Adnan Menderes Üniversitesi Çocuk İmmunoloji ve Alerji AYDIN ASTIM RİNİT İLİŞKİSİ Prof. Dr. Ayşe Yenigün Adnan Menderes Üniversitesi Çocuk İmmunoloji ve Alerji AYDIN 7. Ulusal Çocuk Astım, Allerji ve Solunum Yolu Hastalıkları Kongresi 3-5 Mayıs 2012

Astım ve Rinit İlişkisi Astım ;öksürük, nefes darlığı,hışıltı, balgam , göğüste sıkışma hissi atak ve iyilik hali ile seyreden mast hücresi, eosinofil,Th2, sitokinlerin rol aldığı alt hava yolları IgE aracılı kronik inflamasyon ve obstrüktif akciğer hastalığıdır Rinit; Burun akıntısı ve kaşıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırık yakınması olan mevsimsel veya yıl boyu devam eden üst hava yolların artmış IgE aracılı gelişen kronik inflamasyonudur.

Tarihçe 1800 Alt ve üst hava yolları arasındaki bağlantı 1873 Blacley çim polen karşılaşması sonrası burun ve bronş semptomları birlikte geliştiği ARIA:1999-2008 (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma) Astım ve A.rinit ilişkisi önemi tanımlandı

Astımla birlikte olan EN SIK OLASI RİNİT : ALERJİK VE ALERJİK OLMAYAN Kronik sinuzit/rinosinuzit Gastroösefageal reflü Yineleyen solunum yolu enfek Vokal kord disfonksiyonu Sigara Hipereventilasyon sendromu Obstrüktif uyku apnesi Hipertansiyon Konjestif kalp yetmezliği İskemik kalp hastalığı Kardiyak aritmi Kanser Aterosekleroz Boulet LP.BoulayME.Asthma-related comorbities Expert Rev.Respir. Med5(3),377-393(2011

Astım ve Rinit İlişkisi TEK HAVA YOLU HASTALIĞI veya Birleşik havayolu Alt ve üst hava yollarının benzerlik ve farklılıkları Kanılar: Epidemiyoloji ve risk faktör Anatomik ve fizyolojik İmmünopatogenez Tedavi

Alerjik rinit Astım Alerjik rinit Astım

Astım ve Rinit Epidemiyolojisi Astımda : %75 alerjik rinit Alerjik rinitte: %60-70 bronşhiperreaktivite,%40 astım Alerjik rinit astım gelişmesi için risk faktörüdür. Rinitli olgular astım gelişme riski 4-6 kat artmış Ryan MW.Asthma and rhinitis:Comorbidities Otolaryngol Clin Nam 2008;41,283-295 Ege Bölgesi:6-15 yaş astım prevalansı %3.8 Allerjik rinit %4.6 (1993-1994) astım prevalansı:%6.4 Allerjik rinit : %13.6 (2004) Demir et al. Allergy Asthma Proc 2005.26:410-4014

Türkiyede ISAAC metodu ile astım prevalansı İller Yıl Sayı Yaş grubu Dr. tanılı astım Kaynak İstanbul 1995 2216 6-12 9.8 Öneş ve ark Ankara 1996 3154 7-14 8.1 Saraçlar ark. Adana 1997 3164 6-18 5 Bayram ark. Bursa 1999-2000 2154/3110 6-7/13-14 6.5/7 Canıtez ark İzmir 2002 1217 9-11 4.8 Karaman ark Denizli 2003/2002 3004 17.3/2.1 Akçay ve ark Zonguldak 2003 1349 6-16 4.9 Tomaç ark AYDIN 2009 1472/1537 17.1 /11.0 Çetemen ark Çetemen A Yan dal tez ADÜ Aydın 2009

