Silisiklastik Sedimanter Kayalar

... konulu sunumlar: "Silisiklastik Sedimanter Kayalar"— Sunum transkripti:

1 Silisiklastik Sedimanter Kayalar
STRATİGRAFİ (JFM-203) Silisiklastik Sedimanter Kayalar Prof. Dr. Levent Gülen Ders – 6 Prof. Dr. Levent Gülen

2 Sedimanter Kaya Çeşitleri
1-Silisiklastik 2-Biyojenik, biyokimyasal ve organik 3-Kimyasal 4-Diğer Prof. Dr. Levent Gülen

3 1- Silisiklastik Sedimanter Kayalar:
Fiziksel ve kimyasal bozunmaya uğrayan kayalardan itibaren oluşan kırıklı kaya parçaları (klast) ve mineraller içeren kayalardır. Bu kaya parçaları ve mineraller taneler halinde su, rüzgar ve buzullar vasıtasıyla kaynak bölgeden çökelme bölgesine kadar taşınırlar. Yerçekimi kuvvetinin taşıyıcı kuvveti yenmesi sonucunda ise çökelme gerçekleşir. Silisiklastik sedimanter kayalar kendilerini oluşturan kırıklı kaya parçalarının büyüklüklerine ve özelliklerine göre konglomera, breş, kumtaşı ve çamurtaşı (kiltaşı, silttaşı, şeyl) gibi alt sınıflara ayrılırlar. Prof. Dr. Levent Gülen

4 Tane Boyu Sınıflaması ÇAP (mm) İSİM > 256 Blok 64-256 Kaya 4-64
> 256 Blok 64-256 Kaya 4-64 Çakıl 2-4 Granül 1/16 - 2 Kum 1/ /16 Silt < 1/256 Kil Prof. Dr. Levent Gülen

5 Konglomeralar En az %50’i 2mm’den büyük kaya parçaları içeren
sedimanter kayalar konglomera olarak adlandırılırlar. Eğer kaya parçaları yuvarlak değil de, köşeli ise bu kayalara breş adı verilir. Konglomeralardan çakılca zengin olanları (>%75) Orto-Konglomera, hamurca zengin olanları ise (<%75) Para-Konglomera veya Diamiktit olarak bilinir. Prof. Dr. Levent Gülen

6 Prof. Dr. Levent Gülen

7 Silisiklastik Kaya Sınıflaması
Prof. Dr. Levent Gülen

8 Kumtaşları Kumtaşlarının ana bileşenleri kuvars, feldispat ve
kaya kırıntıları olup, bunların büyüklükleri 1/16 ve 2 mm arasında değişebilir. Bu bileşenlerin yanısıra zirkon, sfen, rutil, magnetit, ilmenit gibi tali (%1-2) mineralleri de içerebilirler. Bu mineral ve kaya parçacıkları bir çimento maddesi ile tutturulurlar. Bu çimento, hamur maddesi kuvars, çört (mikro-kuvars), kalsit, aragonit, limonit, jibs, zeolit, kil mineralleri gibi mineralleri içerebilir. Prof. Dr. Levent Gülen

9 Prof. Dr. Levent Gülen

10 Kumtaşı Sınıflaması-1 Prof. Dr. Levent Gülen

11 Kumtaşı Sınıflaması-2 Prof. Dr. Levent Gülen

12 Çamurtaşı ve Şeyl Çamurtaşları ince taneli sedimanter kayalar olup,
içeriklerinin %50’sini (1/256) mm den küçük silisiklastik taneler oluşturur. Yani esas olarak silt büyüklüğünde (1/16 - 1/256 mm) ve kil büyüklüğünde (< 1/256 mm) tanelerden oluşurlar. Çamurtaşlarının laminalı bir iç yapıya sahip olanları “Şeyl (Shale)” olarak isimlendirilirler. Prof. Dr. Levent Gülen

13 Prof. Dr. Levent Gülen

14 Çamurtaşı Sınıflaması
Prof. Dr. Levent Gülen

15 Önemli Kil Mineralleri
Kaolinit İllit Montmorillonit Klorit Bentonit Prof. Dr. Levent Gülen