Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

DUYGULAR www.smlogretmenleri.com.

Benzer bir sunumlar


... konulu sunumlar: "DUYGULAR www.smlogretmenleri.com."— Sunum transkripti:

1 DUYGULAR

2

3 DUYGU İnsanın mutlu, kederli, öfkeli, coşkulu ya da korku içinde olmasını anlatan bir sözcüktür. Herhangi bir duygu bir düşünceden kaynaklanır. Örneğin, sınav öncesinde aklınızdan ne gibi düşünceler geçer? Eğer iyi hazırlanmışsanız sınav, kazanmaya kesin gözle baktığınız heyecanlı bir yarıştır. Ama yeterince çalışmadıysanız sınavı kendinize yönelik bir tehlike ya da tehdit gibi düşünürsünüz.

4 İyi hazırlanmışsanız: heyecan, güven ve umut gibi duygulara yol açar.
Yeterince çalışılmamışsa: sıkıntı, kaygı ya da korku gibi duygular uyandırır.

5 Duygular vücutta ne gibi değişikliklere yol açar?
Bu içsel değişiklikler duyguların yoğunluğuna göre çeşitlilik gösterir. Kalp atışlarının hızlanması, gözlerin fal taşı gibi açılması, tüylerin diken diken olması, solunumun artması ya da ter basması, heyecan, korku ve şaşkınlık durumlarında oluşan içsel değişimlerin dışa vurmasıdır.

6 Örneğin, kaygı mide bulantısına ve mide kramplarına; üzüntü boğazımıza bir yumru tıkanmış gibi olmasına; öfke ise yüzümüzün kızarmasına neden olabilir.

7 Vücuttaki gözle görülür değişimler nelerdir?
Kol, bacak ya da beden kaslarının gerilmesi biçiminde ortaya çıkar. Öyle insanlar vardır ki, duyguları yüzlerinden okunur.

8 Sevinç, üzüntü, şaşkınlık, nefret, korku ve öfke gibi en azından altı duygu yüzün aldığı biçimler yardımıyla bilinebilir.

9 Örneğin, insanların öfkelenince yumruklarının kendiliğinden sıkıldığı gözlenir.
Ama dışa vuran en büyük değişiklik yüzde kendini gösterir. Karşımızdaki bir kimsenin yüzünü inceleyecek olursak bir duygunun etkisi altında olup olmadığını, hatta hangi duyguyu yaşadığını tahmin edebiliriz.

10 Örneğin, dudakların iki ucunun aşağı sarkması üzüntünün, kaşların çatılması öfkenin, gözlerin içi parlayarak gülümseme mutluluğun göstergesidir

11 Duygu 6 Bileşenden Oluşur
Duygu bir genel uyarılmışlık halidir. Duygu bir his, bir deneyimdir. Duygu bir bilişsel değerlendirmedir. Bazı duygular belirli bir davranışa yol açar. Duygular nelere yaklaşıp nelerden uzaklaşacağımızı belirleyen güdülerdir. Duygular sözel, mimik ve jestlerle ifade edilir.

12 Elektroensefalograf beyindeki elektriksel faaliyetleri ölçer
Elektroensefalograf beyindeki elektriksel faaliyetleri ölçer. Bu ölçümlerde, beyinde her biri kendine özgü işlevlere sahip dört farklı durum saptanmıştır. Bunlar Alfa, Beta, Teta, ve Delta' dır.