Türkiye’de ISAAC Alerjik rinit Şehir Yaş Yıl Dr.Tanılı A.rinit İzmir 6-13 1992-1993 6.3 Edirne 7-12 1994 12.3 İstanbul 6-15 1996-1997 17.6 Adana 6-18 1997 13.6 Ankara 8-12 1999 8.2 Bursa 6-7 /13-14 2000 2.6/2.9 9-11 2002 17 Denizli 13-14/6-7 2002/2003 4.3/6.1 Bolu 7-14 2004 23.2 6-12 7.9 Kayseri 14-17 2010 4.0 AYDIN 6-7 2009 8.3 n:1472 13-14 7.8 n:1537 Çetemen A Yan dal tez ADÜAydın 2009

Astım ve Rinokonjuktivit birlikte görülme sıklığı BÖLGE Sayı Rinokonjuktivit Rinokonjuktivit-astım Rinokonjukt.--astım-egzema AYDIN 6-7 yaş 1472 11.1 4.7 1.15 13-14 yaş 1537 16.1 5.2 1.6 Çetemen A Yan dal tez ADÜ Aydın 2009

Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Allerji İmmunoloji Dosya Kayıtları (2002 - 2012) Astım %30,1 Astım ve Allerjik Rinit %13,8 Allerjik Rinit %28,5 Diğer %27,6

Astım ve Alerjik Rinit Tetikleyen Faktörler KONAK FAKTÖRÜ Genetik yatkınlık: Poligenik-multifaktoriyel Obesite ve cinsiyet ÇEVRESEL FAKTÖR Allerjenler Ev içi: akarlar, kedi, köpek, fare, hamam böceği,küf mantarları Ev dışı: polenler,küf mantarları Enfeksiyonlar: viral:RSV, rinovirüs Sigara: Aktif ve pasif içicilik Ev içi ve ev dışı hava kirliliği Beslenme

Aynı tetikleyici etkenler IgE aracılı erken faz reaksiyonları 15dk Geç faz reaksiyonları 6 saat sonra ortaya çıkar

Tetikleyen etkenler Copenhang Allergy Study: 8 yıllık ankete ve muayeneye dayalı çalışmada Polenin tetiklediği astımda :%100 alerjik rinit Akarların tetiklediği astımda: %95 alerjik rinit Evcil hayvan tetiklediği astımda:%79 alerjik rinit Ryan MW.Asthma and rhinitis:Comorbidities Otolaryngol Clin Nam 2008;41,283-295

Astım ve Alerjik rinit ilişkisi I-Anatomik benzerlik ve farklılıklar II-Fizyolojik benzerlik ve farklılıklar III-Remodeling

Astım ve Rinit İlişkisi Anatomik benzerlik ve farklılık Üst ve alt hava yolları embriyolojik gelişimi kronolojik benzer Gestasyonun 4.haftada Burun:nazal plaka ve çıkıntıdan Larenks ,trakea, bronşlar ve akciğer : Primitif farenks ventral larengotrakeal oluktan

Anatomik benzerlik ve farklılık Burun ve bronş mukozası histolojik benzemektedir Üst ve alt hava yolları aynı solunum epiteli Goblet hücreleri ile silli epitel alveollere doğru yükseklik, hücre sayısı , sil azalır Kıkırdak :Burundan-bronşa Burun:vaskülarizasyon Nazofarenks ve larenkste: Çizgili kas Trakea,bronş ,bronşiol: Düz kas

Anatomik benzerlik ve farklılık Alt hava yollarında obstrüksiyon: Düz kas kontraksiyonu Üst hava yollarında: vasküler dolgunluk

İnflamatuvar materyelin Etkileşim mekanizması

Üst ve alt hava yollarında tek hava yolu mekanizmaları 1- Nazobronşiyal refleks 2- İnflamatuvar materyelin burundan akciğerlere drenajı 3-Burunun koruyucu fonksiyonun kaybı 4- Burun inflamasyonun sistemik yayılması

