Orman Amenajmanı Prof. Dr. Serdar CARUS Doç. Dr. İbrahim ÖZDEMİR

... konulu sunumlar: "Orman Amenajmanı Prof. Dr. Serdar CARUS Doç. Dr. İbrahim ÖZDEMİR"— Sunum transkripti:

1

2 Orman Amenajmanı Prof. Dr. Serdar CARUS Doç. Dr. İbrahim ÖZDEMİR
Doç. Dr. Ramazan ÖZÇELİK Yrd. Doç. Dr. Yılmaz ÇATAL Araş. Gör. Onur ALKAN

3 Vizyonumuz: “Disiplinler arası işbirliğine dayalı çağdaş eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yürüten, bilimsel çalışmaları uluslararası ilişkilerlerle geliştirerek sürdürebilir kılan, ulusal alanda lider, dünyada saygın bir anabilim dalı olmak” Misyonumuz: Orman ve orman kaynaklarına bağlı tüm değerlerin korunması, çok yönlü planlanması, üretimi, işletilmesi ve pazarlama aşaması konularında bilimsel ve teknik bilgiyle donatılmış, çağdaş, paylaşımcı, katılımcı ve bilinçli teknik elemanlar yetiştirmek, Eğitim-öğretim, bilimsel yayın ve etkinlikler yapmak suretiyle Fakültemizin güçlenmesine ve gelişmesine katkıda bulunmak, Yöresel, bölgesel, ulusal ve uluslar arası ölçekte bilimsel ve teknik bilgi üretmek ve paylaşmaktır.

4 Alaçam Dağları'ndaki Karaçam Ormanlarının Yükseltiye Göre Beslenme-Büyüme Modelleri ve Odununun Teknolojik Özellikleri TUBİTAK Proje No: 104 O 551 Bu çalışmada arazi çalışmalarına başlanmadan önce büroda örnekleme deseni oluşturmak üzere meşcere ve jeoloji haritaları sayısallaştırılmış, SRTM3 verilerinden elde edilen arazi modelinden elde edilen bakı ve yükselti haritaları ile çakıştırılarak 5 yükselti basamağında, 2 bakıda, 5 farklı anakaya üzerinde ve 3 meşcere çağında orman parçalarından örneklemeler yapılmıştır. Meşcere düzeyinde tam alanda ağaçların boy, tepe tacı yüksekliği, kuru dal başlangıcı yüksekliği, göğüs çapı, dip çapı ölçülmüş, 6 ağaç yöntemiyle rekabet durumları belirlenmiştir. Ayrıca genç meşcerelerden yaşlıya doğru büyüklüğü 20m x 20m = 400m2, 30m x 30m= 900m2 ve 50m x 50m = 2500m2’ye kadar değişen alanların tümünde ağaçların ve toprak örneklerinin yerleri kadastral GPS ile koordinat bağlantılı Total Station aleti ile belirlenmiştir.   Araştırmacı: Prof. Dr. Serdar CARUS

5 Alaçam Dağları'ndaki Karaçam Ormanlarının Yükseltiye Göre Beslenme-Büyüme Modelleri ve Odununun Teknolojik Özellikleri TUBİTAK Proje No: 104 O 551 Bu amaçla, çeşitli yaş, bonitet sınıfı ve sıklık derecelerindeki Karaçam meşcerelerinden toplam 109 örnek alan alınmıştır. Örnek alanlar, yaş, I- V. bonitet sınıfı ve sıklık derecelerinde değişim göstermektedir. Elde edilen veriler ile meşcere hacmi, göğüs yüzeyi, ağaç sayısı, orta çap, orta boy ile meşcere yaşı, bonitet ve sıklığa göre değişimini gösteren regresyon denklemleri düzenlenmiş ve yöreye özgü hasılat tablosu da yapılmıştır.  Bu çalışmada, Karaçam ormanları için tek ağaç çap artım ve göğüs yüzeyi artım modeli için, 81 örnek alanda 233 örnek ağaçtan toplanan veriler kullanılmıştır. Seçilen çap artım ve göğüs yüzeyi artım modelinde ağacın çapı, yarışma endeksi ve yaşı serbest değişkendir. Tek ağaçlarda yarışma endeksinin katılmasıyla çap artımı ve göğüs yüzeyi artımı modelleri hazırlanacak simülasyon modellerinde kolaylıkla kullanılabilir. Araştırmacı: Prof. Dr. Serdar CARUS

