BİLİMSEL PARADİGMALARDA DUYGUSAL ZEKA

... konulu sunumlar: "BİLİMSEL PARADİGMALARDA DUYGUSAL ZEKA"— Sunum transkripti:

1 BİLİMSEL PARADİGMALARDA DUYGUSAL ZEKA

2 SUNUM AKIŞI Çalışmanın Amacı Bilimsel Düşünceye Giden Yol
İlk Bilimsel Devrim: Newtongil Paradigma İkinci Bilimsel Devrim: Kuantum Paradigması Paradigmalarda Duygusal Zeka Kuantum Ağ Etkileşimi İçin Model Arayışları Sonuç YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

3 ÇALIŞMANIN AMACI Rasyonalizmden pozitivizme uzanan eksene bağlı olarak şekillenen Mekanik Paradigma duygusal zekayı tümüyle araştırma programının dışına itmiştir. Buna karşılık, görünür doğa yerine, görünmez doğa ve evrenin araştırılmasına yönelen Kuantum Paradigması, duygusal zekayı, araştırma programı ve sürecinin asli parçası olarak görmektedir. Bu iki yaklaşım ve araştırma süreçlerinin açıklanması ve karşılaştırmalı analizi bu tebliğin konusunu oluşturmaktadır . YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

4 BİLİMSEL DÜŞÜNCEYE GİDEN YOL
Mitolojik düşünceden, akla dayalı düşünceye (Logosa) geçiş, net ifadesini Eski Ege uygarlığını yaratan düşünürlerde kendini buldu. Doğanın karşıdan gözlenerek algılanması ve ona hakim olmak için aklın pratik kullanımı pratik teknolojileri yarattı. Eski Asya ve Çin kültüründe doğanın karşıdan değil, içerden, onun bir parçası olarak algılanışını ortaya koyan bir düşünce gelişti. Hint kültüründe, insanın iç dünyası ve ruh dünyasına yönelik bir yolculuk öne çıktı. Akla dayalı düşüncenin, dolayısı ile “düşünen” insanın öne çıkmasına rağmen henüz doğaya egemen olmakta yetersiz kalan insan, bu yetersizliğini Logos’tan Teos’a geçerek açıklamak istedi. Tarihsel süreç içinde Eski Ege, Yunan ve Roma kültürlerin yeniden canlanmasıyla Rönesans dönemi başlar. Hümanizma; Rönesans dünya görüşünün dışa vurumuydu. Bu süreç içinde doğanın ve yaşamın işleyişini açıklayan düşünceler ortaya çıktı. Bunlar içinde doğanın işleyiş ve akışını açıklamaya yönelik olarak Newton Yasaları, ilk büyük bilimsel devrim ve sıçrama olarak gerçekleşti. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

5 İLK BİLİMSEL DEVRİM: NEWTONGİL PARADİGMA
T. Kuhn’un deyimiyle ilk bilimsel devrim ve paradigmal sıçrama Newton yasalarıyla gerçekleştirildi. Newton yasaları doğanın mekanik işleyişini açıklayan doğa kanunları olarak mekanik bilimin doğmasını sağladı. Bu gelişme ile uygarlık tarihi içinde, pratik düşünceden bilimsel düşünceye bir sıçrama yaşanmış oldu. Deneylerle test edilen bu bilginin, doğaya egemen olmak için belli yöntem ve araçlar şeklinde kullanımı ise yeni teknolojileri doğurdu. Böylece teknoloji, uygulamalı doğa bilimlerinin ürünü oldu. Doğa bilimlerindeki gelişme, sosyal bilimlerin doğmasında etkili oldu. Sosyolojinin kurucusu olan O. Comte, toplumu konu alan bu bilim dalına “sosyal fizik” adını veriyordu. Toplumu incelerken Newton Fiziğini model almıştı. Aydınlanma düşüncesi ile yeniçağ bilimlerindeki gelişmeler ve Comte’cu fizik merkezli yaklaşımlar pozitivizmi doğurdu. Kısacası, Bu yaklaşımda doğanın işleyişinin fizik-doğa yasaları olarak keşfedilebileceği ve pozitif doğa olaylarının mekanik yasalara göre işlediği temel görüşü vardır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

