HAP Temel Kavramlar Temel yaklaşımlar Afet Tıbbı

... konulu sunumlar: "HAP Temel Kavramlar Temel yaklaşımlar Afet Tıbbı"— Sunum transkripti:

1 HAP Temel Kavramlar Temel yaklaşımlar Afet Tıbbı
Prof.Dr. Recep AKDUR

2 AFET Kavramı Tartışmaları
DOĞAL AFETLER -YAPAY AFETLER (natural- man made) OLAĞAN-OLAĞAN ÜSTÜ DURUM (usual-unusual / ordinary- extraordinary) BEKLENMEYEN-ZAMANI BELLİ OLMAYAN OLAY (unexpected) KAPASİTE AŞIMI-BAŞA ÇIKMA KAPASITESİNİ AŞMA BİÇARELİK (helpless-poor) OLAY-ACİL DURUM- FELAKET -AFET (incident-emergency-disaster-catastrophe)

3 DOĞAL OLAYLARIN TETİKLEDİĞİ AFETLER
TAŞKÜRE HAREKETLERİ DEPREM, YANARDAĞ TOPRAK KAYMASI SUKÜRE HAREKETLERİ SEL-KASIRGA, DALGA GAZKÜRE HAREKETLERİ FIRTINALAR BİRLEŞİK OLAYLAR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

4 DOĞAL OLAYLARIN AFET NİTELİĞİNİ KAZANMASI İÇİN
1. TOPLUM VARLIĞI , 2. DÜŞÜNSEL YAPININ BİLİM DIŞI , 3. FİZİK ÇEVRESİNİN YETERSİZ OLMASI GEREKİR.

5 YAPAY AFETLER BÜYÜK KAZALAR Nükleer, toksik emisyon
baraj çökmesi, ulaştırma iSTEMSiZ / iHMAL NÜKLEER SAVAŞ KONVANSİYONEL SAVAŞ SABOTAJ İSTEMLİ KİTLESEL NÜFUS HAREKETLERİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

6 AFET Kavramı Tartışmaları
OLAĞAN-OLAĞAN ÜSTÜ DURUM (usual-unusual / ordinary- extraordinary) AKDUR HAP ŞUBAT 2009

7 AFETLER OLAĞANÜSTÜ DEĞİLDİR
Her türden doğal olayı biliyoruz Üç koşulun varlığını /yokluğunu biliyoruz Varlığında, her türden doğal olayın afet niteliğini kazanacağını biliyoruz Oluşacak afetlerin sonuçlarını önceden kestirilebiliyoruz AKDUR HAP ŞUBAT 2009

8 AFET Kavramı Tartışmaları
BEKLENMEYEN, ZAMANI BELLİ OLMAYAN OLAY! AKDUR HAP ŞUBAT 2009

9 AFET Kavramı Tartışmaları
30 yıl içinde, İstanbul’da büyüklüğü 6,4-7,4 arasında değişen bir deprem olacak Büyüklük 6,4 olursa ölüm, yaralı olacak Büyüklük 7,4 olursa ölüm yaralı olacak AKDUR HAP ŞUBAT 2009

10 AFET Kavramı Tartışmaları
AKDUR HAP ŞUBAT 2009

11 AFET Kavramı Tartışmaları
Gömeç-50 yılda bir büyük sel görür Hatay 35 yılda bir büyük sel görür Metrekareye düşecek yağmur miktarına göre, hangi evleri su basacağını ve ne kadar insan boğulacağını kestirebiliyoruz AKDUR HAP ŞUBAT 2009

12 AFET Kavramı Tartışmaları
KAPASİTE AŞIMI-BAŞA ÇIKMA KAPASITESİNİ AŞMA “Bir ilçe hastanesine kişi başvurması” İlçe pazarının kurulduğu günlerde kapasite hep aşılır. “20 kişinin öldüğü bir trafik kazası” Türkiye sürekli afet yaşıyor BİÇARELİK (Helpless-poor) OLAY-ACİL DURUM- FELAKET -AFET (İncident-emergency-disaster-catastrophe) AKDUR HAP ŞUBAT 2009

