TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ve z teorisi

... konulu sunumlar: "TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ve z teorisi"— Sunum transkripti:

1 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ve z teorisi
YÖNETİM VE ORGANİZASYON TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ve z teorisi B

2 ÖĞRENME HEDEFLERİ Toplam kalite yönetimi ve felsefesinin anlaşılabilmesi, Toplam kalite yönetiminin unsurlarının kavranması Z Teorisinin gelişimini diğer yönetim anlayışlarında farklarını değerlendirilebilmesi, Z Yönetim uygulamasının unsurlarının anlaşılmasıdır.

3 İÇİNDEKİLER 1. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Kalite Kavramı Ve Kalite Yönetimi Toplam Kalite Anlayışı Ve Toplam Kalite Yönetimi Toplam Kalite Yönetiminin Amaçları Toplam Kalite Yönetimin Özellikleri Toplam Kalite Yönetimi’nin Temel Unsurları 2. TEORİ Z Z Teorisi"nin Ortaya Çıkış Nedenleri Z Teorisinin Başlıca Unsurları Japon Yönetim Tarzından Amerikan Tarzına Uyarlanmış Z Yönetim Yaklaşımına Geçiş Z Tipi Yönetim Yaklaşımının Özellikleri

4 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
B

5 KALİTE NEDİR ? Kalite konusu işletmeciliğin temel konularından birisidir. Kalite Yönetimi ile ilgili ilk sistematik çalışmaları W. A. Shewhart'ın 1932 yılında yaptığı çalışmalara kadar götürmek mümkündür. 1950’li ve 60’lı yıllarda Philip Crosby, Edward Demings, Armond Feigenbaum, Joseph Juran ve Kaori Ishikawa başta olmak üzere çeşitli kişiler tarafından yapılan çalışmalar ve ileri sürülen fikirler, globalleşme olarak tarif edilen ortamın ortaya çıkması ile birlikte, kalite konusunun tüm işletme faaliyetlerine yön veren temel bir kavram haline gelmesine yardımcı olmuştur.

6 KALİTE NEDİR ? Günümüzde kalite, müşteri odak noktası alınarak tanımlanmaktadır. Buna göre kalite, müşteri veya kullanıcının bir ürün veya servis hakkında verdiği hükümdür. Kalite müşteri veya kullanıcıların, kendi ihtiyaçlarının ve beklentilerinin kullandıkları ürün veya servis aracılığı ile ne derece karşılandığına dair olan inançlardır.

7 KALİTE NEDİR ? Kalite, kullanıma uygunluktur,
Kalite, ihtiyaçlara uygunluktur Kalite, bir ürünün ifade edilen veya beklenen ihtiyaçları karşılama kabiliyetini oluşturan özelliklerin toplamıdır Kalite, müşteri memnuniyetidir. Kalite; bir mal ya da hizmetin tüketicinin istek ve ihtiyaçlarını en ekonomik düzeyde karşılamayı amaçlayan tasarım, uygunluk ve kullanım niteliklerinin tümüdür

8 KALİTENİN BOYUTLARI Performans: Üründe bulunan birincil özellikler
Uygunluk: Spesifıkasyonlara, belgelere ve standartlara uygunluk Güvenilirlik: Ürünün kullanım ömrü içinde performans özelliklerinin sürekliliği Dayanıklılık: Ürünün kullanılabilirlik özelliği Hizmet görürlük: Ürüne ilişkin sorun ve şikayetlerin kolay çözülebilirliği Estetik: Ürünün albenisi ve duyulara seslenebilme yeteneği İtibar: Ürünün ya da diğer üretim kalemlerinin geçmiş performansı Diğer unsurlar: Ürünün çekiciliğini sağlayan ikincil karakteristikler.

9 KALİTE NEDİR ? Kalite, her şeyden önce bir “saygı” ve “nezaket” işidir. Bu saygı üç seviyede gerçekleşir: Kurum dışında vatandaşlara saygı, Kurum içinde, herkesin geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerine yaptığı katkıya saygı Çalışma grupları içinde, iş görenlerin yararlı faaliyetlerinden dolayı kendi kendilerine saygı.

