1 MESLEKİ ETİK. 2  “ insan ‘evet’ ile kendini satar.’hayır’ ile kendisini bulur.”

... konulu sunumlar: "1 MESLEKİ ETİK. 2  “ insan ‘evet’ ile kendini satar.’hayır’ ile kendisini bulur.”"— Sunum transkripti:

1 1 MESLEKİ ETİK

2 2  “ insan ‘evet’ ile kendini satar.’hayır’ ile kendisini bulur.”

3 3 GİRİŞ-1-  MESLEKİ ETİK: Dünyadaki hızlı değişim,yaşamın tüm Dünyadaki hızlı değişim,yaşamın tüm alanlarını hızlı bir dönüşüm sağlarken,en çok da değerlerimizi etkiliyor.  O güne kadar yaptıklarımızda ısrar ederek yaşantımızı sürdüremeyeceğimizi fark ettiğimizde değerlerimizi bir daha gözden geçirmek ihtiyacını duyuyoruz.

4 4  Yaşadığımız bu çağda daha adil,daha özgür,daha doğru,daha temiz daha yaşanılır bir dünyayı özlüyoruz.  Farkında olmadan yaşadığımız yozlaşma kirlenmeden yakınıyoruz. Her şeyin değişmesini istiyoruz..ANCAK; BİZ KENDİMİZİ NE KADAR DEĞİŞTİRİYORUZ?

5 5 GİRİŞ 1. BÖLÜM  ETİK KAVRAMLAR VE TANIMLAR  ETİK DAVRANIŞLARIN TOPLUMSAL ETKENLERİ  ETİK İLKELERİN GELİŞTİRİLMESİ  TEMEL YAKLAŞIMLAR  ETİK SİSTEMLER

6 6 “HERKES İNSANLIĞI DEĞİŞTİRMEYİ “HERKES İNSANLIĞI DEĞİŞTİRMEYİ DÜŞÜNÜR, AMA KİMSE KENDİNDEN BAŞLAMAZ.” Victor Hugo Victor Hugo

7 7  Evrensel değerler hep ve her zaman vardı.Aslında geçerliliğini yitiren değerler değil,bizim farkında olmadan onlara yüklediğimiz anlam ve önemlerdir.  Ancak;değerlerini güncelleştiren ve özünü feda etmeden yeni durumlara uygulayan kişiler,o değerlere gerçekten inanan,sahip çıkan namus ve vicdan ahlakına varmış kişilerdir.

8 8 “ KENDİ HAYATIMIZDAN ÇIKARDIĞIMIZ DERSLER,HATALARIMIZDAN ÖĞRENDİKLERİMİZDİR.”

9 9 ETİK KAVRAMLAR VE TANIMLAR  ETİK: İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin normların,kuralların iyi kötü,doğru,yanlış gibi durumların ‘ahlaksal ‘ olarak inceleyen bilim dalıdır.Çoğu zaman ‘Ahlâk Felsefesi’ olarak adlandırılır.

10 10 AHLÂK  AHLÂK: Dini,felsefi,kültürel ve toplumsal etkileşimler sonucu, bireylerin zihinlerine yer etmiş iyiyi,kötüyü,doğruyu,yanlışı birbirinden ayırt etmeye yarayan değerler ve ilkelerdir.

11 11 DEĞERLER  Bireyin yaşamı boyunca çevresiyle etkileşimi sonucunda edindiği,eylemlerinde ve insan ilişkilerinde öncelik verdiği,inandığı ilkelerdir.

12 12 ETİK KODLAR  Kurum değerleri ve misyonlarıyla belirlenmiş etik karar ve eylemlerdir.  Yasa ve düzenlemelere uymayı,doğru düzenli kayıt tutmayı sosyal sorunlara ve insan haklarına karşı sorumluluklarını kapsayan standartları açıklar.

13 13 DAVRANIŞLAR KILAVUZU  Etik kodlarla belirlenen,tüm çalışmaların sorumlu tuttuğu ve uyulmadığı takdirde yaptırım gerektiren zorunlu davranışları tanımlar.

14 14 “ EN BÜYÜK OLMAYA GİDEN YOL,KENDİN OLMAKTAN GEÇER.”