13 AFET Kavramı Tartışmaları
NİCEL BÜYÜKLÜK Baş etme kapasitesini aşan sayı-nicelik NİTEL BÜYÜKLÜK Toplumsal işleyişi felç eden/ kaos yaratan nitelik BİÇARELİK Olayla, dış yardım ile baş etme AKDUR HAP ŞUBAT 2009

14 AFET Kavramı Tartışmaları
OLGU / OLAY İNCİDENT 1 İVEDİ DURUM EMERGENCY 2 FELAKET DİSASTER 3 AFET CATASTROHE AKDUR HAP ŞUBAT 2009

15 MARMARA 17 Ağustos 1999 DÜZCE 12 Kasım 1999
Ölüm 18000 Yaralı 40000 Etkilenen bina 850000 Çöken bina (%6) Ağır hasarlı bina (%6,7) Orta hasarlı bina (%12,3) Az hasarlı bina (13,7) Hasarsız bina (%61,3) Malzeme kaybı 15 milyar Dolar Dolaylı ekonomik kayıp 50 milyar Dolar

16 26 Nisan ÇERNOBİL Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan bombaların 200 katı radyoaktif madde yayıldı Kontrol çalışmalarında kişi çalıştı, olay sırasında 30 kişi öldü Beş milyon 300 bin kişiye iyot tableti dağıtıldı, bir milyon ’i çocuk Ağır kirlenme (1480 kBq/m2den yüksek) bölgesinde bulunan 135 bin kişi tahliye edildi Orta dereceli kirlenme ( kBq/m2 arasında) bölgesinde yaşayan 400 bin kişi sürekli izleme altına alındı Az kirlenme bölgesinde (555 kBq/ m2 den daha az) yaşayan 6 milyon kişinin izlenmesi gerekiyor

17 02 Aralık 1984 BHOPAL / Hindistan
Ensektisit fabrikasının 40 tonluk MIC tankı patladı, 30 metre yükseğe fışkırdı. nüfuslu kentin 1/3 etkilendi, kişi hastaneye başvurdu, kişiye yatırılarak müdahale edildi. 3000 kişi olaydan hemen sonra, 3000 kişi izleyen günlerde öldü. 40000 kişi de solunum yetmezliği oluştu. Binlerce hayvan öldü AKDUR HAP ŞUBAT 2009

18 11 Eylül 2001 İkiz Kuleler 3030 Ölüm 2337 Yaralı Milyarlarca dolar kayıp

19 15-20 Kasım 2003 İstanbul 61 Ölüm 600 Yaralı

20 AFET TANIMI EKOLOJİK –TOPLUMSAL DENGE BOZULUR
OLAĞAN YAŞAM ORTADAN KALKAR CAN VE MAL KAYIPLARI ORTAYA ÇIKAR SONUÇLAR TOPLUMUN UYUM ve YANIT VERME KAPASİTESİNİ AŞAR DIŞ YARDIMA GEREKSİNİM VARDIR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

21 AFET YÖNETİMİNDE KAVRAMLAR
ETKİ-TEPKİ PROAKTİF OLMA-REAKTİF OLMA RİSK YÖNETİMİ-KRİZ YÖNETİMİ YÖNETİM-YÖNETİMSİZLİK AKDUR HAP ŞUBAT 2009

22 AFET YÖNENTİMİ İKİ KÜMELİDİR
AFET YÖNETİMİ RİSK YÖNETİMİ KRİZ YÖNETİMİ

23 AFET YÖNETİMİ RİSK YÖNETİMİ ( Olay öncesi /Proaktif davranış)
Olay olmadan önce olaydan koruma, nedenleri yok etme zararları önleme /azaltma çalışmaları) Risk yönetiminde hedef afet nedenlerini/ risklerini/ afetleri yok etmektir-KORUMADIR KRİZ YÖNETİMİ (Olay sonrası /Reaktif davranış) Olay olduktan sonra olayı /krizi def etme krizin yaralarını sarma ikincil zararaları azaltma çalışmalarıdır Kriz yönetiminde hedef ikincil kayıpları en aza indirmektir.TEDAVİDİR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

