ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

... konulu sunumlar: "ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Etkili öğretim, öğrenme olayının doğasını ve değişik gelişim alanlarındaki öğrencilerin nasıl öğrendiklerini anlamayı gerektirir.Öğretim veya öğretme öğrenciye bilgi aktarma değildir.Öğrencinin öğrenmesine rehberlik etme faaliyetidir.Böyle bir öğrenme ancak öğrencinin katılımı ile mümkündür. Yukarıda belirtilen öğrenmeye rehberlik etme anlayışında hareket eden bir eğitimci öğrenciyi daha aktif kılmak için gerekli önlemleri alır.Bu önlemlerden biri de farklı yöntem ve teknikleri işe koşmaktır.

2 TAM ÖĞRENME MODELİ (Bloom)
Tam öğrenme modeli;öğrenciler arasında gözlenen öğrenme düzeyi farklılıklarını en aza indirmeyi;öğrencilerin büyük çoğunluğunun en üst düzeyde öğrenmelerini sağlamayı hedeflemektedir.Zihinsel özrü olmayan bir çocuğa gerekli zaman,ön koşul öğrenmeler ve öğrenme için gerekli koşullar sağlandığı zaman her öğrencinin öğreneceği varsayılır.

3 MODELİN UYGULANMASINDA İZLENECEK ADIMLAR

4 Dersin özel hedef (amaç)ve davranışları ile bu hedef ve davranışların kazandırılacağı öğrenme ünitelerini belirleyiniz. Her bir ünitenin öğrenilebilmesi için gerekli ön bilgilerin neler olduğu belirlenmelidir. Ünitenin öğrenimine başlamadan önce öğrencilerin ön bilgilere sahip olup olmadıkları bir test ile belirlenmelidir. Test sonuçlarına göre ünitenin öğrenilebilmesi için gerekli fakat eksik olan ön bilgilerin tamamlama öğretimi yapılmalıdır.

5 Tamamlama öğretiminden sonra ünitedeki yeni davranışları kazandırmaya dönük öğretim etkinlikleri uygulanmalıdır. Ünitedeki tüm davranışlar kazandırıldıktan sonra izleme değerlendirmesi yapılmalıdır. Ek öğretme-öğrenme sürecini tamamlayan öğrencilere paralel izleme testi uygulanarak öğrencilerin ölçüte ulaşıp ulaşmadığı belirlenir. Ölçüte ulaşılmışsa yeni üniteye geçilmelidir.

6 SUNUŞ(ALIŞ)YOLUYLA ÖĞRETİM
Öğrenci ve öğretmen arasındaki iletişim önemlidir.başlangıç sunusunu öğretmen yapar arkasından öğrenciler fikirlerini açıklarlar. Örnekler önemlidir.Sözel örneklerin yanında resim,şema ve diğer görsel örnekler olabilir. Tümdengelim yaklaşımına dayandığı için önce genel kavramlar sonra bu kavramların kapsamındaki özel ve dar kavramlar sunulur Öğretim adım adım ilerler ve ders ön organize edicilerle başlar.

7 Öğrenme Basamakları(Ausubel)
1.Öğretmenin örnekler sunması 2.Öğretmenin örnekleri açıklaması 3.Öğretmenin ek örnek vermesi 4.Öğrencilerin ek örnekleri açıklaması ve örneklerle karşılaştırması 5.Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları sunması 6.Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırması 7.Öğretmenin ve öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri,ilişkileri yada ilkeleri vurgulaması 8.Öğrencilerin tanımlamaları,ilişkileri,özellikleri yada ilkeleri vurgulamaları 9.Öğrencilerin yeni örnekler vermesi Yukarıdaki basamakların izlenmesi koşul değildir.öğrenciler konuyu keşfedince işlem bitirilebilir.

8 PROGRAMLI ÖĞRETİM(Skinner)
Davranışçı öğrenme ekolünün okul iklimine uygulanmasıdır. Bireyselleştirilmiş öğretim felsefesi esas alınır. Program,araç ve öğrenci üç temel öğedir.

9 1. Program içeriğin planı
2. Araç hizmeti sunmaya yarayan yardımcı 3. Öğrenci programın uygulanması sonucunda Belirli davranışları kazanacak birey  Küçük adımlar ilkesi  Öğrenmeye etkin katılım ilkesi  Sonuç hakkında anında bilgi alma ilkesi  Bireysel hıza göre ilerleme ilkesi  Doğru cevaplar ilkesi  Bireylere kazandırılacak bilgi miktarının hızla artması, kalabalık sınıflar, bireysel farklılıklar,pekiştirmenin kalabalık sınıflarda her öğrenciye verilemesi vb. sorunlara programlı öğretimle bireyselleştirilmiş eğitimi zorunlu kılmaktadır.

