ACIBADEM TÜRK TELEKOM ORTAOKULU

... konulu sunumlar: "ACIBADEM TÜRK TELEKOM ORTAOKULU"— Sunum transkripti:

1 ACIBADEM TÜRK TELEKOM ORTAOKULU
ANA – BABA EĞİTİMİ HAZIRLAYAN: ARZU YILDIRIM (Uzm.Psikolog) ACIBADEM TÜRK TELEKOM ORTAOKULU İSTANBUL, 2015

2 NEDEN ANA BABA EĞİTİMİ Her ana baba çocuğunun mutlu, başarılı, sorumluluklarını bilen, vicdan ve ahlak sahibi bir birey olmasını ister. Bunu nasıl başaracağını bilmez.

3 ANA BABA EĞİTİMİ 1- Çocuk yetiştirmenin temel ilkeleri
2-Olumlu iletişim kurmanın temel basamakları 3-Aşamalı disiplin yaklaşımı

4 I. ÇOCUK YETİŞTİRMENİN TEMEL İLKELERİ
EMPATİ: Oyuncak alınmadı diye öfkelenen ve tutturan çocuğa nasıl yaklaşırsınız? “Niye alamayacağımı açıklarım”. “Paramız yetmez derim”. “Duymamazlıktan gelirim.” “İlgisini başka yere çekmeye çalışırım.” “ Rezil olmamak için gidip oyuncağı alırım.” “Oyuncağı almayı çok istiyordun, alamadığımız için öfkelisin” derim. “Oyuncağı almayı çok istiyordun, alamadığımız için öfkelisin”

5 EMPATİK OLMAYAN YANITLAR:
Başarısızlıklar için: “Biraz dikkat etsen başarılı olursun” demek. Kıpırdanan çocuğa : “5 dk. yerinde duramıyorsun” demek. “Biraz gayret et” önerisi karşısında ne hissedersiniz?

6 EMPATİ YAPMAYA ENGEL OLAN FAKTÖRLER
Çocuğun durumu Ana babanın kişilik özellikleri (kaygılı, korumacı, mükemmeliyetçi). “Arkadaşlarım benimle oynamıyor” diyen çocuğa nasıl cevap verirsiniz? “Oynamadıkları için üzülüyor olmalısın”.

7 SEVGİ GÖSTERMEK Çocuklar sevildiklerini hissettikleri zaman kendilerini özel ve değerli bulur. Davranışları nedeniyle sürekli eleştirilen, çevrelerinden uyarı alan çocukların koşulsuz ve kesintisiz sevgiye daha çok gereksinimi vardır. Aşırı koruyup kollamak sevgi göstermek değildir. Her hatayı görmek, sürekli eleştirmek, çocuğa sevilmediğini hissettirir.

8 SEVGİ GÖSTERMEK Sevgi göstermek onun her istediğini yapmak, tüm davranışlarını hoşgörüyle karşılamak, hep mutlu etmeye çalışmak değildir. Eve her gün eli kolu dolu gelmek de değildir. Sevgi uygun biçimde gösterildiğinde çocuklar şımarmazlar, tam tersine ana babası tarafından sevildiğini hisseden çocuk daha uyumlu, sorumluluk almaya daha istekli olur ve sınırları daha kolay kabul eder.

9 SEVGİ GÖSTERMENİN YOLLARI:
Onunla özel zaman geçirin. Özel günlerine önem verin. Dokunarak, sarılarak, yakın oturarak, öperek sevgi gösterin. Olumlu mesajlarla sevgi gösterin. Anne ve baba ayrı ayrı çocuğa günde yarımşar saat zaman ayırmalı. Onun nesini sevdiğinizi somut olarak dile getirin. “Gülüşünü, esprilerini v.s.”

10 ÇOCUKLARIN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI
Söylediklerimizi yapmıyor ya da defalarca söyledikten, bağırdıktan sonra yapıyor. Tutturmaları oluyor. Çok ısrarcı,dediğini yaptırana kadar uğraşıyor. Yalnız başına oyalanamıyor. Günlük basit işleri yapmıyor. Ödevlerini yapmıyor. Başkalarına,eşyalara zarar verici davranışları oluyor.

11 Sürekli şikayet ediyor,mızmızlanıyor.
Bağırıp çığlıklar atıyor. Çok sık ağlıyor. Öfke nöbetleri oluyor. Başkalarını kızdıracak, rahatsız edecek şeyler yapıyor. Küfür ediyor Yalan söylüyor

12 İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR, DAVRANIŞLARIN ALTINDA YATAN NEDENLERE GÖRE DÖRT GRUPTA İNCELENEBİLİR
Dikkat çekmek için yapılan davranışlar Güç mücadelesi nedeniyle yapılan davranışlar. Öfke ve öç alma nedeniyle yapılan davranışlar Yetersizlik nedeniyle yapılan davranışlar

13 DAVRANIŞLARINIZI GÖZDEN GEÇİRİN
Çocuğunuzla iletişiminiz nasıl? Ondan bir şey yapmasını nasıl istersiniz? Yapmazsa ne yaparsınız? Olumlu bir şey yaptığında ne yaparsınız? Onunla günde kaç dakika başbaşa özel zaman geçiriyorsunuz?

14 ÇOCUKLARDA KURALLARLA İLGİLİ ÖNEMLİ NOKTALAR
Çocukların kuralların tümünü bilmesini ya da hatırlamasını beklememek gerekir. Kurallar belirli durumlardan önce hatırlatılmalıdır.Kuralı bozduktan sonra değil! Çocuklar için kuralı bilmek o kurala uymak için yeterli değildir. AZ SAYIDA ama YETERİNCE AÇIK ve KESİN KURALLAR gereklidir.

