ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI

... konulu sunumlar: "ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI

2 Neden “Çocuk İhmali Ve İstismarını Önleme Yöntemleri” Semineri
Çünkü; Türkiye de her gün çocuklar mutlaka ya duygusal istismar ya fiziksel istismar yada cinsel istismara maruz kalıyor Çünkü; Türkiye de her 5 kız çocuğundan 2’si,her 10 erkek çocuğundan 3 cinsel istismara maruz kalıyor Öğretmenlerin kilit noktada yer alması, Öğretmenlerin öğrenci ile her gün iletişim halinde olması, Öğrenciyi gözlemleyebilmesi, öğrencide yaşanacak olan değişikliği fark etme olasılığının olması… Öğretmenlerin farkındalık düzeylerinin yüksek olması Amacımız çocuk ihmal ve istismarı konusunda öğretmenlere açıklayıcı bilgi aktarmaktır. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

3 ÇOCUKLUK KAVRAMI Çocuk Hakları Sözleşmesi Madde 1: Bu sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, 18 yaşına kadar her birey çocuk sayılır. T.C.K’ ya göre; 5395 sayılı çocuk koruma kanunun 1.nci maddesi gereğince çocuk, daha erken yaşta ergin olsa bile, 18 yaşını doldurmamış kişidir.

4 ÇOCUK İHMALİ Çocuğun beslenme, barınma, giyim, temizlik, oyun, eğitim, güvenlik ve sağlık hizmetini sağlama görevinin reddedilmesi ya da yerine getirilmemesidir. Çocuğa fiziksel ya da duygusal, bilinçli ve isteyerek sorumlulukları yerine getirilmediği taktirde “aktif ihmal” Bilgisizlik, imkansızlıklardan dolayı sorumluluklar yerine getirilmiyorsa “pasif ihmal” çocuk ihmalinden söz edilir.

5 ÇOCUK İHMALİ Fiziksel ihmal Cinsel ihmal Duygusal ihmal Ekonomik ihmal

6 Fiziksel İhmal Sağlık kontrolünün yapılmaması
Çocuğun terk edilmesi veya kendine zarar verebileceği durumlarda denetimsiz bırakılması Gereğince bakımın sağlanmaması, beslenmemesi, mevsim şartlarına göre giydirilmemesi. Okula gönderilmemesi veya okula gönderildiği halde okuldaki durumu ile ilgilenilmemesi,eğitim gereksinimlerinin göz ardı edilmesi.

7 Duygusal İhmal & Cinsel İhmal
Çocuğun ihtiyaç duyduğu sevgi, ilgi ve yakınlığın gösterilmemesi duygusal ihmal olarak tanımlanabilir. Çocuğa verilmesi gereken cinsel eğitimin verilmemesi ise cinsel ihmal olarak nitelendirilmektedir.

8 İSTİSMAR Fiziksel istismar Cinsel istismar Duygusal istismar
Ekonomik istismar İhmal “6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

9 Fiziksel örselenme Çocuğun; dayak atma, yakma,ısırma,sarsma, haşlanma gibi olaylar sonucunda kaza dışı her türlü yaralanmasıdır. Anne baba, öğretmen, bakıcı gibi çocuğa bakıp yetiştirmekle yükümlü kişiler yada yabancı kişiler tarafından gerçekleştirilebilir Çocuğu terbiye etmek amacıyla ya da öfke ile yetişkinin kontrolünü kaybetmesi sonucunda gelişebilir

10 Hangi durumlarda fiziksel istismardan kuşkulanılmalıdır?
Öykü yaralanmanın şiddeti ile uyumlu değilse Yaralanma çocuğun gelişimsel düzeyi ile uyumlu değilse 1 yaşın altındaki bir bebekte kırık gibi ciddi bir yaralanma varsa Aynı çocuk sık sık kaza nedeniyle hastaneye götürülüyorsa Çocuğun kardeşlerinde de sık sık yaralanma öyküsü varsa Ailede risk etmenleri varsa

11 Fiziksel İstismar sonuçları
Kaygı, içine kapanma, Olumsuz benlik kavramının oluşması Korku, çaresiz- değersizlik hissi İleride yoğun kaygı ve depresyon Sosyal ilişkilerden olumsuzluk(antisosyal kişilik) Evden kaçma Öz saygının azalması ve psikolojik sorunlar Saldırganlık (erkekte) ve şiddet, cinayet

