İŞLETME II Yrd. Doç. Dr. Recep KILIÇ E mail:

... konulu sunumlar: "İŞLETME II Yrd. Doç. Dr. Recep KILIÇ E mail:"— Sunum transkripti:

1 İŞLETME II Yrd. Doç. Dr. Recep KILIÇ E mail: krecep@balikesir.edu.tr
Twitter/krecep

2 İşletmeyi tanıyalım İşletmeler başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal ve hizmet üretirler. İşletmeler iktisadi mal ve hizmet üretirler. İktisadi mal ve hizmetlerin özelliği fayda yaratmaları ve kıt olmalarıdır. İşletmelerin bu üretimi gerçekleştirebilmeleri üretim faktörleri adı verilen emek, doğa, sermaye ve bilginin bir araya getirilmesine bağlıdır. İşletmeler kar amaçlı örgütlerdir.

3 İşletmeyi tanımlayalım
Kar Kar Kar Mal ve Hizmet Pazarı Mal ve Hizmet İŞLETME TÜKETİCİLER Emek ,Sermaye ,Doğal Kaynaklar, Bilgi Üretim Faktörleri Pazarı Ücret Faiz Kira (para)

4 İşletmeyi tanımlayalım
Kişi veya kurumların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, üretim faktörlerini biraraya getirerek mal veya hizmet üreten, pazarlayan, maddi ve manevi kar elde etmeyi amaçlayan iktisadi, teknik ve hukuki birimlerdir.

5 Müteşebbis Yönetici Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren ve faaliyet esnasında oluşan kar veya zarardan etkilenen kişidir. Bir mal veya hizmeti üretmek, pazarlamak için üretim faktörlerini bir araya getiren, bu faaliyetleri bir ücret karşılığı yapan, kar elde etme amacında olan ancak kar veya zarardan direkt etkilenmeyen kişidir.

6 İşletmenin belli başlı EKONOMİK amaçları
Karlılık Süreklilik Büyüme

7 İşletmenin belli başlı SOSYAL amaçları
Doğanın ve kültürel mirasın korunması Eğitim ve kültür, sanat faaliyetlerinin desteklenmesi Toplumsal değerler ve iş ahlakı Çalışma hayatının niteliğinin geliştirilmesi Sosyal faydayı arttıracak yatırımın yapılması Tüketicinin korunması

8 İşletmenin Çevresi İşletmenin çevresi, işletme dışında kalan ancak onun faaliyetlerini etkileyen her şey olarak karşımıza çıkmaktadır.

9 İŞLETMEYİ OLUŞTURAN ÇEVRE FAKTÖRLERİ
İç ve Dış Çevre Yakın Çevre

10 İç Çevre ve Dış Çevre İç Müşteri İşletme Sahibi Hissedarlar Ekonomik
Teknolojik Sosyo-Kültürel Hukuki-Politik Doğal Çevre

11 Yakın Çevre Tüketiciler Kredi Kuruluşları Rakip Firmalar

12 İşletmeyi neden kurarız ?
Bağımsız çalışma isteği Miras yoluyla işletme sahipliği Yeni bir buluş veya fikri pazara sunma arzusu Başka fırsatların yokluğu Toplumsal itibar sağlama Kazanç sağlama ve ülke ekonomisine katkıda bulunma

13 Kesin yatırım kararı almadan önce ilk ne yapmalıyız ?
Cevap : PAZAR ARAŞTIRMASI Hedeflenen pazar ile ilgili bilgilerin doğru elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız çalışmadır. Bu araştırmanın verileri iki türdür : Birincil ve İkincil veriler.

14 Pazar Araştırmasının bize verecekleri...
Tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri Tüketici gelir düzeyi, yaş ve cinsiyete bağlı satın alma davranışları Yatırım tutarı ve ürün birim maliyeti Rakip va aracı kuruluşlar hakkında bilgi

15 Proje Yatırım Düşüncesi
Yatırım konusundaki alternatifler gözden geçirilerek bunlardan en ekonomik olanla işletmecilik faaliyetlerine başlanır. İşletme açısından yatırım, ileride gelir sağlamak amacıyla yapılan her türlü yatırım harcamasıdır.

16 Kuruluş Aşamaları Proje Fikri Fizibilite Çalışmaları Ekonomik Etüd
Teknik Etüd Finansal Etüd Hukuki Etüd

17 Fizibilite = Yapılabilirlik
Ekonomik Etüd Pazar araştırması ve talep tahmini İşletme büyüklüğünün ve kapasitesinin belirlenmesi İşletmenin kuruluş yerinin seçimi

18 Fizibilite = Yapılabilirlik
Teknik Etüd İşletmenin kurulacağı arazinin seçimi Üretimde kullanılacak teknolojinin seçimi Kullanılacak makinelerin etüdü ve seçimi Hammadde ve yardımcı malzemelerin etüd ve seçimi Kullanılacak enerji türünün seçimi