15 KURALLAR Yatma saati 8.30,istisna yok.
Saat 7.00’de uyanılacak,7.30’da giyinmiş olunacak. Arabada giderken sessiz olunacak. Saat 6.00’da evde olunacak.

16 II. OLUMLU İLETİŞİM KURMANIN TEMEL BASAMAKLARI
Göz Teması Kurun: Çocuğunuzun yüzüne bakarak ve onun da sizin gözlerinize bakmasını sağlayarak konuşun Normal Ses Tonu İle Konuşun: Anlaşılır ve ciddi bir ifade kullanın (kızmak, yalvarmak yok). Basit Cümlelerle Ne Yapması Gerektiğini Belirtin: Gerekirse söylediğinizi tekrarlatarak doğru anlaşıldığınızdan emin olun.

17 SÖZEL MESAJLARIN KALİTESİNİ NASIL ARTTIRABİLİRİZ?
Mesajınızı, davranış ya da düzeltilecek hareket üzerinde yoğunlaştırın “Çok yaramazsın, hiç söz dinlemiyorsun; düşüncesizsin...” “Kardeşini rahatsız etmeyi bırak” Mesajınızda doğrudan ve belirgin ifadeler kullanın.“Akşam eve geç kalma, zamanında evde olmaya çalış” “Saat 19.00’da yemek için evde olmanı istiyorum.”

18 ÖRNEK: “Öğretmenimi sevmiyorum”
Öğretmenini sevmelisin Emir verme Öğretmenini sevmezsen bir şey öğrenemezsin Öğretme, nutuk çekme. Onunla konuşmamı ister misin? Öneride bulunma Çok ödev verdiği için sevmiyorsun? Yorumlama, analiz etme. O seni seviyor mu? Soru sorma Sevmesen bile ona saygılı davranmalısın Öğüt verme. Saçma sapan konuşma Küçümseme.

19 ALTI ÇİZİLİ İFADELER İLETİŞİMDE ETKİLİ OLMAYAN İFADELERDİR
Kim bilir ne yaptın da ilişkiniz bozuldu? Eleştirme, suçlama. Olabilir, ben de ilkokul öğretmenimi hiç sevmezdim. Önemsememe. ALTI ÇİZİLİ İFADELER İLETİŞİMDE ETKİLİ OLMAYAN İFADELERDİR

20 “Öğretmenini sevmiyorsun
“Öğretmenini sevmiyorsun?” biçiminde onun sözlerini tekrarlamak empatik iletişim biçimine örnektir.

21 ETKİN DİNLEME Suçlamadan, kızmadan, “ben söylemiştim” ile başlayan cümleler kurmadan, hemen bir çözüm önermeden, sadece durumu empatik olarak anlamak ve kendi sözlerinizle geri iletmek. Çocuk: “Ödevimi yazdığım kağıdı bulamıyorum”. Anne: “Ödevinin ne olduğunu bilemeyeceksin”.

22 “Eşyalarını dağıttığı için kardeşine kızgınsın”
ETKİN DİNLEME “Kardeşim beni deli ediyor, yine odamı dağıtmış” diyen çocuğa: “ - Odanı kapalı tutsaydın”. “ - O daha küçük, anlamıyor idare edelim”. “ - Ben toplamana yardım ederim”. “ - Sen de toplayıver, ben her gün sizin dağıttığınızı topluyorum”. “Eşyalarını dağıttığı için kardeşine kızgınsın”

23 ETKİN DİNLEMENİN FAYDALARI
Çocuğun mesajının doğru olarak anlaşılıp anlaşılmadığı test edilmiş olur. Açıkça dile getirilen duyguların yoğunluğu azalır. Çocuk da ana babayı daha iyi dinler. Çocuğa düşünme fırsatı tanınmış olur. Ana baba bunalmaz.

24 UYARILAR Çok gelişigüzel ve sık sık kullanılmamalı.
Çocuğun yoğun duyguları olduğu zaman işe yarar. Sorun ana babanın sorunu olduğunda ve çocuğun kabul edilmeyen davranışlarını değiştirme konusunda işe yaramaz. Çocuğu ana babanın seçimine boyun eğdirmek için değil, onun sorununa çözüm bulmasında yardımcı olmak için kullanılan bir araçtır. Etkin dinlemeyi, dinlemeye hazır olduğunuz zamanlarda kullanın.

25 “Gürültü yaptığın zaman rahatsız oluyorum.”
SEN DİLİNİ KULLANMAK “Yaramazsın”, “Dikkatsizsin”,“Beni yoruyorsun”, “Çok üzüyorsun”. “Gürültü yaptığın zaman rahatsız oluyorum.”

26 BEN DİLİNİ KULLANMAK: Uygun olmayan davranış karşısında ne hissettiğini ifade etmektir. Ben dilinde üç ana bölüm vardır: 1) Kabul edilmeyen davranışın tanımı. 2) Bu davranışın ana babada yarattığı duygu. 3) Bu davranışın ana baba üzerinde somut etkisi. “Ayakkabılarını kapının önünde bırakmandan (1) rahatsız oluyorum; (2) çünkü her seferinde takılıyorum, düşecek gibi oluyorum. (3) ”

27 Çocuk size bir sorununu söylediğinde ETKİN DİNLEME
Çocuğun bir davranışı sizin için bir sorun olduğunda BEN DİLİNİ KULLANMAK

28 YA BENİM DEDİĞİM OLACAK YA ONUN DEDİĞİ:
1. Yetişkinin Otoritesini Kullanarak Dediğini Yaptırması Kaybeden kişi kızgınlık, kırgınlık, isteksizlik, karşı gelme tepkilerinden birini verir. Çocuğun sorunlara çözüm bulma becerisi gelişmez. İlişki gergin ve uzak olur.