10 PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ Problem çözme öğrencilerin bir problem karşısında çözümler üretmesini sağlayan bir yöntemdir.Öğretmen öğrenciye ipuçları verir ve problemin anlaşılmasını sağlar.Problem hakkında karar vermek ve problemi çözmek öğrenciye bırakılır.Bu yöntem öğrencinin karar verme ve çözüm üretme yeteneklerini geliştirir.Teorileri test etmeyi seven,eşyanın nasıl çalıştığını merak eden öğrenciler için etkili bir yöntemdir.

11 Problem Çözmenin Aşamaları
1-Problemi tanıma 2-Geçici hipotezleri formüle etme 3-Veri toplama,organize etme,değ.,açıklam. 4-Sonuca ulaşma 5-Sonuçları test etme

12 GÖSTERİ (Demonstrasyon) Yöntemi
Gösteri bir şeyin nasıl yapılacağını görsel ve işitsel araçlar kullanılarak nasıl yapılacağının gösterilmesidir. Gösteri yöntemi özellikle spor,fen,müzik ve sanat alanlarında kullanılmaktadır.Göze ve kulağa hitap ettiği için öğrenme düzeyi yüksektir.Öğrencilerin ilgilerini çekmektedir.Gösteri kısa ve öğrencilerin anlayacağı hızda olmalıdır.

13 SORU-CEVAP YÖNTEMİ Öğretmenin konuyla ilgili önceden hazırladığı soruları sınıfta öğrencilere sorması ve öğrencilerin cevaplaması yöntemidir.Öğretmen öğrencilerin düşünme ve yorum yapmalarına olanak sağlayan sorular hazırlamalıdır.Yöntem konunun ne kadar anlaşıldığı hakkında dönüt verir.Öğrenci soru sorulacağı için sürekli hazır haldedir.

14 SORU SORARKEN

15 a-Sorular tüm sınıfa sorulmalı,biraz beklenmeli,daha sonra cevabı verecek öğrencinin adı söylenmelidir.Böylece öğrencilerin tümü soruyu dinleyecek ve cevaplamaya çalışacaktır. b-Soruyu yalnızca bir öğrencinin cevaplamasına izin verilmelidir. c-Cevap için uygun yeterli zaman tanınmalıdır. d-Öğrencilerden tam cevap beklenmelidir.Öğretmen Önemli noktaları açıklamak için soruyu cevaplamamalıdır.Eğer öğrenci soruyu cevaplamakta güçlük çekiyorsa bir başka öğrencinin ona yardım etmesi sağlanmalıdır. e-Doğru cevap veren öğrencilere”iyi”,”güzel”,”gibi sözlerle pekiştirilmeli,yanlış cevap veren öğrencilere ”şimdi hatırlayamadın,arkadaşını iyi dinle sana tekrar soracağım”gibi sözler söylenmelidir.

16 TARTIŞMA YÖNTEMİ Tartışma yöntemi;önceden hazırlanmış bir konu üzerinde öğrencilerin fikirlerini birbirlerine söylemeleri ve katılmayanların katılmadıkları görüşleri çürütmek için karşılık verdikleri,fikir alışverişinin yapıldığı yöntemdir.Bu yöntemde soru sorma,konu üzerinde düşünme,dinleme,kendini ifade etme,aynı konuda farklı görüşlerin olabileceğini anlama ve öğrenilenlerin içselleştirilmesi gibi yararları vardır.

17 PROJE ÇALIŞMASI Öğrencilerin belli bir konu üzerinde değişik uygulamalarda bulunarak vardıkları bir çalışma biçimidir.Proje çalışmasında öğrenci bir şeyin nasıl olduğunu ve nasıl yapıldığını kendisi bulmaktadır.Proje çalışması bir öğrenci tarafından olabileceği gibi grupla da olabilir.Öğrenciye uygulama olanağı,başarma duygusu ve kendine güven verir.

18 ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ Gerçek yaşamdan ya da öğretmenin sınıfa getirdiği bir olayın öğrenciler tarafından irdelenerek,tartışılarak ve analiz ederek çözüm bulunduğu yöntemdir.