12 Görmüş olduğu şiddeti kendi çocukları ve eşi üzerinde 5 kat daha fazla şiddet uygular

13 DUYGUSAL İSTİSMAR Yalnız bırakma, Ayırma, Korkutma, Yıldırma,
Tehdit etme, Suça yöneltme, Önemsememe Aşağılama,, Küçük düşürme, Alaylı konuşma, Lakap takma, Aşırı baskı ve otorite kurma Küfür etme gibi..

14 Duygusal İstismarın Sonuçları
Pasif kişilik,bağımlı kişilik, anti sosyal kişilik Obsesif davranışlar, panik atak davranışlar Kendine güvensizlik Dünyaya karşı belli bir ilgisizlik Depresif ve pasif davranışlar Korku Hayal aleminde yaşaması Çok yalan söylemesi ,hırsızlık yapması Küçük yaşlardaki davranışlara dönüş Duygusal istismar/psikolojik örselenme tek başına var olduğu gibi sıklıkla fiziksel ve cinsel istismarla birlikte de bulunabilir. Fiziksel ve cinsel istismarın somut hasarları ortadan kalktıktan sonra bile duygusal istismar devam edebilir.

15 EKONOMİK İSTİSMAR Çocuğa bakmakla yükümlü kişinin çocuğu maddi gelir kaynağı olarak görüp çocuktan maddi kazanç elde etme isteğidir (çocuğun çalıştırılması) “O. 10 yaşına bir erkek çocuğu. Bir dizide kısa bir rol alıyor. Bunun üzerine ailesi tarafından yapılan girişimlerde bunu reklam filmleri ve yine bir başka dizideki rol takip ediyor. Aile bu durumun devamlılığını sağlamak için bazı ajanslarla ve menajerlik hizmeti veren kişilerle temasa geçiyor fakat maddi talepleri daha fazla karşılayamıyor ve bir süre sonra O.’nun kısa süren şöhret hayatı bitiyor.” Çocuğun gelişimini engelleyici, haklarını ihlal edici işlerde ya da düşük ücretli iş gücü olarak çalışması veya çalıştırılmasıdır. Bazen ebeveynler kendi şöhret, popülerlik duygularını ve çok para kazanma dürtülerini tatmin etmek için çocuklarını kullanabilirler. “S.15 yaşında.Yazları kendi isteği ile turistik bir yöredeki otelde çalışıyor.Bu sayede hem yabancı dilini geliştiriyor hem de yıl içinde okul masraflarının büyük bir kısmını karşılayacak kadar para kazanıyor.” Bunun yanında çocuğun kendi isteğiyle,gücünü aşmayacak,onu temel hak ve ihtiyaçlarından alıkoymayacak şekilde çalışması da ekonomik istismar olarak kabul edilebilir.

16

17 CİNSEL İSTİSMAR Çocuğun kendisinden büyük bir kişi tarafından cinsel haz amacı ile zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz bırakılması (kullanılması) Cinsel istismar diğer bir çocuk tarafından eğer bu çocuğun diğeri üzerinde belirgin bir gücü veya kontrolü söz konusuysa veya belirgin bir yaş farkı varsa da istismardır.

18 Cinsel İstismar Tanımlarının Ortak Özellikleri
Çocuktan yaşça büyük biri tarafından gerçekleştirildiği, İstismarı gerçekleştiren kişinin cinsel tatmin amacıyla gerçekleştirdiği, İstismara uğrayan çocuğun gönüllü olmadığı, İstismara uğrayanın cinsel olgunluğa erişmediği İstismarcı ile mağdur arasında belirgin bir güç farkının olması gibi noktalar sayılabilir.

