Organik Tarım.

... konulu sunumlar: "Organik Tarım."— Sunum transkripti:

1 Organik Tarım

2 İçindekiler Genel Giriş Organik Tarım Nedir ? Organik Tarımın Amacı
Organik Tarıma Tarihsel Bakış Organik Tarım – Toprak İlişkisi Tercih Edilme Nedenleri Organik Tarım Kuralları Organik Tarıma Geçiş Sorunları ve Genel Avantajları Organik Tarımın Toprak Formasyonu Üzerindeki Etkisi Organik Tarıma Uygun Olmayan Araziler Organik Tarımda Sulama Organik Tarımda Gübreleme Organik Tarımda Biyolojik Mücadele Organik Tarımda Birlikte Ekim Kuralı Ekonomik Kazanç Açısından Ekolojik Tarım Türkiye’nin Organik Tarım Potansiyeli Türkiye’de Organik Ürün Talep ve Pazarlama Potansiyeli Tarımda Sürdürülebilirlilik ve Organik Tarım Gıda Dışı Organik Tarım

3 Genel Giriş Göçebe insanın yerleşik hayata geçmesi beraberinde tarımsal faaliyetleri de getirmiştir. Binlerce yıl devam eden tarımsal uğraşlar 1880’lı yıllara kadar doğanın yasalarına ve yapısına uygun bir şekilde sürdürülmüştür. 1880’lı yıllarda; 1- Sanayi Devrimi 2-Yeşil Devrimin yaşanması tarımsal faaliyetlerin yön değiştirmesine neden olmuştur. Sanayi Devrimi ile birlikte kullanılmaya başlanan kimyasal sentetik ilaçlar ve kimyasal gübrelemeye dayanan yüksek verim artışı doğal dengeleri değiştirmiş ve bilinçsiz kullanımlar birtakım canlı formasyonlarını yok etmiş, dünya ciddi bir tehlike ile karşı karşıya kalmıştır. 20.yy’ın ikinci yarısında ortaya çıkan Yeşil Devrimle, giderek artan dünya nüfusu- nun gıda ihtiyacını karşılamak amacıyla birim alandan elde edilen ürün miktarının arttırılması hedeflenmiştir. Bu amaçla yoğun bir şekilde uygulanmaya konulan gübreleme ve kimyasal ilaç uygulamaları zamanla insan sağlığında, toprak özellik- leri ve besin maddesi dengesi üzerinde önemli bozulmalara yol açmıştır. Bununla beraber tuzlanma, çoraklaşma vs. gibi çevre sorunları da yaşanmaya başlanmıştır. Bütün bu ve bunlara benzer durumlar neticesinde alternatif bir sistem olarak ORGANİK TARIM ortaya çıkmıştır.

4 Organik Tarımın Tanımı
Çoğunlukla yöresel mevcut kaynakların kullanımıyla, ekolojik dengeyi bozmayan, toprağı ve çevreyi koruma konusunda tutucu olan bir tarım şeklidir. Ekolojik sistemde hatalı uygulamalar sonucu kaybolan doğal dengeyi korumaya yönelik, insana ve çevreye dost üretim sistemlerini içermekte olup, esas itibariyle kimyasal ilaçların ve gübrelerin kullanımının yasaklanmasıyla beraber organik ve yeşil gübreleme, toprağın muhafazası, bitkinin direncinin arttırılması, parazit ve predotörlerden yararlanmayı içeren, üründe miktar yerine kalite yükseltmeyi hedefleyen bir üretim tarzıdır.

5 Organik Tarımın Amacı Halen uygulanmakta olan tarım sistemleri neticesinde bozulan ekolojik dengeyi düzeltmek Bu dengenin bozulmasına neden olan tarımsal girdi ve faaliyetleri asgari seviyeye indirgemek İnsan sağlığına zararlı sentetik kimyasal ilaç ve gübreler ile hormon kullanımı yerine doğal preparatlar kullanmak

6 Organik Tarıma Tarihsel Bakış
2. Dünya Savaşı sonunda artan ürün talepleri, Yeşil Devrimin yaşanması, ABD’nin Marshall Planı neticelerinde birim alandan yüksek verim elde etme çabaları ve toprağın aralıksız olarak kullanımı nedeniyle verimin korunması ve arttırılması amacıyla toprak formasyonuna dışarıdan suni müdahaleleri beraberinde getirmiş, sentetik kimyasal ilaç kullanımı, suni gübreleme ve hormon ilaçlarının kullanımı artmıştır. Yağış ve sulama neticesinde toprağın derinliklerine sızan fosfor ve nitrat benzeri zararlı kimyasallar yer altı tatlı su kaynaklarına ulaşmış ve insan, evcil hayvan ve yaban hayatı gibi unsurları ciddi derecede tehdit etmiştir. Ayrıca kimyasalların toprakta birikmesi sonucu da bitki formasyonları olumsuz etkilenmiş ve ekolojik dengenin bozulmasına sebep olmuştur.

