Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD akgul.web.tr/yazilar/ İnternet, Bilgi Topumu ve Türkiye.

... konulu sunumlar: "Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD akgul.web.tr/yazilar/ İnternet, Bilgi Topumu ve Türkiye."— Sunum transkripti:

1 Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD akgul.web.tr/yazilar/ http://akgul.bilkent.edu.tr akgul@bilkent.edu.tr İnternet, Bilgi Topumu ve Türkiye

2 15/05/2007 Bursa Uludag Bilişim Toplulugu 2 Özet İnterneti Nasıl Algılamalı ? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Yatay Sektör Olarak Bilişim Dikey Sektör olarak Bilişim Katılım, Demokrasi ve İnternet İndeksler ve Türkiye

3 İnternet’in tarihçesi 1950-1960’larda hayal edildi 1969-70 lab’te başladı 1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet)‏ 1990’lar wais, Gopher, web 1993 Mosaic, NCSA 1995 Java, ticarileşme 2000 dot.com balonu,... internet2,. web2

4 İnternet Nedir ? Bilim adamları için başladı E-kütüphane olarak öne çıktı Etkileşim, zaman ve mekanın önemi azaldı Bireysel gelişim olanakları artı Matbaa, gazete, radyo, tv Eglence ortamı, reklam ortamı ticaret ortamı Böte Kurultayı

5 5 İnterneti Nasıl Algılamalı? Ağların Ağı: 1.4+ milyar insan, 600 M makina, 170M web, 160M alan adı, 100M video, 60M blog, 120 milyar sayfa(cuil.com)‏ Kütüphane, gazete, hastane, iş yeri, eglence,... : kalıba sığmaz: yaşamın yansısı Etkileşim, zaman ve mekanın etkisi azalıyor Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici Rakipler işbirliği yapıyor: rekabirlik

6 6 İnterneti Nasıl Algılamalı-II Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması Bireysel gelişmenin önü açılıyor Etkileşim!, dağıtık küçük grupların gücü Katılım, saydamlık ortamı

7 7 Bilgi Ekonomisi ve Toplumu Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

8 8 Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten! Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş Kültür : bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler Kurumlar ve Ortam gerekir Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)‏

9 Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği Pamuk’a gen düzeyinde müdahele Üretim düzeyi: toprak, sulama Kumaşa nanoteknoloji... Kumaşın tasarımı Markalaşmak Moda, tasarım (zara )‏ Pazarlama, dağıtım, üretim

10 10 Bilgi Eko./Toplumu İndexleri Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın, Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı, Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik Özgürlükler, örgütlenme; kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)‏

11 11 E-avrupa Web.eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi” 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T” 2001'de, e-avrupa+, e2005 İ2010: growth and inclusion ABD, jp ve korenin gerisindeler

12 Bilişim... Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral,... Üretim aracı Kişisel/kurumsal verimlilik aracı Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim Elektrik gibi temel Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna Süreçtir, iş birliği ister

13 Yatay Sektör Olarak Bilişim İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!” Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)‏ Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)‏ Tarım, KOBI, turizm, için gerekli Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama e-ticaret, e-pazaryerleri Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

14 14 Dikey Sektör Olarak Bilişim Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center Elektronik, Telekom ile bütün - ICT Telekom -Media-eğlence – Internet yakın. Yatırım göreceli düşük: egitim gerek İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)‏ Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek

15 İ 15 Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik Arrow'un itirazi çözüldü İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60 Bilişim ar-ge 1/3 (.us,.jp,.kr), 1/5.eu Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var Elektrik motorlarında geçikme

16 16 Bilişim Sektörü için: Yatay rolu çok önemli Yatay için de gelişmesi gerekir Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal... Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: açık kaynak gibi

17 17 Katılım, Demokrasi ve İnternet Anti-global hareket interneti çok etkin... Dağıtık, küçük gruplar haberleşme... Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar... Kitleleri harekete geçirme (ventura, dean)‏ Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma... Strateji oluşturma, yayma ve ikna... “Long Tail !” - herkese erişim!!

18 İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu18 E-democracy Extremedemocracy.com E-democracy.org Akgul.bilkent.edu.tr Berkman center, harvard law school Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk? Cambridge, berkeley,

19 19 E-türkiye, e-devlet Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye Devletin yeniden yapılanması: e-devlet E-devlet, e-türkiye için öncü güç Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz! Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir Bu bir süreçtir Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

20 İnternet Yasakları: I “Harakiri”, “Donkişot”, “Devekuşu” Geliştirmek için çaba az ve dağınık ama Marjinal problemlere refleksel tepki DPT BDT 5/12, TK 93/33 2000-2001 RTÜK – basına kanunu tabi Adalet Bakanlığı komisyonu Bilişim Ağı.. Abartılı çocuk pornosu, temiz internet ! STK'ların cığlıkları arasında 5651 çıktı

21 İnternet Yasakları: II İnternet Yay. düzenleme ve suçla mücadele Katalog suçlar (Atatürkle ilgili)‏ Erişimi engelleme ve cevap hak. düzenliyor Yurt dışı için yargısız infaz: resen karar ver “Truva Atı” bir kanun! Tüm dünyaya “gel bana kaydol!” Uluslar arası hukuk tesis çabası. Kişisel haklar, FESK vs kapsam dışı