29 YA BENİM DEDİĞİM OLACAK YA ONUN DEDİĞİ:
2. Yetişkin Hoşgörülüdür, Daha Çok Çocuğun Dediği Yapılır. Çocuk isteklerini elde etmek için çeşitli yollar dener (tutturma, öfke nöbeti acındırma). Çocuk kendi isteklerinin hep önemli olduğu duygusu ile büyür, yaşamları hep almak üzerine kuruludur. Yetişkin öfkeli ve tepkiseldir.

30 YA BENİM DEDİĞİM OLACAK YA ONUN DEDİĞİ:
3. KAYBEDEN YOK YÖNTEMİ Çatışma altında çocuğun çözüme katılması istenir. Birlikte daha sonra değerlendirmek üzere bazı çözümler üretilir. En iyi çözüme birlikte karar verilir. Kararın nasıl uygulanacağı birlikte belirlenir.

31 Beklentileriniz gerçekçi olsun.
KAYBEDEN YOK YÖNTEMİ Esnek olun, çocuk esnek olmayı, dediğim dedik olmamayı sizden öğrensin. Beklentileriniz gerçekçi olsun. Anlaşma yapmaya istekli olduğunuzu hissettirin.

32 4. Çocuğu Tüm Özellikleri İle Anlamak ve Kabul Etmek.
Her çocuk kendine özgüdür. Beklentileri çocuğa göre belirlemek gerekir. Çıta çocuğun atlayabileceği bir yüksekliğe konup başardıkça yavaş yavaş yükseltilmelidir.

33 BAŞARI DUYGUSUNU YAŞAMASINA YARDIM ETMEK
“Bir işi başarmak”, kişinin kendi gücünün farkına varmasını sağlayan önemli faktördür.

34 BAŞARI DUYGUSUNU YAŞAMAK
Başarı duygusunu hissedebilmesi için ana babanın bu başarıya önem vermesi ve beğenmesi gerekir.

35 BAŞARI DUYGUSUNU YAŞAMASINA YARDIM ETMEK
Ufak da olsa başarıları görmek ve önem vermek. Çocuğun iyi olduğu alanları belirlemek ve bunları desteklemek. Başarılı olduğu alanlara da zaman ayırmasını desteklemek.

36 SORUMLULUK VE YARDIMSEVERLİĞİN GELİŞİMİ
Önce ana baba sorumluluk alma konusunda çocuğa örnek olmalıdır. Mümkün olan en erken yaşta çocuğun yapısı ve becerilerine uygun işler vermeye başlamak. Başlangıçta daha fazla zaman ve sabır gereklidir. Sorumluluk çanta taşımaya benzetilirse; başlangıçta çantayı taşımak, sonra beraber taşımak ve en sonunda da çantayı çocuğa bırakmak gerekir.

37 AŞAMALI DİSİPLİN BASAMAKLARI
Davranış sorunlarını önleme. Direnmeyi azaltacak davranışlar. Çocukla birlikte problem çözme tekniği. Kuralları sonuçlarla desteklemek. Doğal sonuçlar. Mantıksal sonuçlar. Etkili davranışsal mesajlar. Mola zamanı. Somut ödüllendirme.

38 1. DAVRANIŞ SORUNLARINI ÖNLEMEK
Aşamalı disiplin yaklaşımının ilk basamağı önlemektir. Önlemek, davranış oluştuktan sonra düzeltmeye çalışmaktan daha kolay ve daha etkilidir. Davranış başladıktan sonra “Yapma dur” mesajları içeren sözlü uyarılarda bulunurlar. Ama bu uyarılar çoğunlukla işe yaramaz. Sonunda ortam gerginleşir. Bunun yerine davranış ortamını değiştirerek çocuğu değişmeye yönlendirmek daha doğru bir tutum olacaktır.

39 ORTAMI DEĞİŞTİRMEK: Ortamı Zenginleştirmek:
Sıkıntıdan ne yapacağını bilmemekten kaynaklanan bazı davranışlar, ilgilerini çekecek etkinlikler sunularak önlenebilir. İlgi alanı ve beceri düzeyine göre seçilecek olan etkinlikler önlemede etkilidir. Misafirliğe giderken orada çocuğun oynamasını sağlayacak bir şeyler almak

40 Ortamı Sadeleştirmek:
Ortam çok kalabalık ve karmaşık olduğunda istenmeyen davranışlar oluşabilir. Ev ortamı, özellikle de çocuğun odası, dolapları olabildiğince sade ve boş olmalıdır. Çocuğun dolapları, eşyalarını kolayca alıp tekrar yerleştirebileceği yükseklikte ve kolay yerleştirilebilecek düzeyde olmalıdır. Uyku saatine yakın zamanlarda ortamı sadeleştirmek ve fazla uyarıcı etkinlikleri azaltmak uykuya geçişi kolaylaştırır.

41 Ortamı Çocuğa Uydurmak:
Çocuğun yaşına ve yapısına uygun olacak şekilde evde bazı düzenlemeler yapmakla istenmeyen davranışlar daha kolay önlenebilir. Elektrik prizlerine kapak taktırmak, tehlikeli araçları, kırılabilecek hassas eşyaları ortadan kaldırmak, kolay kayan kilim ve paspasları kaldırmak gibi önlemler, hem ana babanın, hem de çocuğun rahat hareket etmesini sağlar. Ana baba çocuğu sürekli uyarmak ve denetlemek zorunda kalmaz.

42 BİR UĞRAŞ YERİNE BAŞKASINI KOYMAK:
Ona da evin anahtarını vermek, özel eşyalarına saygı göstermek, önemli tarihleri not edeceği bir takvim vermek gibi düzenlemeler hem ona sorumluluk vermek, hem de çatışmaları önlemek için işe yarayabilir.