7 Pazara yönelik üretim tarzının kaçınılmaz müdahaleleri gibi görünen bu gelişmeler sonucu ortaya çıkan bütün bu olumsuz koşullar karşısında gelir düzeyi yüksek olan ülkeler başta olmak üzere birçok ülkede bilinçlenerek örgütlenen üretici ve tüketiciler, doğaya zarar vermeyen, bitki ve insanlar üzerinde zehirli etki yapmayan tarımsal ürün üretim ve tüketimini tercih etmeye başladılar. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki bu zararlı maddelerin insan sağlığına olumsuz etkilerinin tespit edilmesi üzerine doğal şartlarda yetiştirilen ürünler rağbet görmeye başlamış, bu durum üreticileri bir takım yeni arayışlara itmiş ve Organik Tarım olarak tanımlanan ziraat biçimi başlamıştır. İlk defa 1924 yılında alman Rudolf Steiner tarafından Bio-Dinamik Tarım dersleri verilmeye başlanmış, ’lı yıllarda Dr. Hans Mueller tarafından İsviçre ‘de Organik Tarım uygulamaları gerçekleştirilmiştir.

8 Bu döneme kadar Avrupa’da yürütülen birbirinden farklı bir çok çalışma tarihinde Almanya’da Uluslararası Ekolojik Tarım Hareketleri Federasyonu(IFOAM) adı altında birleştirilerek bir nizama konmuştur. 1973 yılında ise İsviçre’de günümüzde dünyanın en büyük Organik Tarım Araştırma Enstitüsü kurulmuştur yılında IFOAM Avrupa Birliği Bölgesel Grubu kurulmuştur.2001 Mayısında Kopenhag’da bu birliğin Tarım Bakanlarına Organik Tarım ve gıdaların gelişmesi için çağrıda bulunulmuştur.

9 Organik Tarım Toprak İlişkisi
Organik tarımda yalnızca üretilen ürünlerin kalitesi değil, aynı zamanda Organik Üretim yapılacak sahanın fiziksel ve kimyasal yapısı da ön plana çıkmaktadır ve belirli standartların üstünde olmak zorundadır. Başka türlü ifadesi zirai ilaç ve endüstriyel gübrelerin mevcut toprakta kullanılmamış olması gerekmektedir. Günümüzde birçok saha da bu tarzda toprağın olmayışının yanı sıra yine bazı sahalarda kimyasal ilaç ve endüstriyel gübrelerin kullanılmadığı bilinmektedir. Bu durumu düzeltmek ve kirlenmiş olan toprağı geri kazanmak amacıyla bu sahalarda uzun yıllar Organik Tarım yöntemlerine uygun zirai faaliyet sürdürülmelidir. Bu durumun en belirgin sonucu topraktaki mikrobiyal canlı faaliyetlerinin artması olacaktır. Organik Tarımda toprak yapısının iyileştirilmesi ve gübrele- nin esasını toprak organik maddesinin arttırılması oluşturmaktadır. Topraktaki canlı faaliyetlerinin artması toprak besin maddesinin ayrışmasını, doğal olarak gübre olmasını sağlamakta ve bu maddelerin yarayışını arttırmaktadır.

10 Neden Organik Tarım? Gelecek Nesilleri Korumak

11 Tarım Çalışanlarını Korumak
Enerji Tasarrufu Sağlamak Su Kalitesini Korumak Toprak Erozyonunu Önlemek

12 Biyolojik Çeşitliliği Arttırmak / Korumak
Ürünlerde Daha Zengin Bir Besin – Mineral vs. Değeri Oluşturmak Ekonomik Üretimi Hedeflemek Dar Gelirli Çiftçilerin Gelir Düzeyini Yükseltmek Kimyasal İlaç Kalıntılarından Arındırmak

13 Organik Tarım Kuralları
Kendine yeterlilik ve kapalı bir sistemin benimsenmesi gerekmektedir. Fauna ve Flora hayatını olumsuz yönde etkileyecek uygulamalardan sakınılmalı; çöp ,atık vs. gibi birikim oluşması önlenmelidir. Doğal kökenli hammadde kullanılmalıdır. Fide-tohum, fidanın ilaçsız olması. Nöbetleşe ekim yapılmalı. Baklagillere ağırlık verilmeli. Zaralılarla mücadelede biolojik yöntemler kullanılmalı. Yüksek kalitenin maksimum verimden önce gelmesi. Hormon ve büyüme düzenleyici ilaçların kullanılmaması. Toprak ve yapısının muhafazası sağlanmalı, toprak içindeki mikrobiyal canlıların yaşamını sürdürmesi engellenmemelidir.