22 İnternet Yasakları: III Uygulama: çogunlukla yargısız infaz Korkunç adaletsiz: kitap / kütüphane Yasaklama: IP, DNS, nesne Anayasa, AIHM, temel hukuka aykırı wordpress.com da 3,5 milyon alibaba.com,B2B, devlet destekli, kepçeR Dawkins, turandıursun, anarsit,... Youtube, geocities, dailymotion, myspace Türkiye bu ayıbtan kurtulmalı

23 İnternet Yasakları: IV bt-stk.org.tr kampanya.org.tr ivhp.org.tr akgul.bilkent.bilkent.edu.tr sansuresansur.org

24 24 Son Bir kaç söz Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli Açık kaynak öncelikli, ama tek değil Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

25 Türkiye Ne durumda ? Dünya ortalaması civarında AB aday ülkelerin sonunda 40/55, 50/110, UN 56-->76/190 E-devlet hizmet türü/kalitesinde iyi, yaygınlıkta %30, 20+M 170+700M alan adı, 1.7 M bilgisayar 9M Blog/web, 26 MSN ?

26 İndeskler ve Türkiye 96-97 50/55 İnsani gelişme: 82-96 / 196, gendergap 123/190 Digital opportinity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7, ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31 ro, 32 tr 33 ru (Avrupa)‏ Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 kr Economist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9 australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 32 tr, 43 br,44 ar, 45 ro, 48 bg İnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin, Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se, 7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 tr Global comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6 us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br

27 İndeksler II UN e-goverment readiness 2008: 1 se (.9157), 2 dk, 3 no, 4 us, 5, nl, 6 kr(.8317)ş 7 a, 8 australya, 9 fr, 10 uk (.7703), 11 jp, 12ch, 13 estonya (.7600), 14 lu, 15 fi, 17 il, 19 ir, 20 es (.7228), 35 cr, 44 gr, 45 br (.5679), 50 urdun, 70 saudı (.4935), 76 (.4834)ş 182 chad

28 Türkiye-II TUIK: 30 kullanıyor, %40 duymus ama kullanmıyor, %29 hic duymamıs, farkında değil, Kırsal kesimde kadınların %10 kullanıyor Hala genis bantsız okul var: yıl başında 9000 idi (ogrenci oranı cok daha düşük)‏

29 Türkiye-Kurumsal yapı 12 nisan internetin gelişi 1995 inet-tr, turnet ihalesi 1996 sonu turnet ölü doğdu 1997 BTYK, icafe, internet Kurulu 1998 IK, ihafta, kamunet 2000-2001 (RTUK..), Şura, E-türkiye, TK 2002 yeniden yapılanma?, seçim 2003 Şubat DPT BTD, aralık icra kurulu 2004 TT tekel kalkması, 2006 özelleşme,

30 Türkiye-IV 2006 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (2006-2010)‏ 2007 5651 Sansür yasası Dagınık:DPT, Başbakanlık,TK,Türksat, tbtak Tek sorumlu ve siyasal sahiplenme yok! Serbestleşme sorunlu ! İnsan gücü planlaması yok Vergilerde dünya rekoru bizde Geri besleme yapıları yok! Gerçek bir Bilgi Toplumu Hedefi var mı?

31 Ne için kullanırlar? E-Mail ve mesajlaşma rakamsal olarak en yüksek sebep Site trafiklerinden: –Eğlenceli içerik –Oyun –Müzik –İş / İhtiyaçlar –Bankacılık –Haber –Alışveriş –Araştırma –Diğer içerikler

32 Bazı rakamlar! Türkiye’de Online Alışveriş Pazarı – 1 milyar $ ADSL Abone sayısı – 1,2 milyon(3.2M)‏ Türkiye’nin aylık toplam sayfa gösterimi – 12 milyar adet Reklam alanı olarak değerlenen sayfa oranı - % 6 Bir kullanıcının günlük ortalama sayfa ziyareti – 30 Trafiğin Yurtdışı sitelerde oluşan kısmı - % 40 Güney Kore’de İnternet penetrasyonu - % 80

33 33 Alan Adı Kendi Alan adınız olsun Adsoyad.com.tr Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr Name.tr tel.tr Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)‏.tv.tr.fm.tr medya.tr

34 84850 67nom1167 Name 26Bbs4266K12 8Tel168İnfo3586Gov 13Dr1 218 Bel3247Org 990Av268Biz6962Gen 8Mil191Edu3285web 148Pol169Net59064com Nisan 2007 toplu

35 35 web önerileri: Enformasyon/hizmet önemlidir ! Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü. Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)‏ Navigasyon... Kurumsal bütünlük İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün

36 Tarama motorları Google, scholar.google, maps.google, print.. Acik-erisim, creative commons Meta search, A9, de.li.cious, Firefox Search tools Wikipedia, free dictionary, webmaster, yahooligans Wikipedia, yahooligans, netscout

37 Bazı Web adresleri Wikipedia, tr.wikipedia.org Yahooligans – k12 Netscout Dizin servisleri: directory.yahoo.com Directory.google.com, opendirectory E-posta listeleri Wiki, blog, rss!

38 38 Sorular Teşekkür ederim akgul.web.tr/yazilar/ Akgul-duyuru, k12 akgul@bilkent.edu.tr

39 39 Son Bir kaç söz-böte işin başındayız zenginleştirici bir camia var olanaklar çok....