DÜRÜSTLÜK VE GİZLİLİK.

... konulu sunumlar: "DÜRÜSTLÜK VE GİZLİLİK."— Sunum transkripti:

1 DÜRÜSTLÜK VE GİZLİLİK

2

3 DÜRÜSTLÜK Dürüstlük, doğruluk, özü sözü bir olma, olanı olduğu gibi yansıtma, gerçeği saklamama, bildiğinden, inandığından ve olduğundan başka türlü görünmeye veya göstermeye çalışmama” olarak tanımlanır.

4 Eski Türkçedeki karşılığı samimiyettir.
Dürüstlük (honesty) ve onur (honour) içiçe kavramlardır. Bu iki kavram aynı kökenden türemişlerdir: Honos ve Honestas.

5 Dürüstlük (samimiyet) terimi kişinin başkalarına karşı dürüstlüğü kadar, kendisine karşı dürüstlüğünü de kapsar. Kişinin kendisine karşı dürüst olması, yapmış olduğu nefsani hareketleri ve manevi vazifelerini yerine getirmesini aksatıcı hareketleri, yani hatalarını nefis denetlemesi sırasında hiçbir bahane ve mazeret bulmadan kendisine açıkça itiraf etmesidir. Samimiyet teriminin karşıt anlamlısı olan samimiyetsizlik ise kişinin nefsaniyetini maskeleyebilmek üzere hatalarına bahane ve mazeretler bularak, gerçeği olduğundan başka türlü görmeye veya göstermeye çalışması olarak tanımlanır.

6 Samimiyetsizlik insanlar arasındaki dostluğa, sevgiye, karşılıklı güvene engel olan bir kusurdur. Çünkü, ikiyüzlülükte gizli duran amaç nefsaniyettir; nefsaniyet de diğerkamlıkla bağdaşmayacağı için, diğerkamlığın önemli bir tezahürü olan fedakarlık ikiyüzlülükle bir arada bulunamaz. ‘DÜRÜSTLÜK SİZE FAZLA ARKADAŞ KAZANDIRMAZ, FAKAT HER ZAMAN İYİ DOSTLAR KAZANDIRIR.’ DOSTOYEVSKİ

7 Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol.
Hz. Mevlana

8 BENJAMİN FRANKLİN

9

10 İŞ ETİĞİNDE DÜRÜSTLÜĞE AYKIRI DURUMLAR
•Yalancılık •Araştırmalarda intihal •Kasıtlı olarak bilgi saklamak •Yolsuzluk •Gerçeği öğrenmekten kaçınmak •Muhakeme yetisinin yozlaşmasına seyirci kalmak •Gizlilik politikalarına aykırı davranışlar

11 Terkedilmiş maden ocakları
Çanakkalenin Çan İlçesi’ne bağlı köylerinde 15 yıl önce açılan kömür madenleri bir süre işletildi. Kömürler çıkarıldıktan sonra maden ocakları terk edildi. Yerine ise kömür çıkarmak için açılan çukurlar kaldı. Doğa tahrip edildiği için bu bölgelerdeki çukurlarda biriken yağmur ile Kazdağları'ndan gelen sulara zemindeki kömür madeninden sızan asitler eklendi. Çukurlar birer asit göletine dönüştü. Bu göletlerden derelere sızan arsenikli suların dere yataklarındaki balıkların ölümüne, ağaçların kurumasına neden olduğu ileri sürüldü. Maden alanlarından alınan hafriyatın Keçialan Köyü'ne ait meralara dökülmesi nedeniyle, iddiaya göre, buralarda ot da yetişmememeye başladı. Hayvancılıkla yaşamlarını kazanan köylüler bu durumdan olumsuz etkilenip, köylerini terk etti.

12 Zemin şirketleri Zemin şirketlerinin yapı temeli ve yerleşime uygunluk çalışmalarında hazırladıkları raporlarda uygunsuz bölgelere onay vermeleri; yapılarda meydana gelen maddi hasarlara ve can kaybına neden olmaktadır. Ayrıca apartmanlar yapılırken tedbirsizlik ve ihmal sonucu birçok insan yaşamını kaybetmektedir.Örnek olarak Kuzey Kore’de 23 katlı bir apartman yapım aşamasındayken çökmüş ve birçok insan hayatını kaybetmiştir.