14 Çiftlik gübresi ve kompostlar ile organik materyallerin toprağa karıştırılması suretiyle toprak beslenmelidir. Bitki korumada erken uyarı mekanizması kullanılmalı ve ekolojik çevreyle uyumlu, dayanıklı besin maddelerinin yetiştirilmesi gerekmektedir. Petrol ve türevlerinin asgari düzeyde kullanılması gerekmektedir. Enerjinin önemli kısmının güneş, rüzgar, su kaynakları vs.den karşılayabileceği gerçeği ile alt yapı çalışmaları bu yönde planlanmalıdır. Organik tarım çalışmalarında toprak kalitesini arttırmak için birçok mineral kayaçlardan, evsel atıkların organik kısımlarından, hayvansal atıklardan, tekstil artığı ürünlerin organik kısmından, deniz ürünü canlılardan, ağaç kabuğu, talaş, odun küfü gibi unsurlardan yararlanılması gerekmektedir.

15 Organik Tarıma Geçiş Sorunları ve Genel Avantajları
Tarımsal üretimde organik sisteme hemen geçiş olanaksızdır, sistemin yerleş- mesi için belirli bir zaman gerekmektedir. Dünyanın her yerinde bu uygulama- nın zorluğu sabittir. Çünkü üretimin özellikle geçiş sürecinde %10-20 arasında azalış göstermesi handikap oluşturmaktadır. Hastalıklı ve zararlı (paslı, kara lekeli, içi kurtlu) meyve oranının artma olasılığı, mevcut organik gübre ve organik pestisitlerin ihtiyacı karşılayamaması, iş gücü gereksiniminin yüksek olması(yabani ot), organik üretime geniş sahaların ayrılması zorunluluğu, organik bölge ve havza oluşturma gereksinimleri gibi birçok unsur geçiş aşamasında sorun teşkil etmektedir.

16 Genel avantajlarına gelince ;
Çevreye duyarlı bir tarım sistemi olduğundan ötürü Dünyada ve Türkiye’de büyüyen çevre sorunlarının kısmen de olsa önüne geçilebilinecektir. Organik sistemle ürün yetiştiren ülkelerin uluslararası ticaret arenasında rekabet gücünü arttıracaktır. Hem iç tüketimde hem de dış tüketimde insan sağlığını tehdit etmeyen tarım ürünleri ve hayvansal gıdalar elde edilmesine olanak tanıyacaktır. Gelişmiş ve gelir düzeyi yüksek ülkelerde geniş pazar sahası bulması, pazar fiyatlarının yüksek olması ve yakıt, suni gübre, kimyasal ilaç gibi girdiler- İnin optimum düzeyde olması nedeniyle yüksek kazanç ve maliyet tasarrufu sağlayacaktır. Anadolu’da ve dünyanın çeşitli alanlarında yakacak olarak kullanılan Hayvansal gübrelerin tarımda değerlendirilmesi sağlanacak ve bu durum hay- vancılığın gelişmesine olanak tanıyacaktır. Üreticiye garantili satış ve daha geniş pazar imkanı sağlamış olacak ve devletin destekleme giderleri azalmış olacak. Doğal kaynakların korunmasına, kullanımının azaltılmasına ve bu nedenle uzun yıllar kaynaklardan faydalanma sağlayacaktır. Yapay gübre ve sentetik kimyasal ilaçların büyük çoğunluğu dışarıdan ithal edil- diği için (bazı ülkelerde) mali giderleri ve dışa bağımlılığı azaltacaktır.

17 Organik Tarımın Toprak Formasyonu Üzerindeki Etkisi
Mikrobiyal canlı faaliyetlerinin artması Toprak içerisinde birikmiş olan zararlı kimyevi maddelerden toprağın arındırılması Toprak yapısının ve erozyona karşı direncinin korunması/ arttırılması Toprak mineral değerlerinin korunması ve arttırılması Tarımsal faaliyette sürekliliğin sağlanması gibi unsurları beraberinde getirecektir.