6 İKİNCİ BİLİMSEL DEVRİM: KUANTUM PARADİGMASI
Newtongil Paradigma, ilk bilimsel devrim olan mekanik düşünceye dayalı olarak, doğa ve yaşama yönelik teknolojik müdahalelerle, sanayi uygarlığı ve sanayi toplumunu yapılandırıp şekillendirdi. Oysa, Kuantum Devrimi, bilime yeni bir anlayış, yeni bir bakış açısı getirerek doğa ve evrenin algılayış, analiz ve araştırma yöntemlerinin değişmesine neden oldu. Bu gelişme , hem doğa bilimlerinin , hem de sosyal bilimlerin araştırma yöntemlerinin değişmesine yol açtı. Einstein`ın İzafiyet Teorisi ile başlayıp; parçacık fiziğindeki gelişmeler, yeni paradigmanın gelişmesine yol açarak KUANTUM DÜŞÜNCESİNİ yarattı. Fizik, mekanik ve elektronik başta olmak üzere bütün bilim dalları, yeni araştırma yöntem ve modellerine yöneldi. Mikro elektronikte yaşanan sıçrama, yeni ürün ve teknolojiler yarattı; Bu durum eski bilim anlayışı olan mekanik düşüncenin ve mekanik bilimin sonunu getirirken, yeni bilim, teknoloji ve araştırma yöntemlerini devreye soktu. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

7 KUANTUM PARADİGMASINDA;
Kuantum paradigmasında çok sayıdaki karmaşık ilişkilerin, karşılıklı interaktif etkileşimi bir bütün olarak ele alındı. Mekanik paradigmada, doğa ve toplumun işleyiş modeli “makine” imajıyla evrenin rasyonel işlediği varsayımı geçerliydi. Evren bütününün, kesin, değişmez, mekanik, determinist etkileşim gösterdiği kabullenilmişti. Oysa ki, kuantum paradigması, evren anlayışına farklı bir yaklaşım getirdi. Kuantum dünya görüşü, mekanik paradigmanın getirdiği belirlilik ve mutlaklık ilkesi yerine belirsizliği ve olasılığı; tek yönlü ve mutlak nedensellik yerine, interaktif etkileşimden oluşan sistem bütününü ve objektif tek gerçeklik yerine, etkileşim sisteminin oluşturduğu ağda yapılanmayı ikame etti. KUANTUM PARADİGMASINDA; Her şeyin her şeyi etkilediği (kelebek etkisi), Karşılıklı bağlantı ve ilişkilerin sistem içinde şekillendiği, Sonuçların olasılıklar içinde gerçekleştiği, bir işleyiş ortaya kondu. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

8 PARADİGMALARDA DUYGUSAL ZEKA
Mekanik paradigmada ortaya konan bilimsel yasalar, bir veya birden çok genel hipotez ile bunların uygulanabilirlik koşullarını içeren bir açıklayanlar seti ile açıklanan yani sonuç arasında kurulmuş tümden gelimci mantık ilişkilerine dayanır. Bu yaklaşımda bilim insanının duygu, heyecan,sezgi ,motivasyon gibi tüm insani özellikleri, bilimsel açıklamanın , herkese açık olan nesnel alanında değil, bilim insanının öznel alanında yer alır. Kuantum paradigmasında ise durum tam tersinedir. Burada olmuş bir olayın tekli neden sonuç ilişkisi yerine; henüz olmamış ve olmasını istediğimiz veya bilmediğimiz ve görmediğimiz karmaşık ilişki ağı içinde nelerin olabileceği , bir zaman süreci içinde araştırılmaktadır. Üstelik bu süreç, dinamik ve değişken. Kuantum paradigmasında bilim insanı kendini tam da bu akıp giden dinamik ağ etkileşiminin içinde bulmaktadır. İlişki ağı içindeki etkileşimin keşfi için araştırmacını en büyük yardımcısı, bilim insanının bu konudaki, sezgileri, tutkuları, heyecanı ve motivasyonudur. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

9 YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

10 Kuantum paradigması ile yaşanan bu sıçrama hem bilimi, hem de insanlığı ve uygarlığı yeni bir spektruma ve yeni bir toplum yapısına yönlendirdi. Yeni yaklaşımda akıl, mantık, sezgi ve duygusal zekamızın da kullanımı ile beynin birikim ve odaklanmasının yarattığı, yeni fikir ve hayallerin önemi devreye girdi. Olanı değil, olmayanı araştırmak ve yeniliği yakalamak önem kazandı. Araştırmacı, mekanik düşüncedeki gibi araştırılanın dışında değil; sosyal bilimlerdeki gibi araştırılanın bir parçası olarak öne çıktı. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