24 AFETLERDE KORUNMA Birincil Korunma-Afetlerin Önlenmesi
Doğru fizik planlama Güvenceli binalar Risk değerlendirme çalışmaları Araştırma-Geliştirme çalışmaları Toplum eğitimi Afet planları Örneğin; toprak kayması olabilecek yerde yerleşimi önlemek, seli önlemek için baraj kurmak, binaları depreme dayanıklı hale getirmek AKDUR HAP ŞUBAT 2009

25 AFETLERDE KORUNMA İkincil Korunma- Afet zararlarının azaltılması
Erken tespit Hızlı harekete geçme Afet sonrası zarar ve hastalıklara karşı önlem alma Toplum eğitimi Eski düzene dönüşü sağlamak Önceden iyi bir afet planı hazırlanmış olması gereklidir AKDUR HAP ŞUBAT 2009

26 AFETLERDE KORUNMA Üçüncül Korunma-Rehabilitasyon
Yerleşim yerlerinin yeniden yapılanması Eğitim olanaklarının sağlanması İş olanaklarının sağlanması Fiziksel-Ruhsal-Sosyal Rehabilitasyon AKDUR HAP ŞUBAT 2009

27 AFETLERİ AZALTMAK- YOK ETMEK İÇİN
RİSK YÖNETİMİ (Olay öncesi /Proaktif davranış) Risk değerlendirme / Olası riskler Kabul edilemez risk/ Risk yok etme/ Risk azaltma çalışmaları (koruma) Senaryolar / Riske dayalı zararlar (kabul edilebilir risk) /Zarar azaltma çalışmaları Kurumun-altyapının yeniden inşaası Arta kalan risk AKDUR HAP ŞUBAT 2009

28 Önlemler Geliştirme AFET RİSKLERİ AFET EPİDEMİYOLOJİSİ
AFETTE GEREKSİNİMLER (SENARYOLAR) AFETLERDE CAN ve MAL KAYIPLARININ NEDENLERİ ALINACAK ÖNLEMLER AFET EPİDEMİYOLOJİSİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

29 AFET EPİDEMİYOLOJİSİ AFETLERİN NEDENLERİNİ ANLAMAK
AFETLERDE ÖLÜM VE YARALANMA NEDENLERİNİ ANLAMAK AFETLERDE ÖLÜM VE YARALANMALARI ÖNLEMEK AFETLERİN NEDENLERİNİ ANLAMAK AFETLERİ ÖNLEMENİN YOLLARINI BULMAK AKDUR HAP ŞUBAT 2009

30 (olay sırası- reaktif davranış) Etki analizi Müdahale İyileştirme
AFETLERİ DEFEMEK İÇİN Kriz yönetimi (olay sırası- reaktif davranış) Etki analizi Müdahale İyileştirme Yeniden yapılandırma AKDUR HAP ŞUBAT 2009

31 AFETİN EVRELERİ SESSİZ EVRE UYANIKLIK EVRESİ YALNIZLIK EVRESİ
DIŞ YARDIM EVRESİ ESENLENDİRME EVRESİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

32 SESSİZ EVRE (Risk yönetimi)
ÖRGÜTLENME PLANLAMA YASAL DÜZENLEMELER RİSKLERİN SAPTANMASI GİDERİLMESİ (Altyapının / korunaklı güçlü hale getirilmesi) ALARM SİSTEMLERİ KURMA TOPLUMU BİLİNÇLİ KILMA AKDUR HAP ŞUBAT 2009

33 2. UYANIKLIK (alarm) EVRESİ (Kriz yönetimi)
HABER ALMA- DEĞERLENDİRME HABER VERME (Sektörlere - Topluma) TOPLANMA VE TAHLİYE EYLEM PLANLARI’NIN GÖZDEN GEÇİRİLEREK EKSİKLİKLERİNİN GİDERİLMESİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

34 3. YALNIZLIK (İzolasyon) EVRESİ Bireysel İş ve Eylemler-(Kriz yönetimi)
KENDİ KENDİNİ KURTARMA AİLE/KURUM İÇİ YARDIMLAŞMA AİLE BİREYLERİNDEN /KURUM ÇALIŞANLARINDAN HABERDAR OLMA YAKIN ÇEVRE KURTARMASI ÖRGÜTLERDE YERİNİ ALMA ÖRGÜTLENME AKDUR HAP ŞUBAT 2009