43 DÜZENLİ AİLE TOPLANTILARI YAPMAK:
Sorunlar ciddi boyutlara ulaşmadan konuşmak, hem olayın büyümesini önler, hem de önemli sorunlar için problem çözme konusunda alıştırma yapılmış olur. Hiç aile toplantısı yapılmayan bir evde önemli bir sorunun konuşulması ve ortak bir çözüm bulunması zor olur. Toplantıların amacı, ana babaların önceden vermiş olduğu kararları çocuklara kabul ettirmek değildir. Tüm aile bireylerinin çözüm önerilerini dinleyip birlikte en uygun çözümü önermektir.

44 2. DİRENMEYİ AZALTMAK 1.Kontrol Etme Tekniği 2. Sona Erdirme Tekniği 3. Dur Sakinleş Birlikte Çöz

45 1. Kontrol Etmek: Net bir ifade ile çocuğa kesin sınır konulduğunda çocuk hiçbir tepki vermiyor ya da duymamazlıktan geliyorsa önce mesajın gerçekten duyulduğundan ya da anlaşıldığından emin olmak gerekir. Kontrol etme tekniği mesajı aynı şekilde tekrarlama, hatırlatmalar yerine geçebilecek basit bir tekniktir. “İsteklerim açık mı?”, ”Söylediklerimi duydun mu?”, ”Söylediklerimi tekrarlar mısın?” gibi sorularla mesajın anlaşılıp anlaşılmadığı kontrol edilir.

46 2. Sona Erdirmek: Çocuklar etkili sözel mesajları aldıklarında ana babayı tartışmaya, pazarlığa çekerek sınırları zorlamayı deneyebilirler. Bazen de davranışları için bir sürü sebep ileri sürebilirler. Kardeşi ile kavga eden bir çocuk ısrarla kavgayı kimin başlattığını anlatmaya çalışabilir. Bu noktada öne sürülen sebeplerle ilgilenmemek, sadece çözüm beklenildiğini ifade etmek tartışmayı durdurabilir.

47 3. Dur Sakinleş Birlikte Çöz:
Çatışma anında konuşmaya, söylenmeye, bağırmaya başlamadan önce dakika durun. Kendinize ve çocuğunuza sakinleşmek için zaman tanıyın. “Mola istiyorum deyin, süreyi belirleyin.” Mola süresi içinde bir müzik açıp, uzanıp rahatlatacak bir şeyler düşünebilir, mizah dergisi, gazete gibi şeylere göz atılabilir. 10 dakika sonra bırakmak istenilmeyecek bir şeye başlanmamalıdır.

48 SADECE DURARAK NELER KAZANIRSINIZ
Sadece 5-10 dakika çocukların sakinleşmesi için yeterlidir. Çocuğu anlamaya çalışmak, yapıcı olmak, çocuğu çözümün bir parçası haline getirmek gibi şeyleri sadece sakinken yapabilirsiniz. Sinirliyken, bağırırken, söylenirken bunları yapamazsınız. Öfkeliyken, çok bunalmışken, verilecek olan uygun tepkiler engellenmiş olur.

49 3. BİRLİKTE ÇÖZÜM BULMAK Soruna çocukla birlikte altı basamakta çözüm bulunabilir. 1. Sorunu tanımlamak 2. Çözümleri üretmek 3. Çözümleri değerlendirmek 4. En uygun çözüme karar vermek 5. Kararın nasıl uygulanacağını belirlemek. 6. Uygulamayı izlemek.

50 -Etkili Davranışsal Mesajlar
BİRLİKTE BULUNAN ÇÖZÜMLER YETERLİ OLMUYORSA ALINAN KARARLARI DAVRANIŞLARINIZLA DESTEKLEMELİSİNİZ -Doğal Sonuçlar -Mantıksal Sonuçlar -Etkili Davranışsal Mesajlar

51 4. KURALLARI SONUÇLARLA DESTEKLEMEK
Sonuçlar duvarlar gibidir. Çocuğun yaptığı seçimin ve davranışlarının sorumluluğunu üstlenmesini sağlar. “Artık sana her şeyi defalarca hatırlatmayacağız. Bir kez söyleyeceğiz, tartışma yok işbirliği yapmamayı seçersen yeni sonuçlar uygulayacağız.”

52 SONUCU ETKİLİ KILAN NEDİR?
ANINDALIK KARARLILIK, TUTARLILIK ZAMANLA SINIRLI OLMA, BELİRSİZ OLMAMA İLGİLİLİK MODEL OLUŞTURMA

53 1. Doğal Sonuçlar: Dikkatsizlik, kötü kullanım nedeniyle kaybolma, bozulma: Hemen telafi etmeyin. Unutma alışkanlık haline geldiğinde: Hemen telafi etmeyin. “Ödevimi unuttum” “Sen iyi bir öğrencisin, yarın unutmazsın.” Görevi ihmal etme: Onun yerine siz yapmayın. “Hiç temiz çorap kalmamış” “Ben kirli sepetinde çorap görmedim”.

54 2. Mantıksal Sonuçlar: Durumla ilgili olarak anne baba tarafından ileri sürülen sonuçtur. Sorumluluk çocuktadır, yaşadığı sonucu kendisi seçmiştir. “Paylaşılamayan oyuncak;” “Ya paylaşarak sırayla oynarsınız, ya da onu kaldıracağım, hangisi?” “Ya kaskınla kayarsın, ya da kaymazsın”

55 MANTIKSAL SONUÇLARDA:
NORMAL SES TONU KULLANIN. ANINDA UYGULAYIN. TUTARLI OLUN. SÜRESİ BELİRLİ OLSUN. ARDINDAN TEMİZ BİR SAYFA AÇIN!

