Bilgi İşçisi Bilgi Şirketi

... konulu sunumlar: "Bilgi İşçisi Bilgi Şirketi"— Sunum transkripti:

1 Bilgi İşçisi Bilgi Şirketi
4.Hafta Bilgi İşçisi Bilgi Şirketi

2 Bilgi İşçisi Yeni ekonomi ile birlikte yeni bir çalışan –işçi-modelini de gündeme getirmesi kaçınılmazdır.Mavi önlüklü işçiler yerini beyin gücü ile çalışan, iyi eğitimli, yüksek vasıflı ve takım elbiseli uzmanlara bırakmaktadır. Uzmanlık daha çok bilgi ve beceri esaslıdır. Onların işi veriyi bilgiye dönüştürmeye dayanmaktadır.

3 Bilgi işçileri, günümüz işletmelerinin en önemli rekabet avantajlarından biri olan ve firmaların görünmez varlıkları olarak kabul edilen bilgi işçileri sosyo-ekonomik ve organizasyonel dönüşüm sürecinin de önemli unsurlarından biri olarak ele alınmaktadır.

4 Bilgi işçisi şöyle tanımlanmaktadır:
“Yaptığı işin asli bir unsuru bilgi üretmek, paylaşmak ve bu bilgiyi –kararlarında ve davranışlarında-kullanmak olan işçileridir” ABD’de yaklaşık 36 milyon işgücünün %30’u bilgi işçisi olarak ifade edilmektedir.

5 Bilgi İşçisi ve Bilgi İşinin Dinamik Süreçleri

6 Bilgi işinin genel bir şeması ve bilgi işçisinin karşı karşıya olduğu süreçler şemada görülmektedir. Bilgi işçisini şu üç çeşit kaynağı bir arada ve etkili biçimde kullanarak değer üreten işgörenler olarak ele alınmaktadır. Bunlar : fiziki-bina, laboratuar vs.- kaynaklar, idari –süreçler, politikalar vs.- ve entelektüel –teknoloji, birikim, kültür- kaynaklarıdır.

7 Vasıfları Temel özellikleri; yaratıcılığı yüksek, sorumluluk alabilen, yetkiyi kullanabilen, sürekli gelişmeye açık, yenilikleri takip eden, esnek hareket yeteneğine sahip, grup çalışmasına yatkın,teknoloji ile barışık, analitik düşünme,yaratıcılık şeklinde sıralanabilir.

8 Ayrıca bilgi işçilerinin organizasyonlarına daha fazla ilave değer katabilmeleri için kendi uzmanlıklarının yanı sıra organizasyonun yönetimi ve işleyişini de bilmeleri, dolayısıyla idari bir takım bilgi ve becerilere sahip olmaları arzu edilmektedir. Öğrenmeyi öğrenme de olması gereken bir vasıftır.

9 İşçi devir oranları yüksektir
İşçi devir oranları yüksektir. New York Times Maganize’nin yaptığı araştırmada Silikon Vadisinde işçi devir oranlarının %25’lere vardığı görülmektedir. Özellikle bilgi sektöründe 32 yaşına gelen bir Amerikalı işçi ortalama 9 defa iş değiştirdiği iddia edilmektedir. Bu durumda bilgi işçileri rekabetçi ortama göre kendini geliştirmelidirler.

10 Önemi Özellikle bilgiyi üreten ülkelerde istihdam fırsatlarının büyük oranda bilgi işlerine kaydığını ortaya çıkmaktadır. Bu ülkelerde tarımda ve imalat sanayinde istihdam imkanları azalmaya devam ederken ümit verici tek sektörün bilgi sektörü olduğu görülmektedir. Gelecekte tüm ülkelerin refahının giderek artan oranda bilgi işçilerinin verimliliğine veya diğer ifade ile üretime kattıkları ilave değere bağlı olacağının söylenmesi yanlış olmayacaktır.

