Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna Türkekul Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna.

... konulu sunumlar: "Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna Türkekul Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna."— Sunum transkripti:

1 Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna Türkekul Makro Ekonomi ve Tarım Prof. Dr. Canan ABAY Uygulama Araş. Gör.Dr. Berna Türkekul

2 Makroekonomi ve Tarım Dersinin Amacı Makro ekonomi ve tarım arasındaki ilişkinin teorik çerçevesini öğrencilere kavratmaktır. –Makro ekonominin temel kavramlarını öğretmek –Makro ekonomi ile ilgili olayları analiz edebilecek bilgi ve becerileri kazandırmak –Makro ekonomi politikaları ile tarım sektörü arasındaki bağlantıları ve bu politikaların tarım sektörüne etkilerini kavratmak Makro ekonomi ve tarım arasındaki ilişkinin teorik çerçevesini öğrencilere kavratmaktır. –Makro ekonominin temel kavramlarını öğretmek –Makro ekonomi ile ilgili olayları analiz edebilecek bilgi ve becerileri kazandırmak –Makro ekonomi politikaları ile tarım sektörü arasındaki bağlantıları ve bu politikaların tarım sektörüne etkilerini kavratmak

3 Makroekonomi ve Tarım ilişkisi Tarım, diğer bütün sektörler gibi makroekonomik bir çerçevede faaliyet göstermektedir.Tarım, diğer bütün sektörler gibi makroekonomik bir çerçevede faaliyet göstermektedir. Tarıma ilişkin masraflar ve gelirler yalnızca piyasa koşullarından etkilenmeyip aynı zamanda ekonomik gelişmeyi hızlandırmak ya da iktisadi dalgalanmaları hafifletmek amacı ile uygulanan genel ekonomi politikalarından da etkilenmektedir.Tarıma ilişkin masraflar ve gelirler yalnızca piyasa koşullarından etkilenmeyip aynı zamanda ekonomik gelişmeyi hızlandırmak ya da iktisadi dalgalanmaları hafifletmek amacı ile uygulanan genel ekonomi politikalarından da etkilenmektedir. Tarım, diğer bütün sektörler gibi makroekonomik bir çerçevede faaliyet göstermektedir.Tarım, diğer bütün sektörler gibi makroekonomik bir çerçevede faaliyet göstermektedir. Tarıma ilişkin masraflar ve gelirler yalnızca piyasa koşullarından etkilenmeyip aynı zamanda ekonomik gelişmeyi hızlandırmak ya da iktisadi dalgalanmaları hafifletmek amacı ile uygulanan genel ekonomi politikalarından da etkilenmektedir.Tarıma ilişkin masraflar ve gelirler yalnızca piyasa koşullarından etkilenmeyip aynı zamanda ekonomik gelişmeyi hızlandırmak ya da iktisadi dalgalanmaları hafifletmek amacı ile uygulanan genel ekonomi politikalarından da etkilenmektedir.

4 Makroekonomi ve Tarım ilişkisi Tarım açısından makroekonomik ve sanayi politikalarının dolaylı etkilerinin en az doğrudan tarımsal politikalar kadar önemli olduğu bulunmuştur.Tarım açısından makroekonomik ve sanayi politikalarının dolaylı etkilerinin en az doğrudan tarımsal politikalar kadar önemli olduğu bulunmuştur. Ayrıca, bazı durumlarda tarımsal politikaların da makroekonomik değişkenleri etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.Ayrıca, bazı durumlarda tarımsal politikaların da makroekonomik değişkenleri etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Tarım açısından makroekonomik ve sanayi politikalarının dolaylı etkilerinin en az doğrudan tarımsal politikalar kadar önemli olduğu bulunmuştur.Tarım açısından makroekonomik ve sanayi politikalarının dolaylı etkilerinin en az doğrudan tarımsal politikalar kadar önemli olduğu bulunmuştur. Ayrıca, bazı durumlarda tarımsal politikaların da makroekonomik değişkenleri etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.Ayrıca, bazı durumlarda tarımsal politikaların da makroekonomik değişkenleri etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