19 Ahmet günlerdir okula gelmiyordu
Ahmet günlerdir okula gelmiyordu.Öğretmen bu durumu Ahmet’in annesi ile görüştü.Annesi Ahmet ‘in okulu sevmediğini,bu yüzden okula gelmediğini belirtti.Okul müdürü durumdan haberdar edildi.Okul müdürü Ahmet ile görüştü ve Ahmet ‘e neden okula gelmediğini sordu.Ahmet “öğretmenin kendisine kızdığını,söz vermediğini ve saçlarını okşamadığını ve bu yüzden okula gelmek istemediğini” söyledi.Müdür Ahmet’e sert bir ses tonuyla okula gelmez ise ailesinin cezalandırılacağını ve kendisinin de sınıfta kalacağını söyledi.Bunun üzerine Ahmet ağlayarak müdürün odasından ayrıldı.

20 1-Ahmet’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?
2-Okul müdürünün yerinde siz olsaydınız ne yapardınız? 3-Öğretmenin tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? 4-Ahmet’in ailesi ne yapmalıdır? Bu sorular sınıfça tartışılır ve varılan sonuçlar öğrencilere rapor ettirilir.

21 KUBAŞIK ÖĞRENME YÖNTEMİ
Kubaşık öğrenme (işbirliğine dayalı öğrenme) öğrencilerin sınıf ortamında küçük karma kümeler oluşturarak (cinsiyet, başarı durumu, yaş, kişisel özellikler vb.) ortak amaç doğrultusunda, akademik bir konuda birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı oldukları, genelde küme başarısının değişik yollarla ödüllendirildiği bir öğrenme yaklaşımıdır. En etkili kümeler dört kişiliktir. Bu küme ikili çalışmaya uygundur. Öğrenci sayısı dörderli küme oluşturmaya uygun değilse; bir öğrenci artmışsa bir tane beşli küme, iki öğrenci artmışsa iki tane üçlü küme, üç öğrenci artmışsa bir tane üçlü küme yapılır

22 Derslik yerleşim düzeninde öğrenciler tahtayı,öğretmeni ve kümedeki tam arkadaşlarına aynı uzaklıkta olacaktır. Kubaşık öğrenmede; kümeler oluşturulduktan sonra öğrenciler kağıttan bir top yaparlar. Bu topun adı tanışma topudur.Öğrenciler kümelerindeki topu birbirine vererek tanışırlar.Birbirlerine ısınmak için bir etkinlik yaparlar(tren yürüyüşü vb).Bundan sonra beyin fırtınası yoluyla kümenin adı belirlenir.İlk turda herkes isim söyleme hakkına sahiptir.İkinci turda oylamaya geçilir.En çok oyu alıncaya kadar seçim yapılarak oylamaya devam edilir ve küme adı belirlenir.Kümeye amblem yapılır.Kümenin amblemini öğrenciler yakalarına takarlar.Küme elemanlarınca kümeye ait bir “küme cıngılı” oluşturulur.Bütün etkinliklerde amaç öğrencilerde küme birliğini oluşturmak, öğrencileri kaynaştırmak, BİZ ruhunu kazandırmak ve kümenin başarısı için çalışma anlayışını kazandırmaktır.

23 Kubaşık öğrenme kümeleri öğrenme kümeleri oluşturulduktan sonra kümelerin konusu verilir.Bütün kümeler aynı konu verilir.Konunun alt kümeleri küme elamanları tarafından demokratik bir yöntemle ve ilgileri göz önüne alınarak paylaştırılır. Daha sonra kümelerin en iyi şekilde hazırlanması için süre verilir. Öğrenciler konuları hazırlarken belli zamanlarda bir araya gelerek görüş alışverişinde bulunurlar, alt konuları birbirlerine aktarırlar,birbirlerine yardımcı olurlar. Sonunda konuyu birleştirerek zamanı gelince sınıfta konu anlatılır. Öğrenciler birbirlerine sorular sorarlar, eksik noktalar tamamlanır.Kalan eksiklikler öğretmen tarafından tamamlanır.