11 Hangi sektörde olursa olsun işlerin bilgi bileşeni artarken fiziki bileşeni azalmakta, bunun sonucunda da iş görenlerden giderek artan oranda üretim sürecine daha fazla bilgi katmaları beklenmektedir. Bilgi işçilerinin istihdam yapısı incelendiğinde, geçici çalışma, kısmi çalışma, uzaktan çalışma gibi esnek çalışma türlerinin bilgi sektöründe yaygın biçimde uygulandığı görülmektedir.

12 Bu durum bilgi işçileri arasında sendikalaşma oranını düşüren bir etki yapmaktadır. Eğitim seviyesi, sosyal statüleri, çalışma şartlarının iyi olması sendikalaşma oranını düşüren diğer sebeplerdendir.

13 Bilgi işçilerinin istihdam durumlarını ve bu sahada geleceğe yönelik projeksiyonları daha iyi anlamak için bilgi işçisi kavramını, enformasyon kullanan ve enformasyon üreten olarak ikiye ayırmakta fayda vardır. İstihdam imkan ve fırsatları iki grup açısından büyük ölçüde farklılaşmaktadır.

14 Enformasyon kullanan işçiler genellikle hizmet sektöründe istihdam edilen veri depolama, veri saklama işleri ile uğraşan işçilerdir. Enformasyon üreten işçiler iyi eğitimli, ileri teknoloji kullanabilen, problem çözen ve stratejik kararlar veren profesyonel işçilerdir.

15 Pek çok ülkede piyasanın ihtiyaçları doğrultusunda özellikle bilgi işçilerinin işgücünün eğitim ve vasıf seviyesinin arttırılması ve yenilenmesi doğrultusunda devlet, üniversiteler, sendikalar, şirketler ve ilgili özel ve kamuya ait tüm kuruluşlarla işbirliği yapılmaktadır. İşletmeler için de vasıflı bilgi işçileri önemlidir çünkü artık işletmelerde hangi sektörde olursa olsun farklılığı meydana getirecek unsur entelektüel sermaye olduğunun farkındadır.

16 Bilgi İşçilerinin Motivasyonu
Şirketlerin kalıcı başarılar elde edebilmesi ve küresel rekabet ortamında rakiplerine üstünlük sağlamaları için bilgi işçilerinin göstereceği performans son derece önemlidir. Bu bakımdan şirketler bilgi işçilerinin motivasyonunu arttırmak ve performansını iyileştirmek için büyük gayretler sarf etmektedir.

17 Bilgi işinin yapısı gereği işin detaylı bir biçimde tanımlanması mümkün değildir. Bu sebeple bilgi işçileri kendi görev sahalarında daha fazla insiyatif kullanan bir yapıya sahiptir. Yapılan bir araştırmaya göre bilgi işçilerinin çalıştıkları şirkete bağlılığı ve güveni arttığında, yetkileri ve işleriyle ilgili özgürlük alanları genişletildiğinde, kendilerine kabiliyetlerini geliştirmek için yeterli imkan ve fırsat verildiğinde performansları artmaktadır.

18 Aynı araştırmada iş güvencesi, ücret politikaları ve kariyer imkanları performansı etkileyen diğer sebepler arasında zikredilmektedir. Motivasyonu etkileyen diğer sebepler iletişim ve işin ve çalışan kişinin uyumudur.

19 Bilgi Şirketi Bilgi şirketleri stratejik esnekliğe sahip kuruluşlardır. Bir örgütün kendi bilgi ve becerilerinin desteği sayesinde amaçlarını sürekli geliştirerek ve yenileyerek belirsizliklere cevap üretebilme yeteneği stratejik esneklik olarak tasvir edilebilir. Bilgi şirketleri iç ve dış çevresel koşullarda ortaya çıkan değişimleri göz önünde tutarak değişime çabuk tepki üretebilen yapılardır.