35 3. YALNIZLIK EVRESİ Kurumsal İş ve Eylemler (Kriz yönetimi)
Kriz Merkez ve Masalarının toplanması Durum değerlendirme Planların /Senaryoların gözden geçirilmesi Uygun olan planın / senaryonun uygulamaya sokulması AKDUR HAP ŞUBAT 2009

36 4. DIŞ YARDIM EVRESİ (Kriz yönetimi)
AFET BÖLGE VE NÜFUSUNUN SAPTANMASI HASAR BÜYÜKLÜĞÜNÜN SAPTANMASI KURTARMA -TRİAJ - ŞOK GİDERME GEÇİCİ YERLEŞİM SU, BESİN, BARINAK, GİYSİ, UYGUN ÇEVRE AKDUR HAP ŞUBAT 2009

37 5. ESENLENDİME (Rehabilitasyon) EVRESİ (Kriz yönetimi)
TOPLUMUN ve ÇEVRENİN AFET ÖNCESİ DURUMA GETİRİLMESİ KONUT, ÇEVRE, SAĞLIK, EĞİTİM, İŞ YAŞAMI AKDUR HAP ŞUBAT 2009

38 ULUSAL-KURUMSAL AFET PLANI GEREKLİ (Plansızlık) (Kriz yönetimi)
KİŞİLERİN KURUMLARIN ULUSUN KOORDİNE OLAMAMASI İHMAL GECİKME DUPLİKASYON BOŞA ÇABA BOŞA HARCAMA AKDUR HAP ŞUBAT 2009

39 ULUSAL AFET PLANI BİRİMLERİN PLANLARININ BİLEŞİMİNDEN OLUŞUR
TOPLUMSAL KURUMSAL AİLE APARTMAN SOKAK MAHALLE KENT VİLAYET BİRİM KURUM İL MÜDÜRLÜĞÜ BAKANLIK SEKTÖR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

40 AFET PLANI YAP-BOZ PARÇALARI GİBİDİR (Kriz yönetimi)
SEKTÖR SAĞLIK OCAĞI İL - KENT BİRİM BİRİM MAHALLE İL MÜDÜRLÜĞÜ HAP BAKANLIK KAMU SAĞLIĞI MERKEZİ SOKAK AKDUR HAP ŞUBAT 2009

41 PLANLAMA (Kriz yönetimi)
VAROLAN KAYNAKLAR OLANAKLAR AFETTE HİZMETLER GEREKSİNİMLER EKONOMİK ve ETKİN KULLANMA AKDUR HAP ŞUBAT 2009

42 AFET PLANI İÇİN GEREKLİ BİLGİLER (PLANLAMA SÜRECİ) (Kriz yönetimi)
DURUM ve KAYNAKLAR KONULAR ve AMAÇLAR İŞ – OPERASYON AKIŞ ŞEMALARI LOJİSTİK (GEREKSİNİMLERİ KARŞILAMA ve İKMAL) YÖNETİM ve DENETİM AĞI (GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLAR İLE BUNLARIN HİYERARŞİK DİZGESİ ) AKDUR HAP ŞUBAT 2009

43 I-GENEL ULUSAL-KENT AFET PLANI SÜREÇLERİ (Kriz yönetimi)
SEKTÖR SAĞLIK BAYINDIR İÇİŞLE SANAYİ 1 2 3 4 I SEKTÖRLER II GÖREVLER-KONULAR III İŞLER- EYLEMLER IV EYLEMLERDE GEREKSİNİMLER

44 II-AFETLERDE SAĞLIK SEKTÖRÜ (AFET TIBBI)
Durum ve kaynakların saptanması Önlemler geliştirme Planlar -senaryolar –hazırlıklar Halkın eğitimi YARALILARIN BAKIMI a.Arama kurtarmada tıbbi hizmetler(UMKE) b.Başvuran yaralıların bakımı-triaj c.Hastane hizmetleri (HAP) İkincil hastalık ve sonuçlarının önlenmesi Sağlık hizmetleri alt yapısının yeniden inşaası Olağan halk sağlığı hizmetleri düzeyine ulaşma AKDUR HAP ŞUBAT 2009