5 DERSİN İŞLENİŞİ Ders hem konu anlatımı, hem de konu ile ilgili okuma ödevlerini tartışma biçiminde işlenecektir.Ders hem konu anlatımı, hem de konu ile ilgili okuma ödevlerini tartışma biçiminde işlenecektir. Uygulama saatinde derste anlatılan konular, soru çözümleriyle pekiştirilecek.Uygulama saatinde derste anlatılan konular, soru çözümleriyle pekiştirilecek. Ayrıca makro ekonomi ile ilgili olarak verilecek bir araştırma konusu dönem ödevi olarak hazırlanacaktır.Ayrıca makro ekonomi ile ilgili olarak verilecek bir araştırma konusu dönem ödevi olarak hazırlanacaktır. Ders hem konu anlatımı, hem de konu ile ilgili okuma ödevlerini tartışma biçiminde işlenecektir.Ders hem konu anlatımı, hem de konu ile ilgili okuma ödevlerini tartışma biçiminde işlenecektir. Uygulama saatinde derste anlatılan konular, soru çözümleriyle pekiştirilecek.Uygulama saatinde derste anlatılan konular, soru çözümleriyle pekiştirilecek. Ayrıca makro ekonomi ile ilgili olarak verilecek bir araştırma konusu dönem ödevi olarak hazırlanacaktır.Ayrıca makro ekonomi ile ilgili olarak verilecek bir araştırma konusu dönem ödevi olarak hazırlanacaktır.

6 DERSİN İŞLENİŞİ Derse katılım son derece önemlidir. Yıl içi ortalamasıDerse katılım son derece önemlidir. Yıl içi ortalaması Derse devam, sınıf içi tartışmalara katılımDerse devam, sınıf içi tartışmalara katılım Her hafta uygulama saati sonunda yapılacak küçük sınavlarHer hafta uygulama saati sonunda yapılacak küçük sınavlar Dönem ödevi Dönem ödevi Vize notuVize notu dikkate alınarak hesaplanacaktır. Derse katılım son derece önemlidir. Yıl içi ortalamasıDerse katılım son derece önemlidir. Yıl içi ortalaması Derse devam, sınıf içi tartışmalara katılımDerse devam, sınıf içi tartışmalara katılım Her hafta uygulama saati sonunda yapılacak küçük sınavlarHer hafta uygulama saati sonunda yapılacak küçük sınavlar Dönem ödevi Dönem ödevi Vize notuVize notu dikkate alınarak hesaplanacaktır.

7 UygulamaUygulama Uygulama defteriUygulama defteri Hesap makinasıHesap makinasıgetirilecek. Uygulama defteriUygulama defteri Hesap makinasıHesap makinasıgetirilecek.

8 KAYNAKLARKAYNAKLAR Dinler, Zeynel, (1995),Dinler, Zeynel, (1995), İktisada Giriş, Ekin Kitapevi, Yayın No: 34, Bursa. Hatipoğlu, Zeyyat (1993),Hatipoğlu, Zeyyat (1993), Temel Makro İktisat, Yeni İktisat ve İşletme Yönetim Dizisi No:3, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul, ISBN 975- 486-283-4. Parasız İlker, (1998),Parasız İlker, (1998), İktisadın A B C’si, Ezgi Kitapevi, Bursa, ISBN: 975-7763-46-2. Parasız, İlker (1998),Parasız, İlker (1998), Makro Ekonomi, Teori ve Politika, (7. Baskı), Ezgi Kiapevi, Bursa, ISBN:975–7763–47-0. Pekin, Tevfik (1993),Pekin, Tevfik (1993), Makro Ekonomi, Para, Milli Gelir, İstihdam, Bilgehan Basımevi, İzmir. Ünsal, Erdal M., (2004),Ünsal, Erdal M., (2004), Makro İktisada Giriş, Siyasal Kitapevi Ankara, ISNN : 975-6325-06-2. Dinler, Zeynel, (1995),Dinler, Zeynel, (1995), İktisada Giriş, Ekin Kitapevi, Yayın No: 34, Bursa. Hatipoğlu, Zeyyat (1993),Hatipoğlu, Zeyyat (1993), Temel Makro İktisat, Yeni İktisat ve İşletme Yönetim Dizisi No:3, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. İstanbul, ISBN 975- 486-283-4. Parasız İlker, (1998),Parasız İlker, (1998), İktisadın A B C’si, Ezgi Kitapevi, Bursa, ISBN: 975-7763-46-2. Parasız, İlker (1998),Parasız, İlker (1998), Makro Ekonomi, Teori ve Politika, (7. Baskı), Ezgi Kiapevi, Bursa, ISBN:975–7763–47-0. Pekin, Tevfik (1993),Pekin, Tevfik (1993), Makro Ekonomi, Para, Milli Gelir, İstihdam, Bilgehan Basımevi, İzmir. Ünsal, Erdal M., (2004),Ünsal, Erdal M., (2004), Makro İktisada Giriş, Siyasal Kitapevi Ankara, ISNN : 975-6325-06-2.