20 Bilgi şirketinde herkes girişimcidir
Bilgi şirketinde herkes girişimcidir. Kişisel bilginin paylaşımı konu olması önemli bir faaliyettir ve kuruluşun her kademesinde gerçekleştirilir. Bilgi örgütleri bilgi işi ile ilgilidir. Yani bireyin ve toplumun bilgi stokunu arttırmak ve bilginin kullanımı sayesinde yeni uygulamalar ortaya koymak amacıyla yapılan sistematik bir şekilde gerçekleşen ve yaratıcılığa dayanan bir etkinliktir.

21 Bilgi Üreten Örgütün Yaratılması
Bilginin yaratılmasını örtülü bilgiyi açık bilgi haline getiren bir süreç olarak anlamak, bir şirketin örgütsel yapısını nasıl tasarlayacağını ve yönetsel roller ve sorumlulukları nasıl tanımlayacağını belirler. Bu bilgi yaratan şirketin, bir firmanın vizyonunu yeni teknolojilere ve ürünlere dönüştüren yapı ve pratiklerin nasılıyla ilgilidir. İşletmede iletişim ve diyalog olması önemlidir. Böylece örtülü bilginin aktarılması kolaylaşır.

22 Firma mensupları örtüşen enformasyonu paylaştıkları için, başkalarının neyi anlatmaya çalıştıklarını hissedebilirler. Firma çalışanları yeni açık bilgiyi firmanın bütününe yararak onun içselleştirilmesini sağlar. Sorumluluk paylaşıldığında, enformasyon çoğalır ve firmanın kavramları yaratma ve hayata geçirme yeteneği hız kazanır.

23 Şirketin enformasyonuna serbestçe erişmek de kapasitesi fazlası oluşturmayı sağlar. Yeni bilgiyi farklı biçimlerde yorumlama arayışını engelleyen enformasyon farklılıkları varsa, firma mensupları eşit koşullarda etkileşime giremez. Tüm şirket enformasyonu, pozisyonu ne olursa olsun her çalışana açık, tek bir bütünleşik veri tabanında depolanır..

24 Bilgi yaratan şirketteki hiçbir bölüm veya uzman grubu, yeni bilgiyi yaratma tekeline sahip değildir. Üst düzey yöneticilerin, orta kademe yöneticilerinin ve ön cephedeki işgörenlerin hepsinin bu alanda rolü vardır. Aslında, herhangi bir kimsnin katkısının değerini, örgütsel hiyerarşideki konumundan çok, o kişinin bilgi yaratma sisteminin bütününe sağladığı enformasyonun önemi belirler.

25 Çoğu şirkette yeni bilginin değerinin ölçmenin temel bir kriteri ekonomik niteliktir. Verim artışı, maliyetlerde düşme, yatırım getirilerindeki artış, ama bilgi yaratan şirketteki daha niteliksel ölçütler önem kazanır. Üretilen fikrin şirketin vizyonuna, hedeflerine ve örgütsel bilgi ağına katkısı temel değerlendirme ölçütü olarak önem kazanır.

26 Bilgi Yönetimi Son yıllarda üzerinde önemle durulan bir kavram olmasına rağmen tek ve açık bir tanım bulunmamaktadır. Bilgi yönetiminin yeni gelişen ve henüz gelişim aşamalarını tamamlamamış bir kavram olması, iş dünyasından ve akademik çevrelerden uzmanların konuya farklı açılardan bakmaları herkesçe kabul edilen bir tanımın yapılmasını güçleştiren faktörlerdendir.

27 Ayrıca bilgi yönetiminin çok disiplinli bir saha olması da farklı bakış açılarını gündeme getirmektedir. Yönetim biliminin dışında psikoloji, sosyoloji, eğitim bilimi, mühendislik, iktisat ve işletme gibi bilimler bilgi yönetimi ile yakından ilgilidir. Bunların yanı sıra internet üzerinde yapılan ve bilgi yönetimiyle ilgili yüzden fazla web sitesinin incelendiği bir araştırmada söz konusu sitelerde yönetim ve organizasyon konularının yanı sıra, iktisadi yaklaşımlara, başta entelektüel sermaye olmak üzere finans, i.k, mühendislik yaklaşımları, yapay zeka ve simülasyon metodlarına ve eğitim bilimleri ile ilgili konulara temas edildiği görülmektedir.