11 KUANTUM AĞ ETKİLEŞİMİ İÇİN MODEL ARAYIŞLARI
Ağ etkileşim sistemleri farklı düzeylerde birbiri ile bağlantılı (connectionist) modeller olarak kurgulanmaktadır. Ağ etkileşim modellerinde iki model türü birbiri ile yanaşmaktadır. Bunlardan birincisi , bilgisayar sistemini model alan yaklaşımlardır (computational modelling). Bu yaklaşımda bağlantılı – bütünleşik ağ etkileşim modeli; içerdiği birbiri ile bağlantılı süreçlerin oluşturduğu bir ağ modelidir. Daha çok sembolik mantığa dayalı şematik amaçlı olarak yapılandırılmış modellerdir. Bu modeller, Zaman içinde birbiriyle bağlantılı unsurlar Birbirine benzer unsurlar veya Birbiriyle zıtlık (karşıtlık) içindeki unsurların bağlantılandırıldığı modellerdir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

12 Ağ etkileşim modellerinin giderek daha çok ön plana çıkan bir türü, beynin çalışması esasına dayalı Sinir Ağları Modelidir. Bu tür ağ-sistem (connectionst network veya neural network) modellerinde öğrenme özel sonuçlar doğurmaktadır. Zihinin yaratıcı işlevi sistem dinamikleri için belirleyici olmaktadır. Sinir ağları modeli, beynin çeşitlenmiş paralel süreçler içermesi nedeniyle, bilgisayar modellerine göre üstünlüğü söz konusudur. Ayrıca burada öğrenme becerisi de devreye girmektedir. Beynin işleyişini esas alan ağ-sistem modelleri; ekonomik alanda da yeni sentezler yaratmaktadır (Nöroekonomi bilimi-neuroeconomics). Nöroloji bilimleri ve ekonomi ile psikoloji sentezine yönelen bir yaklaşımdır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

13 Nöro ekonominin bulguları; duyguların, ekonomik karara ve tercihlerde oldukça etkili olduğu sonucuna ulaşmaktadır. Nöro ekonomi, ekonomi biliminin belli alanında yeni bir açılım getirmekle, interdisipliner bir araştırma alanının doğmasına katkı yapmıştır. Ancak yeni gelişmelerin asıl katkısı, geleneksel ekonomi biliminin kendi kendini hapsettiği kapalı mekanik modellerden, beynin çalışmasını esas alan ağ etkileşim modellerinin ekonomik alana taşınmasıyla elde edilecektir. Böylece mekanik fiziğin daha da daraltılmış bir taklit modeli olan ve pratik değeri olmayan denge modelleri yerine, dinamik çoklu etkileşime dayalı zaman ve mekan boyutu olan modellere fırsat yaratmasıdır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

14 SONUÇ Mekanik düşüncenin kuantum düşüncesiyle aşılarak, yeni, bir sıçrama ile ikinci bilimsel paradigmal değişim yeni yaklaşımların doğmasına yol açmıştır. Yeni bilimde ağ etkileşim sistemi yeni analiz aracı olarak şekillenmiştir. Ağ etkileşim şeması , görünmez doğanın karmaşık yapısını çoklu etkileşim bütününü sezgisel zeka ile açıklamaya çalışmaktadır. Yeni yaklaşımda insan unsuru ve araştırmacı; araştırılan konunun dışında değil, içinde ve onun bir parçası olarak, süreç içinde öğrenip motive olarak yer almaktadır. Farklılaşmış etki oluşumu, sosyal bilimlerde stratejik planlamayı kaçınılmaz kılmaktadır. Geleceğe yönelik projeler, stratejik planlar şeklinde uygulamaya konulmaktadır. Sürece katılanların işbirliği, ortak değer ve kültürleri ile öğrenme becerilerini ve hatalardan öğrenme sürekli yenilenen dinamik sistem içinde, sürecin belirlenmiş vizyon veya hedefler doğrultusunda, bütüncül yönlendirilmesi sağlanmaktadır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

15 REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ SUNDU….
TEŞEKKÜRLER….. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ SUNDU….