10 KALİTE NEDİR ? Kalite denildiği zaman genellikle “mal ve hizmet kalitesi” ya da “ürün kalitesi” anlaşılmaktadır. Ne üretirsek üretelim çıktı kalitesi bir sonuçtur. Bu sonucu belirleyen başlıca kalite unsurları : Liderlik Kalitesi İnsan Kalitesi Süreç Kalitesi Sistem Kalitesi Donanım Kalitesi İletişim Kalitesi Hedeflerin Kalitesi

11 TOPLAM KALİTE ANLAYIŞI VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Kalite Yönetimi ile ilgili ilk sistematik çalışmaları 1932 yılma kadar, W. A. Shewhart'm çalışmalarına kadar götürmek mümkündür. Ancak bu konu 1980’lere kadar tüm işletme faaliyetlerine yön verecek ve ayrı bir yönetim düşüncesi oluşturacak düzeye gelmemiştir. Bu tarihlere kadar kalite konusu daha çok üretimde istatistik kalite kontrolü uygulamaları şeklinde ve belirli kişi veya departmanların sorumlu olduğu bir iş olarak gelişmiştir.

12 TOPLAM KALİTE ANLAYIŞI VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Kalite olayının, bir Toplam Kalite Felsefesine dönüşmesine kadar daha çok istatistik kalite kontrolü şeklinde kaldığını belirtmiştik. Bu çerçevede kalite, üretilen malların, belirlenmiş bulunan teknik standartlarda olup olmadığını anlamak amacı ile örnekleme ve diğer istatistik tekniklerin kullanıldığı ve bunun belirli kişiler tarafından yapıldığı bir faaliyet olarak kalmıştır. İmal edilen ürünlerin kabul edilebilir standart aralıklarında olup olmadığı, örneklemenin nasıl yapılması gerektiği, incelenen örnekler için ne gibi istatistik yöntemlerin kullanılacağı, kalite kontrolden sorumlu kişilerin eğitimi gibi konular kalite olayının ana konuları olmuştur.

13 TOPLAM KALİTE ANLAYIŞI VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Yukarıda isimleri belirtilen yazarların yapmış oldukları çalışmalar, konuyu istatistik uygulamalardan ibaret olmaktan çıkarmış, tüm işletme çalışanlarının sorumluluğu haline getirmiştir. Hatta daha da ileri giderek kalite sadece üretimi yapan işletmenin sorunu olmaktan çıkmış, nihai ürünün müşteriye ulaşmasına kadar üretim zinciri üzerinde yer alan tüm işletmelerin sorunu ve sorumluluğu haline gelmiştir. Yani kalite olayı "teknik" bir uygulama olmaktan çıkarak bir "felsefe" haline dönüşmüştür.

14 TOPLAM KALİTE ANLAYIŞI VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ
Toplam kalite yönetimi bir işletmede verimliliği maksimum düzeye çıkarmak, sıfır hataya yaklaşmak ve %100 müşteri tatminini sağlamak için benimsenmesi gereken ve şirket içi tam katılımın sağlandığı bir yönetim anlayışıdır. Toplam kalite Yönetimini başarmanın en önemli adımı Toplam Kalite Yönetiminin bir araçlar topluluğu değil, aynı zamanda bir yönetim anlayışı olduğunu kavramaktır.

15 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ NEDİR ?
Hizmet/ürün alan ve sunanların beklentilerinin yerine getirilmesini temel olarak alan, çalışanların bilgilendirilmesini, yetkilendirilmesini ve takım çalışmalarıyla tüm süreçlerin sürekli iyileştirilmesini hedefleyen bir yönetim felsefesidir.