19 Cinsel İstismarın Sınıflandırılması
1. Temas İçermeyen İstismar: İstismarcının çocuğun cinsel özelliklerine yönelik olarak seksi konuşması, Cinsel organları gösterme (teşhircilik), Pornografik resim gösterme, Açıkça veya gizlice çocuğu çıplakken gözlemek gibi röntgencilik eylemleri Karşıt cins davranış modellerini benimsetmeye çalışması,giydirilmesi Cinsel içerikli küfür edilmesi

20 2. Cinsel İlişki İçermeyen Dokunma: İstismarcının ve çocuğun giyinik veya çıplak olması halinde cinsel organlara dokunma, okşama ve/veya mastürbasyonu kapsar. 3. İstismarcının çocuğun vücuduna yönelik eylemleri : (cinsel ilişki ve tatmin edici diğer eylemler)

21 4. Cinsel Sömürü: Çocuğa veya üçüncü kişilere para ve benzeri şeylerin verilmesi karşılığında çocuğun yetişkin tarafından cinsel olarak kullanılmasıdır. (Fuhuş, pornografi, cinsel sömürü amaçlı kullanma, çocuk seksi turizmi, erken evlendirme,….)

22 Cinsel istismarda önemli noktalar
Türkiye de her 5 kız adolesanın 2’ si, her 10 erkek adolesanın 3’ ü cinsel istismar ile karşılaşıyor

23 Cinsel İstismar Sonrası Davranış Değişiklikleri
Uyku bozuklukları oluşur İştah değişiklikleri olur Olayı anımsatan kişilerden ve görüntülerden panikleyip kaçar, Evden kaçar,aileden uzaklaşır İntihar girişiminde bulunur Self Mutilasyon(kişinin vücuduna zarar vermesi..jilet ile kesme,sigara söndürür

24 Cinsel İstismar Sonrası Davranış Değişiklikleri
Histerik veya konversiyonel davranışlar Nedensiz bayılır Tiklerin oluşur Tırnaklarını yer Agresif davranışlar gösterir Okuldan kaçar ve disiplin problemleri yaşar Ders başarısında düşme olur Madde kullanmaya başlar

25 Cinsel İstismar Sonunda Çocuklarda Yaşanan Ruhsal Sorunlar;
Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceleri olur Olayla ilgili kabuslar görür Saldırganlık ve öfke patlamaları olur Konsantrasyon güçlüğü yaşar Suçluluk ve utanç duyma hisseder İçe kapanır İnsanlara karşı güven kaybı yaşar Kendini kirletilmiş hisseder Cinsel istismara uğrayan çocukların %50’inde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kullanımı da görülmektedir. Yine çok önemli bir saptamadan bahsetmek istiyorum, borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80’inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin ise %85-95’inde, çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü kişilerin de %60-95’inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları,aradan uzun süre geçmesine karşı doğru hatırlayabilirler.

26 Cinsel İstismar Sonunda Çocuklarda Yaşanan Ruhsal Sorunlar;
Ölüme dair düşünce ve söylemi çok olur, Cinsel kimliğine ilişkin korku ve endişeleri oluşur Hiçbir şeyden zevk almaz Travma sonrası stres bozukluğu (Depresyon,borderline, çoğul kişilik bozukluğu)oluşur “N.13 yaşında iken ailesi tarafından getirildiği hastanede doğum yapıyor. Ailenin ve N.’nin sorgulanması sonucunda N.’nin 7 yaşından beri babası tarafından cinsel tacize uğradığını,annesinin de durumdan haberdar olduğu ancak babanın babanın tehditlerinden korktukları için kimseye söyleyemedikleri ortaya çıkıyor.Doğan bebek ve N.koruma altına alınıyor,baba hakkında adli işlem başlatılıyor.” İstismara maruz kalan çocuklarda kız erkek oranı da 3’tür yani erkek ve kız madurların arasında büyük fark bulunmamaktadır. İstismarcıların %96’sı erkek, %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir.