9 KAYNAKLARKAYNAKLAR Blanchard, Olivier (1997),Blanchard, Olivier (1997), Macroeconomics, ), Prentice Hall, Inc. Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0- 13-277336-8. Case E. Karl, Ray C. Fair (2002),Case E. Karl, Ray C. Fair (2002), Principles of Macroeconomics (Altıncı Baskı), Prentice Hall, Inc. Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0-13-040701-1. Colander David C., (1995),Colander David C., (1995), Economics, The McGraw-Hill Companies, Inc., New York, ISBN: 0-256-13799-4. Davis Benjamin, (1997),Davis Benjamin, (1997), Economics, Prentice-Hall, Inc. A simon & Schuster Company, Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0-13-082810-6. Dornbush Rudiger, Stanley Fischer (1994),Dornbush Rudiger, Stanley Fischer (1994), Macroeconomics, McGraw-Hill Inc, Literatur Yayıncılık Dağıtım Pazarlama Sanayi, İstanbul. ISBN: 975-7860-10-1 Blanchard, Olivier (1997),Blanchard, Olivier (1997), Macroeconomics, ), Prentice Hall, Inc. Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0- 13-277336-8. Case E. Karl, Ray C. Fair (2002),Case E. Karl, Ray C. Fair (2002), Principles of Macroeconomics (Altıncı Baskı), Prentice Hall, Inc. Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0-13-040701-1. Colander David C., (1995),Colander David C., (1995), Economics, The McGraw-Hill Companies, Inc., New York, ISBN: 0-256-13799-4. Davis Benjamin, (1997),Davis Benjamin, (1997), Economics, Prentice-Hall, Inc. A simon & Schuster Company, Upper Saddle River, New Jersey 07458, ISBN: 0-13-082810-6. Dornbush Rudiger, Stanley Fischer (1994),Dornbush Rudiger, Stanley Fischer (1994), Macroeconomics, McGraw-Hill Inc, Literatur Yayıncılık Dağıtım Pazarlama Sanayi, İstanbul. ISBN: 975-7860-10-1

10 KAPSAMKAPSAM GİRİŞGİRİŞ 1.MAKRO EKONOMİNİN KAPSAMI1.MAKRO EKONOMİNİN KAPSAMI 2.MİLLİ GELİR HESAPLARI2.MİLLİ GELİR HESAPLARI 3. İŞSİZLİK VE ENFLASYON3. İŞSİZLİK VE ENFLASYON 4. MİLLİ GELİRİN BİLEŞENLERİ4. MİLLİ GELİRİN BİLEŞENLERİ 5.MAKRO EKONOMİK DENGE5.MAKRO EKONOMİK DENGE 6.MALİYE POLİTİKASI VE TOPLAM HARCAMALAR6.MALİYE POLİTİKASI VE TOPLAM HARCAMALAR GİRİŞGİRİŞ 1.MAKRO EKONOMİNİN KAPSAMI1.MAKRO EKONOMİNİN KAPSAMI 2.MİLLİ GELİR HESAPLARI2.MİLLİ GELİR HESAPLARI 3. İŞSİZLİK VE ENFLASYON3. İŞSİZLİK VE ENFLASYON 4. MİLLİ GELİRİN BİLEŞENLERİ4. MİLLİ GELİRİN BİLEŞENLERİ 5.MAKRO EKONOMİK DENGE5.MAKRO EKONOMİK DENGE 6.MALİYE POLİTİKASI VE TOPLAM HARCAMALAR6.MALİYE POLİTİKASI VE TOPLAM HARCAMALAR