16 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN AMAÇLARI
TKY, müşteri isteklerinin karşılanması ve müşterilerin koşulsuz olarak tatmin edilmesi esasına dayanmaktadır. Buna bağlı olarak hedeflenen kaliteyi yükselterek rekabet gücünü artırmak, doğru üretimi ilk defasında yapmak ve bunu her defasında tekrarlamak, çalışanların düşüncelerinden yararlanarak hataları önlemek, sürekli gelişmeyi ve iyileştirmeyi gerçekleştirmek, çok sayıda iyileştirme projelerine işlerlik kazandırmak, verimliliği tesis etmek, rekabetçi tutumunu sürdürerek işletmenin yaşamını sürekli kılmak, örgüt içi demokrasiyi tesis ederek çatışmaları önlemek, sıfır hatalı üretimi gerçekleştirerek ve kaliteyi yükselterek maliyetleri düşürmek gibi amaçlar da TKY amaçları arasında sayılabilir.

17 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN AMAÇLARI
TKY’nin amaçları şu şekilde özetlenebilir: Üst yönetimden başlayarak tüm personele kadar çalışanların iş birliği içinde çalışmalarının sağlanması, İşletmede sürekli geliştirme ve iyileştirme alışkanlığının yerleştirilmesi, Daima en üst kalite seviyesine ulaşmaya çalışılması, Sıfır hata ilke edinerek israfların önlenmesi, Çalışanların verimliliğini ve moral motivasyonunun arttırılması, Ürün işlem ve zamanlarının kısaltılarak, teslimat hızının yükseltilmesi, Maliyetlerin düşürülerek mamulün / hizmetin ucuza satılmasının sağlanması ve yüksek rekabet gücünün elde edilmesi, Yüzde yüz müşteri tatmininin sağlanarak müşterilerin güveninin kazanılması, Belirlenen hedeflere ulaşılmasının sağlanması.

18 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ
TKY sadece sanayi kuruluşları ve kalite ile ilgili sınırlı bir kavram olmayıp tüm çalışma alanlarını ve örgütleri kapsamaktadır, Uygulamaya yöneliktir ve buna bağlı olarak da başarıları ya da sonuçları somut kriterlerle ölçülebilmektedir, TKY müşteri yönelimine ve müşteri gereksinimlerini karşılama ve tatmin temeline dayanmaktadır, TKY uzun süreli bir faaliyettir, bundan dolayı işletme ya da örgütün uzun dönemli olarak kararlılığını gerektirmektedir,

19 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ
TKY İnsanlar (çalışanlar) üzerine odaklaşmakta ve kaliteye dayalı bir kültür oluşturmayı amaçlamaktadır, TKY insanların genel bir amaç doğrultusunda motive edilmelerini gerektirmektedir, TKY ekip çalışmasını gerekli görmektedir, TKY, müşteri memnuniyetini sağlamak için sürekli gelişmenin gerekli olduğu düşüncesi etrafında odaklanmakta

20 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Yönetim Liderliği Müşteri Odaklılık İnsan Odaklılık Çalışanların Katılımı ve Takım Çalışması Sürekli Gelişme (Kaizen) Önlemeye Yönelik Yaklaşım Süreçler ve verilerle yönetim Sürekli Eğitim

21 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Yönetim Liderliği: TKY’de üst yönetimin liderliği, klasik liderlik anlayışı ile farklılıklar göstermektedir. Deming’e göre lider, kalitenin sağlanmasında ve sistemi geliştirmede önemli bir rol üstlenir. Bu bakımdan liderler güven yaratırlar, yardım ederler fakat yargılamazlar. Organizasyon içinde yer alan herkesi gelişime sevk ederler ve işçilerin onur duyacağı bir ortam yaratmaya çalışırlar. Çalışanların çabaları, kurumun amaçlarına uygun bir mantık içinde, işin zevkini tadarak performanslarını en üst düzeye çıkarmaya yöneliktir