13

14 Gizlilik Mahremiyet veya gizlilik (Latince: "privatus ": geri kalanından ayrı, Privo; "mahrum") bireyin veya bir grubun kendilerini veya kendileri hakkındaki bilgileri ayırma yeteneği ve böylece kendilerini ifade ederken seçici olmalarıdır. Sınırları ve kabul edilir içeriği kültürler ve bireyler arasında farklılık gösterir ancak bazı ortak temalar paylaşılmaktadır. Herhangi bir şey gizli olduğunda, doğal olarak kişiye özel veya hassas bir durum var demektir. Mahremiyet alanı bilgilerin korunması ve kişisel alana girilmemesini gerektirdiğinden güvenlikle çakışmaktadır. Mühendisler gizlilik içeren çalışmaları esnasında, edindikleri bilgileri saklı tutmalı ve müşteri, işveren veya halkın çıkarlarına ters düştüğü halde bu bilgileri kullanarak kişisel çıkar sağlamaya çalışmamalıdır.

15 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İfade Özgürlüğü ve Gizlilik
Madde 10 - İfade özgürlüğü 1. Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke sınırları gözetilmeksizin, kanaat özgürlüğünü ve haber ve görüş alma ve de verme özgürlüğünü de kapsar. Bu madde, Devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine tabi tutmalarına engel değildir. 2. Görev ve sorumluluklar da yükleyen bu özgürlüklerin kullanılması, yasayla öngörülen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin yayılmasının önlenmesi veya yargı erkinin yetki ve tarafsızlığının güvence altına alınması için gerekli olan bazı formaliteler, koşullar, sınırlamalar veya yaptırımlara tabi tutulabilir.

16 Etik İkilem Etik ikilem, iki veya daha fazla değerin çatışma hali olarak adlandırılan bir kavramdır(Etik Rehberi, 2010). Günlük hayatımızda defalarca karşılaşabileceğimiz bir durumdur. Karar verme sürecinde doğrudan veya dolaylı olarak; prosedürler, yasal mevzuatlar, grup algıları, kültür, çevre, yaş, cinsiyet, meslek, inanç, kişisel özellikler, baskı grupları gibi birçok neden karar verme sürecinde etkili olabilmektedir. Önemli olan bu kararların verilmesi esnasında sistematik düşünme ve ahlaki açıdan en doğru olacak biçimde karar vermedir. Etik ikilemleri belirli örnekler ile açıklayacak olursak; İki olumlu durumdan birini tercih edecek olmanızdır. iyiler arasında tercih anlamına da gelir. Burada esas ilke; bu iyi durumlar arasından tarafsız bir yaklaşım ve kriterlerle en iyiyi belirlemektir. 

17 Vaka Analizi – Etik İkilem
Çevre Mühendisi A ile Sanayici Sanayici B arasında hizmet sözleşmesi Sanayiciye ait arazinin toprak kirliliği açısından incelenmesi Gizlilik sözleşmesi yapılır A yaptığı araştırmanın sonuçlar sonuçları hakkında mahkeme dışında kimseye bilgi vermeyecektir Etik Problem nedir? Gizlilik anlaşmasının imzalanıp imzalanmaması etik ikilemdir

18 Coca-Cola'nın formülü - Gizlilik
Coca-Cola formülü, Coca-Cola'nın Coca-Cola ürünü için gizli formülüdür. Şirket, formülü özenle saklanan ticari sır olarak sunar ve sadece özellikle yöneticilerin içinde bulunduğu birkaç çalışan tarafından bilinir. Günümüzün Coca-cola'sı "harcanmış", veya işlenmiş kokain ağacı yapraklarını kullanır, içeceği lezzetine katılmak üzere bunlar kokain çıkarma işleminden geçer. Kokain ağacının yaprakları Peru ve Bolivya gibi ülkelerden ithal edilir ve Stepan adında kimyasal bir şirket tarafından işleme tutulduktan sonra kokaini çıkarılmış kalıntılar Coca-cola'ya satılır.  ORHAN KURAL ’dan alıntı: Tahtakurusu benzeri böceklerin renk vermek için ezilerek öldürüldüğü Kola’nın hammaddesinin hazırlandığı artık biliniyor. Kolanın içindeki fosforik asit bir bifteği iki günde ve bir çiviyi ortalama dört günde eritebilir. Bizim şerbet, hoşaf, ayran, maden suyu, süt ve bitkisel çaylarımız yok mu?