6 Doğal Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich
Doğal Toros Sediri (Cedrus libani A.Rich.) Meşçerelerinde kullanılabilecek Değişik Yarışma Endekslerinin Başarılarının Testi SDÜ-BAP-Proje No:567 Bu araştırmanın amacı; yarışma endekslerinin aynı yaşlı, saf ve doğal Toros Sediri meşcerelerinde tek ağacın gelecek periyodik çap artımlarının tahmin edilmesindeki doğruluk ve uygulanabilirliğin test edilmesidir. 29 adet yarışma endeksi, 15 adet ayrı veri grubu (örnek alan) kullanılarak test edilmiştir. Yarışma endeksleri uzaklığa bağlı ve bağımsız olarak sınıflandırılan, konu ve komşu ağaçların büyüklük ve uzaklıkları yanı sıra tepe boyutları esas alınmış ve söz konusu yarışma endeksleri yıllık çap büyümesi ile olan ilişkisi ortaya konmultur. Çalışmada Elamlı-Çamkuyusu Araştırma ormanında (9 adet) ve Finike-Pınarcık İşletme Şefliği Ormanında (6 adet) olmak üzere toplam 15 adet örnek alan dikkate alınmıştır. Her örnek alanda yapılan işlemler 2001 yılının yaz ve sonbaharında gerçekleştirilmiştir. Bu alanlarda 4cm'den daha kalın çaplı ağaçların x ve y koordinatları, göğüs çapıi boyu, tepe uzunluğu, tepe çapı ve 10 yıllık halka kalınlıkları ölçülerek kaydedilmiştir. Yarışma endekslerinin tek ağaçlardaki tahmininde duyarlığı belirlemek için, her bir yarışma endeksi için ayrı ayrı doğrusal modeller kurulmuştur. Ayrıca modellerin standart hata ve belirleme katsayıları hesaplanmıştır. Yürütücü: Prof. Dr. Serdar CARUS

7 Isparta Yöresi Saf, Aynı Yaşlı ve Doğal Anadolu Karaçamı [Pinus nigra Arnold subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe] Meşcerelerinde Artım ve Büyüme Yönünden Meşcere Yaşı-Sıklık ve Bonitetin Etkileri SDÜ-BAP-Proje No:1579-YL-07 Bu çalışmada, Isparta yöresindeki saf, aynı yaşlı ve doğal Anadolu karaçamı Pinus nigra Arnold subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboemeşcereleri için sıklığa bağlı hasılat tablosu düzenlenmiştir. Veriler, 143 örnek alandan elde edilmiştir. Örneklenen meşcerelerin yaşları , bonitet sınıfları I.-V. ve sıklık dereceleri ise arasında değişmektedir. Düzenlenen sıklığa bağlı hasılat tablosu ile meşcere yaşı, bonitet endeksi ve sıklık derecelerinin fonksiyonu olarak kalan ve ayrılan meşcereye ilişkin büyüme elemanları tahmin edilebilmektedir. Elde edilen sonuçlar; temel büyüme yasaları ve literatür bilgileri ile uyumlu bulunmuştur. Yürütücü: Prof. Dr. Serdar CARUS

8 Batı Akdeniz Bölgesi Kızılçam (Pinus brutia Ten
Batı Akdeniz Bölgesi Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Meşcerelerinde Artım ve Büyüme SDÜ-BAP-Proje No:1544-D-07 Batı Akdeniz Bölgesi kızılçam meşcerelerinde artım ve büyüme ilişkileri, tek ağaç ve meşcere düzeyinde meşcere yaşı, bonitet sınıfı ve sıklık derecesine göre incelenmiştir. Aynı yaşlı, doğal ve saf kızılçam meşcerelerinde artım ve büyümenin simülasyonu için bir model geliştirilmiştir. Model, 10 yıllık periyotlar için periyot başı ve sonunda meşcere hacmi, ağaç sayısının çap basamaklarına dağılımı, hacım artımı, ortalama boy, göğüs yüzeyi ve ayrılan meşcereyi vermektedir. Daha sonra değişik meşcere yaşı (20-140) ve bonitet sınıfları (I-V) için, normal meşcere kuruluşu ve birim alanda en yüksek hacım artımını veren bir optimal sıklık derecesi belirlenmiştir. Ayrıca, çalışmada yöresel olarak bir çift girişli ağaç hacım tablosu, bonitet tablosu ve çift kabuk kalınlığı tablosu da hazırlanmıştır.  Yürütücü: Prof. Dr. Serdar CARUS