22 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Liderlik, TKY’nin başarıya ulaşması için gerekli çabayı göstermeyi, diğer çalışanları TKY amaçları doğrultusunda motive edebilme ve sürükleme karizmasına sahip olmayı, TKY kültürünün örgütü kuşatmasını sağlayan aksiyoner davranışların sergilenmesi şeklinde anlatılabilir. TKY’de liderler, TKY’nin başarıya ulaşması ve kalite kültürünün yaygınlaşması, diğer çalışanların TKY amaçları doğrultusunda harekete geçirilmesinde etkili olan ve aldığı eğitimi diğerlerine yansıtma özelliklerine sahip olan kişilerdir

23 “Sahip olduğunuz tek şey çekiçse herkesi çivi olarak görürsünüz. ”
“Sahip olduğunuz tek şey çekiçse herkesi çivi olarak görürsünüz.” Abraham Maslow

24 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Müşteri Odaklılık: Toplam kalite yönetiminde müşteri kavramı hem iç müşteriyi hem de dış müşteriyi içeren bir kavramdır. İç müşteri örgüt çalışanlarını ifade etmektedir. Çalışanlar asasındaki ilişki müşteri tedarikçi ilişkisidir. Dış müşteri ise ürün veya hizmet alıp kullanan kesimdir. Örgüt yaptığı tüm çalışmalarda ürün ve hizmet kalitesine önem vererek dış müşterilerini mutlu ederken, iç müşterilerinin de kendi iş ilişkilerinde, davranışlarında aynı mutluluğu yakalamalarını sağlamalıdır

25 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Müşteri Memnuniyeti (mm) = algılanan kalite (a.k.) - beklenen kalite (b.k.) a) a.k > b.k . . b) a.k. = b.k. . . . . c) a.k. < b.k.

26 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
İnsan Odaklılık: TKY anlayışında öne çıkan önce insan anlayışı, örgütlerin ayakta durabilmelerinin insan kalitesiyle doğru orantılı olduğuna işaret etmektedir. Bu anlayışın hakim olduğu TKY hizmet sunumu yapan ve üretimi gerçekleştiren örgütler açısından, hizmet ve ürünün ulaştığı tüketiciler açısından hümanist değerler içermektedir. Çünkü insan faktörü olmadan üretim veya hizmet sürecine TKY değerleri yerleştirilmesi mümkün değildir.

27 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Çalışanların Katılımı ve Takım Çalışması: Katılım, üyelerin genel amaçlar doğrultusunda etkili ve rasyonel kararlar almalarını ve onları başarılı bir şekilde uygulamalarını sağlamak için kullanılan bir araçtır. Bir başka ifade ile katılım, karar alma ve uygulama yetkisinin uygulayıcılara devredilmesi sürecidir. TKY felsefesi içinde çalışanların tam katılımı, çalışanların hedefleri belirlemede, karar alma ve problem çözmede gönüllü olarak yer aldıkları bir süreç anlamını taşır. Tam katılımın sağlanabilmesinde ise, takım ruhunun oluşturulabilmesi, uygun bir ödüllendirme sisteminin varlığı ve bunları kullanan bir üst yönetim kademesinin öncülüğü çok önemlidir.

28 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
TKY’nin başlıca amaçların birisi çalışanlarını tamamının gelişme faaliyetlerine katılımını sağlayarak takım çalışması yapmaktır. TKY’de takım çalışmasının amacı üstün düşünmesi, astın uygulaması değildir. Düşünme ve uygulamayı takım halinde gerçekleştirmektir. Takım çalışmaları, katılanların bilgisini, sorun çözme yeteneğini geliştirir, iletişimi kolaylaştırır, yaratıcılığı teşvik eder. Astın zihinsel yetenek ve kapasitesinden yararlanılarak onları sadece uygulayıcı değil, karara katılan, düşünen ve sorun çözen elemanlar olması beklenir. Bu haliyle TKY bir grup etkinliğidir.