19 Örnek: Sabancı Holding - Gizlilik
Gizli ve özel bilgiler; H. Ö. Sabancı Holding A.Ş. ve Sabancı Grubu Şirketleri'ne ait rekabet açısından dezavantaj yaratabilecek bilgileri, ticari sırları, henüz kamuya açıklanmamış mali ve diğer  bilgileri, personel özlük haklarına ait bilgileri ve üçüncü şahıslarla akdedilen "gizlilik anlaşmaları" çerçevesindeki bilgileri kapsar. Sabancı Topluluğu çalışanları olarak; müşterilerimizin, çalışanlarımızın ve çalıştığımız diğer ilgili kişi ve kuruluşların gizliliklerine ve özel bilgilerinin korunmasına özen gösteririz. Grup Şirketleri'nin faaliyetlerine ilişkin gizli bilgileri korur, bu bilgileri sadece Sabancı Grubu'nun amaçları doğrultusunda kullanır; bu bilgileri sadece belirlenen yetkiler dahilinde ilgili kişilerle paylaşırız. Bizim için, H. Ö. Sabancı Holding A.Ş. ve Sabancı Grubu Şirketleri'ne ait her türlü gizli bilginin içeriden sızdırılması suretiyle, borsalardan hisse alım satımı da dahil herhangi bir ticari menfaat elde edilmesi (insider trading) kesinlikle kabul edilemez. Şirketimizden ayrılırken de görevlerimiz nedeniyle haiz olduğumuz gizli bilgi ve belgeler ile proje, yönetmelik, vb. çalışmaları dışarı çıkarmayız.

20 Gizlilik Taahhüt Belgesi Türkiye İstatistik Kurumu
İstatistiki amaçlarla toplanan ve istatistiki birimin doğrudan ve dolaylı bir şekilde özellikleri ile birlikte tanınabilmesine imkan sağlayan gizlilik niteliğindeki veriyi bu görevim sırasında ve sonrasında yetkililer dışında kimseye açıklamamayı, sorumluluğum altındaki veriye üçüncü şahısların ulaşmalarına izin vermemeyi, bu veriyi sadece amacı doğrultusunda kullanmayı ve bu çalışmalar sırasında yasal olarak tanımlanan gizlilik ilkesi çerçevesinde hareket etmeyi, Görevim sırasında ve sonrasında istatistiki gizlilik ilkelerine uymayı, ...taahhüt ederim. Birçok kurumda işe girmeden önce, gizilik taahhütnamesi imzalatılır. Banklar, Sigorta şirketleri, Borsada hissesi bulundan firmalar, Kullanıcı bilgilerini elinde tutan firmalar bunların başında gelir.

21 Çalışanın İzlenmesi ve İş Yerinde Gizlilik Hakkı
Ofisi 7/24 izleyen kameralar, işverenin sağladığı cep telefonların takibi ve hatta dinlenmesi, bilgisayarların uzaktan kontrolü, hangi siteye girdiklerini, kimlerle e-posta trafiğine sahip olduklarını ve çalışma ortamına ani ziyaretlerle günümüz iş ortamlarının gizlilik haklarının en çok ihlal edildiği yerlerden biri haline geldi. İşverenin genel düşüncesi bellidir; daha çok kâr etmek, üretim sürecinde çalışanların iş saatleri ve hatta bunu nasıl kullandıkları üzerine tam kontrole sahip olmak. Bu da sonuç olarak gizlilik hakkının işverenin ekonomik çıkarlarıyla ters düştüğünü söylemektedir. Özellikle ticari sırların ifşası, çalışanların güvenirliği  işvereni gizlilik ihlaline ittiği konusunda durulsa da çalışanın iş saatleri ile özel hayatının birbirine girmiş olması, bu iki durumun birbiri içine girdiğini göstermektedir.

22 Çalışanın İzlenmesi ve İş Yerinde Gizlilik Hakkı
Amerika’da yapılan bir araştırmada çalışanlar iş saatlerinin %25′ini internette gezerek ve e-posta okuyarak harcadıkları ve her 5 işletmeden biri aşırı/yersiz e-posta kullanımından çalışanlarını çıkartmakta olduğunu söylüyor. Bunun bir sonucu olarak, işveren sistem yönetimi masraflarını arttırıyor, çalışanların üzerindeki kontrol ve izleme varlığı üretkenliği azaltıyor, e-posta ve Internet aktivitesini bir denetim süzgecinden geçmeye başlıyor. Böylece, iş ortamında takip edilen ve hareketleri izlenen bir çalışan verimliliğini, çalışma ortamı ise moral ve güveni kaybetmektedir.

23 Çalışanın İzlenmesi ve İş Yerinde Gizlilik Hakkı Bir çalışanın gizliliği nasıl ihlal edilebilir 
E-postaların takibi İnternet takibi İçeriğin filtrelenmesi Yüklenen yazılımların takibi  İş yerinde gizlilik hakkı daha çok pazar güçleri tarafından gizlice düzenlendiği için işveren kâr maksimizasyonu hırsıyla birçok tacize ve hak ihlaline neden olabilecek bir iş ortamı oluşturmaktadır.  İş yerinde gizlilik hakkı ve çalışanın izlenmesini engellemek yasal bir düzenleme ile korunmalıdır.