9 KIZILÇAM, KARAÇAM VE SEDİR AĞAÇ TÜRLERİ İÇİN YETİŞME ORTAMI BAZLI ÇAP- BOY MODELLERİ İLE GÖVDE ÇAPI VE GÖVDE HACMİ DENKLEM SİSTEMLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Kantarcı (1982) tarafından Akdeniz Bölgesi için fizyografik faktörler temel alınarak yetişme ortamı sınıflandırması yapılmıştır. Bu çalışmada bu sınıflandırma temel alınarak karaçam, kızılçam ve sedir ağaç türleri için çap-boy denklemleri ile farklı gövde çapı ve gövde hacim modelleri kullanılarak çap ve gövde hacim tahminleri gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmanın sonucunda; sadece çap değeri kullanılarak ağaç gövde hacimlerini tahmin için çift girişli hacim tabloları oluşturulması hedeflenmektedir. Çift girişli hacim tablosu için gerekli boy değerleri çap-boy denklemlerinden elde edilecektir. Bu amaçla visual Basic programı kullanılarak her üç ağaç türü için de basit bir hacim hesaplamam programı geliştirilecektir. Yürütücü: Doç.Dr. Ramazan ÖZÇELİK

10 TEK AĞAÇ BİYOKÜTLE TAHMİNİ İÇİN İKİ AŞAMALI ÖRNEKLEME YÖNTEMİ
Bu çalışmada Karaçam ağaç türü için tek ağaçta taze ağırlığın tahmini için Tesadüfî Dal Örneklemesi ve Önem örneklemesi Yöntemlerinin kombinasyonu ile iki aşamalı bir örnekleme kullanılmıştır. Tek ağaç için elde edilen örnekleme hata yüzdesi değerleri %15 civarında ise de ağaç popülasyonu için elde edelin örnekleme hata yüzdesi %2.5 civarındadır. Yürütücü: Doç.Dr. Ramazan ÖZÇELİK

11 DOĞAL KIZILÇAM MEŞCERELERİNİN ÇAP DAĞILIMININ JOHNSON’S SB DAĞILIMI İLE MODELLENMESİ
Orman ekosistemlerinin sürdürülebilir yönetimi ve karbon döngüsü için doğal meşcerelerinin çap dağılımının bilinmesi önemli bir anahtardır. Bu çalışmada Antalya Orman Bölge Müdürlüğü içerisindeki kızılçam ormanlık alanlarından alınan farklı büyüklüklerdeki örnek alanlar yardımı ile çap dağılımının modellenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla Johnson’s SB dağılımı seçilmiştir. Bu amaçla “Maximum Likelihood Estiamation” ve “New All-Parameter Recovery Approach” yöntemleri kullanılacaktır. Yürütücü: Doç.Dr. Ramazan ÖZÇELİK

12 Batı Akdeniz Bölgesi Doğal Kızılçam Ormanlarında Uydu Verileri Yardımıyla Meşcere Tipleri Ayrımı Ve Ağaç Servetinin Kestirilmesi Olanakları, Destekleyen Kuruluş: SDÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi, Proje No: 938-M Çalışmada kullanılan Landsat uydu verisinden türetilen oran görüntülerinin parlaklık değerleri ile saf kızılçam meşcerelerinin, göğüs yüzeyi, gövde hacmi ve hacim artımı arasındaki ilişkilerin belirtme katsayıları sırasıyla; 0,45, 0,43 ve 0,34 olarak hesaplanmıştır. Kızılçam meşcerelerinde orman amenajmanı amacıyla 30 m çözünürlüklü Landsat verilerinin kullanılamayacağı anlaşılmıştır. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

13 SDÜ Orman Fakültesi Kovadaçayı Arberetumunun Coğrafi Bilgi Sistemi Destekli Konumsal Bitki Örtüsü Haritasının Yapımı Ve Sayısal Arazi Modeli İle Bazı Konumsal Orman Fonksiyonlarının Belirlenmesi, Destekleyen Kuruluş: SDÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi, Proje No: 2004/ Çalışma sonucunda, çalışma alanı için konumsal fonksiyon haritası ve ayrıntılı bir bitki örtüsü haritası üretilmiştir. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

