KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ

... konulu sunumlar: "KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ
Dr. AYSEL KIYAK Bakırköy Doğumevi ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi

2 Kronik Böbrek Yetmezliği(KBY) Nedir?
Böbrek fonksiyonlarının geriye dönüşümsüz şekilde bozulmasıdır. Dr. AYSEL KIYAK

3 Böbrekler büyük bir fonksiyonel rezerv kapasitesine sahip olduklarından nefron hasarının %50 yi geçtiği durumlarda KBY gelişir. (GFR<80 ml/dk) Dr. AYSEL KIYAK

4 Böbrekler nerededir? Böbrekler karın boşluğunda, peritonun arkasında, omurganın her iki yanında yer alan ve erişkinlerde gram ağırlığında fasülye şeklinde organlardır. Dr. AYSEL KIYAK

5 Böbrekler Ne İş Yaparlar?
Böbreklerin ana görevi, vücuttaki su ve tuz dengesini sağlamak, kandaki atık maddeleri (üre, kreatinin gibi) süzmektir. Dr. AYSEL KIYAK

6 Diğer Görevleri Bazı hormonları salgılar ( Eritropoetin –kan yapımını sağlar-) Kan basıncını kontrol altında tutar. D vitamini üretip kemiklerin sağlıklı ve kuvvetli olmasına yardım eder. Çocuklarda fiziksel büyümeyi sağlar. Dr. AYSEL KIYAK

7 Böbrek Yetmezliğinin Evreleri
Kronik böbrek yetmezliği : Hasarın %50 den fazla olması. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) : Böbrek fonksiyonlarının %10 un altına düşmesi. Üremi : SDBY hastalarında görülen klinik durum. Dr. AYSEL KIYAK

8 KBY’nin Sıklığı EDTA’ya göre çocuklarda son dönem böbrek yetmezliğinin görülme sıklığı yılda 3.9/milyondur. Dr. AYSEL KIYAK

9 Çocuklarda KBY’nin Sebepleri (1)
İdrar yollarındaki doğuştan gelen yapısal bozukluklar. Vezikoüreteral Reflü (iki taraflı, yüksek dereceli) Obstrüksiyon (darlıklar) Polikistik böbrek Hipoplazik veya displastik böbrekler Dr. AYSEL KIYAK

10 Çocuklarda KBY’nin Sebepleri (2)
Kronik glomerulo nefritler. Aileden geçen hastalıklar. Damarsal hastalıklar (HÜS gibi) Taşlı veya taşsız piyelonefritler (Böbrek iltihabı) Dr. AYSEL KIYAK

11 VUR Nedir? Dr. AYSEL KIYAK

12 Dr. AYSEL KIYAK

13 Dr. AYSEL KIYAK

14 KBY Sebebi Olarak VUR İstanbul Tıp Fakültesi %33
Samsun 19 Mayıs Tıp Fakültesi (122 hasta) %26 Dr. Sami Ulus (174 hasta) %35 Bakırköy Doğumevi (60 hasta) %35 Dr. AYSEL KIYAK

15 Erişkinlerde KBY Diyabet %15-25 Hipertansiyon %15-25
Glomerulonefritler Pyelonefritler (Taşlı ya da taşsız) Genetik ve kistik hastalıklar Dr. AYSEL KIYAK

16 Klinik Bulgular Büyüme geriliği Kansızlık (Anemi)
Kemiklerdeki bozukluklar Asidoz Nörolojik bulgular Dr. AYSEL KIYAK

17 Büyüme Geriliği En önemli bulgudur.
Yeni doğan dönemi KBY hastalarında daha belirgindir. Kemik yaşı geridir. Puberte gecikir. Dr. AYSEL KIYAK

18 Büyüme Geriliğinin Sebepleri
Hormonal bozukluk Beslenme bozukluğu (İştahsızlık) Üremik toksinlerin etkisi Kemiklerdeki harabiyet İdrarda tuz kaybı Hipertansiyon Anemi Psikososyal bozukluk Kortizon tedavileri Dr. AYSEL KIYAK

19 Anemi Nedenleri Eritropoetin eksikliği
Kırmızı kürelerin ömürlerinin kısalması (üremik toksinlere bağlı) Kan tetkikleri için kan alınması ve hemodiyalizde kan kaybı Demir eksikliği, folik asit eksikliği, B12 vitamini eksikliği Dr. AYSEL KIYAK