19 Fizibilite = Yapılabilirlik
Finansal Etüd Yatırım tutarının hesaplanması İşletmenin gelir ve gider tahminlerinin yapılması Finansal kaynakların hesaplanması İşletmenin karlılık durumuyla ilgili analizler

20 Fizibilite = Yapılabilirlik
Hukuki Etüd İşletmenin hukuki yapısının seçimi Kuruluş ve üretim için gerekli izinlerin alınması için gereken yasal koşulların belirlenmesi

21 Kuruluş Aşamaları Fizibilite Raporu Yatırım Kararı Kesin Proje Yatırım
Üretime Geçiş -yönetim -yönetim

22 Hukuki Şekilleri Bakımından Sınıflandırma
Tek Şahıs İşletmeleri İşletmenin faaliyetlerini yürüten ve sahibi olan tek kişi Tacir dir. İşletme sahibi ile işletme hukuki yönden ayrı tutulamaz ( Kar, Zarar vb. her türlü risk )

23 Tek Şahıs İşletmeleri Avantajları
Kurulması kolaydır Yetkiler işletme sahibi olan kişide toplanmıştır Faaliyetlerde gizlilik vardır Kar bir tek elde toplanır İşletme örgütü esnek bir yapıya sahiptir

24 Tek Şahıs İşletmeleri Dezavantajları
Büyümeleri sınırlıdır Gelişmiş bir örgüt ve yardımcıların yoksunluğu İşletmenin devamı belirsizdir İşletmenin tüm borçlarına karşı sorumluluk söz konusudur

25 Şirketler Tanım : İki veya daha çok kişinin bir araya gelerek, emek veya mallarını, ortak bir amaca erişmek üzere bir sözleşme ile birleştirmeleri ile oluşan yapıya denir. Borçlar kanunu ve Ticaret Kanunu hükümlerine göre Adi Şirket Ticari Şirket

26 Adi Şirket Ortaklığın tüzel kişiliği yoktur.
Ticaret ünvanına sahip değillerdir. Ticaret şirketlerinin tabi olduğu kurallara tabi değillerdir. Şirket sermayesinde ortakların müşterek hakları (kar-zarar) vardır. Şirketin kim tarafında yönetileceği önceden belirlenmek koşuluyla her ortağın şirketi yönetme hakı vardır. Borçlar Kanununa tabidir. Şirket sözleşmesi şekle bağlı değildir, sözlü veya yazılı olabilir.

27 Ticaret Şirketi Ticaret Kanununa bağlıdırlar.
Şirket sözleşmesi yazılı olmak zorundadır. Şirketin ayrı bir tüzel kişiliği vardır Şahıs Şirketleri Sermaye Şirketleri Şirketleri

28 Şahıs Şirketleri Kollektif Şirket : İki ya da daha çok birbirine güveni olan gerçek kişiler tarafından kurulur. Alacaklara ve borçlara karşı ortaklar sınırsız sorumludur. İşletme, tüzel kişiliğe sahiptir. Asgari bir sermaye koyma zorunluluğu yoktur.

29 Şahıs Şirketleri Komandit Şirket : İki veya daha çok gerçek veya tüzel kişiler tarafından aralarında sözleşme ile kurulur. Alacaklara ve borçlara karşı en az bir ortağın sorumluluğu sınırlandırılmamış (komandite), yine en az bir ortağın da sınırlandırılmış (komanditer) olmalıdır. Şirket tüzel kişiliğe sahip olmalı ve “komandit” ünvanı belirtilmelidir.

30 Sermaye Şirketleri Anonim Şirketler : En az 50.000- YTL sermaye ile
En az 5 gerçek veya tüzel kişi ile Bir ünvan altında kurulurlar. Borçlarından dolayı ortakların sorumluluğu sermaye payları ile sınırlıdır. Hisse senedi çıkarabilirler (her biri 1 Ykr.lik) Pay sahiplerinden oluşan genel kurulun seçtiği en az 3 kişiden oluşan yönetim kurulu tarafından yönetilir.

31 Sermaye Şirketleri Limited Şirketler : En az 5.000-YTL sermaey ile
En az 2 en fazla 50 gerçek veya tüzel kişi ile Bir ünvan altında kurulurlar. Borçlarından dolayı ortakların sorumluluğu sermaye payları ile sınırlıdır. Hisse senedi çıkaramazlar

32 Sermaye Şirketleri Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler : Ortak sayısı biri komandite olmak şartıyla en az 5 kişidir. Sermayesi paylara bölünmüştür. Komandit şirkette sermaye paylara bölünmemiş, sadece birden çok komanditer ortağın sermayeye katılma oranlarını göstermek için kısımlara ayrılmıştır.