13 Beta, fazlasıyla meşgul olduğumuz hallerde devreye girer.
BETA DALGALARI: Beta, fazlasıyla meşgul olduğumuz hallerde devreye girer. Hızlı, seri ve inişli çıkışlı dalgalardır. Heyecanımız arttığında veya dış faktörlerce fazlaca uyarıldığımızda beta dalgaları yayınlamaya başlarız. Konuşan biri, ders veren bir öğretmen beta dalgaları yayar. Konuşma sırasında tartışma çıkarsa, ortalık gerginleşirse beta dalgalarının frekansı artar. ALFA DALGALARI: Alfa dalgaları ise; rahatlayınca, heyecan yatıştığında devreye girer. Alfa dalgalarının beta dalgalarına kıyasla genliği daha yüksek, frekansı daha düşük. Beta dalgaları saniyede 15 ila 40 Hz yaparken, alfa dalgaları saniyede 9 ila 14 Hz arasında devir yapıyor. Elinizdeki iş bitince, bir toplantıdan dışarıya çıkıp hava aldığınızda alfa dalgaları gene faaliyete geçiyor. Yatakta kitap okurken de yayılan dalgalar gene betaya dönüverir. Uykumuz gelince önce düşük frekanslı beta, kitabı okumayı bırakıp yanı başınıza koyunca alfa, uykuya geçmeye başlayınca teta, uyku derinleşince de deta devreye giriyor.

14 Fizyolojik değişiklikler
Otonom Sinir Sistemi etkisinde gerçekleşir. Özerk Sinir Sistemi’de denir. İstemsiz yaptığımız hareketleri gerçekleştirir. İkiye ayrılır: Parasempatik sinir sistemi ve sempatik sinir sistemi. Otonom sinir sistemine biyolojik yaşamla yakınlığından dolayı Vejetatif (bitkisel) sinir sistemi denir. Organlarla ilgili olmasından Visseral sinir sistemi denir. Düz kasların, kalp kasının ve salgı bezlerinin çalışmasını düzenler. Bu düzenleme artma/hızlanma ya da azalma/yavaşlama/baskılama şeklinde gerçekleştirilir.

15

16 Sempatik Sinir Sistemi(SSS)
Sinir sisteminin duygularla hareket eden bölümüdür. Korku, sevinç, heyecan gibi durumlarda sempatik sinir sistemi aktive olur, kan basıncı artar, kalp hızlanır ve sindirim yavaşlar. SEMPATİK TEPKİLER: genellikle bedensel ya da duygusal baskılarda (stres) ortaya çıkar SAVAŞ ya da KAÇ tepkisi oluşur Gözbebekleri genişler/büyür Kalp hızlı atar, kalp kası güçlü pompalar ve kan basıncı artar Dolaşımdaki kan önemli organlara çekilir, iskelet kaslarına ve kalp kaslarına daha fazla kan verilir Deri terler Soluk yolları genişler ve solunum hızlanır Kandaki şeker seviyesi artar Sindirim sistemindeki ve idrar yollarındaki sfinkterler kapanır.

17 Hedef organ Sempatik sistem Parasempatik sistem Gözler Genişler Konstrüksiyon Akciğer Dilate bronşlar Bronşlarda konstrüksiyon Kalp Kalp hızı ve kasılma gücü artar Kalp hızı ve kasılma gücü azalır Tükürük bezleri Tükürük üretimi azaltılmıştır Tükürük üretimi artar Mesane Mesane duvar rahat sfinkter kapalı Mesane duvarında sfinkterler açılır

18 PARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİ(PSS):
Genelde sempatik sinir sisteminin dengeleme görevi vardır. Uyarıları duyu nöronları ile merkezi sinir sistemine getirir ve oluşan tepkileri motor nöronlarla effektör organlara götürür. PARASEMPATİK TEPKİLER: genellikle sempatik tepkilerin sonucunda ortaya çıkar DİNLEN ve SİNDİR tepkisi oluşur Vücudun kendine gelmesini, dinlenme anında enerji dengesinin düzeltilmesini sağlar Sempatik uyarıların eski haline dönmesini sağlar Kalbin yavaşlamasını, soluk yolunun ve gözbebeklerinin eski haline dönmesini sağlar Tükürük ve barsak salgıları ile barsak hareketlerini artırır Eğer kişinin korkusundan kaçmak ya da korkusunu yenmek için çıkış kapısı yoksa: parasempatik etkiler artar; idrar ve dışkı üzerindeki kontrolü kaybolur

19 Psikosomatik hastalıklar
Organizma stresle başa çıkamadığında strese karşı mağlup olmuş olur. Bu da psikosomatik hastalıklara yol açar. Alerji, ülser, yüksek tansiyon, kalp-damar hastalıkları, nefrit, şeker hastalığı, kanser, egzama ve sedef gibi deri hastalıkları, sinirsel ve zihinsel hastalıklar. Ruhsal gerginliğin sonucu olarak vücudun fiziksel anlamda direnci kırılır, beden güçten düşer. Bağışıklık sistemi çöker ve birbiri arkasına hastalıklara yakalanılır veya mevcut bir hastalığın iyileşmesi gecikir.