24 İŞ ETİĞİNDE GİZLİLİĞE AYKIRI DURUMLAR
• Tıp: doktor-hasta gizliliğinin ihlali; hastanın tıbbi kayıtlarının rızası dışında yayımlanması • Hukuk: avukat-müvekkil gizliliğinin ihlali • Mühendislik: bilirkişi raporlarının mazeretsiz yayınlanması, yayınlanması gereken raporların yayınlanmaması. • internet: inernette bulunan bilgilerimizin isteğimiz dışında paylaşılması ve satılması

25 İnternet - Gizlilik Politikası Nedir ?
Kullandığınız ürünler ve yazılımlar, bilgisayarınızda ve internet üzerinden gerçekleştirdiğiniz bilgileri kayıt altında tutabilme özelliğini sahiptir. Kişisel bilgilerinizi ve ne tür hareketler gerçekleştirdiğinizi kayıt altında tutan yazılımlar, bu bilgileri şirketleri ile paylaşarak sizin davranışlarınıza göre bir strateji belirlenmesinde yardımcı olur. Bu tarz takip mekanizmaları kısaca çerezler olarak anılır. Örnek vermek gerekirse siz Google üzerinden bir arama yaptığınızda sizin bilgisayarınızın İP'si üzerinden yapılan arama kayıt altına alınır. Google sizin internetten hangi konuları araştırdığınızın tamamen farkındadır. Bilgileriniz Google yazılımlarını iletilir ve Google size yaptığınız aramalar ile ilgili sonuçlar sunmaya özen gösterir.

26 Gizlilik Politikası Ne İşe Yarar ?
Firmalar ise bu gibi bilgileri topladıkları için kullanıcılar tarafından şikayet edilebilir yada mağduriyet yaşanmasına neden olabilirlerdi.  Bu sebeple yasal zorunluluk olarak Gizlilik Politikası İlkelerine bağlı kalırlar. Gizlilik Politikaları size daha kaliteli hizmet sunmak için firmalar tarafından toplanan bilgilerinizin ve kişisel verilerinizin başkalarına sunulmasını yada ele geçirilmesini engeller.

27 Örnek: Facebook Gizlilik Sözleşmesi
Ne tür bilgiler topluyoruz? Yaptığınız şeyler ve verdiğiniz bilgiler. Bir hesap açmanız, içerik oluşturmanız veya paylaşmanız ve başkalarıyla mesajlaşmanız ya da iletişim kurmanız dahil olmak üzere, Hizmetlerimizi kullanmanız sırasında sağladığınız içerikleri ve diğer bilgileri toplarız. Bir fotoğrafın yeri veya bir dosyanın oluşturulduğu tarih gibi, sağladığınız içerikteki veya içerik hakkındaki bilgiler buna dahil olabilir. Ayrıca görüntülediğiniz ya da etkileşimde bulunduğunuz içerik türleri veya hareketlerinizin sıklığı ve süresi gibi, Hizmetlerimizi nasıl kullandığınızla ilgili bilgileri de toplarız...

28 GİZLİLİK İHLALİNE VERİLEBİLECEK ÖRNEKLER
İnternetin hayatımıza girmesiyle beraber gizlilik sorunları ortaya çıkmıştır. Günümüzde hepimiz e-ticaret siteleri, forum siteleri, sosyal ağlar ve haber sitelerine üye olmaktayız. Bu sitelere üye olurken ad soyad , e-posta, adres ve cep telefonu numarası gibi bilgiler vermekteyiz. Üye olduğumuz bazı web siteleri bu bilgileri 3. şahıslara satmaktadır. İnternette mail marketing vemobile marketing diye bir sektör oluşmuştur. Örneğin 1000 mail adresi 15 tl gibi satışlar yapılmaktadır.

29 DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN KONULAR
Sizden istenilen şahsi bilgilerinizi ne amaçla kullanılacak. Neden bu bilgileri vermelisiniz? Bir web sitesine üye olmadan önce gizlilik politikalarını dikkat edilmelidir. Gizlilik politikalarında aşağıdaki açıklamaların bulunmasına dikkat ediniz www……..com üyelerinin site içerisinde paylaştıkları şahsi bilgilerini, gizlilik ilkeleri ile belirlenen koşullar dışında, üçüncü kişilere açıklamayacaktır. Şahsi bilgiler, adres, telefon, e-posta, ad soyad gibi kişiye özgü bilgiler, gizli tutulacak ve hiçbir şekilde 3. şahıslar ile paylaşılmayacaktır.

30 Bizi Dinlediğiniz İçin, Teşekkür Ederiz 

31 Kaynaklar "ETİK İKİLEMLER." ETİK İKİLEMLER. N.p., n.d. Web. 09 Mar df MÜHENDİSLİKTE ETİK Aslıhan Ulutaş DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ JEOGENÇ , İZMİR kurallari/i-16 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi