ERDEM MATRİSİ G120306006 RAVZA PİR G120306070 FATMA BULUT.

... konulu sunumlar: "ERDEM MATRİSİ G120306006 RAVZA PİR G120306070 FATMA BULUT."— Sunum transkripti:

1 ERDEM MATRİSİ G120306006 RAVZA PİR G120306070 FATMA BULUT

2 KURUMSAL SORUMLULUĞUN GETİRİSİNİN HESAPLANMASI Kısa süre önce Seattle’de Davos’ta ve Cenova’da yapılan küreselleşme toplantılarında ortaya çıkan görüntüler iş alemine daha güçlü bir toplumsal ve çevresel sorumluluk anlayışı göstermesi için baskı yapanların yalnızca toplumdışı ve asi gruplar olduğu izlenimi verebilir. Fakat bu çağrıların toplumun merkezi kesimlerinden de geldiği gitgide açıklık kazanıyor.

3 İş liderleri şirket hissedarları için kâr sağlama peşinde olmalarına karşın daha iyi kurumsal yurttaşlar haline getirmeyi arzu eden yöneticiler önemli engellerle karşı karşıyadır. Devlet gözetimini devreye sokacak olurlarsa ağır maliyetler yükleyen yasal engellerle karşılaşırlar. Dünyanın en zengin endüstriye demokrasilerinde geçerli olan ücret düzeylerini uygularlarsa işler daha düşük standartların norm olduğu ülkelere kayar. Bu ikilemler «İşletme Yoluyla Toplumsal Yenilik İnisiyatifi» himayesindeki Kolorado’daki Aspen Enstitüsünde tartışmanın odak konusudur.

4 Makale yazarı bu tartışmaların teşviki ile yöneticilerin kurumsal sorumluluk konusunda düşünmelerine yardımcı olmak için analitik bir araç tasarlamış. Bu aracın ismini ise «Erdem Matrisi» diye adlandırmıştır. Toplumsal sorumluluk çerçevesinde şirket idaresini neyin sağladığını anlamalarına yardımcı olmayı hedeflemiş.

5 Şirket Erdemi Yaratma Buna bir öyküyle başlayalım: Malden Mills’in Massachusetts’in kuzeyinde ekonomik bakımdan geri kalmış bir kent olan Lawrence’deki tekstil fabrikası bir yangın sonucu yanıp kül olmuştur. Feuerstein sigortadan aldığı 300 milyon dolara yakın tazminatla emekliye ayrılabilir ya da başka bir ülkeye taşınabilirdi ama öyle yapmadı. Fabrikaya Lawrence’de yeniden inşa etti ve yeni fabrika inşa halindeyken çalışanların ücretlerini ödemeye devam etti.

6 Feuerstein az sayıda bir hissedara karşı sorumluydu. Yöneticiler hissedarlar için kazançları azamileştirmede başarısız olurlarsa hisse sahipleri tarafından görevden alınma riskiyle yüz yüze olurlar. Daha da kötüsü hissedarların çıkarına hizmet etmeyen şirket daha güçlü bir şirket tarafından satın alınabilir. Hissedarların çıkarlarıyla toplum çıkarı çatışırsa yönetim hissedardan yana tutum alır. Bu da şirketin eleştiri yağmuruna tutulmasına neden olur. Hissedarların çıkarlarıyla toplum çıkarı her zaman çatışmaz.

7 Şirketler çoğu kez isteyerek toplumsal açıdan sorumlu davranışlar gösterirler. Bunun yanında git gide daha çok sayıda şirket kurumsal erdemliliği değer ifadelerinin bir parçası haline geliyor. «Toplumsal açıdan sorumlu» şirket idaresinde ikinci bir sınıf daha vardır ve bu bir işletmeyi yasal açıdan doğru bir noktada tutarak hissedar değeri üretir. Bazen ise şirketler bir yandan hissedar çıkarlarını korurken bir yandan da geniş topluluğa hizmet edebilirler.