56 3. Etkili Davranışsal Mesajlar
“Oyuncaklar için -Cumartesi Kutusu-” “Kirli sepetine atılmayan giysileri yıkamamak” “Sabah hazırlanmazsa üzerindekilerle evden çıkarmak”

57 5. MOLA ZAMANI Mola zamanı çocuğun olumsuz, istenmeyen bir davranışının hemen ardından belirli bir süre kendi başına sessiz bir ortamda tutulmasıdır. Çocukların istenmeyen davranışlarını azaltmak, ortadan kaldırmak amacıyla kullanılan yöntemlerden birisidir. Mola zamanı çocukların hoşlanmadığı, hatta bazen şiddetle karşı çıktıkları bir uygulamadır. Bu nedenle anne baba için başlangıçta uygulaması zor bir yöntemdir. Ancak dikkatle ve doğru biçimde tutarlılıkla uygulandığında oldukça etkili bir uygulamadır. 3 yaşından ergenlik dönemi ortalarına kadar uygulanabilir.

58 MOLA ZAMANI İÇİN UYGUN DAVRANIŞLAR
Çığlık atmak Rahatsız edici biçimde ağlamak Sataşmak, alay etmek Hayvanlara ve oyuncak-lara zarar vermek Eşyalara zarar vermek Ebeveynin alaycı taklidini yapmak Vurmak Tekme atmak Isırmak, saç çekmek Çimdiklemek, tırmalamak Tükürmek Küfür etmek Öfke nöbetleri Tutturmak

59 MOLA İÇİN UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLAR
Sızlanmak, surat asmak, çekingenlik, içe kapanıklık gibi davranışlar. Verilen bir işi tamamlamamak, unutmak gibi pasif davranışlar. Yatma zamanına direnmek; çocuğun istediği olur ve yatış saati geciktiği için mola zamanı uygun bir yöntem değildir.

60 HEDEF DAVRANIŞLARI BELİRLEYİN
Bu yöntemi hangi davranışlarda kullanacağınızı önceden belirleyin ve bunu çocuğa söyleyin. İlk hafta sadece 2-3 hedef davranış belirleyin İstenmeyen tüm davranışlar için uygulanmamalıdır.

61 MOLA ZAMANINI ÇOCUKLA ÖNCEDEN KONUŞUN
“Seninle birlikte bazı kuralları uygulamamıza yardımcı olacak bir uygulama yapacağız. Önceden belirlediğimiz yapmaman gereken bazı davranışları yaptığında seni durman için uyaracağım. Sen devam edersen 5 dakikalığına odana gitmeni söyleyeceğim ve saati kuracağım. Süre dolmadan çıkarsan süreyi yeniden başlatacağım”.

62 MOLA YERİNİ BELİRLEYİN
Çocuğun çevrenin ilgisini çekebileceği bir yer olmamalı TV, bilgisayar, müzik aleti, oyuncaklar ve telefondan uzak bir ortam olmalı. Tamamen kapalı ve kilitli, korkutan bir ortam olmamalı. Koridor, salonun bir köşesi, salonda duvara dönük bir sandalye uygun olabilir.

63 SÜREYİ BELİRLEYİN Çocuğun yaşına göre değişir.
Genel olarak kabul edilen kural , her yaş için 1 dakikadır. Örneğin 5 yaşındaki bir çocuk için 5 dakika, 7 yaşındaki çocuk için 7 dakika. Mola süresi 12 dakikadan daha fazla olmamalı Süre için bir çalar saat kullanın

64 MOLANIN BİTİMİNDE NEDEN MOLA ALDIĞINI SORUN
Amaç çocuğun hangi davranıştan dolayı cezayı aldığını öğrenmesidir. Davranış-ceza bağlantısını kurmaktır. Sadece neden ceza aldığını sorun. Bilmiyorum derse cevap verin, doğru yanıt verirse orada durun, bu konuda konuşmaya devam etmeyin. Bir daha aynı davranışı tekrarlamaması için söz vermesini vs. istemeyin.

65 ÇOCUKLARIN MOLA ZAMANINI BOZMA GİRİŞİMLERİ
Çocuk mola süresince çok yüksek sesle ağlamak, bağırmak, odasını dağıtmak, çevreye zarar vermek gibi davranışlarda bulunabilir.Odasını dağıtmışsa toplamadan odadan çıkamayacağını söyleyin. Moladan çıkar çıkmaz aynı davranışı tekrarlayabilir. Bu durumda mola sürecini tekrar uygulayın. Sizi sevmemekle tehdit edebilir ya da çok acımasız olmakla suçlayabilir.Tüm bunları duymamazlıktan gelmelisiniz.

66 Öksürük nöbeti ya da mide bulantısı gibi yakınmalar getirebilir.
Acıktım, yoruldum gibi şikayetler olabilir.Bunları da duymamazlıktan gelin.

67 ÖZET Süre her yaş için bir dakika
Bu ceza için 10 kelimeden fazla açıklama yapmayın ve 10 saniyeden fazla beklemeyin. Süre tutmak için çalar saat kullanın. Mola süresince çocuk tamamen göz ardı edilmeli.(dikkat üzerinde olmamalı) TV , PC ve oyuncaklardan, kitaplardan uzak olmalı Süre bitiminde nutuk çekmek, söz istemek, sarılmak, öpmek yok.

68 6. SOMUT ÖDÜLLENDİRME Neden Ödüllendirme:
Çocuklar sosyal ödüllendirmeye , övgüye daha az duyarlıdırlar. Bu nedenle belirli olumlu davranışlar kazandırılması ve uyumlu davranışlar geliştirilebilmesi için ilgi göstermek, övmek ve desteklemek yeterli olmaz. Somut ödüller gerekir.