11 KAPSAMKAPSAM 7.PARA VE PARA POLİTİKASI7.PARA VE PARA POLİTİKASI 8.TOPLAM TALEP ve TOPLAM ARZ8.TOPLAM TALEP ve TOPLAM ARZ 9.MİLLİ GELİRİN GENEL DENGESİ9.MİLLİ GELİRİN GENEL DENGESİ 10.DÖVİZ KURU PİYASASI 10.DÖVİZ KURU PİYASASI 11. MAKROEKONOMİ VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ 11. MAKROEKONOMİ VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ 7.PARA VE PARA POLİTİKASI7.PARA VE PARA POLİTİKASI 8.TOPLAM TALEP ve TOPLAM ARZ8.TOPLAM TALEP ve TOPLAM ARZ 9.MİLLİ GELİRİN GENEL DENGESİ9.MİLLİ GELİRİN GENEL DENGESİ 10.DÖVİZ KURU PİYASASI 10.DÖVİZ KURU PİYASASI 11. MAKROEKONOMİ VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ 11. MAKROEKONOMİ VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ

12 Ülke ekonomisini bir bütün olarak ele alan ekonominin bir dalıÜlke ekonomisini bir bütün olarak ele alan ekonominin bir dalı Gazete, radyo ya da televizyonda sıklıkla tartışılan ekonomik konular üzerine odaklanır ;Gazete, radyo ya da televizyonda sıklıkla tartışılan ekonomik konular üzerine odaklanır ; -- işsizlik -- işsizlik -- enflasyon -- enflasyon -- büyüme -- büyüme -- ticaret -- ticaret -- gayri Safi Milli Hasıla -- gayri Safi Milli Hasıla Ülke ekonomisini bir bütün olarak ele alan ekonominin bir dalıÜlke ekonomisini bir bütün olarak ele alan ekonominin bir dalı Gazete, radyo ya da televizyonda sıklıkla tartışılan ekonomik konular üzerine odaklanır ;Gazete, radyo ya da televizyonda sıklıkla tartışılan ekonomik konular üzerine odaklanır ; -- işsizlik -- işsizlik -- enflasyon -- enflasyon -- büyüme -- büyüme -- ticaret -- ticaret -- gayri Safi Milli Hasıla -- gayri Safi Milli Hasıla MAKRO EKONOMİ

13 MAKRO EKONOMİ NEDİR? Mikro ekonomi piyasa, firma ve tek tek tüketicilerin davranışlarıyla ilgilenir.Mikro ekonomi piyasa, firma ve tek tek tüketicilerin davranışlarıyla ilgilenir. Makro ekonomi piyasaları detaylı bir şekilde incelemeyi bir yana bırakarak ekonomiyi bir bütün olarak ele alır.Makro ekonomi piyasaları detaylı bir şekilde incelemeyi bir yana bırakarak ekonomiyi bir bütün olarak ele alır. Mikro ekonomi piyasa, firma ve tek tek tüketicilerin davranışlarıyla ilgilenir.Mikro ekonomi piyasa, firma ve tek tek tüketicilerin davranışlarıyla ilgilenir. Makro ekonomi piyasaları detaylı bir şekilde incelemeyi bir yana bırakarak ekonomiyi bir bütün olarak ele alır.Makro ekonomi piyasaları detaylı bir şekilde incelemeyi bir yana bırakarak ekonomiyi bir bütün olarak ele alır.

14 MİKRO EKONOMİ VE MAKRO EKONOMİ Mikro ekonomi Türkiye’de üretilen araba sayısı ne kadar ? Makro ekonomi Türk ekonomisinde sektörlerin payı ne kadar?

15 MİKRO EKONOMİ VE MAKRO EKONOMİ Mikro ekonomi Tekstil fabrikasında dönemdönem işsizlik vardır? Makro ekonomi Türk ekonomisinde işsizliğin nedeni nedir ?

16 MİKRO EKONOMİ VE MAKRO EKONOMİ Mikro ekonomi Hava koşulları kötü gittiğinde neden buğday fiyatları artmaktadır? Makro ekonomi Niçin her yıl fiyatlar % 10 artmaktadır?