45 1.PLANLAMA İŞ VE EYLEMLERİ
1. DURUM ve KAYNAKLARIN SAPTANMASI DEMOGRAFİK YAPI SOSYO-EKONOMİK YAPI SAĞLIK DÜZEYİ SAĞLIK HİZMETİ KAYNAKLARI DİĞER KAMU HİZMETLERİ KAYNAK ve OLANAKLARI 2.ÖNLEMLER GELİŞTİRME 3. PLANLAR- SENARYOLAR 4.HALKIN EĞTİMİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

46 2. YARALILARIN BAKIMI İŞ ve EYLEMLER
ARAMA -KURTARMA SIRASI TIBBİ BAKIM TRİAJ RESÜSKÜTASYON-ACİL MÜDAHALE YAŞAM İDAMESİ TAHLİYE HASTANE HİZMETLERİ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

47 3. İKİNCİL HASTALIK ve ÖLÜMLERİN ÖNLENMESİ
AFETLERLE BİRLİKTE BAŞTA ENFEKSİYON HASTALIKLARI OLMAK ÜZERE HER TÜRDEN HASTALIK ve SAĞLIK SORUNUN EPİDEMİLER YAPMA RİSKİ VARDIR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

48 4. ALT YAPININ YENİDEN İNŞAASI

49 5. OLAĞAN SAĞLIK HİZMETLERİ DÜZEYİNE ULAŞMA
SÜREKLİ ve DÜZENLİ SAĞLIK HİZMETİ VERME ÇEVRENİN KONTROL ALTINA ALINMASI TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİNİ YERLEŞTİRME AKDUR HAP ŞUBAT 2009

50 6.ÖLÜMLERİN AZALTILMASI İŞ ve EYLEMLER
OLAYA BAĞLI ve OLAY ANINDA OLAN ÖLÜMLER GECİKMİŞ KURTARMAYA BAĞLI ÖLÜMLER KURTARMA ESNASINDAKİ ÖLÜMLER (kurtarma ölümleri) ÖLÜMÜ ÖNLENEMEZ OLGULAR ( tıp ve teknolojinin çözemediği, yerel olanakların yetersiz olduğu) HİZMETLERİN KESİNTİYE UĞRAMASINA BAĞLI ÖLÜMLER KURTARILABİLİR ÖLÜMLER (yaralı bakım ve koruyucu hizmetler) AKDUR HAP ŞUBAT 2009

51 ULUSAL-KENT AFET PLANINDA Sağlık Konu ve Amaçlar (Kriz yönetimi)
YARALI BAKIMI Yaralı Toplanma İstasyonu Muayene- triaj Olay yeri müdahale Gözetim TAHLİYE OLAY Y (KURTARMA) Yaşam idamesi Kurtarmanın zararsızlaştırılması Yaşam ikamesi TAHLİYE HASTANE HİZMETLERİ İKİNCİL OLGULAR Su,gıda, temizlik Çöp Vb AKDUR HAP ŞUBAT 2009

52 ULUSAL SAĞLIK PLANI SÜREÇLERİ (Kriz yönetimi)
KONULAR 1.YARALI BAKIMI 2.OLAY YERİ SH 3.TAHLİYE 4.İKİNCİL HASTA. 5.ÖLÜMLER SAĞLIK YTİ İŞ1 İŞ2 İŞ3 İŞLER EYLEMLER 2 3 4 AKDUR HAP ŞUBAT 2009

53 İŞ-EYLEM ORGANİZASYONU
EYLEM GEREKSİNİMLERİ İnsangücü , malzeme, materyal EYLEM ORGANİZASYONLARI 5N+1K AKDUR HAP ŞUBAT 2009

54 PLAN (Kriz yönetimi) Bir iş ya da eylem hakkında altı sorunun (5N+1K)
yanıtlanmasıdır. NE NEREDE NE ZAMAN NE İLE NASIL KİM YAPILACAĞININ AKDUR HAP ŞUBAT 2009

55 AFETTE GEREKSİNİMLERİN HESAPLANMASI (Senaryo yazımı -Kriz yönetimi)
RİSK ALTINDAKİ TOPLUM ETKİLENEN BÖLGE ve NÜFUS AFETZEDE SAYISI ESKİ AFET BİLGİLERİ VARSAYIMLAR- SENARYOLAR AKDUR HAP ŞUBAT 2009