27 Çocuklar yaşadıkları istismar olayını niye anlatmaz?
Kendilerine inanılmayacağını düşünürler Başlarının belaya girebileceğini düşünürler İstismarcının tehdidinden korkarlar Kendilerini suçlu,sorumlu hisseder İstismarcıyı korumak isterler Yaşanılan olayı anlattığında daha kötü olaylara sebep olacağını düşünür Nasıl ifade edeceğini bilmeyebilir Maruz kalınan eylemin ne anlama geldiğini bilmeyebilir Kendisine inanılmayacağını düşünür Utanır söyleyemez Ailenin parçalanmasından korkar Başkalarını korumak için kendini kurban eder

28 Cinsel istismar “Cinsel istismarın mutlaka şiddet içermesi gerekmez”
“Cinsel istismarda çocuğun rızasının olup olmadığına bakılmaz” Cinsel istismara uğrayan çocukların %50’inde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kullanımı da görülmektedir. Yine çok önemli bir saptamadan bahsetmek istiyorum, borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80’inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin ise %85-95’inde, çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü kişilerin de %60-95’inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları,aradan uzun süre geçmesine karşı doğru hatırlayabilirler.

29 Ensest Çocuğa karşı birinci derece akrabaları tarafından cinsel tacizde bulunulması (Baba,anne kardeşler,dayı,amca) “N.13 yaşında iken ailesi tarafından getirildiği hastanede doğum yapıyor. Ailenin ve N.’nin sorgulanması sonucunda N.’nin 7 yaşından beri babası tarafından cinsel tacize uğradığını,annesinin de durumdan haberdar olduğu ancak babanın babanın tehditlerinden korktukları için kimseye söyleyemedikleri ortaya çıkıyor.Doğan bebek ve N.koruma altına alınıyor,baba hakkında adli işlem başlatılıyor.” İstismara maruz kalan çocuklarda kız erkek oranı da 3’tür yani erkek ve kız madurların arasında büyük fark bulunmamaktadır. İstismarcıların %96’sı erkek, %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir.

30 Cinsel İstismar İle İlgili Kullanılan Yargılar
Yanlışlar Doğrular Cinsel istismar yalnızca çocuğun hayal gücünün uydurmasıdır. Çocuklar hikayeler uydururlar Sadece çekici,tatlı,güzel, açık giyinen çocuklar;onay bekleyen kendine güveni olamayan pasif;yaramaz çocuklar İstismara maruz kalır Çocuklara uslu,akıllı,açıkgöz olmalarını söyleyerek onları korumuş oluruz. Çocuklar istismar hakkında yalan söylemezler.Bu konuda hikaye uyduranlara çok az rastlanır. Çocukların görünüşü yada davranışı istismara sebep olmaz. Anlamını dahi bilmedikleri olayları provoke etmekten dolayı çocuklar asla suçlanamazlar Çocukları bu konuda eğitmeliyiz. İstismarla karşılaştığında çocuk bağırarak yardım istemeli, koşarak kaçmalıdır.

31 Çocuklarla İletişime Geçerken Nelere Dikkat Edilmeli Nasıl Bir İletişim Kurulmalı?
İstismara maruz kalan çocuklarda gözlemlenecek davranış ve belirtilerden istismar vakasının farkına varılabilir. Bazen çocuklar size kendileri gelip istismar ile ilgili bilgi verebilirler.Bir öğretmen olarak, çocuk böyle bir bilgiyle size geldiği zaman ne yapılması gerektiğini bilmelisiniz.Bu durumda;

32 I. Bir Çocuk İstismar Edildiğini Açıklarsa Ne Yapılmalıdır!
1. Çocuğun yanında rahat olmaya çalışın. Abartılı tepkiler vermeyin. Paniklemeyin 2. Çocukla özel olarak konuşmak için bir mekan bulun:Çocuğa daha sakin bir ortamda görüşmeyi teklif edin.Konuşmanızın kesilmeyeceğinden emin olacağınız bir yer bulun. 3. Masanın arkasında oturmayın. Çocuğun yanında onu sakinleştirmek için oturun. 4.Çocuk anlatmaya başladığında duygularınızı ve sözel olmayan ifadelerinizi kontrol edin. 5. Çocuktan izin almadan ona dokunmayın. Dokunmanız belki ona istismar olayını hatırlatabilir.

33 Tepkileriniz hayati önem taşımaktadır.
Çocuklarla İletişime Geçerken Nelere Dikkat Etmeli Nasıl Bir İletişim Kurmalı Çocuk anlatımda bulunurken susabilir.Bu durumda tepki vermeyin sadece bekleyin.Çocuğun tekrar anlatma ihtimali çok yüksektir. Tepkileriniz hayati önem taşımaktadır. Çocuğun size anlatacağı şeyler ya da muayene sonucu göreceğiniz şeyler sizi şok edebilir. Sakin karşılamak çocuğu desteklemek için önemlidir. Çocuğu sadece dinleyin yönlendirici yada merak edici sorular sormayın.