20 Hastalıkların yanı sıra hüzün ve
karamsarlık sonucu ruhen yaşanan huzursuzluklar, gerilimler, üzüntüler doğal olarak insanın dış görünümüne de yansır. Saç dökülmesi, ağarması, matlaşması, cildin neminin çekilerek kuruması, kalınlaşması, esnekliğini kaybederek kırışması, çatlaması, bunun sonucunda dışarıdan her türlü enfeksiyona açık hale gelmesi, hücrelerin yenilenmesi geciktiği için cilt bozukluklarının kalıcı bir görünüm alması, rengin soluklaşarak yüzün sararması, gözlerin matlaşması gibi daha pek çok olumsuz değişiklik de beraberinde yaşanır.

21 Bu tarz kişilerde erken yaşta çökme görülür.
Vücutları senelerce, günün her anında süren bu gerilimi, duygusal fırtınaları, ruhi dalgalanmaları kaldıramaz. Bunun sonucu olarak şiddetli yaşlılık alametleri ve kalıcı fiziksel tahribatlar oluşur.

22 Nitekim neşeli, rahat ve huzurlu olan kimselerin gerilimli, stresli, bunalımlı, ağlamaya yatkın kişilere göre daha uzun yaşadıkları, daha sağlıklı oldukları da pek çok bilimsel araştırmayla doğrulanmış bir gerçektir.

23 Haz, Korku, Kaygı, Öfke Duygu Türlerini Ayırt Edebilmek
  19. yüzyılın sonlarına dek geçerliliğini koruyan geleneksel görüşe göre duygunun oluşabilmesi ve ifade edilebilmesi için önce önemli bir olay gerçekleşmelidir (Örneğin evde yangın çıkması gibi). Bu olay serebral kortekste bilinçli bir emosyonel deneyim olan korkuyu yaratacak, bu da kalp, kan damarları, adrenal bezler ve ter bezleri gibi periferik organlarda değişikliklere neden olacaktır.

24 Geleneksel görüşe göre;
bilinçli bir emosyonel olay vücutta refleks otonomik yanıtlara neden olmaktadır.

25 James- Lange teorisi: 1884 yılında Amerikalı psikolog William James duygusal değişikliklerin bilişsel aktivite ile başladığını öne süren geleneksel görüşe karşı çıkarak “Emosyon nedir ?” isimli makalesinde kendi görüşünü dile getirmiştir.     James, emosyona ait bilişsel deneyimin, fizyolojik deneyime sekonder ortaya çıktığını iddia etmiştir.

26 James’ e göre tehlikeli bir durum karşısında
Örneğin ; yolumuza bir ayının çıktığını varsayalım bu durumda bizde bilinçli duygu deneyimine yol açan şey ayının yaratmış olduğu korku değildir. Ayıdan kaçmaya başlayana dek korkuyu hissetmeyiz. İçgüdüsel olarak kaçmaya başlarız, bu sırada kalp ve solunum hızında artış gibi değişiklikler oluşur.

27 William James ve Carl Lange tarafından birbirinden bağımsız olarak ortaya atılan bu teori :
“Duygu yaşantılarının, kişinin çevredeki uyarıcılara yönelik kendi bedensel tepkilerini algılamasından kaynaklandığını ifade eder” Nazım'ın 'tavşan korktuğu için kaçmaz; kaçtığı için korkar' dizesiyle özetlenebilir.