56 Hastane Afet Planları BİR ÜST (KENT BÖLGE ÜLKE) VE DAHA ÜST DÜZLEMDEKİ PLANLARIN BİRER PARÇASIDIR. AKDUR HAP ŞUBAT 2009

57 PLAN KATEGORİLERİ OLGU / OLAY İNCİDENT 1 İVEDİ DURUM EMERGENCY 2
FELAKET DİSASTER 3 AFET CATASTROHE AKDUR HAP ŞUBAT 2009

58 AFET YERLEŞİMİ HASTANE YERLEŞİM BİRİMİ BÖLGE ÜLKE XXXXX XXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX AKDUR HAP ŞUBAT 2009

59 AFET KÜME VE ALT KÜMELERİ
Hastane Yerleşim yeri BÖLGE ÜLKE AKDUR HAP ŞUBAT 2009

60 HASTANE KURULUM AŞAMASINDA
En az afet riski olan yerde olmalı Sistem içinde bağımsız binalardan oluşmalı Panik anında kullanılabilecek alternatif merdivenleri olmalı Her binanın özel girişi olmalı Gereksiz bahçe engelleri olmamalı Tahliye alanı olabilecek boş alanlar planlanmalı Ulaşım kolay olmalı Sel suyu güzergahını kesmeli Peyzaj düzenleme kurallarına uyulmalı Gerekiyorsa su düzeyinden yukarıda sığınaklar kurulmalı AKDUR HAP ŞUBAT 2009

61 HASTANELERİN AFETTE ROLLERİ
İnternal afetler: Patlama, yangın, tehlikeli madde yayılımı, salınımı Hastanenin bir bölümünü etkileyen olaylar Hastanenin tümünü etkileyen olaylar Eksternal afetler: Sel, fırtına, deprem vb. Minör: Küçük çaplı zararla sonuçlanan toplumu etkileyen olaylar Majör : Büyük çaplı zararla sonuçlanan, toplumu etkileyen olaylar Majör-hastaneyi etkileyen: Toplumu ve hastaneyi etkileyen ve başka bir hizmet birimi oluşturmayı gerektiren afetler Diğer toplumlardaki afetler AKDUR HAP ŞUBAT 2009

62 HASTANE BİNASI MERKEZLİ OLAY HASTANE GÜVENLİĞİ-KURTARMA
HASTALAR Ç ÇALIŞANLAR A ARAÇLAR Dek DEKONTAMİNASYON O OLAYLA MÜCADELE YANGIN ÇÖKME SEL NBC TAHLİYE AKDUR HAP ŞUBAT 2009

63 AFET ETKİLENME BOYUTU ETKİLENME /LOKALİZASYON HASTANEYE MÜDAHALE
KENT BÖLGE ÜLKE HASTANEYE MÜDAHALE HASTA KABULÜ YARDIMA ÇIKMA DEPREM SEL KASIRGA SABOTAJ KL SAVAŞ NBC AKDUR HAP ŞUBAT 2009

64 III-HAP BAŞLICA KONU ve İŞLER
HASTALAR (K1) TAHLİYE (K1-İŞ1) KURTARMA (K1-İŞ2) YERLEŞTİRME (K1-İŞ3iç/dış) BAKIM İDAMESİ (K1-İŞ4) ÇALIŞANLAR (K2) TAHLİYE (K2-İŞ1) KURTARMA (K2-İŞ2) Gerekirse tıbbi bakım (K2-İŞ3) İŞE YERLEŞTİRME (K2-İŞ4) ARAÇ GEREÇ (K3) KURTARMA YERLEŞTİRME KULLANIMA SOKMA OLAY (K4) DURDURMA İZOLASYON SAVMA AKDUR HAP ŞUBAT 2009

65 III-HAP AKIŞ ŞEMASI KONULAR HASTANE 1.HASTALAR 2.ÇALIŞANLAR
3.ARAÇ-GEREÇ 4.OLAY HASTANE HASTALAR İŞ1 İŞ2 İŞ3 İŞLER EYLEMLER 2 3 4 AKDUR HAP ŞUBAT 2009

66 AFET PLANI YAP-BOZ PARÇALARI GİBİDİR
AKDUR HAP ŞUBAT 2009