8 Bu faaliyetlerin motive edicileri araçsal yani hissedar değerini arttırmaya yönelik açık bir amaca sahip değil içseldir.İçsellikle motive olmuş kimi faaliyetler topluma olduğu kadar hissedarlarda yarar sağlayabilir. Feuerstein’inki gibi kimi içsel faaliyetler hissedarların zararına toplumun yararınadır. Bununla birlikte diğerleri tarafından kabul görmediği takdirde hem hissedarlara zarar verir hem de toplumsal bakımdan yarar oluşturmaz. Elbette şirket faaliyetinin geriye bakıldığında hissedarlara topluma ya da her ikisinede yarar sağlayıp sağlamadığı tespit etmek kolaydır fakat; şirket liderleri geriye bakma olanağına sahip değildir bununla birlikte toplumsal bakımdan sorumlu davranış için fırsatları değerlendirmek amacıyla erdem matrisinde yararlanılabilir.

9 Sınır (İçsel) Uygar Temel (Araçsal) Matrisin alttaki iki bölmesinde uygar temel olarak adlandırmıştır. Soldaki bölmede normlar ve geleneklerle uyumlu olan ve şirketlerin kendi tercihleriyle uyguladıkları idare yer alır. Sağdaki bölme uyumluluğu yasaların ya da düzenlemelerin dayattığı sorumlu idareyi temsil eder. Noktalı bir çizgi uygar temeli uyumluluk tarafından ayırır. Uygar temele sol bölme yoluyla giren kimi faaliyetler zamanla öyle yaygınlaşır ki sonunda normlar ve yasalara dönüşür. Uygar temelin belki de en önemli yanı onun üst sınırıdır. Yani onu sınır bölmelerinden ayıran çizgi. Bu çizgi sabit değildir. Sağlam ekonomilerde toplumsal yarar norm haline geldikçe zamanla yukarı doğru hareket etme eğilimindedir. Fakat daralması da mümkündür. Daha az sağlıklı ekonomiler üzerindeki baskılar normları zayıflatabilir. Matrisin tepedeki iki bölmesi stratejik ve yapısal sınırlardan oluşur. Stratejik sınır müşterilerden, çalışanlardan ya da yasal otoritelerden olumlu tepki almayı sağlayarak hissedar değerine katkı yapabilecek faaliyetler içerir. Bu faaliyetler riskli olmakla birlikte kâr etme stratejisinin bir parçasıdır. Uygulamalar taklit edilip uygulama norm haline gelinceye kadar ilerleme eğilimindedir. Matrisin üst sağ bölmesi olan yapısal sınır hem içsel olarak motive olmuş hem de hissedarların çıkarlarına açıkça ters düşen faaliyetler içerir. İlkesel olarak şirket yerine topluma yönelik yararlar sağlar. Stratejik ve yapısal sınırlar dalgalı çizgiyle ayrılmıştır.

10 İyilik Neden Cezalandırılır? Kuşkusuz bazı şirketler toplumsal bakımdan sorumlu davranışın neredeyse kahramanlarıdır. Şirketler bir bakıma kendi iyiliklerinin kurbanı olurlar. Yapısal sınırdaki manzara çok daha kötüdür.

11 Küreselleşme erdemi öldürüyor mu? Küreselleşme yalnızca şirket idaresine yönelik kaygıları körüklemektedir. Pek çok insan uluslararası ekonomik faaliyet yaygınlaştıkça kurumsal erdemin azaldığını düşünmektedir. Erdem matrisini kullanarak yapılan bir analiz kuşkuların kaynağında ekonomik ve politik gelişmenin farklı evrelerindeki ülkelerin uygar temelleri arasında çeşitlilik vardır. Bir ülkenin uygar temeli dolayısıyla kurumsal arzı genel ekonomik gelişme düzeyiyle paralel büyüme eğilimindedir. Genel olarak ekonomik bakımdan ileri ülkelerdeki toplumsal bakımdan sorumlu şirket yönetimi görece daha küçük stratejik ve yapısal sınırları destekleyen derin ve sağlam uygar temeller tarafından yaratılmaktadır.