28 James ve Danimarka’ lı psikolog Carl Lange nin hipotezine göre duygu durumu (yani bilinçli duygu deneyimi) korteksin fizyolojik durumumuzdaki değişiklikleri algılamasından sonra oluşmaktaydı. Bir yangın sırasında korkuya kapılırız çünkü korteksimiz kalp atışımızı, dizlerimizin titremesini ve avuçlarımızın terlemesi ile ilgili sinyalleri alır. James “ağladığımız için üzülürüz, vurduğumuz için kızarız, ürperdiğimiz için korkarız” demiştir.

29 Cannon- Bard teorisi Cannon ve Bard duyguların temelinde merkezi sinir sisteminin önemli rolünün olduğunu göstermiştir. Bu kuram duyguların talamusun uyarılmasıyla ortaya çıktığını, anlatımının ise hipotalamik yapıların işlevleriyle ilgili olduğunu öne sürer. Bir uyaran hipotalamusu uyardığında aynı anda iki işlev ortaya çıkar. Hipotalamus fizyolojik değişiklikleri ortaya çıkarır ve sinir sistemini uyarır. Kortekse sinirsel akım göndererek duyguların farkına varmamızı sağlar.

30 Schachter teorisi Stanley Schachter ve sonrasında Antonio Damassio, James ve Lange’ in teorisini biraz yumuşatmışlar ve duyguların, çevreden gelen belirsiz sinyallerin bilişsel dönüşümleri olduğunu ileri sürmüşlerdir. 1960’ larda Schachter, duyguların kortekste inşaa edildiğini vurgulamıştır. James ve Lange’ in teorisinden farklı olarak, korteks periferden gelen uyarıları spesifik duygulara dönüştürmekteydi. Yani korteks, kişinin beklentileri ve sosyal durumu ile uyumlu olarak, çevreden gelen uyarılara karşı bilişsel yanıtlar yaratmaktadır.

31

32 Duyguların Gelişimi Duyguların gelişmesi insanın
ruhsal gelişmesiyle koşutluk gösterir. Yenidoğanda ve çocukluğun ilk yıllarında haz ilkesi egemendir. Yenidoğanda temel gereksinmeler doyurulursa bir hoşnutluk duygusu yaşanır. Gereksinmelerin doyumu engellenirse bir hoşnutsuzluk duygusu yaşanır ve korku,öfke duyguları duyulur. Yenidoğanda duygusal tepkiler ayrışmamıştır ve tepkiler tüm bedenle verilir. Bunlar davranışa emme-yutma ve tükürme biçiminde yansır.

33 Ruhsal ve fiziksel gelişmeyle birlikte duygular giderek özgülleşmeye başlar; hoşnutluk gülme ve el çırpmaya, hoşnutsuzluk öfkeli sesler çıkarmayla ve yüz buruşturmayla anlatılabilir. Hoşa giden nesneler ele alınırken, hoşa gitmeyenler elle itilir. İlerleyen yaşlarda duyguların anlatımına jest,mimik,gözler,el-baş hareketleri de katılır. Duyguların gelişmesinde ve anlatımında kişilik yapısı, yetiştirilme biçimi,kültür ve toplum önemlidir.

34 Duyguların İncelenmesi
1.Öznel yaşantı düzeyi: Bir insanın bir duyguyu yaşaması salt ona özgüdür ve onun iç dünyasıyla ilgilidir. Bir insanın yaşadığı duyguları başkalarının tam olarak hissetmesi ve doğrudan bilmesi olanaksızdır. 2.Duygusal yaşantı düzeyi: Duygusal yaşantılara bazı davranışlar eşlik eder. Bir kimsenin duygularını ancak onlara eşlik eden davranışları aracılığıyla ve dolaylı olarak anlayabiliriz. Kişinin yüz ifadesi,ses tonu,beden hareketleri…..bize duyguların niteliği hakkında ipuçları verir. 3. Fizyolojik olaylar düzeyi: Duygusal yaşantılar sırasında çeşitli fizyolojik olaylar ve değişiklikler olur. Duygusal yaşantının niteliğine göre kalp atışı ve soluk alma hızında,tükrük salgısında,yüzün renginde ya da kasların kasılmasında değişiklikler olur. Normal koşullarda bu 3 düzey birbirleriyle koşutluk içinde görülür.bir duygusal yaşantı incelendiğinde bunların iç içe olduğu görülür.