24 Bundan sonra kümelerin değerlendirilmesi yapılır
Bundan sonra kümelerin değerlendirilmesi yapılır.Tabloda gösterilen başlangıç puanı ön test ile belirlenir.Konu sınav puanı konunun anlatımından sonra verilen puandır.bu puan öğrencinin kümeye katkısını gösterir. ÖĞRENCİ BAŞLANGIÇ PUANI SINAV KONU PUANI İLERLEME PUANI KATKI PUANI ALPER 90 85 -5 NUR 70 75 5 1 PINAR 40 49 9 2 OSMAN 20 30 10 3

25 İlerleme Puanı -5 ve daha yukarı olanların katkı puanı ”0”
İlerleme Puanı + ile -4 arası olanların katkı puanı ”1” İlerleme Puanı 5 ile 9 olanların katkı puanı ”2” İlerleme Puanı 10 ve üzeri olanların katkı puanı ”3” tür. Bunun yanı sıra öğrencinin konu sınav puanı 100 ise katkı puanı “3”tür.Bu rakamlar sabittir.Kümenin azami katkı puanı 12 olabilir.Öğretmen her hafta baraj puanı belirler ve o puanı alan kümenin öğrencilerine “Başarı Sertifikası”verilir.

26 BEYİN FIRTINASI Beyin fırtınası çözüm getirmek için orijinal ve yaratıcı fikirlerin üretildiği bir tekniktir.Beyin fırtınası en az beş,en çok on kişiyle uygulanır.Bu teknikte doğru ve yanlış diye bir şey yoktur.önemli olan konu üzerinde fikir üretmektir.Cevapları yargılamak söz konusu değildir.Beyin fırtınasında önemli olan çok miktarda fikir üretmektir.Başlarken güncel ve öğrencilerin sevdiği konuları seçmek oldukça yararlıdır. Bu teknikte sınıfta demokratik bir ortamın oluşturulması şarttır.Öğrenci arkadaşının verdiği cevabı yargılayamaz.Aksi takdirde orijinal ve yaratıcı düşünceler ortaya çıkmaz.

27 Bu tekniği oluştururken önce gruplar oluşturulur
Bu tekniği oluştururken önce gruplar oluşturulur.Grubun bir yöneticisi ve bir yazıcısı olur.Yazıcı herkesin söylediğini kaydeder. Yönetici sırayla söz verir.Sırası gelen bir şey söylemeyecekse”geçiniz”der.Grupta herkes geçiniz deyinceye kadar beyin fırtınası devam eder.Sonra fikirler tasnif edilerek bir sonuç çıkarılır.Ekonomiktir ve tüm öğrenciler katılabilir.

28 BENZETİŞİM TEKNİĞİ Öğrencilerin bir konuyu gerçekmiş gibi ele alarak üzerinde çalışma yaptıkları bir tekniktir. Gerçek durumlar model yada sanal ortamda (bilgisayar) yaratılabilir. Uçak eğitimi, kadavra üzerinde ameliyat vb. Bu teknikte bilgisayardan sıkça yararlanılır. Öğrenme düzeyi oldukça yüksektir. Yavaş öğrenen öğrenciler için faydalıdır.

29 ROL YAPMA Rol yapma tekniği;bir fikir,durum yada olayın başkasının kimliğine bürünüp o kişi gibi davranmaya çalışmasıdır.Burada öğrencinin neler söyleyeceği önceden belirlenmiştir. Önceden öğrenciye rolün nasıl canlandırılacağı konusunda rehberlik yapılır.Rol yapma bittikten sonra durum yada olay sınıfça tartışılır.Ayrıca rol yapan öğrenciye neler hissettiği sorulur. Bu teknikte sadece problemin çözümü değil katılanların insanı anlaması, insan ilişkilerinde olumlu tavır geliştirmeleri ve empati yoluyla başkalarını anlamaları sağlanır.

30 DRAMA Drama;doğaçlama,rol oynama ve tiyatro tekniklerinden yararlanarak öğrencilerin yaşantıyı,bir olayı,bir fikri veya soyut bir kavramı oyunsu süreçlerle canlandırmasıdır.Bir tiyatro oyununun sahneye konuluşundaki gibi dramada öğrenciler kendilerini o atmosferin içinde hissederler.Drama öğrencilerin hangi durumlarda nasıl davranmalarını gerektiğini yaşayarak öğreten bir tekniktir.

31 Dramada da roller vardır ancak rollerin nasıl oynanacağı öğrenciye bırakılmıştır.Drama yönteminden birçok derste yararlanılır.Örneğin:Tarih dersinde ilkçağ konusu işlenirken öğrenciler kendi aralarında grup oluşturur.Giyim,mekan,insan ilişkileri,üretim gibi konularda hazırlanarak sınıfta bunu oynayabilirler ve sonuçta konuyu tartışırlar. Etkili bir yöntemdir.ancak öğretmenin drama konusunda bilgi edinmesi ve hazırlık yapması gerekir. Bu yöntemde nasıl davranılacağı ve ne söyleneceği öğrenciye bırakıldığı öğrenciye bırakıldığı için öğrencinin yaratıcı yönlerinin gelişmesine yardımcı olur.Yaşayarak öğrenme olanağı sağlanır.Yöntemin dört aşaması sağlanır.Bunlar:ısınma,oyun,doğaçlama ve oluşumdur.