69 Ödüllendirmede Sık Yapılan Hatalar:
Zaman ayırma, ilgilenme ve dikkat etme, övgü yerine sadece somut ödüllerin verilmesi ya da bazı hakların tanınması. Hiçbir zaman yerine getirilmeyecek ödüllerin teklif edilmesi. Aynı davranışın her seferinde farklı ödüllendirilmesi, rastgele keyfi ödüllendirme. Her ödül için uzun pazarlıklar yapılması.

70 KÜÇÜK ÇOCUKLAR İÇİN ÖDÜLLER:
Günlük (TV izlemek, atari oynamak, bisiklete binmek, parka gitmek gibi) Orta vadeli ödüller (hafta sonunda sinemaya, hayvanat bahçesine gitmek, bir oyuncak alınması gibi ) belirleyin. Çok uzun vadeli ödülleri bekleyemezler.

71 ÖDÜL KAZANMA ÖRNEKLERİ
Oyuncakları toplamak Kendi kendine giyinmek Ödev yapmak (30 dk. için) Kardeşle iyi geçinmek Yatak düzeltmek Zamanında uyumak Oda toplamak

72 ÖDÜLLER GÜNLÜK (Yarım Saat)
Evde oyun oynamak Bisiklete binmek Sokakta oyun oynamak Bilgisayarla oynamak TV izlemek Bakkaldan gofret, cips Gece yarım saat geç yatmak Sevdiği bir yemeğin yapılması

73 ÖDÜLLER (Orta Vadede) Bir kitap, dergi alınması Eve arkadaş çağırmak
Arkadaşın evine gitmek Kaset, CD almak Dışarıda yemeğe gitmek Sinema, tiyatroya gitmek Oyun salonuna gitmek Hayvanat bahçesine gitmek Maça gitmek Doğa yürüyüşüne gitmek

74 ÖDÜLLER (Uzun Vadede) Hafta sonu piknik yapmak
Arkadaşlarla parti düzenlemek Paten almak Oyun evi almak Bisiklet almak Bilgisayarın modelini yükseltmek Bilgisayar almak

75 DEĞİŞİM KOLAY DEĞİLDİR
Yeni yöntemlerle başlangıçta işler zorlaşır. Değişim zaman ister. Sınırları zorlamaya devam ediyorlarsa yöntem işe yaramıyor anlamına gelmez, henüz öğrenme tamamlanmamıştır. Uygulamalardan hoşnut olmasalar bile işe yarayacaktır.

76 EV ÖDEVLERİNİ BİRER SORUN OLMAKTAN ÇIKARIN!
HAZIRLAYAN: ARZU YILDIRIM (Uzm. Psikolog) ACIBADEM İ.Ö.O. İSTANBUL, 2006

77 EV ÖDEVLERİ Her akşam ödev savaşları yaşanıyor
Ödev yapmak saatler sürüyor. Çocuğumdan daha fazla ödev yapıyorum. Ödevler baştan savma ve yarım yapılıyor. Ödevler yüzünden ilişkimiz bozuldu.

78 ÖDEVLER NEDEN ÖNEMLİDİR
1.Ev ödevleri okul başarısını etkiler.Ödevler bilgiyi pekiştirmeyi ve pratik yapmayı sağlar. Bazı araştırma sonuçlarına göre: - Düzenli olarak ödev yapan çocuklar ödev yapmayanlardan daha başarılı olurlar. - Ödev yaparak çocuklar tüm derslerde başarılarını yükseltebiliyorlar. - Ödev yapmak tüm sınıflarda akademik başarıyı arttırıyor. - Ödev yapmak başarılı-başarısız tüm çocukların okul başarısını arttırıyor.

79 ÖDEVLER NEDEN ÖNEMLİDİR
2.Ödev yapmak çocuğa sorumluluğu öğretir. Okula başlayana kadar anne babalar çocukları adına karar verir ve neyi ne zaman yapacaklarını planlarlar. Okula başlayınca bu görev öğretmene geçer. Ev ödevleri sorumluluğu ise çocuğundur. Ödev yapma süreci içinde çocuk ödevi almayı, göreve başlamayı, kendi başına sürdürebilmeyi, zamanını ayarlamayı, görevi bildirmeyi öğrenecektir. Ödev, sorumluluk almayı ve kendine yeterli olmayı öğretir.

80 3. Ödevler okul ile ev arasında bağlantı sağlar
3.Ödevler okul ile ev arasında bağlantı sağlar.Okulda neler öğrenildiğini,çocuğun okulda öğrenip öğrenmediğini değerlendirmenin bir yolu ev ödevlerini denetlemektir. 4.Ödevler sizin içinde önemlidir. Çocukların okul başarılarını etkileyen en önemli etkenlerden birisi de anne babanın motivasyonu ve desteğidir. Bunu sağlamanın en uygun alanı ödevlerdir. Sistemin Hangi Köşelerinde Aksama Var? Çocuklar ev ödevlerini doğru ve tam olarak alamamaktan başlayan, yaptığı ödevleri okula götürmeyi unutmaya kadar varan çok çeşitli sorunlar yaşarlar.

81 ÇOCUK ÖDEV SİSTEMİ ÖĞRETMEN ANNE- BABA

82 Anne babalarda devamlı hatırlatma, ikna etmeye çalışma, tehdit,azarlama, hatta şiddet uygulama gibi yöntemleri kullanarak bu sorunlarla baş etmeye çalışırlar. .

83 ANNE BABANIN HATALARI Ödevi sık sık sorgulamak, hatırlatmak
Alınmayan ödevleri telefonla v.s. almaya çalışmak. Ödev yaparken sürekli çocuğun yanında olmak. Her aşamasında ödeve müdahale etmek, daha mükemmel olmasını istemek. Ödevleri kontrol edip sıkı düzeltmeler yapmak. Ödev yapılmadığında sadece uzun nutuklar çekmek, söylenmek, aşağılamak.