33 C. Kooperatifler En az 7 ortak tarafından imzalanacak ana sözeşme ile kurulur Kooperatiflere gerçek kişilerin dışında tüzel kişilerde ortak olabilir. * Özel idareler, belediyeler, köyler gibi kamu tüzel kişileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve kooperatifler, amaçları bakımından ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluşlarına yardımcı olur, önderlik eder ve ortak olabilirler. Kooperatif Organları;Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetçiler

34 İşletme Fonksiyonları
Genel anlamda bir işletmede gerçekleştirilebilecek farklı nitelikteki fonksiyonlar şöyle belirtilebilir: --yönetim -üretim -pazarlama -finansman -insan kaynakları -muhasebe -ar-ge -halkla ilişkiler

35 Yönetim nedir? İşletme amaçlarına etkili ve verimli bir şekilde ulaşmak üzere planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve denetimin yapılması sürecidir.

36 İŞLETME NASIL YÖNETİLİR ?
Cevap : Yönetim fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi ile yönetilir.

37 Yönetim Fonksiyonları nelerdir?
Planlama Örgütleme Koordinasyon Yöneltme Denetim

38 Yönetim Fonksiyonları neleri içerir?
Planlama : Neyi, ne zaman, nerede, kim tarafından ve nasıl yapılacağının önceden belirlenmesidir. Aşamaları : Sorunların veya fırsatların saptanması Amaçların belirlenmesi Planın dayandığı hareket noktalarının belirlenmesi Seçeneklerin saptanması ve değerlendirilmesi En uygun alternetifin seçilmesi Yardımcı planların düzenlenmesi Planları, sayısal değerlerle bütçelemek

39 Yönetim Fonksiyonları neleri içerir?
2. Örgütleme : Belirli amaçlara ulaşmak için yapılacak işlerin ve bu işleri yapacak kişilerin oluşturulması. Aşamaları : Örgütsel yapının kurulması İlişkilerin saptanması Görev tanımlarının yapılması Görevin gerektirdiği niteliklerin tanımlanması

40 Örgütleme Kadrolama İstihdam edilecek iş gücünün seçimi ve işe yerleştirme Eğitim ve geliştirme Değerleme

41 Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ?
Koordinasyon : Örgütün yaptığı işin çeşitli bölümlerini birbiri ile ilişkilendirmektir. Etkin koordinasyon için ; İyi ve yalın bir organizasyon yapısı gereklidir. Plan ve programların uyumlaştırılması Gönüllü koordinasyonun özendirilmesi İyi bir haberleşme sistemi

42 Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ?
4.Yöneltme : İş görenlerin kendilerine verilen görevleri etkin bir biçimde yerine getirilmesini sağlamaktadır. Kapsamı : Astların özelliklerine göre hazırlanmış açık ve yalın talimatlar verilmeli Sürekli eğitim faaliyetleri Çalışan motivasyonu Disiplin, ödül ve ceza dengesi

43 Yönetim Fonksiyonları neleri içerir ?
5.Denetim : Örgütte gerçekleşen sonuçlar ile, planlanan hedeflerin karşılaştırılması ve sapma hallerinin nedenlerinin tespitidir. Aşamaları : Standartların belirlenmesi Gerçekleşen durumun tespiti Durumun karşılaştırılması Farklılıklar yönünde hareket tarzının belirlenmesi

44 Yönetim Kademeleri Üst Kademe Orta Kademe Alt Kademe

45 Yönetim Faaliyetleri Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır ?
Amaçlar başta saptanmalı En az iki kişi bir araya gelmeli İlişkiler uyumlu – düzenli olmalı İş bölümü yapılmalı Yöneticilerin yetki sınırları belirlenmeli Geleceğe dönük rasyonel kararlar alınmalı ve bunlardan doğan sorumluluk taşınmalı

46 Başarılı Yönetici Özellikleri
İleri görüşlülük İşini ve yöneteceği kişileri yakından tanımak Etkin ve yerinde kararlar alabilmek İş görenlere karşı tarafsız, objektif ve insancıl olmalı İş görenlere örnek olmalı Gerektiğinde ceza verebilmeli İş gören eğitimlerine önem vermeli

47 TEMEL İŞLETME FONKSİYONLARI
YÖNETİM ÜRETİM PAZARLAMA FİNANS İNSAN KAYNAKLARI HALKLA İLİŞKİLER AR-GE

48 ÜRETİM Girdilerin fayda yaratacak şekilde mamul veya hizmete dönüştürülmesi faaliyetidir.

49 Üretim Prosesi GİRDİ ÜRETİM SÜRECİ ÇIKTI DÜZELTME ÖLÇME Toprak Ürün
Emek Hizmet Sermaye Yönetim DÜZELTME ÖLÇME

50 Üretim Faktörleri Emek Sermaye Doğal Kaynaklar Bilgi Girişim

51 Üretim Faaliyeti kaç şekilde gerçekleşir ?
Üretim miktarına göre Üretimde izlenen yola göre Üretilen mamulün cinsine göre

52 Üretim miktarına göre ... Tek Mal üretimi Seri üretim Kitle üretimi Üretimde izlenen yola göre ... İmal yerinde üretim Hareket halinde üretim Atölye sistemi Akıcı sistem Grup sistemi Üretilen mamulün cinsine göre ... Fiziksel mal üretimi Hizmet üretimi