32 Başlıca Öğretim Stratejileri:
Belli başlı öğretim stratejileri şunlardır: 1- Sunuş yoluyla öğretim stratejisi. 2- Buluş yoluyla öğretim stratejisi. 3- Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi. Tam öğrenme ve etkili öğretim stratejisi. İşbirliğine dayalı öğretim stratejisi

33 SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM Sunuş yoluyla öğretim; özellikle kavram, genelleme ve sınıflamaların yani bilgi düzeyindeki hedef-davranışların öğretiminde kullanılan bir yöntemdir. Her öğretim yaklaşımı gibi, sunuş yoluyla öğretim de bazı durumlarda diğerlerine göre daha iyi sonuç verir. Birincisi bu yaklaşım, birkaç kavram arasındaki ilişkiler öğretileceği zaman en uygun yaklaşım olmaktadır. Öğrenciler daha başlangıçtayken, ilişkilendirilecek kavramlarla ilgili bazı bilgilere sahip olmalıdırlar. Aksi takdirde kendilerine sunulan bilgileri anlamadan ezberlemeye zorlanmış olurlar. Sunuş yoluyla öğretime ilişkin diğer bir nokta öğrencilerin yaşlarıyla ilgilidir. Üzerinde durulan düşünceler çok basit de olsa, örneğin derste kayalar, mineraller gibi fiziksel gerçeklikler üzerinde de durulsa bu yaklaşımdan yararlanırken öğrencilerin bu gibi düşünceleri zihinlerinde evirip çevirmeleri, dönüştürmelere uğratmaları gerekmektedir. Bu nedenle sunuş yoluyla öğretim yaklaşımı, ilkokulun üst sınıflarında ve daha sonraki sınıflarda bulunan öğrenciler için daha uygun olmaktadır.

34 Bu yöntemin uygulanması aşamasında; öğretmen öğretilecek kavram ve genellemeyi önce diğer yapılarlarla ilişkilendirir. Ausubel buna ön organize edici demektedir. Sonra kavram ve genellemeler sınıfa verilir, öğretilen bilgi birimlerinin özellikleri (kritik) sunulur. Bunu açıklayıcı örnekler izler. Konu yeterince anlaşılıncaya ve öğrencilerde anlamlı bir birikim oluncaya kadar örnekler verilmeye devam edilir. Kavram ya da genellemenin daha iyi anlaşılabilmesi için gerekirse örnek olmayan durumlar verilir. Soru-cevap etkinlikleri yoluyla kavram ve genellemeler öğrencilere tekrar ettirilir. Konu yeterince anlaşılmışsa öğrencilerden örnekler istenir ve öğrenilen konunun anlamlı bir yapı ya da cümle içerisinde kullanılması istenir. Sunuş yoluyla öğretim stratejisinin ezberden ziyade anlamlı bir öğrenmeyi ortaya çıkarması için başlangıçta öğretmenin öğrenilecek bilgileri kendi içinde anlamlı ve organize bir bütün haline getirmesi gerekir. Aynı şekilde öğrencinin de anlamlı öğrenme için hazırlanması gerekir

35 Bu stratejinin uygulanmasında şu aşamalar izlenir:

36 Birinci Evre : Ön Organize Edicinin Sunulması
Dersin amacını açıklayınız Organize ediciciyi (düzenleyici) sununuz. Bu aşamada kavram haritaları, şemalar ya da matrisler sunulabilir. Organize ediciyi tanımlayınız. Uygun olan yerlerde örnekler veriniz veya şekillerle anlatınız. Öğrencilere tekrar ettiriniz.

37 İkinci Evre : Öğrenilen kavram, ilke ya da bilgi biriminin sunulması
Bilgi birimini sununuz Bilgi biriminin özelliklerini sıralayınız Bilgi birimini organize edicilerle ilişkilendiriniz.

38 Üçüncü Evre : Bilişsel yapının güçlendirilmesi
Konu içeriğine eleştirel bir bakış açısı getiriniz. Farklı tanımlama ve düşünceleri açıklayınız Öğrencilerden örnek durumlar isteyiniz. Öğrencilerden örnek olmayan durumlar isteyiniz. Örneklenen ve tanımlanan bilgi birimini cümle, parça gibi bütün bir yapıda kullandırarak tekrar ettiriniz.