12 Dünyadaki uygar temellerin çeşitlilik gösteren derinlikleri kurumsal sorumluluğun küresel arzını hem olumlu hemde olumsuz yönde etkileyebilir. Olumlu yanı, ileri ülkelerdeki kürelleşen şirketler gelişmekte olan ekonomilere girebilir ve beraberlerinde uygar temelle ilgili uygulamaları getirebilirler

13 Aynı uygulamaların şirketlerin geldikleri ülkelerin erdem matrisinde stratejik ve yapısal sınırda mevcut olması muhtemeldir. Bu uygulamaları benimseyerek yerel işletmeler sonunda kendi ülkelerinin uygar temeline oturacak sorumlu davranışa girebilirler. Bu yolla küreselleşme dünyanın uygar temel «ortalamasını» yükseltebilirler. Ortalama yükseldiği gibi düşebilir de.

14 Gelişme sürecinde ekonomilere sahip ülkelerin uygar temelleri görece sığ ve zayıf stratejik yapısal sınırları ise bununla orantılı olarak geniştir. Dünyadaki uygar temellerin çeşitlilik gösteren derinlikleri kurumsal sorumluluğun küresel arzını hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebilir. Olumlu yanı, ileri ülkelerdeki küreselleşen şirketler gelişmekte olan ekonomilere girebilir ve beraberinde anavatanlarının uygar temelinde yer alan istihdam, ahlak ve çevreyle ilgili uygulamaları getirebilirler.

15 Küreselleşmenin sorumlu kurumsal davranış tarzına etkisi henüz ölçülmüş değildir. Fakat sonucu sağlam uygar temellere sahip ülkelerdeki şirketlerin belirleyeceği açıktır. Onların uygulamaları dünya genelindeki uygar temellerin ortalamasını yükseltirse, küreselleşme yandaşlarının artan uluslararası ekonomik faaliyetlerin dünyanın en zorlu kalkınma sorunlarından bazılarına çözümler üreteceği inancı doğrulanmış olacaktır. Diğer yandan aşağı doğru ilerleyen bir şirketler yarışı ancak uygar temellerin zayıflatılmasında ve küreselleşme karşıtlarının en derin korkularının teyit edilmesinde başarılı olacaktır.

16 Vizyon Eksikliği Kurumsal erdemin büyümesinin önündeki en önemli engel vizyon eksikliğidir. Bir yandan hissedarlarları zenginleştirirken diğer yandan topluma yararlar sağlayacak programlar ve süreçler tasarlamak için çok geniş fırsatlar mevcuttur. Görünüşe göre kıt olan şey şirketlerin ve yöneticilerin hayal gücü ve içsel motivasyonudur. Bu kesinlikle üstesinden gelinemeyecek bir engel değildir. İktisadın temeli stratejik sınırda yeniliğin yanındadır. İhtiyaç duyulan şey cesur insiyatifler

17 Kuşkusuz yapısal sınırdaki kurumsal insiyatiflerin önündeki en büyük engel, ekonomik teşviklerin olmayışıdır. Tüketiciden gelen tahrikler şirketleri sarsmayacaktır, çünkü tanım gereği müşteri belli bir yenilik için şirketleri ödüllendirmeye istekli ve niyetliyse o yenilik stratejik sınırda yer alacaktır.

18 Üstlenen şirketler ve iş liderleri için destektir. Bu destek temel bir öneme sahiptir çünkü stratejik sınırda yeniliğin yararları harekete gelinceye kadar tartışmalı görünür. Tüketicilerin tahrik etmesi yöneticilerin atacakları adımın risklerini tartmalarına yardımcı olur. Tüketici tahrikinden bile daha etkili bir başka yol ise meslektaşların teşvik edilmesidir. İş liderleri stratejik sınırdaki başarılarını geniş bir şekilde duyurarak diğer şirketlerin başka yenilikler bulmasını teşvik edebilirler

19 Sonuç olarak bu matris hissedarların, toplumun ve devletin birbiriyle yarışan taleplerini gidermeye bilir,ama bu talepleri değerlendirmek için bir çerçeve sunmaktadır ve iş liderlerini hissedarlarını zenginleştirmede gösterdikleri cesaret ve yenilikçiliği toplumu zenginleştirmek içinde göstermeleri için teşvik etmektedir

20 TEŞEKKÜR EDERİZ