35 Psikolojide incelenebilen duygu çeşitleri
Duygu, his düşünce ve davranışlarla ilişkilendirilen, zihinsel ve psikolojik durumdur. Kişiye özgü sağlık duyusunu belirleyen temel faktördür ve insanın günlük yaşamında merkezi bir rol oynar.

36 Duygu Çeşitleri Dikkat Dinginlik Duyarsızlık Düşmanlık Empati Endişe
Fanatiklik Ferahlama Gıpta Gurur Gücenme Halinden memnunluk Hayal kırıklığı Hayret Heves Hışım Histeri Hoşnutluk Hoşnutsuzluk Huzur Istırap İçine doğma İğrenme İlgi duyma İlham Acıma Aidiyet Aldırmazlık Anksiyete Annelik Arzu Aşağılama Aşk Azap Başkasının zararına sevinme Beklenti Bıkkınlık Boşluk Böbürlenme Coşkunluk Dehşet Depresyon Dikkat Dinginlik Kabullenme Kafa karışıklığı Kafaya takma Kaygı Kendine acıma Kınama Kıskançlık Kızgınlık Korku Küçümseme Mahcubiyet Melankoli Merak Merhamet Minnet Mutluluk Nezaket Nefret Özlem Panik Pişmanlık Rahatlık Rahatsızlık Sabır Sahiplenme Sempati Sevinç Sıkıntı Suçluluk Sükûnet Sürpriz Şaşkınlık Şehvet Şefkat Şüphe Tövbe Umut Umutsuzluk Utanç Utangaçlık Üşüme Üzüntü Vicdan azabı Yalnızlık

37 Haz Olumlu duygular “Haz” altında incelenir.
Haz, bir dürtü veya güdüyle ilgili hedefe ulaşıldığında veya onun doyumu sağlandığında duyulan histir.

38 Korku Olumsuz duyguların başında ise korku ve kaygı gelir.

39 Korkular deneyimler sonucu elde edilir
Travmatik yaşantı: Köpek ısırması Klasik koşullanma: Beyaz tavşan Genelleme: Beyaz tavşan Taklit: Örümcekten korkma Yaşantılar: Karanlık

40 Kaygı Korkuların bir nesnesi vardır. Neden korkulduğu bellidir.
Kaygı ise bir huzursuzluk hissi, nedeni bilinmeyen bir korkudur. Kaygılı kişi ne olduğunu bilmediği bir tehlike, felaket ve talihsizliğin beklentisi içerindedir. Kaygıda da Sempatik sistem faaliyettedir.

41 Kaygı Nasıl Oluşur? Bebeklik ve çocuklukta olan olaylar kolay hatırlanmaz. İnsan zihni istenmeyen, tehdit edici durum ve olayları bilinç altına iter. Bu durum ve olaylarla karşılaşıldığında birey, nedenini bilmediği bir huzursuzluk, bir kaygı duyar. Kaygı zihinde genelleme ile kendiliğinden oluşur. Örn: beyaz sakallı kişiler. Kaygılar fobiye kolaylıkla dönüşebilir.