20 Kemik Bozuklukları Kemik ağrıları ve kırıklıkları
Bacaklarda eğilmeler ( x veya o şekilde) Kas bozukluğu, yürüme zorluğu Diş bozuklukları Yumuşak dokularda kireçlenme Dr. AYSEL KIYAK

21 KBY’de Tedavi Sıvı Elektrolit Dengesi
Çıkardığı idrara göre sıvı almalı Gerektiğinde Sodyum-Potasyum kısıtlanmalı Dr. AYSEL KIYAK

22 KBY’de Tedavi Beslenme
Proteinden ve fosfordan kısıtlı ve yeterli diyetle büyümeyi ve gelişmeyi sağlamak gerekir Dr. AYSEL KIYAK

23 KBY’de Tedavi Anemi (Kansızlık) Tedavisi Beslenmenin teşviki
Demir tedavisi Folik asit ve B12 vitamini Eritropoetin (hormon) tedavisi Dr. AYSEL KIYAK

24 KBY’de Tedavi Kemik bozukluklarının tedavisi
Fosfor kısıtlanması, fosfor bağlayıcılar Kalsiyum tedavisi D vitamini tedavisi Dr. AYSEL KIYAK

25 Son Dönem Böbrek Yetmezliği Tedavisi
Periton diyalizi Sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) Aletli periton diyalizi (APD) Hemodiyaliz Böbrek nakli (transplantasyon) Canlı Kadavra Dr. AYSEL KIYAK

26 Periton Nedir? Karın duvarının iç yüzeyine ve bağırsakların dış yüzeyini kaplayan zardır. Sıvı geçirgenliği ve elektrolit geçirgenliğinden faydalanılarak periton diyalizi yapılır. Dr. AYSEL KIYAK

27 Periton Diyalizi Çocuklarda daha fazla tercih edilen bir tedavidir.
Küçük bir ameliyatla karın içine bir kateter yerleştirilerek yapılır. Periton içine her seferinde 40ml/kg sıvı verilip alınarak gerçekleştirilir. 6 saat ara ile günde 4 kez elle yapılabilir. Gece boyunca aletle yapılır, gündüz karın boş bırakılır veya bir kez gündüz değişimi yapılır. Dr. AYSEL KIYAK

28 Periton Diyalizinin Avantajları
Küçük çocuklar için uygundur. Hemodiyaliz merkezinden uzakta olmak. Hemodiyaliz için damar yapısının uygun olmaması. Evde olmayı tercih etme. Hasta ve ailenin seçimi. Tansiyon, sıvı kontrolünün daha iyi sağlanması. Kansızlığın daha iyi kontrol edilmesi. Dr. AYSEL KIYAK

29 Periton Diyalizinin Dezavantajları
Birçok kez karın ameliyatı geçirmiş olmak (yapışıklıklar nedeniyle) Ağır akciğer hastalığı. Karın içi tümörleri. Ağır beslenme bozukluğu. Karın duvarı enfeksiyonları. Protein kaybının fazla olması. Dr. AYSEL KIYAK

30 Periton Diyalizinde Ekip Çalışması
Dr. AYSEL KIYAK

31 Periton Diyalizinde Enfeksiyonlar
Peritonit Çıkış yeri enfeksiyonu Tünel enfeksiyonu Dr. AYSEL KIYAK

32 Periton Diyalizi Enfeksiyonları
Periton diyalizinin en önemli ve en sık komplikasyonlarından biridir. Kateter kaybına sebep olabilir. Peritonit olmaması için hasta yakınlarına çok iyi eğitim verilmelidir. Dr. AYSEL KIYAK

33 Peritonitli Hastada Klinik Bulgular
Bulanık diyalizat Karın ağrısı Abdominal hassasiyet “ Rebound” Ateş Üşüme-Titreme Bulantı Kusma İshal Kabızlık Kötü drenaj Dr. AYSEL KIYAK

34 Peritonit Tedavisinde Öneriler
Antibiyotik tedavisine erken başlanmalı. Bakterisit özellikli , kültür sonuçlarına göre antibiyotik seçilmeli. Tedavi için gerekli dozda antibiyotik verilmeli. Hastalar peritonitin erken bulguları hakkında eğitilmeli. Evde kolay kullanılabilecek ve uygulanılabilecek antibiyotikler seçilmeli. Dr. AYSEL KIYAK