39 BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİ
öğretim sürecinin merkezinde öğrenci vardır. hangi verilerden sonuçlara varılacaksa, o veriler üzerinde gözlem yapılmalıdır. Bir kez, akademik psikologlar belirli bir filmin çocuklar üzerindeki etkisini tartışırlarken Bruner'i danışman olarak davet etmişlerdir. Tartışmayı bir süre izledikten sonra Bruner'in önerisi şu olmuştur: "Bunu, filmi seyrettikten sonra çocuklara soralım!" Bruner aynı yaklaşımı eğitim psikolojisinin problemleri karşısında da göstermektedir. Çocukların okullarda nasıl öğrendiklerini anlamak istiyor­sanız, o zaman kafes içindeki fare ve güvercinleri değil sınıftaki çocukları inceleyiniz. Bruner'e göre eğitimin en son amacı "bir konunun yapısı hakkında genel bir anlayış geliştirmektir." Öğrenci bir konunun, dersin yapısını anladığı zaman, onu ilişkili bir bütün olarak görür. "Bir konunun yapısını kavramak, daha pek çok şeyin anlamlı bir biçimde o konuyla ilişkilenmesine olanak sağlar. Bruner öğretmene (mesajlarını zaten hep iş başındaki öğretmene yöneltmektedir) öğrencinin belli bir konunun yapısını algılayabilmesi için gerekli koşulları sağlamada yardımcı olmasını öğütlemektedir. Öğrenme bir yapıya dayalı olduğu zaman daha kalıcıdır ve kolaylıkla unutulmaz.

40 Tümevarım akıl yürütme yoluyla öğrenmeyi sağlayan bu yaklaşımda esas örneklerden kurallara ve genellemelere ulaşma süreci kullanılır. Sonuçta kural ya da bilgi yapısını keşfeden öğrencidir. Keşfetme yoluyla öğrenmeyi sağlamak kuşkusuz kolay değildir. Uygulama esnasında aşağıdaki ilkeler oldukça önem taşır:

41 Öğretmen yetenekli ve esnek olmalı,
Aynı zamanda da konuyu çok iyi bilmelidir. Öğretmen sabırlı olmalıdır. Çünkü keşfetme yoluyla öğrenme aceleye getirilemez. Böyle bir öğrenme genellikle umutsuzluğa yol açacak derecede yavaştır, fakat öğrencinin bir anlama düzeyine girişmesini amaç edinmek beklemeye, sabır gösterme­ye değer. Öğrencilerin sürekli desteklenmesi gerekir. Burada öğretmenin yardımı, desteği, rehberliği önem­lidir. Öğretmenin vereceği destek, çocuğa ve öğrenciye güven verir. Öğrenciyi harekete geçirmede diğer önemli bir husus, araştırma ve keşfetme çabalarının yönünün belirlenmesidir. Öğrenci, amacı bilmeli ve çözüm yöntemlerinin amaca uygun olup olmadığını bilmelidir. Öğretmen öğrencilere seçenekler sunmalı, değişik yaklaşımlar geliştirmek için yaşantılar sağlamalıdır.

42 Buluş Yoluyla Öğretimin etkili bir şekilde gerçekleşmesi için:
Özellikle üst düzeyli hedef-davranışların (Kavrama-sentez) öğrencilere kazandırılmasında kullanılmalıdır. Öğretmen stratejiyi önceden çok iyi planlamalıdır. Öğrencilere verilecek örnek durumlar önceden hazırlanmalıdır. Yönlendirici sorularla öğrenciler cevabı tahmin etme konusunda cesaretlenmelidir. Stratejinin uygulanması esnasında değişik yöntem, araç-gereçler ve oyunlar kullanılmalıdır. Dersle doğrudan ilgili olmayan konularda da olsa öğrencilerin merakını doyurmaya önem verilmelidir. Ders konusuyla ilgili alanlarda çok sayıda zıt örnekler kullanıl­malıdır. Örneklere, alıştırmalara ve öğrenci etkinliklerine yeterince zaman ayrılmalıdır.