14 Uydu Verileri ve Görüntü Segmentasyonu Yöntemi Kullanılarak Kızılçamda (Pinus Brutia Ten) Meşcere Hacminin Kestirilmesi, SDÜ BAP 1159-YL Çalışmada, çok yüksek çözünürlüklü pankromatik bantla keskinleştirilmiş Quickbird-2 uydu verileri (0,5 m çözünürlük) kullanılmıştır. Gövde hacmi ile hem parlaklık değerleri hem de meşcere kenarlarından ölçülen ortalama gölge boyu arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Regresyon analizlerine göre; hacim ile parlaklık değerleri arasındaki ilişkinin korelasyon katsayısı 0,40’dır. Öte yandan hacim ile meşcere ortalama gölge uzunluğu arasındaki kurulan regresyon modelinde en yüksek korelasyon katsayısı 0,81 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuç, meşcere yapısının homojen olduğu endüstriyel plantasyonlarda, çok yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü üzerinden meşcere boşluklarından veya kenarlarından ölçülen gölge uzunluğunun hacim tahmininde kullanılabileceğini göstermektedir. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

15 Asağıgökdere (Eğirdir-Isparta) Orman İsletme Şefliğindeki kızılçam ormanlarının konumsal yapısındaki son kırk yılda meydana gelen değişimlerin belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi, 1644-YL-08 YL Bu projede kızılçam mescerelerinin ağırlıkta olduğu bir orman isletmesinde uygulanan isletmecilik faaliyetlerinin, orman yapısı üzerindeki etkilerini tespit etmek amaçlanmıştır. Son dört plan dönemi boyunca, isletmede yama (ing: patch) zenginliğinin %76 arttığı ve ortalama yama büyüklüğünün %57 azaldığı tespit edilmiştir. Shanon indeksine dayalı yapılan değerlendirmeye göre, yapısal çeşitliliğin 4544,855 ha alanda azaldığı, 5291,595 ha alanda arttığı belirlenmiştir. Artışın olduğu alanlar incelendiğinde, önceki yıllarda büyük bloklar halindeki meşcerelerin küçük gençleştirme alanlarından dolayı, meşcerelerin yaş itibariyle çeşitlendiği anlaşılmıştır. Öte yandan, azalışın olduğu alanlara bakıldığında, önceki yıllarda makilik yada bozuk orman olan sahaların ağaçlandırmalarla daha homojen bir yapıya dönüştürüldüğü görülmüştür. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

16 Ölü Organik materyal miktarının tahmin edilmesinde farklı örnekleme yöntemlerinin ve örnek büyüklüklerinin karşılaştırılması S.D.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı, 2198-YL-10 Bu çalışmada, orman tabanında biriken ölü organik materyal miktarı ile meşcere özellikleri arasındaki ilişkiler ortaya koyulmuştur. Ayrıca ölü organik materyali tahmin edilmesinde çizgide derinlik ölçümü yöntemi ve değişik boyutlardaki alan örneklemesi karşılaştırılmıştır. Son olarak da meşcere tepesine doğru çekilen fotoğraflardan çıkarılan boşluk oranı ile ölü organik materyal arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Farklı büyüklükteki kare biçiminde (20x20 cm; 30x30 cm; 40x40 cm; 50x50 cm) örnek alanlar vasıtasıyla hesaplanan tahmini ÖLOM miktarı ile gözlemlenen ÖLOM miktarı arasındaki ilişkiler incelendiğinde; en uygun örnekleme biçiminin 50x50 cm büyüklüğünde 8 farklı noktadan yapılan örnekleme (r2=0,92 ve RMSE=2,14 ton/ha) olduğu belirlenmiştir. Yerden meşcere çatısına doğru çekilen fotoğraflarla belirlenen tepe çatısının boşluk oranı ile ÖLOM miktarı arasında kuvvetli bir ilişki tespit edilmiştir (r2=0,86 ve RMSE=2,9 ton/ha). Sonuç olarak 400 m2 büyüklüğünde bir örnek alan için; standart hatanın %10’ nun altında olması isteniyorsa, ölü organik materyalden, 50x50 cm büyüklüğündeki alanlarda ve en az 6-8 adet noktada örnek alınmasının uygun olduğu söylenebilir. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