35 Çıkış Yeri Enfeksiyonu
Kızarıklık Hassasiyet Kaşıntı Pürülan akıntı Lokal ısı saptanması enfeksiyon belirtisidir. Mutlaka kültür gönderilmelidir. Dr. AYSEL KIYAK

36 Çıkış Yeri Enfeksiyonunda Sorumlu Mikroorganizmalar
S.epidermidis S.aureus Pseudomonas Dr. AYSEL KIYAK

37 Çıkış Yeri Enfeksiyonunun Sebepleri
Kötü hijyen veya kötü çıkış yeri bakımı Kateter manipülasyonu Kateterin etrafında aşırı çevrilmesi Kateterin çekilmesi Travma Yönü yukarıda olan çıkış yeri Gecikmiş çıkış yeri iyileşmesi Diyalizat sızması,belirgin kanama Keçe çıkması Aşırı terleme,giysilerin yaş olması Dr. AYSEL KIYAK

38 Tünel Enfeksiyonu Kanül Trasesi Boyunca Hassasiyet Kızarıklık
İltihap tünel enfeksiyonu belirtisidir. Risk Faktörleri Kateter yerleştirme sırasında m.org. bulaşması Çıkış yeri enf. Dış keçenin çıkması Tünel üzerinde abse Dr. AYSEL KIYAK

39 Enfeksiyonlara Karşı Alınacak Önlemler
K.C.Y.temizliğinin hergün ya da haftada en az 3 kez yapılması Künt travmalardan kaçınması Banyosunu duş şeklinde yapması İç çamaşırlarını hergün değiştirmesi Kemer kullanmaması Ç.Y.kaşımaması, fazla dokunulmaması, kabuk varsa kaldırılmaması Maske kullanmanın ve el yıkamanın önemi Uygun teknikle bir pansuman yapılması. Çıkış yerinin kuru kalmasına özen gösterilmeli Dr. AYSEL KIYAK

40 Peritonit Tedavisi Hastanın hastanede yatması gerekebilir.
Aile uyumlu ise evde de tedavi edilebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda veya mantar peritonitlerinde katateri çıkartmak gerekebilir. Dr. AYSEL KIYAK

41 Dr. AYSEL KIYAK

42 Dr. AYSEL KIYAK

43 Dr. AYSEL KIYAK

44 Hemodiyaliz Hastane veya hemodiyaliz ünitesinde hemşire ve doktor gözetiminde yapılır. Kan damardan alınıp aletten geçirilerek temizlenir. Tekrar hastaya verilir. Haftada 3 gün uygulanır. Kan periton diyalizine göre daha hızlı temizlenir. Dr. AYSEL KIYAK

45 Hemodiyalizin Dezavantajları
Sıvı-elektrolit dengesizliği. Hipo-Hipertansiyon. Damar yetmezliği veya tıkanıklığı. Kalp yetmezliği. Kansızlığın daha sık olması. (Kataterlerden kan kaybı) Dr. AYSEL KIYAK

46 Böbrek Nakli (Transplantasyon)
Başarılı bir böbrek nakli, tıbbi, psikolojik ve sosyal yönden SDBY olan hastaların en iyi tedavi yöntemidir. Son yıllarda ülkemizde böbrek nakli sayısında ciddi artış olmasına rağmen bekleme listelerindeki hastalar da giderek artmaktadır. Dr. AYSEL KIYAK

47 Böbrek Nakli Türkiye’de 35.000 diyaliz hastası bulunmaktadır.
Her yıl 6000 yeni hasta tanı almaktadır. Yılda 500 nakil yapılabilmektedir. Canlı vericiden nakil %70-80 Kadavradan %20-30’dur. Dr. AYSEL KIYAK

48 Böbrek Nakli Çocuk hastalarda genellikle anne, baba, büyükanne, büyükbaba gibi yakın akrabalar verici olmaktadır. Dr. AYSEL KIYAK

49 Böbrek Nakli Kadavra böbrek naklinde yaşam daha kısadır. Çünkü canlı verici böbreğine her türlü tetkik yapılmıştır. Kadavrada ne kadar hızlı davranılsa da organ zarar görmüş olabilir. (Beyin kanaması veya kaza geçirmiş insanlardan alınan böbrekler) Dr. AYSEL KIYAK