84 ÖDEV ZAMANI Bazen ödevlerini yetiştirememe nedeni zamansızlık oluyor.Bu sorunu çözmek için günlük ödev saati belirleyeceğiz. “Her gün ödevlerini tam ne zaman yapacağını, bileceksin. Bu süre içinde başka birşeyle ilgilenmemeni, sadece ödev yapmanı istiyorum”. ”

85 ÖDEV SAATİ Çocuk dinlenmiş ve bütün ihtiyaçları karşılanmış olmalı.
Tutarlı ve sabit bir zaman olmalı. Erken bir saat olmalı, ödevler bittikten sonra çocuğa kendisi için ayırabileceği bir zaman kalmalı. Ödev süresi belirli olmalı, yani başlangıç saati belirli olduğu gibi bitiş saati de belirli olmalı. Çocuğun yaşına ve dikkat süresine göre belirlenmeli ve parçaya bölünmeli.

86 ÖDEVE DESTEK OLMAK 1.Ödev saatinde çocuğun ödev yapmaya başlayıp başlamadığını kontrol edin. 2. Ödev saati süresince zaman zaman yanına gidip neler yaptığını kontrol edin.İyi gidiyorsa onu övün, gitmiyorsa sorunun ne olduğunu konuşun. 3. Ödev zamanından önce bitse bile o süreyi çalışmakla geçirmesi gerektiğini bilmeli. 4.Sonunda ödevin tamamlanıp tamamlan-madığını kontrol edin.

87 ÖDEV İZLEME TABLOSU ’ ÖDEV Pazt. Salı Çarş. Perş. Cuma Ctesi Paz.
...’dan ’ya kadar + ...’dan ’ya kadar +

88 ÖDEVLER UYGUN BİR YERDE YAPILMALI
Evde uygun bir köşeyi çocuğun çalışma köşesi olarak düzenleyin. İyi aydınlanan rahat ve sakin bir köşe gereklidir. Tamamen sessiz olması gerekmez. Mutlaka masa olmalıdır. Bu köşeyi günlük ödev saatinde tamamen çocuğa tahsis edin. Yakındaki TV, radyo v.s.’yi mutlaka kapatın. Çalışma köşesini çocuğa özel bir hale getirin, orayı sahiplenmesini sağlayın.

89 ÇALIŞMA KÖŞESİNİN ÖNEMİNİ ÇOCUKLA KONUŞUN
“Ödevini yaparken dikkatini yoğunlaştırman ve düşünebilmen gerekiyor. Eğer çevrende gürültü ve dikkatini dağıtan şeyler olursa ödevini iyi yapamazsın. Ben bunu sağlamak için elimden geleni yapacağım ve senin de elinden gelenin en iyisini yapacağına inanıyorum. Ödev saatinde çalışma köşende olmaya ve ödevini bitirene kadar orada kalmaya özen göstermeni bekliyorum”.

90 KURALLAR Ödevler her gün yazılı olarak eve getirilecek.
Günlük ödev saatinde ödeve başlanacak. Bu süre içinde ödev bitirilecek. Ödevler özenli yapılacak. Ödevler tek başına yapılacak.

91 ÖDÜLLER Hafta sonunda arkadaşını eve davet etmek ya da arkadaşa gitmek. Hafta sonunda hep birlikte pikniğe gitmek. Bilgisayar oynamak. Senin bu kurala uya-bileceğini biliyorum. Eğer pazartesiden cumaya her akşam böyle olursa hafta sonunda istediğin bir şeyi yapabiliriz.

92 SONUÇLAR Bazı haklarını kaybetmek, örneğin telefonla konuşma hakkı, TV izleme hakkı, bilgisayar oynama hakkı gibi. Eğer yeni kurala uymayı seçmezsen ve ödevlerini ödev saatinde bitirmezsen, sokağa çıkmayacak,TV izlemeyeceksin.

93 ETKİLİ İLETİŞİM Sana kaç kez daha Lütfen ödevlerini ödevlerini yapman yapar mısın çok geç gerektiğini söyleye- oldu. ceğim.

94 ETKİLİ İLETİŞİM Senin ödevini za- Artık bitti, iki hafta
manında bitireme- süreyle cezalısın. yeceğini tahmin evden çıkmayacak- etmiştim. sın.

95 ETKİLİ İLETİŞİM Ödevlerinin tümünü ödev saatinde bitirmeni istiyorum.
Çalışma köşene git ve hemen ödevine başla Hemen ödev yapmaya başlamanı istiyorum, eğer başlamazsan bugün TV izlemeyeceksin.

96 ÇOCUK ÖDEVİNİ KENDİSİ YAPMALIDIR
Çocuğunuz ödevini kendi başına yapamadığını söylüyor; gerçekten yapamadığı için mi, yapmak istemediği için mi, öğretmeni ne yapacağını tam olarak açıklamadığı için mi, belki de hepsi... Çocuğun belki de kendine güveni yok ve desteklenmeye alışmış... Onun yerine ödevlerini yapmak, kendi başına yapamayacağı inancını geliştirir. Yapılabilecek en uygun şey, onu kendi başına yapması için desteklemektir.

97 ÖDEVLERİN KONTROLÜ Ödev süresinin bitiminde ödevleri kabaca kontrol edin. Yapılmış olan 1-2 yanlışı göz ardı edin.Ödevleri düzeltmek öğretmenin görevidir. Yanlışları düzeltmek ve konuyu yeniden anlatmak için ödev süresini uzatmamalısınız. Fark ettiğiniz hataları söyleyin ama düzeltmesi için ısrar etmeyin.