15 15 KÜLTÜR,ETİK VE İŞ YAŞAMI Kültür ve etik iç içedir.Her ikisi de Kültür ve etik iç içedir.Her ikisi de insanlara nasıl davranmaları gerektiği konusunda yön gösterir.Yaşam boyu çeşitli çeşitli değerler kazanırız.”Başkasının malına el uzatma”.”Cesur ol.” “Dürüst davran”. “kimseyi aldatma” gibi ikilemlerle karşılaştığı mızda değerlerimiz su yüzüne çıkar. Etik,değişik ahlak ilkelerine ve değerlerine Etik,değişik ahlak ilkelerine ve değerlerine uygun davranışlardır.

16 16 Etik kavramlar özünde evrenseldir.Ancak içerikleri kültürden kültüre değişir.Türk Etik kavramlar özünde evrenseldir.Ancak içerikleri kültürden kültüre değişir.Türk ailesiyle,Amerikan ailesi farklıdır.Buna göre “dürüstlük,namus,sadakat” evrensel oldukları için kültür farkından dolayı değişim gösterir.

17 17 Geleneklerle yapılanan ahlak yerleşmiş Geleneklerle yapılanan ahlak yerleşmiş bir dizi değerlerden oluşur ve toplumda bütünleşmeyi sağlar..Etik ise, toplum içindeki çeşitli tarafların var oluş haklarını temel alır.Yani bi reysel bir bilinci ifade eder.Bu bilinç; kişisel etik,kurumsal etik ve toplumsal eğitimin temelini oluşturur.

18 18 Saygınlığı,güvenilirliği ve sorumluluğu Saygınlığı,güvenilirliği ve sorumluluğu öne çıkartır. Kişinin,bir üst değeri kendi kişisel Kişinin,bir üst değeri kendi kişisel ihtiyaçlarının önünde tutmasıdır.Birey maddi hırsını aşarak yüksek bir vicdan geliştirir ve yüksek değerlere bağlı davranışlar ortaya çıkar.

19 19 Kurallar hayatın içinde yaşamayı kolaylaş Kurallar hayatın içinde yaşamayı kolaylaş tırırken hak aramayı ve hakkını korumayı da bireye öğretti.Ahlâk kuralları da düzen arayışının bir ürünüdür. Kuralın ihlali,zamanında engellenemez, Kuralın ihlali,zamanında engellenemez, yaptırım uygulanamazsa olumsuz yaptırım uygulanamazsa olumsuz sonuçlar katlanarak büyür.

20 20  Kuralı yok sayarak kazanç sağlanma alışkanlığı bireyin üst ihtiyaçlar aramasına neden olur.(Cem Yılmaz’ın eğitim şart reklâmını hatırlayınız.)  Topluluk içindeki bireylerin yararları arasındaki denge bozulur.İlişkiler yıkıcı rekabet çatışmaya dönüşür,kişisel çıkarlar öne çıkar.

21 21  Kuralsızlık ;yaygınlaşır ve zayıf düşen topluluk,üyelerinin ihtiyaçlarını karşılayamaz, hale gelirse,sonuçta kuralların ihlali kişiye zarar olarak kendisine döner.  Her karar,etik bir seçimdir.Seçimlerimizi ise; değerlerimiz ve sorumluluklarımız belirler.  Değerlerimiz ve davranışlarımız arasındaki tutarlılık kişisel bütünlüğümüze,işimize olan saygımıza ve sorumluluğumuza örnektir.

22 22 ETİK DAVRANIŞLARIN TOPLUMSAL ETKENLERİ  KÜLTÜR:Toplumun duygu, düşünce hareketlerinden oluşan kalıplardır.Yani bir toplumun tüm yaşam biçimidir.Kültür ve etik İç içedir.  DEĞERLER:Birey için önemli olan düşünce yapısıdır.Değerler insan davranışının anlaşılmasında çok önemli bir yer tutar.Ve bireyin kişisel davranışını yönlendirir.

23 23 ETİK İLKELERİN GELİŞTİRİLMESİ En çok konuşulan etik ilkelerin hangi En çok konuşulan etik ilkelerin hangi ölçülere göre değiştiği veya geliştiği gelir. Bunun için temel yaklaşımlar önemlidir. Bunun için temel yaklaşımlar önemlidir.  TEMEL YAKLAŞIMLAR:  Hakkaniyet İlkesi:Bütün kararların tutarlı, tarafsız ve gerçeklere dayalı olmasıdır.  İnsan Hakları İlkesi:Bireyin varlığı,bütünlüğü bu haklara dayalıdır.