29 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Sürekli Gelişme (Kaizen): Kaizen, üst yönetim ve çalışanların da dahil olduğu herkes için geçerli olan sürekli iyileştirme demektir. Sürekli iyileştirme, kayıpların azaltılması ve çalışma ortamının iyileştirilmesine yönelik düşüncelerin küçük adımlarla, fakat sürekli olarak hayata geçirilmesini ifade eder. Sürekli iyileştirme, iyi yönetimi yönlendiren temel bir kavramdır. Yıllar içinde geliştirilmiş ve kullanılmış yönetim felsefelerini, teorilerini ve araçlarını bir araya getirmiş tek bir kavram altında toplamıştır.

30 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Sürekli İyileştirme Felsefesini bir şemsiye gibi düşünürsek bu şemsiyenin altında şu birimleri görmemiz mümkündür Kanban Kalite İyileştirmesi Tam Zamanında Üretim Sıfır Hata Küçük Grup Faaliyetleri İşçi Yönetim İşbirliği Yeni Ürün Geliştirilmesi Müşteri odaklılık -Kalite Çemberleri -Öneri Sistemi -Otomasyon -İşyeri disiplini -Toplam Verimli Bakım -Verimlilik İyileştirme

31 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
İyileştirme anlayışında Kaizen ile klasik gelişme (yenilik) arasında önemli bir farklılık vardır. Kaizen sürekli çabaların sonucunda mevcut durumda ortaya çıkan küçük çaptaki artırımsal süreçlerdeki yenilikleri (iyileştirmeleri) ifade etmek için kullanılır. Diğer bir ifadeyle, Kaizen kavramı ile küçük ama sürekli gelişmelerle (iyileştirme) işletmede gelişmenin sağlanması kastedilmektedir. Oysa, klasik gelişme ile işletmelerin büyük atılımlar yaparak gelişmesi kastedilmektedir. Dolayısıyla, klasik anlamdaki gelişme (yenilik) kavramı bir seferde yapılan büyük sıçramaları ifade ederken, Kaizen sürekliliği ifade etmektedir

32 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI

33 Sürekli İyileştirme STATUKO Bu işi nasıl daha mükemmel yapabilirim?
Hiç Bir Şey Mükemmel Değildir

34 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI
Aşağıda sürekli gelişme için en çok kullanılan yöntemler verilmiş olup bunlardan yalnızca Deming (PUKO) Döngüsü hakkında kısaca bilgiverilecektir. Deming döngüsü Kalite çemberleri Sorun çözme ekipleri İstatistik proses kontrol teknikleri Proses akış analizi

35 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Deming Döngüsü: Gelenekselleşmiş kalite iyileştirme süreçlerinde yararlanılan tekniklerden veya metotlardan birisi olan Deming döngüsü, Shewhart’ın başlattığı daha sonra Deming’in geliştirdiği bir döngüdür. Deming sürekli iyileşmeyi sağlamak üzere başvurulacak araçlardan biri olan Deming döngüsünü Japonya’da tanıtmıştır. Deming Halkası ve PUKÖ Döngüsü (Planla- Uygula-Kontrol et- Önlem al) olarak da bilinen Deming Döngüsü sürekli iyileştirmeyi sağlamak üzere başvurulan bir yöntem olarak ilk kez Japonya’da tanıtılmıştır.

36 DEMİNG DÖNGÜSÜ 3. Olası sapmaları hesapla, değişimin etkilerini analiz et ve yorumla 2. Planını uygula 1. İyileştirme için gerekli değişimi planla Uygula Kontrol Et Planla Önlem Al 4. Verilere ve değerlendirmelere göre önlem al

37 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI

38 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Önlemeye Yönelik Yaklaşım: TKY’nin dayandığı temel ilkelerden biri de, üretim süreci sonrasında hataları ayıklamak yerine, üretim sürecinin tüm aşamalarında hata yapmamaya özen göstermek ve yapılan hatadan ders çıkarılarak tekrarlanmasını önlemektir. Üretim sürecinin sonunda hataların ayıklanması, diğer bir ifadeyle muayeneye dayalı kontrol anlayışı oldukça maliyetlidir. Bu nedenle kalitenin yükseltilmesi maliyetlerde artışa neden olacaktır. Buna karşılık, TKY’nin benimsediği önlemeye yönelik yaklaşım sayesinde aynı anda hem kalitenin yükseltilmesi hem de maliyetlerin azaltılması mümkündür.