50 Canlı Verici Önce kan grubu uyumu aranır. (A, B, AB, O)
Daha sonra doku grubu uyumu aranır. (HLA A, B, DR) Lenfosit Cross Match. (Karşılaştırma testi) Dr. AYSEL KIYAK

51 Pre-emptif Böbrek Nakli Nedir?
Böbrek süzmesi 20ml/dk’nın altına inmiş hastalarda herhangi bir diyaliz tedavisi başlanmadan yapılan nakildir ve sonuçları en başarılı olandır. Dr. AYSEL KIYAK

52 Kimler Verici Olabilir?
18-65 yaş arasında akli dengesi yerinde, alıcı ile kan bağı olan veya maddi kazanç olmadan kan bağı olmayan kişiler. Dr. AYSEL KIYAK

53 Kimler Verici Olamaz? Kanser hastaları AIDS hastaları
Yüksek tansiyon, şeker, böbrek, kalp hastaları Hamileler Dr. AYSEL KIYAK

54 Red(rejeksiyon) Bulguları Nelerdir?
Ateş Böbrekte hassasiyet ve şişme Ödem Kan basıncında ani yükselme Dr. AYSEL KIYAK

55 Red (Böbreğin Atması) Akut (hızlı) veya kronik (uzun süreli) olabilir.
Yeni ilaçlar sayesinde akut red oranı %10-20’ye kadar azalmıştır. Bu red ataklarının da %60-90’ı tedavi edilmektedir. Dr. AYSEL KIYAK

56 Reddin Sebebi Normalde, bağışıklık sistemi, vücuda yabancı maddelerin (bakteri, virüs, nakledilen organ) istilasına karşı bizi korumakla görevlidir. Beyaz kan hücreleri olan lenfositler antikor üreterek vücuda zararlı olan yabancıları engeller. Ne yazık ki bu sistem çok akıllı değildir ve iyi niyetli yabancılarla (nakledilen böbrek gibi) kötü niyetlileri ayıramaz ve atmak için uğraşır. Dr. AYSEL KIYAK

57 Reddin Önlenmesi ve Erken Tanı
İlaçların muntazam kullanılması Enfeksiyonlardan korunulması Diet ve egzersizlere uyulması Polikinlik kontrollerinin kaçırılmaması gereklidir. Dr. AYSEL KIYAK

58 Olgu Sunumları D.K. 7 yaşında ( ) kız hasta tarihinde yatırıldı. 2 ay önce ateş yakınması ile orta kulak iltihabı tanısı konup antibiyotik tedavisi almış, sonrasında gözlerinde şişlik, idrarda azalması olmuş. Öyküsünden 1200 gram olarak doğduğu öğrenildi. Dr. AYSEL KIYAK

59 Fizik muayenede ağırlık 14 kg (%3-17kg) boy 105 cm (%3-111cm)
Hastanın yaygın ödemleri vardı Üre 183mg/dl, Cr 3.91mg /dl, Tg 780mg /dl, Col 540mg /dl, T.P. 4.5mg /dl, Alb 2.2mg /dl Hb 8.3gr, Hct %25 İdrarda Alb(++++) 24saatlik idrarda 1.5gr/gün Dr. AYSEL KIYAK

60 Hastaya son dönem böbrek yetmezliği tanısı konarak periton diyalizi açıldı. 3 yıl içindeki izlemde 3 kez peritonit geçirdi. Hasta serviste yatarken annesi diğer çocuğunun da büyümediğini söyledi. Dr. AYSEL KIYAK

61 İ.K. 6 yaşında (17.01.2001) erkek hasta. Ağırlık 15kg (%3’ün altında)
Boy 92cm (%3’ün altında) Üre 20mg/dl, Cr 0.25mg/dl İdrarda protein 4.2gr/gün Dr. AYSEL KIYAK

62 Şubat 2009’da ablası D.K.’ya da kadavradan nakil yapıldı.
Hastaya böbrek biopsisi yapıldı. Nefrotik sendrom (FSGS) saptandı. Bazı tedavilere başlandı. Bir yıl sonra hastada KBY gelişti ve ona da periton diyalizi takıldı. ( ) Bir kez kateteri çıktı ve sonra yeniden takıldı. Ağustos 2008’de kadavradan nakil yapıldı. Şubat 2009’da ablası D.K.’ya da kadavradan nakil yapıldı. Dr. AYSEL KIYAK

63 Dr. AYSEL KIYAK