17 Havadan Lazer Tarama (LİDAR) ile ağaç boyutu çeşitliliğinin belirlenmesi, (TÜBİTAK 2219 YURT DIŞI DOKTORA SONRASI ARAŞTIRMA BURS PROGRAMI) Bu çalışmada, İngiltere’de bir ormanlık alanda, helikopterden algılanan Lidar verilerinden çıkarılan parametrelerle ağaçların çap çeşitliliği, boy çeşitliliği, tepe çapı çeşitliliği, tepe boyu çeşitliliği incelenmiştir. Lidar darbelerinin ilk dönüşleri kullanılarak oluşturulan Tepe çatısı yükseklik modeli (ing: canopy height model) üzerinden ölçülen doku parametreleri ile ağaç boyu çeşitliliği ve çap çeşitliliği arasındaki ilişkinin belirtme katsayısı sırasıyla 0,60 ve 0,50 olarak hesaplanmıştır. İlişkilerin kuvvetini azaltan iki ana faktör olarak 1) tepe kapalılığının az olduğu <%50 ve boyut çeşitliliğin düşük meşcerelerde, boşlukları dolduran alt dallar Lidar görüntüsünün doku parametrelerini artırmakta ve böylece gerçek çeşitlilikle uyumsuz değerler üretilmektedir. 2) Tam kapalı gölgeye dayanıklı (özellikle Kayın) türlerin oluşturduğu meşcerelerde, yoğun meşcere çatısı lidar ışınlarının meşcere içine girmesini engellemekte ve ara ve alt tabakadaki ağaçlar fark edilememektedir. Böyle meşcerelerde gerçekte boyut çeşitliliği çok yüksek olmasına rağmen, lidar görüntüsü oldukça homojen olmakta bu da doku özelliklerinin beklenenin aksine düşük hesaplanmasına sebep olmaktadır Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

18 Proje devam etmektedir.
Uydu verileri kullanılarak ormanın yapısal çeşitliliğinin haritalanması Proje devam etmektedir. Yürütücü: Doç.Dr. İbrahim ÖZDEMİR

19 Burdur Yöresindeki Kızılçam (Pinus brutia Ten
Burdur Yöresindeki Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve Toros Sediri (Cedrus libani A.Rich.) Ağaçlandırmalarında Değişik Aralama Şiddetlerinin Çap, Boy ve Hacim Artımına Etkisinin Modellenmesi. SDÜ BAP Proje NO 2367-YL-10: ). Kızılçam ve Toros sediri ağaçlandırma meşcerelerinde aralama derecelerine göre büyüme ilişkileri sunulmuştur. Bu çalışmanın sonucunda aralama bakım müdahaleleri istatistiki olarak boy bakımından kızılçamda farklı, Toros sedirinde farksız; çap bakımından kızılçamda farksız, Toros sedirinde farklı; göğüs yüzeyi bakımından kızılçamda farksız, Toros sedirinde farklı; hacimde ise her iki ağaç türü için farklı çıkmıştır. İki türde de mutedil aralamanın hacim artımınına en uygun sonuç verdiği görülmüştür. Yürütücü: Yrd.Doç.Dr.Yılmaz ÇATAL

20 Kızılçam (Pinus brutia Ten. ) ve Anadolu Karaçamı [Pinus nigra Arnold
Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve Anadolu Karaçamı [Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe]’nda büyüme ilişkileri ve Biyolojik Bağımsızlığa Ulaşma Yaşlarının Isparta Orman Bölge Müdürlüğündeki Doğal Karışık Meşcerelerinde Belirlenmesi. TÜBİTAK Proje No:110-O-937. (Proje Süresi: Devam ediyor). Isparta Bölgesinde Kızılçam ile Anadolu karaçamının oluşturmuş olduğu meşcerelerde boy gelişimleri incelenerek, değişik boylara ulaşma yaşları belirlenmektedir. Çalışma hala sürdürülmektedir. Yürütücü: Yrd.Doç.Dr.Yılmaz ÇATAL

21 Kent Ağaçları Bilgi Sistemi Modeli. TÜBİTAK Proje No:110-Y-301
Kent Ağaçları Bilgi Sistemi Modeli. TÜBİTAK Proje No:110-Y-301. (Proje Süresi: Devam ediyor) Kent ağaçlarının envanteri, karbon depolaması, fonksiyonlarının ve buna göre tek ağaca ait bilgi sisteminin oluşturulması çalışmalarını içermektedir. Çalışma hala sürdürülmektedir. Araştırmacı: Yrd.Doç.Dr.Yılmaz ÇATAL

22 TEŞEKKÜRLER….