Astım ve alerjik rinit immunopatogenez Her iki durumda altta yatan patogenez ve immunolojik mekanizma aynı Patoloji benzerlik değil, aynı zamanda akciğerdeki inflamasyon varlığı rinit bulgusu olmasa burunda saptanmıştır. Benzer fenomen, astımı olmayan rinitlide bronşial inflamasyon gözlenmiş Ryan MW.Asthma and rhinitis:Comorbidities Otolaryngol Clin Nam 2008;41,283-295

astım patogenez

                               Alerjik rinit patogenesis Graniner A et al.Allergic Rhinitis The Lancet 378.9809.2112-2022, 2012 Tür: JPG

Burun ve bronş mukozasında inflamasyon

Burun koruyucu fonksiyonu kaybı Burun, solunan hava ısıtılması, nemlenmesi, filtre edilmesi gibi koruyucu fonksiyon kaybı Rinitte burun obstruksiyon ve konjesyona bağlı ağız solunumuna geçilmesi alt solunum yolları koruyucu etkenden uzak kalır Çalışmalar; nasal obstruksiyon ve astım semptomları arasında bağlantıyı desteklemekte Ryan MW.Asthma and rhinitis:Comorbidities Otolaryngol Clin Nam 2008;41,283-295

Nasobronşial refleks Burun duyusal sinirin irritasyonu ve nasobronşial refleks ile bronkospazm gelişir Riniti ve astımı olanda nonspesifik BHR ve nonspesifik nazal yanıt derecesi arasında korelasyon olduğu Rinit(+), astım(-) da egzersiz, soğuk ve kuru hava metakolin ve histamin uyaranla BHR geliştiği

Remodeling Alt ve üst sol. yolu biopside: İmmunolojik süreç benzer olmasına karsın organ yanıtta değişiklik gözlenmiştir.Astımlı hastalarda gözlenen remodeling değişiklikleri inf. hücre ve sitokinler benzer karşın burunda aynı derecede gözlenmemiş bronşlarda :epitel dökülmesi daha belirgin burunda : epitel dökülmesi ve eosinofilik infitrasyon az

Burun ve bronş epitel hücre                                Burun ve bronş epitel hücre Thorax 2009;64:999-1004 doi:10.1136/thx.2008.112862 Upper airway · 1: Allergic rhinitis and asthma: united disease through epithelial cells

Astım ve alerjik rinit tedavi yaklaşım 1-Astıma rinitin sıklıkla eşlik etmesi 2- Sistemik inflamasyon oluşu 3- Rinit ve astımın birbirine olumsuz etkiler

Astım ve rinit tedavisinde ortak yaklaşım 1-Her iki sistemde lokal tedavi: Nasal steroidler İnhale steroidler 2-Oral ilaçlar: Sistemik steroidler, Lökotrien reseptör antagonistleri, antihistaminikler 3-Parenteral uygulama:Anti-IgE 4-Allerjen spesifik immunoterapi

Lokal steroid uygulaması ARIA :rinitin optimal tedavisi eşlik eden astım üzerine olumlu etkileri olduğu 13844 hasta 3 yıl acil servis başvuru sıklığı izlendi %52 sinde rinit,sinuzit,otitis media gibi ÜSYE Astım nedeni ile acil servise başvuru nedeni: ÜSY nasal steroid ve oral antihistaminik kullanan, acil baş vuru, hiç tedavi almayandan anlamlı düşük olduğu rapor edilmiştir.

                               Rinit tedavisi

Beş yaş üstü çocuklarda tedavi basamakları

Alerjik rinit tedavisi İnhale ve intranasal beclomethasone kombine kullanımı ile Acil servise başvuru Okul devamsızlık ve iş kaybını Uyku problemlerini azaltmıştır Ryan MW.Asthma and rhinitis:Comorbidities Otolaryngol Clin Nam 2008;41,283-295

SONUÇ Astım ve allerjik rinit embriyolojik ve anatomik benzerlik,epidemiyolojik, immunopatogenez inflamatuvar bulguları ile tek solunum yolu hastalığıdır Alerjik rinitin tedavisi ve korunması ile astımın kontrol altına alınacağı, maliyeti, morbidite ve mortalitenin azalacağı düşünülmektedir

TEŞEKKÜRLER