18 Organik Tarıma Uygun Olmayan Araziler
Ana kara yollarına 1 km veya daha yakın mesafeli tarım arazileri, Ağır sanayi tesisleri, reaktörler, hidrolik ve termik enerji santrallerine, maden işletmelerine, kentsel atıkların toplu olarak döküldüğü alanlara 3 km veya daha yakın uzaklıklardaki alanlar, Çevre kirliliğinden şüphe edilen alanlar. Buralarda organik tarım yapılıp yapılmayacağına, konu uzmanlarının incelemeleri sonunda karar verilmektedir.

19 Organik Tarımda Sulama

20

21

22

23 Organik Tarımda Gübreleme

24 Günümüzde alternatif tarım sistemlerinden biri olan organik tarımda; bitki besin maddelerinin döngüsünde ve bitki gelişiminde önemli bir faktör, topraktaki mikroorganizma aktivitesidir. Bu tarım sisteminde bitki besin maddelerinin sağlandığı yegâne kaynak olan organik gübreler topraktaki biyolojik aktiviteyi de önemli düzeylerde uyarmaktadırlar. Organik yapıdaki gübrelerin topraktaki mineral değerleri, mikrobiyal gruplar ve enzim aktivitesi üzerine etkilerine ilişkin bazı çalışmalar yapılmıştır. Reganold; organik gübre uygulamalarının toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri yanında önemli bir mikrobiyal parametre olan biyokütle miktarını da önemli düzeyde artırdığını saptamıştır. Mikrobiyal biyokütle miktarı ve aktivitesi topraktaki karbon ve diğer besin maddelerinin miktarı ve kalitesi ile yakından ilişkilidir. Organik bazlı gübreler toprağa bitki besin maddelerinin yanı sıra önemli miktarda da karbonun girmesine neden olmaktadır. Organik tarımda kullanılan gübrelerin yelpazesi son yıllarda genişlemiş ve kompost, humik ve fulvik asit, leonardit gibi organik materyallere ilave olarak içerisinde çeşitli mikroorganizma türleri, enzimleri ve yosun ekstraktları içeren gübreler ticari boyutta üretilmeye başlanmıştır

25

26 Organik Tarımda Biyolojik Mücadele
Predatör ve Parazitoitler önemli mücadele unsurlarıdır. Predatör böcekler zararlıları yemek suretiyle, Parazitoit böceklerse zararlı böceklerin karnına yumurta bırakmak suretiyle gelişimlerini durdurmaktadır. Cryptoleamus Montrozieri Leptomistix Dactylopii Trichogramma Evanescens

27 Organik Tarımda Birlikte Ekim Kuralı
Birlikte ekim birçok özelliği bakımından ekolojik tarımla bütünlük göstermekte ve onu destekleyen bir uygulama biçimidir. Bu yöntem bitki türleri bakımından çeşitlendirilmiş bir tarım tekniğidir. Dolayısıyla oluşturulan bitki çeşitliliği bazı zararlı bitki ve böcek türlerinin azalmasında etkin olmaktadır. Kimyasal ilaç ve gübrelemeye dayalı tarım uygulamaları ile yüksek oranda verim artışı sağlanırken bunların aşırı kullanımı maliyet ve çevre sorunları artmıştır. Aynı alan ve aynı zaman diliminde birden çok ürünün yetiştirilmesi anlamına gelen birlikte ekim bu olumsuzlukları azaltabilmek için önem arzetmektedir.

28

29 Aynı zamanda: Bitki formasyonlarının boş sahalarda gelişimine olanak tanımayan bir sistemdir

30 Monokültür tarım tekniğiyle yüksek verim alma isteği aşırı gübre kullan- mayı teşvik etmektedir. Oysa benzer şekilde birlikte ekim kuralında baklagil ekiminde azot fikse eden baklagiller, Diğer bitkiye ek azot kaynağı sağla- ması dolayısıyla hem kaliteli ve verimli üretim sağlanırken hemde çevreye duyarlı üretim yöntemi oluşturmakta. Ayrıca bitkilerin etkileşimi toprak verimliliği- ni etkilemektedir. Uzun yıllar aynı bitki türü ekimi yüksek oranda mineral gübre kullanı- mı gerektirmekte. Bu da toprağın çoraklaşmasına, doğal kaynak tahribatına, toprak verimliliğinin azalmasına neden ol- maktadır. Oysa birlikte ekim kuralında baklagillerin yaygın kök sistemi ve derine inen kökleri ile ulaşılamayan noktalardaki minerallere de ulaşarak gübre gereksinimi- ni azaltmaktadır. Yine üst kısımda oluştur- duğu gölge aksamı ile toprak neminin Buharlaşmasını engellemekte ve ayrıca hasattan sonra yaprak ve köklerinin çürümesi ile de tekrar toprağa organik madde iade etmektedir. Yabani ot vejetasyonunun gelişimi kısıtlanmakta ve engellenmektedir.