28 Konu ile ilgili uzmanların birçoğu, bilgi yönetiminin, bilginin üretilmesi, elde edilmesi, paylaşılması, kullanılması ve yönetilmesi ile ilgili faaliyetleri kapsadığı ve bilgi yönetiminin organizasyonun hedefleri doğrultusunda eldeki bilgi varlıklarından maksimum düzeyde yararlanmaya yönelik uygulamalar olduğu konusunda hemfikirdir.

29 Bilgi Yönetiminin Tanımı
Konu ile ilgili yaygın olarak kabul edilen tanımlardan bazıları şöyledir: “Bilgi yönetimi organizasyonun amaçları doğrultusunda bilginin üretilmesi, dağıtılması ve değerlendirilmesiyle etkili biçimde kullanılmasıyla ilgili tüm süreçlerin yönetilmesidir.”

30 “Doğru bilginin, doğru zamanda doğru kişiye ulaşmasını sağlayacak biçimde bilginin paylaşılması ve organizasyonun performansını geliştirecek biçimde kullanılmasını sağlayacak şuurlu ve sistemli bir strateji geliştirilmesidir.”

31 Bilgi Yönetiminin İçeriği
Bilgi yönetiminin içeriği ile ilgili yaklaşımlar 3 ana grupta toplanmıştır. Birincisi açık bilginin kullanılmasına yönelik teknoloji ağırlıklı yaklaşım olup, bilgisayarlı veri tabanları, bilgi-tabanlı sistemler, şebekeler,e-postalar vs. gibi teknolojiler yardımı ile kişilerden elde edilen bilginin organizasyona mal edilmesine ve söz konusu bilginin etkili biçimde kullanılmasına yönelik faaliyetleri kapsamaktadır.

32 İkincisi, entelektüel sermayenin değerlendirilmesine ve organizasyonun kayıt altına alınmış veya alınmamış entelektüel birikiminden maksimum düzeyde istifade edilmesine yönelik yaklaşımlardır. Üçüncüsü ise işletme içinde, yönetim ve organizasyon dahil bilgi ile ilgili tüm süreçleri geniş bir perspektifle ele alan yaklaşımlardır.

33 Bunun dışında bilgi yönetimine yönetim perspektifinden, stratejik perspektiften de bakılmaktadır.
Bilgi yönetimine daha geniş perspektiften bakanlar da vardır. “Bilgi Değer Zinciri” yaklaşımı bunlardan biridir. Yaklaşıma göre, bilgi yönetiminden beklenilen sonuçların alınabilmesi için, organizasyon yapısının, yönetim süreçlerinin ve politikalarının, teknolojik altyapısının ve kurum kültürünün, bilgi işçilerinin yaratıcılıklarını ve hünerlerini kullanarak organizasyona daha fazla değer katmalarına imkan sağlayacak biçimde yeniden yapılandırılması gerekmektedir.

34 Bu yaklaşımın özünde çalışanların ve süreçlerin bilgi üretmeye ve paylaşmaya yönlendirilmesi yer almaktadır. Konuyla ilgili uzmanlara göre bilgi yönetimi, bilgiyi organizasyonun en değerli varlığı olarak görülür.

35 Bilgi yönetiminin tanımı ve içeriği konusunda birbirinden farklı görüşler bulunmaktadır. Bu farklı görüş ve yaklaşımların bütününe bakılarak bir sonuç çıkarılması gerekirse, öncelikle bilgi yönetimi uygulamaya yönelik bir kavramdır. İkinci olarak bilgi yönetiminin basit bir enformasyon teknolojisi uygulaması olmadığıdır. Son olarak ögrenen organizasyon, entelektüel sermaye gibi kavramlarla bilgi yönetimi arasında ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

36 Kaynakça -Bilginin Artan Önemi ve Bilgi Yönetimi Halil Zaim Bilgi Toplumu ve Bilgi Yönetimi Hakan Bayram