D.M.İ. istasyon verilerinin durumu ve AYBE’de yapılan çalışmalar Ozan Mert Göktürk.

... konulu sunumlar: "D.M.İ. istasyon verilerinin durumu ve AYBE’de yapılan çalışmalar Ozan Mert Göktürk."— Sunum transkripti:

1 D.M.İ. istasyon verilerinin durumu ve AYBE’de yapılan çalışmalar Ozan Mert Göktürk

2 Sunuma genel bakış Mevcut veriler? Kapsadıkları periyotlar? Ön işleme ve depolama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar Aylık yağış verilerinin homojenlik analizi Eğilim analizleri AYBE’de yapılan genel çalışmalar Mevcut veriler? Kapsadıkları periyotlar? Ön işleme ve depolama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar Aylık yağış verilerinin homojenlik analizi Eğilim analizleri AYBE’de yapılan genel çalışmalar

3 Elimizde ne var? Max. ~270 istasyon (sıcaklık) Periyotlar değişken 1926 (en eski) - 2004 (en yeni) Kandilli : 1912 - 2003 Max. ~270 istasyon (sıcaklık) Periyotlar değişken 1926 (en eski) - 2004 (en yeni) Kandilli : 1912 - 2003

4 Değişkenler - aylık Ortalama sıcaklık Ortalama maksimum sıcaklık Ortalama minimum sıcaklık Mutlak maksimum sıcaklık Mutlak minimum sıcaklık Yağış (toplam) Rüzgar hızı (ortalama) Güneşlenme (toplam) Ortalama sıcaklık Ortalama maksimum sıcaklık Ortalama minimum sıcaklık Mutlak maksimum sıcaklık Mutlak minimum sıcaklık Yağış (toplam) Rüzgar hızı (ortalama) Güneşlenme (toplam)

5 Değişkenler - günlük Max. - min. - ortalama sıcaklık Yağış (toplam) Bağıl nem (ortalama) Buharlaşma (toplam, açık siper) Buhar basıncı (ortalama) Güneşlenme şiddeti (toplam) Kar yüksekliği Kar yoğunluğu Rüzgar hızı (ortalama) Max. - min. - ortalama sıcaklık Yağış (toplam) Bağıl nem (ortalama) Buharlaşma (toplam, açık siper) Buhar basıncı (ortalama) Güneşlenme şiddeti (toplam) Kar yüksekliği Kar yoğunluğu Rüzgar hızı (ortalama)

6 Ön işleme Eksik veri kontrolleri: eski veri setlerinden tamamlamalar yapıldı! (Türkeş ve diğ., çeşitli kaynaklar) 0 kontrolleri: Yağış verilerinde hem 0 (sıfır) olan değerler hem de mevcut olmayan değerler aynı şekilde gösteriliyor… Eksik veri kontrolleri: eski veri setlerinden tamamlamalar yapıldı! (Türkeş ve diğ., çeşitli kaynaklar) 0 kontrolleri: Yağış verilerinde hem 0 (sıfır) olan değerler hem de mevcut olmayan değerler aynı şekilde gösteriliyor…

7 Ön Işleme - 0 kontrolleri ?

8 Ön işleme - 0 kontrolleri Her bir istasyon zaman serisinin kendi Içinde analizi…

9 Eksiksiz istasyonlar

10 Aylık toplam yağış (0 kontrollü) 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

11 Aylık ortalama sıcaklık (0 kontrollü) 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

12 Aylık ortalama max. sıcaklık 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

13 Aylık ortalama min. sıcaklık 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

14 Aylık toplam yağış (interpolated) 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

15 Aylık ortalama sıcaklık (interpolated) 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

16 Aylık ortalama max. sıcaklık 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

17 Aylık ortalama min. sıcaklık 1941-2004 1948-2004 1958-2004 1961-2004

18 Yağış verilerinin enterpolasyonu ve homojenlik analizi

19 En eski veri: 1930 Kandilli: 1912 - 2004

20 1. Aşırı değerlerin eşik değerlere çekilmesi Aşırı değerler (Outliers), hesaplanan bir eşik değerden yüksek değerlerdir. Eşik = 3. Quartile + 3 * IQR Aşırı değerler, homojenlik analizinde yanlış sonuçlara yol açıyor: aslında homojen olan zaman serilerinin inhomojen çıkması gibi (“non-resistant technique”) (Barnett & Lewis, 1994) Aşırı değerler, eşik değerlerle değiştirildi! Aşırı değerler (Outliers), hesaplanan bir eşik değerden yüksek değerlerdir. Eşik = 3. Quartile + 3 * IQR Aşırı değerler, homojenlik analizinde yanlış sonuçlara yol açıyor: aslında homojen olan zaman serilerinin inhomojen çıkması gibi (“non-resistant technique”) (Barnett & Lewis, 1994) Aşırı değerler, eşik değerlerle değiştirildi!

21 Outlier eşik değerlerinin dağılımı. Üst: Ocak Alt: Temmuz

22 Outlier yüzdesinin yıllık ortalama dağılımı.

23

24 2. Enterpolasyonla boşluk doldurma En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor... İstasyonun açılış tarihinden itibaren bütün boşluklar dolduruldu! (eksik veri < %20 ise) En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor... İstasyonun açılış tarihinden itibaren bütün boşluklar dolduruldu! (eksik veri < %20 ise)

25 3. Homojenlik Testi ve Düzeltme “Standard Normal Homogeneity Test” (Alexandersson, 1986) En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor... 0.80’den yüksek korelasyon yoksa ya da zaman serisi 20 yıldan kısaysa, homojenleştirme yapılmadı! “Standard Normal Homogeneity Test” (Alexandersson, 1986) En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor... 0.80’den yüksek korelasyon yoksa ya da zaman serisi 20 yıldan kısaysa, homojenleştirme yapılmadı!

26 5 Aşamalı SNHT (Hanssen-Bauer ve Forland (1994) ’e göre)

27 Referans istasyon sayıları. Üst: Ocak, Alt: Temmuz

28 Aylara göre istasyon sınıfları.

29 İstasyon sınıfları.

30

31

32

33

34 Eğilim analizleri (Mann-Kendall)

35 1951-2004 Bahar yağışları

36 1951-2004 Yaz yağışları

37 1951-2004 sonbahar yağışları

38 1951-2004 kış yağışları

39 1951-2004 yıllık yağışlar

40 1951-2004 bahar ortalama sıcaklıkları

41 1951-2004 yaz ortalama sıcaklıkları

42 1951-2004 sonbahar ortalama sıcaklıkları

43 1951-2004 kış ortalama sıcaklıkları

44 1951-2004 yıllık ortalama sıcaklıklar

45 1951-2004 bahar ortalama maksimum sıcaklıkları

46 1951-2004 yaz ortalama maksimum sıcaklıkları

47 1951-2004 sonbahar ortalama maksimum sıcaklıkları

48 1951-2004 kış ortalama maksimum sıcaklıkları

49 1951-2004 yıllık ortalama maksimum sıcaklıklar

50 1951-2004 bahar ortalama minimum sıcaklıkları

51 1951-2004 yaz ortalama minimum sıcaklıkları

52 1951-2004 sonbahar ortalama minimum sıcaklıkları

53 1951-2004 kış ortalama minimum sıcaklıkları

54 1951-2004 yıllık ortalama minimum sıcaklıklar