31 Ekonomik Kazanç Açısından Ekolojik Tarım

32

33

34 Türkiye’nin Organik Tarım Potansiyeli
Coğrafi konumun uygun, iklim ve topoğrafyanın çeşitli olması, Çok farklı Ekolojik koşulların olması, Bio çeşitliliğin ve zenginliğin fazla olması, Geniş ürün yelpazesi ve ürün çeşitliliğinin mevcut olması, Verimli tarım arazilerinin varlığı, Tarımdaki tecrübesi, Sentetik ve Kimyasal ilaçların birçok çiftçi tarafından kullanılmamış olması yada çok az kullanılmış olması, Halihazırda Anadolu’nun birçok kısmında geleneksel tarım faaliyetlerinin sürdürülüyor olması ve bu faaliyetin Organik Tarımla uygunluk gösteriyor olması Türkiye’nin organik tarım potansiyelini arttıran etkenlerdir.

35

36

37

38

39 Türkiye’de Organik Ürün Talep ve Pazarlama Potansiyeli
Türkiye’de organik tarım 1980’lı yıllarda Avrupa’dan olan talep üzerine gelişmiş ve üretimine talep edilmesiyle başlanmıştır. Üretilen organik gıdaların ihracat amaçlı olması ve ürün fiyatlarının diğer ürünlerden yüksek olması nedeniyle iç pazarda gelişim görülmemektedir.

40 Tarımda Sürdürülebilirlilik ve Organik Tarım

41 Gıda Dışı Organik Tarım
Tekstil ürünlerinde organik madde kullanımı Organik hayvan yetiştiriciliği Organik hayvansal ürün yetiştiriciliği Organik yem bitkileri yetiştiriciliği Organik zeytinle organik zeytinyağı yetiştiriciliği Mobilya ve ağaç işleri Organik ahşap ve seramik işleri vs gibi birçok sahada organik üretim yapılmaktadır.

42 KAYNAKÇA Demiryürek, K., Bozoğlu, M Türkiye’nin Avrupa Birliği Organik Tarım Politikası, OMÜ Zir. Fak. S: SAMSUN. Ölgen, M. K., Erdal, Ü., Sökmen, Ö., Turgutlu – Salihli Arasında Organik Tarım Faaliyetlerinin Toprak Üzerindeki Etkisi, Ege Coğ. Dergisi, İZMİR. Demir, H., Topuz, A., Gölükçü, M., Polat, E., Özdemir, F., Şahin, H., Ekolojik Üretimde Farklı Organik Gübre Uygulamalarının Domatesin Mineral Madde İçeriği Üzerine Etkisi, Akdeniz Ünv. Zir. Fak. Der. ANTALYA. Bakırcı, M., Türkiye’de Organik Tarımın Geleceği ve AB Müzakerelerine Etkisi, İÜ. Edeb. Fak.Coğ. Der. Sayı:13, S:67-83 İSTANBUL. Öztemiz, S., 2008, Organik Tarımda Biyolojik Mücadele, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, ADANA Gerçek, S., 2009, Su Yastıkları ve Organik Tarımda Kullanımı, HR.Ü.Z.F. Dergisi s:59-63 , ŞANLIURFA Okur, N., Kayıkçıoğlu, H.H., Tunç, G., Tüzel, Y., 2007, Organik Tarımda Kullanılan Bazı Organik Gübrelerin Topraktaki Mikrobiyal Aktivite Üzerine Etkisi, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., İZMİR.

43 Atılgan, A. , Coşkun, A. , Saltuk, B. , 2007
Atılgan, A., Coşkun, A., Saltuk, B., Antalya Yöresindeki Seralarda Kimyasal ve Organik Gübre Kullanım Düzeyleri ve Olası Çevre Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, İSPARTA Şayan, Y., Özen, N., Kırkpınar, F., Polat, M., Organik Hayvansal Üretim ve Çevre, "Türkiye t. Organik Hayvancılık Kongresi 1-4 Temmuz 2010 Kelkit" Gerçek, S.,2005, Su Yastıkları, HR.Ü.Z.F. Dergisi, ŞANLIURFA Yanmaz, R., Beşirli, G., Türkiye’de Organik Tarım Araştırmaları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ANKARA Tarhan, Ş.,2005, Tarımda Sürdürülebilirilik ve Organik Tarım, Tarım Ekonomisi Dergisi, BURSA