24 24  FAYDACILIK İLKESİ:Herkes için en iyi olacağı kararının verilmesine dayalıdır.  BİREYSELLİK İLKESİ:Bireylerin temel amaçlarının uzun dönemli kişisel kazançlara dayalı olmasıdır.

25 25 ETİK SİSTEMLER  AMAÇLANAN SONUÇ ETİĞİ:Bir eylemin ahlaki doğruluğu,amaçlanan sonuçlar tarafın dan belirlenir.  KURAL ETİĞİ:Bir eylemin ahlaki doğruluğu yasalar tarafından belirlenir.  TOPLUMSAL SÖZLEŞME ETİĞİ:Bir eylemin ahlaki doğruluğu,toplumun standartları ve gelenekleri tarafından belirlenir.  KİŞİSEL ETİK:Bir eylemin ahlaki doğruluğu kişinin vicdanı tarafından belirlenir.

26 26 MESLEKİ ETİK Meslek Etiği: Doğrudan doğruya insanla Meslek Etiği: Doğrudan doğruya insanla ilgili uyulması gereken davranış kuralları olarak uyulması gereken davranış olarak tanımlanabilir.  Meslek etiğinin en önemli yanlarından biri: dünyanın her yerinde aynı meslekte çalışanların bu davranış kurallarına uygun davranmaları gerektiğidir.

27 27  Ülkemizde meslek etiğini denetleyecek Meslek gurupları şunlardır:  Politikada etik  Tıpta etik  Hukukta etik  Medyada etik,  Bilim ve araştırmada etik  Eğitimde etik  Kamu yönetiminde etik

28 28 İŞ ETİĞİ: İş dünyasında faaliyet gösteren İŞ ETİĞİ: İş dünyasında faaliyet gösteren Kâr amaçlı kuruluşların işlerinde ve İlişkilerinde öncelik verdikleri değer ve Sorumluluklarıdır.

29 29 TÜRK KÜLTÜRÜNDE İŞ AHLÂKI Türk kültürünün en önemli kurumlarından Türk kültürünün en önemli kurumlarından Biri “Ahilik” geleneğidir.Bu anlamda “Ahi EVRAN’I “ analım. AHİ EVRAN KİMDİR? AHİ EVRAN KİMDİR? Azerbaycan’ın Hoy kasabasında doğmuştur. Azerbaycan’ın Hoy kasabasında doğmuştur. Tasavvuf terbiyesini hocası Ahmet YESEVİDEN almıştır.Anadolu’ya Konya’ya Gıyasseddin KEYHÜSREV ‘i ziyarete gelmiş.

30 30 Sultana ithafen yazdığı kitabı sunmuştur. Sultana ithafen yazdığı kitabı sunmuştur. Kitabı inceleyen sultan kendisine hemen İş etiği ile ilgili kurum kurmasını istemiştir. AHİLİK: İşi kutsal,çalışmayı ibadet sayan, AHİLİK: İşi kutsal,çalışmayı ibadet sayan, karşılıklı iş birliği ve sosyal dayanışmaya dayalı,kalite ve müşteri hizmetini ilke edinmiş meslek gelişimini esas kılan bir ahlak anlayışını temsil eder.

31 31 “ Doğru olsan ok gibi,elden atarlar seni, “ Doğru olsan ok gibi,elden atarlar seni, Eğri olsan yay gibi,elde tutarlar seni, Eğri olsan yay gibi,elde tutarlar seni, Menzil alır doğru ok,elde kalır eğri yay.” Menzil alır doğru ok,elde kalır eğri yay.” DÜKKÂN LEVHASI:Her iş yerinde asılan yukarıdakine benzer levhalar,124 maddelik altın kuralda Ahilik Ahlakını yansıtır.Bu kurallardan bazıları şunlardır.

32 32 ALTIN KURALLAR:  Komşularıyla dayanışma içinde olmak.  İşinde ve hayatında doğru olmak.  Sözünde vefalı olmak.  Sabır ehli olmak  Güler yüzlü,tatlı dilli olmak.  Öfkesine hakim olmak.  Sır saklamak.  Hizmetindekileri korumak.