98 OYUNUN FAYDALARI Çocuğun fiziksel, bilişsel, dil ve sosyal gelişimini destekler. Çocuk oyun sırasında kendisini, duygularını, düşüncelerini ifade etme olanağı bulur. Toplum içindeki sosyal rolünün ve kendini diğer bireylerden ayıran özelliklerin farkına varmasını sağlar. Oyun sırasında ilişki kurma, paylaşma, sıra bekleme gibi çeşitli sosyal beceriler kazanılır.

99 EVDE ANNE BABA VE KARDEŞLERLE BİRLİKTE OYNANDIĞINDA
Anne babanın çocukla yakınlaşmasını sağlar. Çocuğu tanımaları için fırsat tanır. Anne babanın birlikte zaman geçirmeleri, (özel zaman) uygulaması için iyi bir örnektir. Anne babalar oyunla kendilerinin de rahatladıklarını ifade ediyorlar.

100 SİHİRBAZLIK Eğlencelidir.
Planlama yapmayı ve kontrollü olmayı geliştirir. Gösteri yapmak kendine güven ve karizma sağlar.

101 DOĞA SPORLARI Doğa yürüyüşleri balık tutmak, piknik yapmak, çocuklar ve aile bireyleri için faydalı ve denenmesi gereken etkinliklerdendir. Sakinleştiren ve sabır gerektiren bir etkinliktir.

102 TAKIM OYUNLARI Futbol, basketbol, hentbol gibi takım oyunları, sosyal beceriler ve motor becerilerin gelişmesi için faydalı etkinliklerdir. Sosyal beceriler ve motor beceriler yeterince gelişmemişse, çocuk severek ve isteyerek katılmıyorsa fazlaca ısrarcı olunmamalı. Bisiklete binme, yüzme, koşu gibi bireysel sporlar da takım oyunlarında sorun yaşayan çocuklar için uygun birer alternatif olabilir.

103 DRAMA, TİYATRO, BALE, MÜZİK, HALK OYUNLARI
Çocukların hem yaratıcılıklarını ortaya koyabilecekleri, hem de duygu dışavurumunu öğrenebilecekleri bir etkinliktir. RESİM, KİL, ALÇI, AĞAÇ OYMA İŞLERİ Yaratıcılığın özgürce sergilenebildiği alanlar olduğundan çocukların kendilerini ifade etme yeteneklerini geliştirir.

104 YEMEK PİŞİRME Yemek pişirmek de çocuklar için faydalı bir etkinliktir.
Çocukların çoğu izin verilir ve desteklenirlerse bu işten keyif alırlar. Aslında yemek pişirme, belirli sıraya uyma, ölçme, zamanlama ve hatta yaratıcılığı geliştiren bir etkinliktir.

105 EVDE OYNANABİLECEK OYUNLAR -Görsel Algılama, Eşleştirme-
Domino Bingo - tombala Dama, satranç Problem çözme becerileri Sonucunu düşünerek hareket etme. Yenilme ile başa çıkma.

106 EVDE OYNANABİLECEK OYUNLAR -Sosyal Beceriler-
Adam asmaca Kelime bulma (isim şehir) Ekleyerek söyleme (marketten gazete, ekmek.....aldım). -İnce Motor Beceriler- Mikado

107 EVDE OYNANABİLECEK OYUNLAR -Yaratıcılık, Hayal Gücü-
Sessiz film Kukla oynatmak Evcilik hem kız hem erkeklerin severek oynadıkları oyunlardır. Rol paylaşımını çocuk yapmalı ve oyun içindeki konumunuzu çocuk belirlemeli. Tavla Kızma birader Dart

108 EVDE OYNANABİLECEK OYUNLAR -Playstation, Bilgisayar v.b.-
Çocuklar için çok duyuya uyaran veren kendi diledikleri gibi yönlendirebildikleri oyunlardır. Mutlaka süre sınırı olmalı. Oyunlar birlikte seçilmeli (araba yarışı, futbol, basketbol, simulasyon oyunları daha uygun). Dikkat, problem çözme ve aritmetik becerilerin gelişimini destekleyen oyunlar var.

109 DIŞARIDA OYNANABİLECEK OYUNLAR -Kaba Motor Beceriler-
Seksek Birdirbir İp atlama Misket

110 UYGUN OLMAYAN ETKİNLİKLER TV İZLEMEK:
TV’de en sıkıcı eğitsel programlarda bile bir görüntünün ekranda kalma süresi “3 saniyedir”. Reklam, magazin ya da çocuk programlarında bu süre daha da kısadır. Bu nedenle TV izlerken gereken dikkat süresi zaten 3 sn.’dir. İzlenilen şey 3sn’de bir değişmektedir. TV izlemek çocukların dikkat sürelerini kısaltır. Dikkatin çabuk dağılmasına neden olur. Çocuğun TV izlediği süre azaltıldığında dikkat süresinin uzadığı görülür.

111 TV İZLEMEK Sosyal izolasyon Anne baba ile iletişimi azaltır.
Dil gelişimi ve kullanımda sorunlar. Düşünme becerisinde gerileme. Şiddet eğilimi. Korkular Tüketimin körüklenmesi.

112 Ö D E V 2 gün evde TV hiç açılmayacak
1 gün evde yapılabilecek etkinliklerden bir tanesi yapılacak. 1 gün dışarıda yapılacak etkinliklerden bir tanesi yapılacak.

113 DEĞİŞİM KOLAY DEĞİL Yeni yöntemle başlangıçta işler zorlaşır.
Değişim zaman ister. Sınırları zorlamaya devam ediyorlarsa yöntem işe yaramıyor anlamına gelmez, henüz öğrenme tamamlanmamış demektir. Uygulamalardan hoşnut olmasalar bile işe yarayacaktır.