim işlevi bir yandan mal ve hizmetleri yaratırken, öbür yandan üretim faktörlerinin gelirini yaratmaktadır  Ekonomide katma değer iki açıdan tanımlanmaktadır 1. Değerin yaratılışına üretim açısından bakılmaktadır  Üretilen mal ve hizmetlerin piyasa değerinden, ara mal alımları için yapılan ödemeler düşülerek bulunur 2. Yaratılan değerin paylaşılmasına bakılmaktadır  Katma değer faktörlerin elde ettikleri gelirlerin toplamıdır 4

Milli Gelir  Tüm üretim faaliyetlerinden elde edilen katma değerlerin toplamı  Ekonomide yaratılan gelir, üretimden elde edilen rant, ücret, faiz, kâr ve bu gelirlerden alınan vergilerin toplamına eşittir 5

Üretim Fonksiyonları M = f(K, E, D) veyaM = f(K, E)  M = Üretilen miktar (veya üretilen katma değer)  K = Kullanılan kapital miktarı  E = Kullanılan emek miktarı  D = Doğa 6

Varsayımlar  Üretim fonksiyonları sürekli fonksiyonlardır  Her miktar üretim faktörüyle üretim yapılabilir  Hiçbir faktör girdisi kullanılmaz ise üretim sıfırdır  Her bir üretim faktörünün marjinal üretimi pozitiftir  Herhangi bir faktörün kullanılan miktarı arttığında, ilave kullanımdan elde edilen miktarı (marjinal üretim) düşer  Bir üretim faktörünün miktarı sabit tutulurken, diğer üretim faktörünün miktarı arttırıldığında, miktarı sabit tutulan üretim faktörünün marjinal üretimi artmaktadır  Her bir üretim faktörü λ kadar arttırıldığında üretim de λ kadar artması durumuna ölçel getirisi sabittir denir 7

Eşüretim Eğrileri ve Optimum Faktör Bileşimi 8

Verimsizlik  En iyi kaynak kullanımı kararlarının alınmış olması üretimin verimli yürütüldüğü konusunda bir garanti değildir  Üretim fonksiyonları, kullanılan kaynaklarla elde edilen en yüksek üretimi tanımlar  Maliyetler yalnızca kaynak kullanımının değil, aynı zamanda, verimli veya verimsiz çalışmanın sonucudur 9

Verimsizliğin Nedenleri 1. Kullandığımız üretim faktörlerini en iyi bileşimde kullanmamak 2. Kullandığımız bileşimde en yüksek üretimi elde etmemek 10

Teknoloji  Teknoloji üretim ilişkileri konusundaki bilgi birikimidir  Bu bilgi birikimine zaman içinde yeni ilaveler olur, bunlar teknolojideki yeniliklerdir  Teknolojideki gelişmeler sonucu eş üretim eğrilerinin eğimleri değişmeyecek şekilde sağa kayması 11

Gerçek Hayat Kapital  Kapital, üretim için gerekli olan tüm finansal yatırım olarak tanımlanabilir  Finansal kaynaklar dönen ve duran varlıklara yatırılmaktadır  Dönen varlıklara yapılan yatırımlar  Stoklar ve müşterilerden alacaklara yatırılmaktadır  Duran varlıklara yapılan yatırımlar  Makine ve tesisat, iştirakler, know-how gibi maddi veya maddi olmayan duran varlıklara yapılan yatırımlardır 12

Gerçek Hayat Emek  Tanımlanması güç bir üretim faktörüdür  Homojen değildir  Düz işçilik, yetenekli işçilik, fikir işçiliği, yaratıcı işçilik, yönetim  Emeğin üretime katkısında verimlilikten çok motivasyon önemlidir 13

Gerçek Hayat Üretim Fonksiyonları  Emek  Çalışanlar adedi  Kapital  Toplam varlıklar  Üretim  Yaratılan toplam katma değer 14