17 MİKRO EKONOMİ VE MAKRO EKONOMİ Makro ekonomi ve mikro ekonomi arasında kesin ve düz bir çizgi yoktur.Makro ekonomi ve mikro ekonomi arasında kesin ve düz bir çizgi yoktur. Bazen makro ekonomistler tek bir piyasanın fiyatlarındaki değişmeyle ilgilenebilirler.Bazen makro ekonomistler tek bir piyasanın fiyatlarındaki değişmeyle ilgilenebilirler. Petrol fiyatlarındaki artış makro ekonomiyi bütün olarak etkileyebilir.Petrol fiyatlarındaki artış makro ekonomiyi bütün olarak etkileyebilir. Makro ekonomi ve mikro ekonomi arasında kesin ve düz bir çizgi yoktur.Makro ekonomi ve mikro ekonomi arasında kesin ve düz bir çizgi yoktur. Bazen makro ekonomistler tek bir piyasanın fiyatlarındaki değişmeyle ilgilenebilirler.Bazen makro ekonomistler tek bir piyasanın fiyatlarındaki değişmeyle ilgilenebilirler. Petrol fiyatlarındaki artış makro ekonomiyi bütün olarak etkileyebilir.Petrol fiyatlarındaki artış makro ekonomiyi bütün olarak etkileyebilir.

18 Makro ekonomi şu amaçlarla ekonomiyi inceler: 1-Tam istihdam yani çalışmak isteyen herkesin iş bulması;1-Tam istihdam yani çalışmak isteyen herkesin iş bulması; 2-Fiyat kararlılığı (istikrarı)2-Fiyat kararlılığı (istikrarı) 3-Yaşam standartlarının yükselmesi yani ekonomik büyüme3-Yaşam standartlarının yükselmesi yani ekonomik büyüme 4-Adil gelir dağılımının sağlanması4-Adil gelir dağılımının sağlanması 5 -Gelirdeki iniş ve çıkışların yumuşatılması5 -Gelirdeki iniş ve çıkışların yumuşatılması 1-Tam istihdam yani çalışmak isteyen herkesin iş bulması;1-Tam istihdam yani çalışmak isteyen herkesin iş bulması; 2-Fiyat kararlılığı (istikrarı)2-Fiyat kararlılığı (istikrarı) 3-Yaşam standartlarının yükselmesi yani ekonomik büyüme3-Yaşam standartlarının yükselmesi yani ekonomik büyüme 4-Adil gelir dağılımının sağlanması4-Adil gelir dağılımının sağlanması 5 -Gelirdeki iniş ve çıkışların yumuşatılması5 -Gelirdeki iniş ve çıkışların yumuşatılması

19 JOHN MAYNARD KEYNES Keynes makro ekonominin babası olarak bilinir.Keynes makro ekonominin babası olarak bilinir. John Maynard Keynes tarafından 1936’da yayınlananJohn Maynard Keynes tarafından 1936’da yayınlanan İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi isimli kitabta yer alan teoriler makro ekonominin temelini oluşturur. Keynes makro ekonominin babası olarak bilinir.Keynes makro ekonominin babası olarak bilinir. John Maynard Keynes tarafından 1936’da yayınlananJohn Maynard Keynes tarafından 1936’da yayınlanan İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi isimli kitabta yer alan teoriler makro ekonominin temelini oluşturur.

20 1930’lu Yıllarda Ekonomi 1930’lu yıllar, Dünya’da ilk büyük ekonomik krizin yaşandığı süreçtir.1930’lu yıllar, Dünya’da ilk büyük ekonomik krizin yaşandığı süreçtir. –ABD’de 1929 yılında 1.5 milyon işsiz iken 1933’te işsiz sayısı 13 milyona çıkmıştır. –ABD GSYİH’sı 1929’da 103 milyar dolar iken 1933’de 55 milyar dolara düşmüştür. 1930’lu yıllar, Dünya’da ilk büyük ekonomik krizin yaşandığı süreçtir.1930’lu yıllar, Dünya’da ilk büyük ekonomik krizin yaşandığı süreçtir. –ABD’de 1929 yılında 1.5 milyon işsiz iken 1933’te işsiz sayısı 13 milyona çıkmıştır. –ABD GSYİH’sı 1929’da 103 milyar dolar iken 1933’de 55 milyar dolara düşmüştür.