39 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Süreçler ve verilerle yönetim: Süreç tasarım aşamasından müşteriye mal ya da hizmetin ulaştırıldığı aşamaya kadar devam eden bir zincirin halkalarını ifade etmektedir. TKY, süreçlerin en rasyonel biçimde işleyişini, kaliteyi gerçekleştirecek bir biçimde realize edilmesini öngörür. TKY’nin başarısını arttıracak olan, süreçlerin müşterinin belirlediği kaliteyi gerçekleştirecek biçimde realize edilmesi, iç ve dış müşteri memnuniyetini sağlayacaktır

40 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Sürekli Eğitim: Çalışanların eğitimi TKY'nin vazgeçilmez bir unsurudur. Eğitimin çeşitliliği, sürekliliği en tepeden başlayarak işletmenin tüm kademelerine yayılmaktadır. Eğitimde amaç, çalışanlara istenilen kalitenin en ekonomik şekilde üretilebilmesini sağlayacak bilinç, bilgi ve becerinin kazandırılmasıdır. Böylelikle daha nitelikli hale gelen çalışanlar kendi performanslarını artıracak dolayısıyla da işletmenin performansını artıracaklardır. Eğitim programları farklı seviyelerdeki çalışanların kendi rollerini öğrenmelerine ve bu roller çerçevesinde faaliyetlerini planlayabilmelerine imkân sağlamaktadır.

41 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ’NİN TEMEL UNSURLARI
Sıfır Hata : TKY’nin temelinde "hataları ayıklamak" yerine "hata yapmamak" yatar. Ürün ve hizmeti ilk seferde doğru yapmak Toplam Kalite Yönetiminin en önemli hedefleri arasındadır. Geleneksel yönetimin aksine TKY kabul edilebilir hata oranı diye bir şey kabul etmez. Çünkü böyle bir yüzdenin olması, o kadar hatanın kabul edilebilmesi demektir. Bu ise TKY anlayışının benimsediği sıfır hata görüşüne aykırıdır. Bu nedenle hataların kaynağına inmek, nedenlerini bulmak ve bir daha ortaya çıkmamasını sağlamak gerekir.

42 DEMİNG’İN 14 İLKESİ Kurduğu metotla Amerikan yönetim tarzını değiştirmek amacını güden Deming, Amerikan yönetim tarzının içinde bulunduğumuz çağa uygun olmadığını ileri sürmekte ve TKY’nin temeli olan 14 ilkenin Amerikan sanayiinin kültürel dönüşümünün temeli olduğunu ileri sürmektedir. Bu amaçla ileri sürdüğü 14 ilke şu şekilde sıralanmıştır: Ürünün ve hizmetin geliştirilmesine yönelik istikrarlı amaçlar oluşturulması, Yeni bir felsefenin benimsenmesi, Yoğun bir denetime bağlanma yerine, kalitenin istatistiksel kanıtlara göre değerlendirilmesi, İşin, etiket fiyatına göre ödüllendirilmesinden vazgeçilmesi, Sorunların keşfedilmesi,

43 DEMİNG’İN 14 İLKESİ İş başında eğitimin kurumsallaştırılması,
Üretimin denetiminde yeni yöntemlerin ve liderliğin kurumsallaştırılması, Herkesin işletme yararına etkin bir biçimde çalışabilmesi için korkunun ortadan kaldırılması, Bölümler arası engellerin ortadan kaldırılması, Çalışanlar için oluşturulan sayısal amaçlardan ve sloganlardan vazgeçilmesi, Sayılara dayalı iş tanımlama standartlarından vazgeçilmesi, Çalışan insanların örgüte bağlılıklarını engelleyen etmenlerin ortadan kaldırılması, Etkili bir bireysel ve örgütsel eğitim programının yerleştirilmesi, Yukarıda on üç maddeyi her gün uygulamak için çaba gösterecek uygun bir yönetim yapısının oluşturulması.