33 33 KAMU YÖNETİMİNDE ETİK:  Yönetim sürekli olarak,başkalarını yakından ilgilendiren ve etkileyen kararlar almayı bu kararları herkesin yararına olacak biçimde uygulamayı,örgütsel ve bireysel ihtiyaçların karşılanmasını,çatışmaların kurum ve çalışanların yararlarını gözetecek şekilde çözülmesi.

34 34 KAMU YÖNETİMİNDE ETİK DAVRANIŞI ETKİLEYEN UNSURLAR:  Siyasi irade  Etkili bir yasal altyapı  Etkin hesap verme mekanizmaları  Uygulanabilir davranış kuralları  Mesleki sosyalleşme mekanizmaları  Kamu yönetiminin uygun çalışma koşulları  Etik konularda eşgüdüm sağlayan Kuruluşların varlığı  Kamu görevlilerini denetleyen etkin sivil toplum

35 35 ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ: Görevin yerine getirilmesinde kamu bilinci Görevin yerine getirilmesinde kamu bilinci Halka hizmet bilinci Halka hizmet bilinci Dürüstlük ve tarafsızlık ilkesi Dürüstlük ve tarafsızlık ilkesi Saygı ve güven Saygı ve güven Yetkili makamlara bildirim Yetkili makamlara bildirim Çıkar çatışmalarından kaçınma Çıkar çatışmalarından kaçınma Kamu malları ve kaynak kullanımı Kamu malları ve kaynak kullanımı Görev ve yetkilerden menfaat sağlama yasağı Görev ve yetkilerden menfaat sağlama yasağı Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu v.b Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu v.b

36 36 ETİK DAVRANIŞLARIN UYGULANMASI VE ETİK KÜLTÜRÜN YERLEŞMESİ: Personeli bilgilendirme. Personeli bilgilendirme. Etik kültürün yerleşmesi ve eğitimi. Etik kültürün yerleşmesi ve eğitimi. Kurumsal etik ilkeleri. Kurumsal etik ilkeleri. Bilgi ve belge isteme yetkisi. Bilgi ve belge isteme yetkisi. İnceleme ve araştırma yetkisi. İnceleme ve araştırma yetkisi. Etik komisyonu. Etik komisyonu. Görüş bildirme. Görüş bildirme.

37 37 TOPLANTI VE ZAMAN YÖNETİMİ: TOPLANTI YÖNETİMİ: TOPLANTI YÖNETİMİ: “ Başarılı toplantılar iyi hazırlığa bağlıdır.” “ Başarılı toplantılar iyi hazırlığa bağlıdır.” Bill Gates Bill Gates TOPLANTI: Birden çok kişinin bir sorun veya düşünce üzerine görüşme yapmak veya karar almak amacıyla bir araya gelmelerine denir. TOPLANTILAR: TOPLANTILAR: Etkili bir iletişim ve sorun çözme aracıdır. Etkili bir iletişim ve sorun çözme aracıdır. Katılmalı yönetimi gerçekleştirir. Katılmalı yönetimi gerçekleştirir. Ekip ve toplum çalışması olanağı verir. Ekip ve toplum çalışması olanağı verir. Yönetsel etkinliklerin gerçekleştiği bir etkinliktir. Yönetsel etkinliklerin gerçekleştiği bir etkinliktir.

38 38 TOPLANTI TÜRLERİ: Kurul toplantısı Kurul toplantısı Komisyon toplantısı Komisyon toplantısı Emir toplantısı Emir toplantısı Bilgilendirme toplantısı Bilgilendirme toplantısı Danışma toplantısı Danışma toplantısı Eğitici toplantısı Eğitici toplantısı Mesleki toplantı Mesleki toplantı Pazarlık toplantısı Pazarlık toplantısı

39 39 TOPLANTI KATILIMCI TİPLERİ: SALDIRGAN:Eleştirici ve başkalarını küçük SALDIRGAN:Eleştirici ve başkalarını küçükgörür. ENGELLEYİCİ:İnatçı ve itirazcıdır. ENGELLEYİCİ:İnatçı ve itirazcıdır. ÇEKİMSER:Tartışmaya katılmaz ancak not ÇEKİMSER:Tartışmaya katılmaz ancak notalır. İHTİRASLI:Gururlu ve kibirli davranır. İHTİRASLI:Gururlu ve kibirli davranır. UÇARI:Konuyu sürekli değiştirir. UÇARI:Konuyu sürekli değiştirir. BENCİL:Kendi görüşlerinde ısrarlı olur. BENCİL:Kendi görüşlerinde ısrarlı olur. ŞEYTAN:Sürekli tartışma yaratır. ŞEYTAN:Sürekli tartışma yaratır.