43 Buluş Yoluyla Öğrenme Stratejisinin Uygulanması
Öğretmenin örnekleri sunması Öğrencilerin örnekleri betimlemeleri Öğretmenin ek örnekler vermesi Öğrencilerin ek örnekleri betimlemesi ve öncekilerle karşılaştırmaları Öğretmenin ek örnekleri ve örnek olmayan durumları sunması Öğrencilerin zıt örnekleri karşılaştırmaları Öğretmenin, öğrencilerin teşhis ettiği özellikleri, ilişkileri ya da ilkeleri vurgulaması Öğrencilerin tanımlamaları, ilişkileri ve özellikleri ifade etmeleri Öğretmenin öğrencilerden ek örnekler istemesi.

44 ..\Belgelerim\BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİNE ÖRNEK.doc

45 ARAŞTIRMA-İNCELEME YOLUYLA ÖĞRETİM STRATEJİSİ
Bu strateji daha önceleri matematik, fen bilgisi gibi doğa bilimlerinde uygulamalı olarak kullanılırken, daha sonraları araştırmalar göstermiştir ki bütün konu alanlarında kullanılabilmektedir. Konu alanı içeriğinde problem ya da çözülmesi gerekli bir durum varsa en etkili stratejidir. Bu stratejinin kullanılabilmesi için konunun hedef-davranış boyutu en az uygulama ve daha üst düzeyde olmalıdır. Dolayısıyla üst düzeyli zihinsel süreçlerin geliştirilmesinde en etkili stratejilerden birisidir. Bu strateji sadece sınıf içerisinde değil aynı zamanda laboratuar, atölye ve okul dışı doğal ortamlarda kullanılabilir. Araştırma-inceleme yoluyla öğretim stratejisi; bilimsel yöntemleri günlük ders oturumu gibi küçük zaman dilimlerine sıkıştıran alıştırmalar vasıtasıyla öğrencileri doğrudan bilimsel süreçlerin içerisine katan bir yaklaşımdır.

46 Araştırma-İnceleme Stratejisini Geliştiren Suchman’a göre:
Öğrenciler bir problem ya da bilgi içeriğini ilginç buldukları zaman doğal olarak araştırırlar. Onlar kendi düşünme stratejilerinin farkına varabilirler ve bunları yeni yaklaşımlarla geliştirebilirler. Yeni stratejiler doğrudan öğretilebilir ve öğrencilerin var olan stratejilerine ilave edilebilir. İşbirliğine dayalı araştırma etkinlikleri, düşünceyi zenginleştirir ve öğrencilerin bilgiyi denemelerine, onun gerçek doğasını kavramalarına destek olur.

47 Stratejinin Uygulanması
Safha 1: Problemi hissetme ve onunla yüzleşme Safha 2: Problem durumunu tanımlama ve netleştirme Safha 3: Problemle ilgili bir araya getirerek hipotezler kurma. Safha 4: Problemin çözümü için yöntem geliştirme ve veriler-kanıtlar toplama Safha 5: Veri ve kanıtları analiz ederek hipotezleri test etme.

48 Bu stratejinin kullanımında ilginç ve şaşırtıcı bir problemin seçilmiş olması önemlidir. Çoğu zaman problem durumunun önceden öğretmen tarafından belirlenerek, planlanmış olması uygulamada etkili olabilir. İlginç, kısmen belirsiz ve merak uyandırıcı problemin belirlenmesinden sonra öğrenciler öğretmene sorular sorarlar. Problemin tanımlandığı ve sınırlandırıldığı bu aşamada öğretmenin doğrudan ayrıntılı açıklamalar yerine “Evet” ve “ Hayır” şeklinde cevaplar vermesi gerekir. Bu ipuçları yardımıyla öğrencilerin kendilerinin problemi kavramları ve hipotezler oluşturmaları sağlanmalıdır. Öğrencilerin soruları ve öğretmenin yapmış olduğu yönlendirme onların hipotezler geliştirmelerini sağlar.

49 Bu ilginç durumun gösterilmesinden sonra öğrenciler öğretmene sorular sorarlar. Bu soruların “evet” ya da “hayır” şeklinde cevaplanması gerekir. Öğrenciler bu konuda soruda sormayabilirler. Onlar problemi çözmek için araştırmalarının yapısını oluşturup, ona odaklanmak zorundadırlar. Öğrenciler sorular sormaya devam ederler. Bu sorular evet ya da hayır şeklinde cevaplanamıyorsa öğretmen onlara kuralları tekrar hatırlatır. Öğrenciler bu şekilde sorularını uygun olarak ifade etmeyi öğrenirler. Öğrenciler araştırma yolundan uzaklaştıkları zaman, öğretmen “Bu soruyu evet veya hayır ile cevap verebileceğim bir şekilde tekrar ifade edebilir misin?” gibi sorularla onları kılavuzlamalıdır.