42

43 Öfke Engelleme, başkaları tarafından zarara uğratılma veya uğratıldığını zannetme, haksızlığa uğrama öfkeye yol açar. Bebekte elinden biberonun alınması, gençte güdülerin engellenmesi,

44 Öfke Bedene Girdiğinde Gözlerimiz Bedenden Çıktığında Yüzümüz Kızarır
Öfke Bedene Girdiğinde Gözlerimiz Bedenden Çıktığında Yüzümüz Kızarır. MEVLANA

45 Öfke Nasıl Oluşur? Davranışın önüne fiziksel veya sözel engel koymak.
Örn: Sinema ya gitmek isteyen kıza izin vermemek. Bir kişiye duyulan öfkenin genellenmesi. Örn: Babası tarafından engellenen kızın erkeklere öfke duyması. Model alınan kişileri taklit etmek. Örn: Akran grubu

46 DUYGULARIN DAVRANIŞA ETKİSİ

47 Saldırganlık ve Sebepleri
Saldırganlık duyguların yol açtığı bir davranıştır. Engellenme: Amaca yönelik davranışlarının önlenmesi veya yavaşlatılması. Fiziksel veya sözel olabilir. Öfke: Engellenme veya engellenme korkusu öfkeye neden olabilir. Güdüleyici durum: Güdüleyici bir durum gibi işlev görür ve engellenmeyi yaratan kişi veya nesneye zarar verme güdüsü yaratır. Doyuma ulaşıncaya kadar devam eder. İçten içe sürerse düşmanlık denir.

48 Saldırganlık Sebepleri
Taklit: Akran grubu, çekirdek ailede anne veya baba rol model olarak kabul edilerek taklit edilir. Yüksek testosteron: Saldırganlığa yol açmaktadır (daha çok öğrenilmiş bir tepkidir). Saldırganlığın pekiştirilmesi: Akranları ve aile üyeleri tarafından pekiştirilen saldırgan davranışlar olumlu bir pekiştireç işlevi görür ve bu davranışlar sürdürülür.

49 Saldırganlık Sebepleri
Çatışma: Birbiriyle uyuşmayan hedeflerin, bunlarla ilgili gereksinimlerin aynı anda bulunması. Üç türdür. Yaklaşma- kaçınma: Amaç aynı zamanda hem olumlu hem olumsuzdur. Örn: Yeni bir işte kendini göstermek için bir şeyler yapmak (olumlu) başarılı olmak ister, Ancak iş çok zor ve karmaşıktır, başarısız olma olasılığı fazladır(olumsuz) bu nedenle yeni atılımlar yapmayı göze alamaz.

50 Saldırganlık Sebepleri
2. Yaklaşma- yaklaşma: İkisi de çekici iki amaç varlığı. Örn:Hafta sonu hem ailenizle pikniğe gitmek istiyorsunuz hem de arkadaşlarınızla sinemaya 3. Kaçınma- kaçınma: İkisi de olumsuz iki amaç vardır. İkisi arasında bocalar öfkelenir. Örn: Ailesinin istediği bölümde okuyacak ya da sevmediği işte çalışacak olması.

51 Duygu Kontrolü Duygu insan ve diğer canlılarla ortak olarak paylaşılan bir özelliktir. İnsanların diğer canlı türlerinden ayrılan özelliği ise duygularını kontrol edebilmesidir. İnsan duygularını zihinsel süreçleri ile kontrol altına alabilir.

52 Duyguların Sözel ve Sözel Olmayan İfadesi
Sözel İfade: Yaygın olarak kullanılan dildir. Ancak sözel ifadeler gerçek duyguları yansıtmayabilir. Ses: Çığlık; korku veya hayreti, İnleme; acı ve mutsuzluğu, İç çekme; üzüntüyü, Gülme; keyifli olmayı, Sesin titremesi; kederin, Şiddeti; Öfkenin göstergesidir.

53 Duyguların Sözel ve Sözel Olmayan İfadesi
Mimik ve jestler: Mimik yüzle yapılan, Jest ise bedenle yapılan hareketlerdir.Kişinin duygusu konusundaki bilgiyi özellikler göz ve çevresi ile ağız hareketleri verir.Bazıları tüm kültürlerde aynı olduğundan doğuştan donanımın bir parçası olduğu düşünülür. Ancak bazı mimik ve jestler kültüre özgü olmaktadır.

54 TEŞEKKÜRLER


"DUYGULAR www.smlogretmenleri.com." indir ppt

Benzer bir sunumlar


Google Reklamları