40 40 TOPLANTIYI DESTEKLEYEN ROLLER: GİRİŞİMCİ:Yeni fikirler öne sürer. GİRİŞİMCİ:Yeni fikirler öne sürer. ÖNERİCİ:Kendi ve başkalarının görüşlerini ÖNERİCİ:Kendi ve başkalarının görüşlerinibildirir. AÇIKLAYICI:Örnekleme yapan AÇIKLAYICI:Örnekleme yapan AYRINTICI:Başkalarının fikirlerinden AYRINTICI:Başkalarının fikirlerinden hareketle ayrıntıya iner. SINAYICI:Guruba soru sorar. SINAYICI:Guruba soru sorar. ÖZETLEYİCİ:Tartışmayı gözden geçirir. ÖZETLEYİCİ:Tartışmayı gözden geçirir.

41 41 TOPLANTIYI KAYNAŞTIRAN ROLLER: RAHATLATICI:Olumsuzlukları gidermeye RAHATLATICI:Olumsuzlukları gidermeye çalışır çalışır UZLAŞMACI:Gelişme için taviz verir. UZLAŞMACI:Gelişme için taviz verir. UYUM SAĞLAYICI:Arabulucu roller üstlenir UYUM SAĞLAYICI:Arabulucu roller üstlenir MORAL VERİCİ: Dostça davranır. MORAL VERİCİ: Dostça davranır.

42 42 TOPLANTI BAŞARISIZLIK NEDENLERİ: Toplantı yöneticisinin deneyimsizliği Toplantı yöneticisinin deneyimsizliği Yanlış zamanlama Yanlış zamanlama Fiziki ortamın yetersizliği Fiziki ortamın yetersizliği Toplantıda görsel araçların kullanılmaması Toplantıda görsel araçların kullanılmaması Yöneticilerin çok konuşması. Yöneticilerin çok konuşması. Toplantı sonuçlarının takip edilmemesi. Toplantı sonuçlarının takip edilmemesi. İhtiyaç olmadan toplantı yapılması. İhtiyaç olmadan toplantı yapılması.

43 43 ETKİLİ TOPLANTI Toplantı öncesi-toplantı süresi-toplantı Toplantı öncesi-toplantı süresi-toplantı sonrası bir bütünlük arz etmeli. İletişim güçlü olmalı,takım ruhu toplantıya İletişim güçlü olmalı,takım ruhu toplantıyayansımalı. Katılımcılar inandığı ve bildiği doğruları Katılımcılar inandığı ve bildiği doğrularısöyleyebilmeli. Toplantıda kusur arayan bir hava olmamalı Toplantıda kusur arayan bir hava olmamalı İnsanı kazanmak ön planda olmalı.(v.b) İnsanı kazanmak ön planda olmalı.(v.b)

44 44 ZAMAN YÖNETİMİ: “Bir yaşam tarzının,bir hayat felsefesinin “Bir yaşam tarzının,bir hayat felsefesinin gereği,hayata bir bütün olarak bakmanın, hayatı bölümlendirmemenin gereği bir kültürel durumu,anlayışı,yaşam tarzını ifade eder. durumu,anlayışı,yaşam tarzını ifade eder.

45 45 ZAMANI ETKİLİ KULLANMAK: ZAMANI ETKİLİ KULLANMAK: Eğitim Eğitim Planlama Planlama Sistem oluşturmak Sistem oluşturmak İnsanlarla ilişkiler kurmak İnsanlarla ilişkiler kurmak Hedef belirlemek,görev vermek Hedef belirlemek,görev vermek Bu hedeflerin benimsenmesini sağlamak. Bu hedeflerin benimsenmesini sağlamak.

