Bölüm 5: Talep Teorisi Kaynak: Yönetim Ekonomisi – Prof. Dr. İ. Özer Ertuna
Ekonomi Biliminde Talep Teorisi Talep teorisi fertlerin mal ve hizmetlere karşı talebini etkileyen faktörleri ve bu faktörlerin talebi ne şekilde etkilediğini inceler Tatmin olmak satın alma ve tüketme olmak üzere iki temel işlevin sonucudur Talep teorisi bu iki olayı birbirinden ayırmaz Satın almanın tüketimi doğurduğu, bu tüketimin de tamin dugusu yarattığını varsayar 2
Varsayımlar Fertler hiçbir zaman doyum noktasına ulaşmazlar Ne kadar çok tüketirlerse o kadar çok tatmin elde ederler Marjinal tatmin her zaman pozitiftir Tüketim miktarı arttıkça, ilave tüketimin toplam doyum duygusuna yaptığı katkı azalır Tüketim arttıkça marjinal tatmin azalmaktadır 3
Eş Tatmin Eğrileri D = f (A, B) D: Doyum düzeyi A (B): Tüketilen armut (badem) miktarı Doyum duygusunun birimi ve kesin bir ölçüsü yoktur Değişmez birimi olan ölçülere Kardinal ölçüler denir Ordinal ölçüler 4
Harcama Bütçesi ve En İyi Karışım H = A * Fa + B * Fb H = Harcama bütçesi A (B) = Tüketilen armut (badem) miktarı Fa (Fb) = Armutun (bademin) fiyatı Bütçe doğrusuyla en yüksek eş doyum eğrisinin teğet olması 5 MTDb/MTDa = Fb / Fa->MTDb / FB = MTDa / Fa
Fiyat Hareketleri 6
Gelir ve İkame Etkileri 7
Talep Doğrusu – Marjinal Gelir Diğer değişkenler sabit tutulduğunda, farklı fiyatlar altında fertlerin talep edecekleri miktarları belirleyen eğridir 8
Talebin Fiyat Elastikiyeti Talebin fiyat değişikliklerinden ne denli ektikendiğini gösterir Fiyatta doğacak bir artışın (veya azalışın) talep edilen miktar üzerinde kaç misli artışa (veya azalışa) sebep olacağını belirtir Elastik – inelastik Çapraz Fiyat Elastikiyeti İkame mallar Tamamlayıcı mallar 9