34 Çocuklarla İletişime Geçerken Nelere Dikkat Etmeli Nasıl Bir İletişim Kurmalı
Tüm ilginizi çocuğa verin. Kulaklarınızla, gözlerinizle ve kalbinizle çocuğu dinleyin . Çocuğun söyledikleri bitince başka bir şey söylemek isteyip istemediğini sorun. Bu bilgiyi diğer öğretmenler ya da kişilerle paylaşmayacağınız konusunda çocuğa teminat verin. Fakat destek almak için yetkili kişilerle iletişime geçeceğinizi söyleyin.

35 Çocuğu Yaşadığı Olayları Anlatmaya Cesaretlendirin
Yaşadığı olayları anlatması için ona destek olun fakat vermek istemediği ayrıntılar için asla baskı yapmayın. Çocuğun anlattıklarını(çocuk gittikten sonra) çocuğun ifade ettiği biçimde aynen yazın.(raporlaştırın)

36 Gizlilik ilkesine saygı gösterin:
İstismar olayını okulda bu konuda uzman olan kişi dışında başka biriyle konuşmayın. Çocuğun yaşadıklarını ailesi ya da bakıcısıyla paylaşmayın.Çünkü çocuk isteseydi zaten onlarla paylaşırdı.!! “Unutmayın! Siz bir öğretmen olarak istismar ya da ihmal olayını kanıtlamakla yükümlü değilsiniz. Siz sadece konu ve öğrenci ile ilgili sahip olduğunuz bilgi ve gözlemlerinizi ilgili birimlere bildirmekle yükümlüsünüz

37 Yapılan görüşmenin kayıt altına alınması
Öğrenci ile ilgi edinilen bilgi ve gözlemler öğrenci gözlem formuna/Görüşme Formu doldurularak fotokopisi çekilip aslı rehberlik servisinde dosyasına konmalıdır. Yaşanılan vakaların kayıt altına alınması gereklidir.

38 İstismar olayında çocuklar masumdurlar.
Sonuç olarak; İstismar olayında çocuklar masumdurlar. İstismar olayından dolayı asla suçlanamazlar.

39 Eğer; - Çocuk istismarı belirtileri, - Adli bildirim zorunluluğu
-Türkiye’de çocuk istismarına ilişkin yasalar, - Çocuk istismarı mağdurları, - Aileye verilecek destek, - Çocuk istismarı veya ihmali ile ilgili diğer, Sorularınız veya bildirimde bulunacaksanız, lütfen aşağıda belirtilen kurumlarla iletişime geçiniz.!

40 Rehberlik ve Araştırma Merkezine Okul İdaresi ASP İl Müdürlükleri
Baroların Çocuk Hakları Merkezleri Emniyet Müdürlüğü Çocuk Polisi Şubeleri

41 T.C.K. MADDE 278,279 Suçu bildirmeme
Madde (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi Madde (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

42 Bildirim yükümlülüğü Çocukların cinsel istismara uğraması, fuhuşa teşvik edilmesi, dilendirilmesi, terki, kötü muameleye maruz kalması, İhmal edilerek yaralanması, ölmesi Türk Ceza Kanunu’na göre suçtur. Devlet memurları görevleri sırasında ve görevlerine ilişkin bir suç öğrendiklerinde bildirmekle yükümlüdürler (TCK 279).

43 Bu düzenlemeler dışında “Gönüllü Bildirim Sistemi” geçerlidir.
Korunmaya, bakıma, yardıma gereksinimi olan çocukları vali/kaymakam, köy muhtarı ve polis SHÇEK’na bildirmekle yükümlüdür. Hekim ve diğer sağlık çalışanlarının memur olmasalar bile bildirim yükümlülükleri vardır, ancak tedavi ettikleri kişi kovuşturmaya uğrayacaksa bu yükümlülükleri kalkar. Bu düzenlemeler dışında “Gönüllü Bildirim Sistemi” geçerlidir.