44 TEORİ Z B

45 TEORİ Z Z Teorisi, ABD’de ortaya çıkan ve batı ülkelerini Z tipi organizasyon ya da yönetim anlayışı gibi isimlerle etkisi altına alan bir yaklaşımdır. Wiiliam Ouchi tarafından dünyaya tanıtılan ve 1980’lerde Batı Dünyası’nın ve özellikle ABD’nin Japonya ile nasıl mücadele edilebileceğine yanıt olarak geliştirilen bir yaklaşımdır. Ouchi’ye göre Z teorisi Amerika’daki bazı işletmelerin Japonya’nın yönetim uygulamalarını taklit etmekten çok çevre şartlarının zorlamasıyla benzer bir yapı kazanmasıdır. Öyle ki bu kuruluşların Amerika’nın en başarılı kuruluşları arasında yer alması Japonya’daki yönetim uygulamalarının başka çevre şartlarında da başarılı olacağının bir göstergesidir.

46 Z TEORİSİ"NİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ
Kültür ve onun paralelinde ortaya çıkan örgüt kültürü son yıllara yönetim alanında önemi giderek artan bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun nedeni işletmelerin kültür üreten birer oluşum olarak nitelendirilmesidir. Bu konuda yapılan birçok araştırma özellikle Japon ve Amerikan işletmelerinin bulundukları ülkeye göre farklı performanslar sergilediklerini ortaya koymaktadır. Öyle ki, Japon işletmeleri Japonya’da geliştirdikleri tarzı ve farklı yönetim uygulamalarını ABD’de aynen uygulamak yerine ABD ihtiyaçlarına uyacak şekilde değiştirmelerine rağmen farklılıklarını korumaktadırlar. Örneğin; Japon işletmelerinin birçoğu Amerika’da üretim ve karlılığın yanı sıra çalışanlar konusunda da başarılı olmasına rağmen IBM ve McDonalds gibi birkaç işletme dışında Amerikan işletmeleri Japonya’da aynı başarıyı göstermemiştir.

47 Z TEORİSİNİN BAŞLICA UNSURLARI
Ömür Boyu İstihdam Yavaş Değerleme ve Terfi Uzmanlaşmamış Mesleki Gelişme Müşterek Karar Verme Müşterek Sorumluluk Örtülü Kontrol Mekanizmaları Bütünlük Kavramı

48 JAPON YÖNETİM TARZINDAN AMERİKAN TARZINA UYARLANMIŞ Z YÖNETİM YAKLAŞIMINA GEÇİŞ
William Ouchi, Z yönetim teorisi adını taşıyan kitabında önce kendine özgü ve katılmalı bir yaklaşım olan Japon yönetim uygulamalarını açıkladıktan sonra bu yönetim biçimini Amerikan tarzına nasıl uyarlayabileceğini de izah etmiştir. Bunu yaparken Japon ve Amerikan toplumlarının değer yargılarını göz önünde bulundurmuştur. Buradan hareketle bazı başarılı Amerikan firmalarından örnekler vererek Z yönetim yaklaşımını açıklamış ve Amerikan işletme yöneticileri isterse Z yaklaşımını kullanarak Japonların en büyük silahı olan başarılı yönetim tarzlarını kendi firmalarına uygulayabileceklerini ifade etmiştir.