21 1930’lu Yıllarda MAKRO EKONOMİ Keynes geliştirdiği teorilerle, ekonominin kriz dönemlerinin nasıl aşılabileceğini açıklamaya çalışmıştır.Keynes geliştirdiği teorilerle, ekonominin kriz dönemlerinin nasıl aşılabileceğini açıklamaya çalışmıştır. Keynes ülkede yaşanan işsizliğin azaltılabilmesi için kamu harcamalarının artırılması üzerine yoğunlaşmıştır.Keynes ülkede yaşanan işsizliğin azaltılabilmesi için kamu harcamalarının artırılması üzerine yoğunlaşmıştır. Keynes geliştirdiği teorilerle, ekonominin kriz dönemlerinin nasıl aşılabileceğini açıklamaya çalışmıştır.Keynes geliştirdiği teorilerle, ekonominin kriz dönemlerinin nasıl aşılabileceğini açıklamaya çalışmıştır. Keynes ülkede yaşanan işsizliğin azaltılabilmesi için kamu harcamalarının artırılması üzerine yoğunlaşmıştır.Keynes ülkede yaşanan işsizliğin azaltılabilmesi için kamu harcamalarının artırılması üzerine yoğunlaşmıştır.

22 FİRMA (Üretim faktörlerini satın alarak, mal ve hizmetlerin üretilmesinde kullanır) HANE HALKI (Üretim faktörlerinin sahibidir, Mal ve hizmetleri satın alır) Mal Piyasası ve üretim Faktörleri Piyasası Arasındaki Bağımlılık

23 Q1Q1 P1P1 QF2QF2 PF2PF2 Q2Q2 P2P2 PF1PF1 QF1QF1 D2D2 D2D2 P Q P QYTL YTL YTLYTL Üretim Faktörleri Mallar Üretim Faktörleri S S D1D1 D1D1 (1) Tüketici Talebi (1) Tüketici Talebi (4) Faktör Arzı (4) Faktör Arzı (3) Faktör talebi (3) Faktör talebi (2) Üretici Arzı (2) Üretici Arzı O O

24 Faktör Ödemeleri Faktör Ödemeleri Yurtiçinde üretilen Mal ve Hizmetlerin Tüketimi (C d ) Yurtiçinde üretilen Mal ve Hizmetlerin Tüketimi (C d ) Gelir Dolaşım Şeması Firmalar Hanehalkları

25 Faktör Ödemeleri Yurtiçinde üretilen Mal ve Hizmetlerin Tüketimi (Cd) Yatırımlar (I) Kamu Harcamaları(G) Kamu İhracat Harcamaları (X) İhracat BANKA v.b Tasarruf (S) DEV. Vergiler (T) YURTDIŞI İthalat Harcamaları (M) İthalat Gelir Dolaşım Şeması

26 1 EKONOMİK DOLAŞIM ŞEMASI 1 EKONOMİK DOLAŞIM ŞEMASI Spending Goods and services bought Revenue Goods and services sold Labor, land, and capital Income = Flow of inputs and outputs = Flow of dollars Factors of production Wages, rent, and profit FIRMS Produce and sell goods and services Hire and use factors of production Buy and consume goods and services Own and sell factors of production HOUSEHOLDS Households sell Firms buy MARKETS FOR FACTORS OF PRODUCTION Firms sell Households buy MARKETS FOR GOODS AND SERVICES Copyright © 2004 South-Western

27 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYİH) Bir ülkede belirli bir dönemde üretilen tamamlanmış (nihai) mal ve hizmetlerin piyasa değerinin toplamı, Bir ülkede belirli bir dönemde üretilen tamamlanmış (nihai) mal ve hizmetlerin piyasa değerinin toplamı,

28 TOPLAM PİYASA DEĞERİ Üretilen malların miktarı ile malların cari yılın piyasa fiyatlarıyla çarpımının toplamıÜretilen malların miktarı ile malların cari yılın piyasa fiyatlarıyla çarpımının toplamı -- Örnek: Eğer bir ekonomide 25000 YTL’ye iki araba, 3000 YTL’ye üç bilgisayar üretilmişse bu malların piyasa değeri : -- Örnek: Eğer bir ekonomide 25000 YTL’ye iki araba, 3000 YTL’ye üç bilgisayar üretilmişse bu malların piyasa değeri : ( 2 * 25000 ) + ( 3 * 3000 ) = 59000 YTL ( 2 * 25000 ) + ( 3 * 3000 ) = 59000 YTL Üretilen malların miktarı ile malların cari yılın piyasa fiyatlarıyla çarpımının toplamıÜretilen malların miktarı ile malların cari yılın piyasa fiyatlarıyla çarpımının toplamı -- Örnek: Eğer bir ekonomide 25000 YTL’ye iki araba, 3000 YTL’ye üç bilgisayar üretilmişse bu malların piyasa değeri : -- Örnek: Eğer bir ekonomide 25000 YTL’ye iki araba, 3000 YTL’ye üç bilgisayar üretilmişse bu malların piyasa değeri : ( 2 * 25000 ) + ( 3 * 3000 ) = 59000 YTL ( 2 * 25000 ) + ( 3 * 3000 ) = 59000 YTL