50 Bir süre sonra öğrencilere araştırmada ilk adımın; durumun (yani nesnelerin türü ve benzerliği; olaylar ve bu ilginç durumu çevreleyen koşullar) gerçeklerin doğruluğunu kanıtlamak olduğu öğretilir. “Eğer çocuk konuyla ilgili görünen bütün değişkenler arasındaki karışık ilişkilerden hipotez oluşturmaya çalışırsa, hiçbir kayda değer ilerleme olmadan, belirsizce test etmeye devam edebilirlerdi. Bunun yerine değişkenleri ayırt ederek ve onları teker teker test ederek bu neden sonuç ilişkilerini daha doğru keşfedebilirler.”Sonuç olarak, öğrenciler ne olduğunu tamamen açıklayacak hipotezler geliştirmeye çalışırlar. Öğrenciler açıklama yapmaya ve sorular sormaya cesaretlendirilmelidir. Yapılan alıştırmalar, denemeler ve yöneltilen sorular doğru sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır. Bu stratejide amaç herhangi bir problemin içeriği değil öğrencilerin açıkça araştırma yöntemlerinin farkında olması ve onları kullanmasıdır.

51 Araştırmanın ilk bölümlerinde öğretmenin rolü, problem durumunu seçmek, problemin çözme sürecinde anlaşmazlık durumlarında danışmanlık yapmaktır. Öğretmenin en önemli tepkisi bu sürecin ikinci ve üçüncü safhalarında olur. Özellikle problemin tanımlanması ve hipotezlerin kurulması aşaması bir araştırma sürecinin en önemli bölümü olduğundan bu aşamaların doğru yapılanması şarttır. Aksi taktirde yöntem amacına ulaşmayacaktır. Bu nedenle öğretmenin ilk üç aşamada problem durumunu ve öğrenci tepkilerini çok iyi izlemesi ve gerektiğinde müdahaleler yapması gerekir.

52 ..\Belgelerim\ARAŞTIRMA.doc

53 Tam Öğrenme Modelinin Uygulanması
Ünite ya da konunun hedef-davranışlarını ve öğrenme içeriğini ayrıntılı olarak belirleyiniz. Konuyu öğretmeye başlamadan daha önceki konularda önkoşul öğrenme ve davranışların neler olduğunu belirleyiniz. Ör: Matematikte iki bilinmeyenli denklemler konusu işlenecektir. Öğretmen dersten önce bu konunun önkoşulu olarak bir bilinmeyenli denklemler konusunu gözden geçirmiştir. Öğrencilerin önkoşul öğrenmelere ne derece sahip olduğunu belirleyiniz. Dersin başında öğretmen öğrencilere bir bilinmeyenli denklemlerle ilgili sorular yöneltmiş ve değerlendirme yapmıştır

54 Öğrencilerin önkoşul öğrenmelerindeki yetersizliği ya da öğrenme eksikliğini tamamlayınız. Yapılan değerlendirmelerde öğrencilerin yaklaşık üçte birinin bir bilinmeyenli denklemle ilgili uygulama düzeyinde problemleri çözemediği görülmüştür. Bu sonuç üzerine öğretmen ilave soru ve örnek problem çözümleriyle bir bilinmeyenli denklemler konusunun tam olarak öğrenilmesini sağlamıştır. Yeni hedef ve davranışların kazandırılması için öğretim etkinliklerini planlayınız ve uygulayınız. Öğretmen anlatım, soru-cevap ve problem çözme yöntemlerini kullanarak iki bilinmeyenli denklemler konusunu işlemiştir. Ünitenin hedef-davranışları gerçekleştirildikten sonra izlemeye yönelik değerlendirme yapınız. Tüm hedef-davranışları yoklayan sorular sormaya dikkat ediniz. En az %70’lik tam öğrenme ölçütüne göre öğrencilerin düzeylerini değerlendiriniz.

55 Tam öğrenme standardına ulaşamayan öğrencilerin öğrenme eksikliklerini tamamlamak için ilave öğretim etkinlikleri planlayınız. Tekrar konuyu anlatma, örnek sayısını artırma, takım çalışmaları ya da ödev çalışmaları yaptırınız. Tekrar izlemeye yönelik değerlendirme yaparak tam öğrenme standardının gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol ediniz. Beklenen düzeye ulaşılmışsa ikinci konu bölümüne ya da üniteye geçiniz.