46 46 “ZAMAN DEMOKRATİK BİR ŞEKİLDE “ZAMAN DEMOKRATİK BİR ŞEKİLDE PAYLAŞILAN BİR KAVRAMDIR.” “ZAMANI ÖDÜNÇ ALAMAZSINIZ, “ZAMANI ÖDÜNÇ ALAMAZSINIZ,DEĞİŞTİREMEZSİNİZ.”

47 47 “ TEK YAPABİLECEĞİMİZ ZAMANI EN “ TEK YAPABİLECEĞİMİZ ZAMANI EN İYİ ŞEKİLDE DEĞERLENDİRMEKTİR.” “DÜN İPTAL EDİLMİŞ BİR ÇEKTİR.YARIN BİR BONO, ANCAK.; “DÜN İPTAL EDİLMİŞ BİR ÇEKTİR.YARIN BİR BONO, ANCAK.; BUGÜN NAKİT PARADIR.”

48 48 DİKKATİMİZİ ÖNCELİKLİ İŞLERDEN UZAKLAŞTIRMAK:  ERTELEME: Erteleme etkileyici bir sözdür ama ertelemek insanı güçsüz düşüren bulaşıcı bir hastalıktır.İşi ertelemenin nedenleri pek çok çeşitlidir. Bulaşıcı bir hastalıktır.Zaman hırsızıdır. Bulaşıcı bir hastalıktır.Zaman hırsızıdır. Bu iş çok büyük,nerden başlayacağımı Bu iş çok büyük,nerden başlayacağımıbilemiyorum. Bu iş çok güç,sonra yaparım. Bu iş çok güç,sonra yaparım. Kendimi iyi hissetmiyorum. Kendimi iyi hissetmiyorum. Yeterli enerjim yok. Yeterli enerjim yok. İşlerimi kolay bitiremiyorum. (v.b) İşlerimi kolay bitiremiyorum. (v.b)

49 49 ZAMANIMIZI ÇALAN DAVRANIŞLAR:  MASA VE ÇALIŞMA ALANI:  Dağınık masa  Belgelerin ve dökümanların görünümü  Dosyalama sistemi  KESİNTİLER:  Davetsiz misafirler.  Telefonlar  Zamansız toplantılar.

50 50  OKUMAK:  Okumak bir zorunluluktur,fakat zaman yönetiminde;  Neyi okumalı  Okumayı planlamak  Anlayarak okumak  Önceden inceleme  Konsantre olmak

51 51  ÇALIŞMA SAATLERİ: ideal çalışma saati Günde 8 saattir.Bunun tuzakları;  Tembellik  Kötü zamanlama  Hayır diyememek.  STRES VE SAĞLIK: Zaman yaşamın ve hayatın kendisidir.  İLETİŞİM:Zaman yönetiminde iletişim herşeyi değiştirir.Çevresiyle kurduğu iyi bir iletişimle hayatı ve zamanı daha anlamlı hale getirir.

52 52 LİDER OLARAK YÖNETİCİ: Zaman yönetiminde yönetici/ lider çok Zaman yönetiminde yönetici/ lider çokÖnemlidir.  LİDER:  Hedefleri belirler.  Görev dağılımı yapar.  İnsanların bağlılığını kazanır.  Geri bildirim sağlar.  “LİDERİN ZAMANI ÇOK KIYMETLİDİR.”

53 53 ZAMANI ÇAR ÇUR EDEN ŞEYLER:  Plan yapmamak  Telefonlar  İş kesintileri  Kaynak yetersizliği  Çene çalmak  Eğitim yetersizliği  Kötü dosyalama sistemi  Unutmak  Hayır diyememek  Kötü zamanlama  İletişim eksikliği  Güvensizlik duygusu  Tembellik ( v.b )

54 54 DEĞİŞTİRMEK İÇİN NE YAPARIZ?  Değişmeye arzulu olun.  Her gün listeye bakarak işe başlayın.  Zaman kütüğü hazırlayın.  Ben veya başkası yapsa ne olur diye düşünün.  Bunu benden başkası daha iyi yapar mıydı Diye düşünün.  “ Özetle zaman yönetimi kültürel bir süreçtir, Hayatın kendisidir,Bir yaşam ustalığıdır.”

55 55

56 KAYNAKÇA Ayten IŞILDAĞ Avrupa Koleji Öğretmeni 56