29 TAMAMLANMIŞ MAL VE HİZMETLER Tüketiciye satılan mal ve hizmetler. Tüketiciye satılan mal ve hizmetler.

30 ARA MALLAR Bazı mal ve hizmetlerin üretilmesinde kullanılan mallar Bazı mal ve hizmetlerin üretilmesinde kullanılan mallar

31 “BELİRLİ BİR DÖNEM” Önceki yıllarda üretilen mal ve hizmetler o yılın GSYİH’na dahil olmazlar.

32 EKONOMİK BÜYÜME Bir ülkede üretilen mal ve hizmet miktarının zaman içinde artmasına ekonomik büyüme denir.Bir ülkede üretilen mal ve hizmet miktarının zaman içinde artmasına ekonomik büyüme denir.

33 v x y O Kaynakların Tam Kullanımı Gıda Giysi Üretim Olanakları Eğrisinin altında Üretim

34 O Potansiyel Üretim Düzeyinde Büyüme Gıda Giysi Şimdi

35 O Gıda Giysi Şimdi Potansiyel Üretim Düzeyinde Büyüme 5 yıllık süreç

36 Büyüme Oranı Eğer GSYİH 1. Yıl 100 ise, ikinci yıl 104 ise; Büyüme Oranı = Yüzde DeğişmeEğer GSYİH 1. Yıl 100 ise, ikinci yıl 104 ise; Büyüme Oranı = Yüzde Değişme = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİH = ( GSYİH 2.yıl - GSYİH 1.yıl) / GSYİH 1.yıl = ( 104 -100 ) / 100 = 4 / 100 =.04 = %4 Eğer GSYİH 1. Yıl 100 ise, ikinci yıl 104 ise; Büyüme Oranı = Yüzde DeğişmeEğer GSYİH 1. Yıl 100 ise, ikinci yıl 104 ise; Büyüme Oranı = Yüzde Değişme = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİH = ( GSYİH 2.yıl - GSYİH 1.yıl) / GSYİH 1.yıl = ( 104 -100 ) / 100 = 4 / 100 =.04 = %4

37 Büyüme Oranı Pozitif olduğu gibi negatifte olabilir;Pozitif olduğu gibi negatifte olabilir; Eğer 1. yıl GSYİH 104, 2. yıl 100 ise:Eğer 1. yıl GSYİH 104, 2. yıl 100 ise: Büyüme Oranı = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİHBüyüme Oranı = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİH = ( GSYİH 2.yıl - GSYİH 1.yıl) / GSYİH 1.yıl (100 -104 ) / 104 = - 4 / 104 = -0.38 = %-3.8 Pozitif olduğu gibi negatifte olabilir;Pozitif olduğu gibi negatifte olabilir; Eğer 1. yıl GSYİH 104, 2. yıl 100 ise:Eğer 1. yıl GSYİH 104, 2. yıl 100 ise: Büyüme Oranı = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİHBüyüme Oranı = GSYİH değişme / Başlangıçtaki GSYİH = ( GSYİH 2.yıl - GSYİH 1.yıl) / GSYİH 1.yıl (100 -104 ) / 104 = - 4 / 104 = -0.38 = %-3.8

38 ORTALAMA BÜYÜME HIZI Ortalama büyüme hızı, reel GSMH'da uzun dönemde meydana gelen yıllık artışı ölçer.Ortalama büyüme hızı, reel GSMH'da uzun dönemde meydana gelen yıllık artışı ölçer.