49 TOPLUMUN TEMEL DEĞER YARGILARI
JAPON YÖNETİM TARZINDAN AMERİKAN TARZINA UYARLANMIŞ Z YÖNETİM YAKLAŞIMINA GEÇİŞ TOPLUMUN TEMEL DEĞER YARGILARI JAPON ABD Müştereklik Bireysellik Nitelik ve yetenekler toplumdan kaynaklanır Nitelik ve yetenekler bireyden kaynaklanır Bireysel maksimizasyon her zaman iyi değildir Bireysel maksimizasyon iyidir Yaşlıya hürmet Gence hürmet Homojenlik Heterojenlik Kapalı değerleme Yasal ve kuralcı toplum "Biz" kültürü “Ben" kültürü

50 Z TİPİ YÖNETİM YAKLAŞIMININ ÖZELLİKLERİ
Z tipi yönetimde Japon yönetimindeki gibi hayat boyu istihdam olmasa bile uzun dönem istihdam imkânları mevcuttur. IBM, HP ve GE bu konuda başarılı örneklerdir. Z tipi yönetim tarzında bireysel kararlar yerine Japon işletmelerinde olduğu gibi oluşturulan proje grupları ile önemli konularda katılmalı yönetim tarzı benimsenebilmektedir. Yavaş değerleme ve terfi, bugün başarılı birçok Amerikan şirketlerinde uygulanmaktadır. IBM ve HP. Amerikan tarzına uyarlanmış Z tipi yönetim biçiminde açık ofis sistemleri kurulması ile kapalı ve biçimsel olmayan, kontrol sistemleri uygulanabilmektedir. Ancak alışılmış devamlı kontrol, yazılı performans değerleme sistemleri vb. yöntemlerle açık biçimselleştirilmiş ölçümleri de kullanmaktadır.

51 Z TİPİ YÖNETİM YAKLAŞIMININ ÖZELLİKLERİ
Z tipi yönetim biçiminde de yatay ve dikey rotasyon sistemi uygulanmaktadır. Ancak bu Japonlarda olduğu gibi tüm departmanlar arasında uygulanmaktan çok teknik departmanlar, örneğin, pazarlama, muhasebe, finans, personel departmanları da kendi aralarında rotasyon uygulamaları yaparak orta ölçüde uzmanlık uygulamaları ve terfi sistemlerini kullanmaktadır. Z yaklaşımında çalışan personel, Japon yönetim sistemlerinde olduğu gibi tüm çevre bağımlılıkları ve ailesi ile birlikte ele alınmaktadır. Örneğin çalışanların arasında ayın ve yılın işçisi seçilmekte, kendilerine aile ve çocuklarının da katıldığı ödül ve plaketler verilmektedir.

52 AMERİKAN TARZI YÖNETİM AMERİKAN TARZINA UYARLANMIŞ YÖNETİM
Tip - A AMERİKAN TARZI YÖNETİM Tip - Z AMERİKAN TARZINA UYARLANMIŞ YÖNETİM Tip - J JAPON TARZI YÖNETİM Kısa dönem istihdam Uzun dönem istihdam Hayat boyu istihdam Bireysel karar verme Fikir ve görüş birliğine dayanan kararlar Bireysel sorumluluk Müşterek sorumluluk Hızlı değerleme ve terfi Yavaş değerleme ve terfi Açık ve biçimselleştirilmiş kontrol Kapalı ve biçimsel olmayan kontrol Uzmanlaştırılmış mesleksel gidiş ve yükseliş Orta ölçüde uzmanlaştırılmış mesleksel yükseliş Uzmanlaştırılmış mesleksel yükseliş Birey ve aile hayatı iş hayatından ayrılmıştır Çalışan tüm çevre bağlılıkları ve ailesel ile birlikte ele alma Çalışanı bağlı olduğu tüm sistemlerle ele alma

53 Z TEORİSİ"NİN YARARLARI
Amerika’da Z teorisine göre yeniden yapılandırılan işletmelerde yöneticiler çalışanlara işlerin nasıl yapılması gerektiğini sormakta ve önerilerini uygulama fırsatı vermektedir. Böylece çalışanlar işini daha fazla sahiplenmekte, iş güvenliği olan çalışanın işini kendi işi gibi görmesinin ve katılımlı yönetim tüm avantajlarından yararlanılması mümkün olmaktadır. Ancak kültürel farklılıklar nedeniyle, bu örgütleme ve uygulamanın başarılı olamayacağını iddia edenler de mevcuttur