Yanılsamalar Alper Açık / aacik@uos.de / Uni Osnabrück - IKW.

... konulu sunumlar: "Yanılsamalar Alper Açık / aacik@uos.de / Uni Osnabrück - IKW."— Sunum transkripti:

1 Yanılsamalar Alper Açık / / Uni Osnabrück - IKW

2 Güzel şeyler Octovio Ocampo‘nun Marlene Dietrich‘i

3 Nedir? Uyaranın fiziksel özellikleri ile algılanan özellikleri arasında fark olduğu durumlar Uyaranın algılanışının bağlam ile değişmesi Uyaranın fiziksel özelliklerinin sabit kalmasına rağmen, algının değiştiği durumlar

4

5 Beyin deneyim yaratıyor
Bu sefer tek modalite Algıya dair iki farklı görüş Dolaysız (direkt) algı, bkz. Gibson Dolaylı (inşacı) algı, bkz. Gregery Beyin deneyim yaratıyor

6

7 Kısaca dolaysız algı Bilgi ışıkta (optik seri)!
Seri bize belirli ve değişmez bilgi sağlıyor (texture gradient, optik akım …) Neredeyse hiç bilgi işleme yok (it’s reception) Gibson

8 atma, alet olarak kullanma, ayak parmağıni incitme
Nesneler atma, alet olarak kullanma, ayak parmağıni incitme avımı saklama Saklanma, tırmanma t

9 İnşacılık Hem aşağıdan yukarıya (bottom-up), hem yukarıdan aşağıya (top-down) Hissedilene ANLAM katmak Helmholtz: „Bilinçsiz çıkarsamalar“

10 İnşacılık Algılanan, hislerin getirdiği bölük pörçük bilgi parçaları ile hafızanın, beklentilerin oluşturduğu havuzdan çıkartılanlardan meydana gelen bir inşaattir

11 Örnek

12 Yukarıdan gelen „müstehcen“
Gelişim

13 Ames Odası

14 Ames Odası

15 Para ve büyüklük Hipnoz Bu sikkelerin boyunu söyle!
„Zenginsin“ ya da „fakirsin“

16 Bazı ilginç gözlemler... Değişken uzunluk

17 Bazı ilginç gözlemler... Değişken açı

18 Bazı ilginç gözlemler... Açılar, açılar, açılar Yanlış derece tahmini
Zöllner yanılsaması Hering yanılsaması

19 Bir klasik Müller-Lyer yanılsaması

20 Neden? Gregery Üç boyutlu düşünmek

21 Yetmiyor....

22 DOĞA

23 Doğal sahneler Yapay uyaran.... Doğal uyaran

24 Doğal sahneler Görülenler, görülebileceklerin sadece bir kısmı

25 Görmenin geri dönüş problemi
Retinadaki belli bir boyuttaki bir temsil / izdüşüm sınırsız sayıda fiziksel kaynak çeşidi dolayısı ile olabilir.

26 Doğaya dönüş Bize GERÇEK 3 boyut lazım
Sahnelerin hem retinaya nasıl düştüklerini, hem de gerçek 3 boyutlu ortamda nasıl olduklarını bilelim Bizler, bu 3 boyutlu ortama dair evrim / hareket / etkileşim tarihlerimiz sayesinde fikir sahibiyiz

27 Hadi bakalım çufçufluyoruz
Howe & purves hikayesi Fotoğraf çekerken, üç boyut yapısını da ölçüyoruz Lazer-menzil ölçer Retinal projeksiyon ve fiziksel kaynak arasındaki istatistiksel ilişkileri ölçüyoruz

28 Organizma diyor ki... Benim gördüğüm geçmişte ne çıkmıştı?
Dışarıdaki n ne sıklıkta i göründü?

29 Uzunluğun değişkenliği

30 Fikir Algı olasılıksaldır
Öğrenme ve evrim tarihi bize uyaranların olasılıkları konusunda fikir vermiştir Tarihten edinilen olasılık dağılımları anlık algıyı belirler Çıkarsama: Algılanan, sadece o anda „hissedilen“ fiziksel nicelik değil, aynı zamanda harekete yönelik algı tarihini içerir.

31 Ölç ölç ölç Kaynaklar: Howe & Purves, PNAS (2002; 2005(a-c)); Howe & Purves „Perceiving Geometry“

32 Artık geri dönebiliyoruz

33 Çizgi bulmaca

34 Fikir Niceliklerle karşılaşıldığinda algının niteliğini mutlak değerler değil, algı tarihinden oluşturual dağılım belirler 7 Tarih I: Tarih II: Algı I: 8 Algı II: 3 fiziksel/yansıyan

35 Sıralama 0 derecede bir çizgi, retinada 1cm kaplıyor
Altındaki fiziksel kaynaklar bugüne kadar %60 bu uzunluktan azına yolaçmış 90 derecede bir çizgi, retinada 1cm kaplıyor Altındaki fiziksel kaynaklar bugüne kadar %63 bu uzunluktan azına yolaçmış

36 Açıklama

37 Açıklama

38 Tekrar açılar

39 Ayni metot

40 Aynı bulgu

41 Ve...

42 Müller-Lyer

43 WEIRDEST PEOPLE IN THE WORLD
Western, Educated, Industrialized, Rich and Democratic (WEIRD)

44