39 Dönem Sonundaki Reel GSMH Ortalama Büyüme Hızı = ------------------------------------------ - 1 Dönem Başındaki Reel GSMH 1/n ORTALAMA BÜYÜME HIZI

40 O Milli Gelir Zaman Potansiyel Milli Gelir 1 2 3 4 1 2 3 4 Gerçekleşen Milli Gelir Ekonomik Dalgalanmalar

41 Zirve Durgunluğun başladığı tarihDurgunluğun başladığı tarihDip Milli Gelirin artmaya başladığı tarihMilli Gelirin artmaya başladığı tarih Zirve Durgunluğun başladığı tarihDurgunluğun başladığı tarihDip Milli Gelirin artmaya başladığı tarihMilli Gelirin artmaya başladığı tarih

42 70 KURALI Eğer, reel GSYİH’nın sabit büyüme hızı biliniyorsa, reel GSYİH’nı iki katına çıkması için kaç yıl geçmesi gerektiği bu kural ile hesaplanabilir.Eğer, reel GSYİH’nın sabit büyüme hızı biliniyorsa, reel GSYİH’nı iki katına çıkması için kaç yıl geçmesi gerektiği bu kural ile hesaplanabilir. İki katına çıkması için gerekli yıl = 70 / büyüme oranı % Eğer büyüme oranı % 5 iseEğer büyüme oranı % 5 ise İki katına çıkması için gerekli yıl = 70 / 5 = 14yıl Eğer, reel GSYİH’nın sabit büyüme hızı biliniyorsa, reel GSYİH’nı iki katına çıkması için kaç yıl geçmesi gerektiği bu kural ile hesaplanabilir.Eğer, reel GSYİH’nın sabit büyüme hızı biliniyorsa, reel GSYİH’nı iki katına çıkması için kaç yıl geçmesi gerektiği bu kural ile hesaplanabilir. İki katına çıkması için gerekli yıl = 70 / büyüme oranı % Eğer büyüme oranı % 5 iseEğer büyüme oranı % 5 ise İki katına çıkması için gerekli yıl = 70 / 5 = 14yıl

43 1960 Başlangıç olarak alındığında, GSYİH’nın iki katına çıkması için gerekli olan yıl sayısı 5 10 15 20 25 YIL %2.91 17.0 19.0 8.0 24.0 14.0 Belçika Almanya Japonya ABD Kanada %4.1 %3.68 %8.75 %5%5

44 UYGULAMAUYGULAMA Ülkelerin GSMH’da meydana gelen yıllık büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin GSMH’da meydana gelen yıllık büyüme hızlarını hesaplayınız. Bu verilerden yararlanarak ülkelerin iktisadi dalgalanmalarını grafikle gösteriniz.Bu verilerden yararlanarak ülkelerin iktisadi dalgalanmalarını grafikle gösteriniz. Ülkelerin 1970-2007 yılı ortalama büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin 1970-2007 yılı ortalama büyüme hızlarını hesaplayınız. 70 Kuralına göre ülkelerin GSMH’nın iki katına çıkması için gerekli yıl sayısını hesaplayınız.70 Kuralına göre ülkelerin GSMH’nın iki katına çıkması için gerekli yıl sayısını hesaplayınız. Ülkelerin tarım ve sanayi sektörlerindeki ort. büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin tarım ve sanayi sektörlerindeki ort. büyüme hızlarını hesaplayınız. Bu bilgileri yorumlayınız.Bu bilgileri yorumlayınız. Ülkelerin GSMH’da meydana gelen yıllık büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin GSMH’da meydana gelen yıllık büyüme hızlarını hesaplayınız. Bu verilerden yararlanarak ülkelerin iktisadi dalgalanmalarını grafikle gösteriniz.Bu verilerden yararlanarak ülkelerin iktisadi dalgalanmalarını grafikle gösteriniz. Ülkelerin 1970-2007 yılı ortalama büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin 1970-2007 yılı ortalama büyüme hızlarını hesaplayınız. 70 Kuralına göre ülkelerin GSMH’nın iki katına çıkması için gerekli yıl sayısını hesaplayınız.70 Kuralına göre ülkelerin GSMH’nın iki katına çıkması için gerekli yıl sayısını hesaplayınız. Ülkelerin tarım ve sanayi sektörlerindeki ort. büyüme hızlarını hesaplayınız.Ülkelerin tarım ve sanayi sektörlerindeki ort. büyüme hızlarını hesaplayınız. Bu bilgileri yorumlayınız.Bu bilgileri yorumlayınız.