ŞANTİYE ORGANİZASYONU VE İŞGÜCÜ GÜDÜLEMESİ 1.     Organizasyonda; Ortak hedef İş ve işlevlerin belirlenmesi Bireylerin seçilmesi, İş ve.

... konulu sunumlar: "ŞANTİYE ORGANİZASYONU VE İŞGÜCÜ GÜDÜLEMESİ 1.     Organizasyonda; Ortak hedef İş ve işlevlerin belirlenmesi Bireylerin seçilmesi, İş ve."— Sunum transkripti:

1

2

3

4

5

6

7

8 ŞANTİYE ORGANİZASYONU VE İŞGÜCÜ GÜDÜLEMESİ
1.     Organizasyonda; Ortak hedef İş ve işlevlerin belirlenmesi Bireylerin seçilmesi, İş ve işlevlerin benzer niteliklerine göre bireylere dağıtılması Bireylerin iş ve işlevlerini yerine getirmesi için yetkilendirilmesi Bireyler, iş ve işlevler arasında koordinasyon belirlenmelidir. 2.     Organizasyonda yer alan her birey, projenin genel hedeflerini ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için kendilerine düşen payı (bireysel hedefleri) bilmelidir. İş ve işlevler 3.     Organizasyon yapısı, projenin kapsadığı iş için öngörülen planlama, uygulama ve kontrol sistemleri ile uyumlu olmalı, bu nedenle öncelikle bu sistemler (Yapım yöntemleri) belirlenmelidir. 4.     Yapım yöntemine göre planlama, uygulama ve kontrol sistemlerini içeren iş ve işlevler belirlenmelidir.

9 Bireyler 5.     İşin yürütülmesi için gerekli olan iş ve işlevler belirlendikten sonra, bunlar gruplandırılarak, bu fonksiyonları yerine getirecek kişi, birim ve bölüm  profilleri  oluşturulmalıdır. 6.     Gruplandırılmış iş ve işlevler için harcanacak zaman belirlenmeli, buna göre eleman sayıları ve gerek duyulacağı zaman saptanmalıdır. 7.     Kişilerin mesleki eğitim ve tecrübeleri yaptıkları işe uygun olmalıdır.    İş ve işlevlerin benzer niteliklerine göre bireylere dağıtılması 8.     Çalışanların görev, sorumluluk ve yetkilerinin neler olduğunun saptanması, görevlerin birbiriyle olan sınırlarının ve bağlantılarının çizilmesi, görev-sorumluluk arasında dengeli bir dağılımın sağlanması amacıyla görev tarifleri  yapılmalı ve uygulanmalıdır. 9.     Personel görev tariflerinde bir personele üstesinden gelemeyeceği iş yükü verilmemelidir. 10.   Personelin görev tariflerinde belirlenen işler ve harcanan zaman denetlenmeli, bazı işlere öngörülenden fazla zaman ayrılmasının diğer işleri aksatması önlenmelidir 11.   Organizasyonda her işin tek sorumlusu olmalı, hiç bir fonksiyon sahipsiz kalmamalıdır. 12.   Personelin yetki ve sorumlulukları hiçbir soruya ve yoruma neden olmayacak açıklıkta ve netlikte tanımlanmalı, herkese sorumluluğu oranında yetki verilmelidir. 13.   Personele yaptıkları işi sürükleyip götürebilecek yetkiler verilirken, yetki kullanımları denetlenmelidir.

10 Bireyler, iş ve işlevler arasında koordinasyon
14.   Şantiyede;  Bilgi, Talimat, Haber akışının şekil ve niteliği, diğer bir deyişle, birim ve birimler arası iletişim, ve şantiyede geçerli olacak yönetim tarzı ve anlayışı belirlenmelidir. 15.   Şantiyede koordinasyon için kullanılacak iletişimin şekli ve niteliği belirlenmelidir. 16.   Düzenli periyodik iletişim gerektiren hususların; Planlamaya uygulamaya bilgi aktarımı, Planlamanın, uygulamaya bilgi aktarımı, Metraj bölümünün sahaya ve planlamaya bilgi aktarımı, Dizayn ofisinin uygulamaya bilgi aktarımı, Uygulama bölümünün sözleşme yönetimi bölümüne bilgi aktarımı, Muhasebe ve hakediş bölümleri arası bilgi aktarımı (Taşaron hakedişlerindeki avans, ihzarat kesintileri ), zamanı,  şekli ve bu konudaki sorumluluklar tanımlanmalı, bu hususlar kişilerin görev tariflerinde de yer almalı  ve denetlenmelidir. 17.   Takım üyeleri arasında açık iletişim sağlanmalıdır. 18.   Şantiye içi koordinasyon, bireysel ve proje hedeflerine ilişkin performansın değerlendirilmesine imkan sağlamalıdır. 19.   Programa göre işin durumunun değerlendirildiği, bu değerlendirmeye göre aksaklıklar ve ihtiyaçların belirlendiği, hedeflerin tekrar gözden geçirileceği ilgili kısım şeflerinin tam katılımı ile oluşturulacak şantiye toplantıları düzenlenmelidir. 20.   Yapılan toplantılarda alınacak kararlar tüm personele ulaştırılmalıdır. 21.   Toplantı gündemi, toplantı öncesi  belirlenmeli ve toplantıya katılacaklara bu gündem önceden verilmelidir.

11 22.   Toplantıların şantiyedeki çalışmaya engel olmayacak zamanlarda yapılmasına dikkat edilmelidir.
23.   Her toplantıda bir önceki toplantıda alınan kararların ne şekilde uygulandığı değerlendirilmelidir. 24.   Toplantı notları tarih sırasına göre düzenli olarak saklanmalıdır. 25.   Şantiyede ortak duyuruların yapılacağı bir duyuru panosu bulunmalıdır. 26.   Şantiyenin görünür bir yerine çalışanların istek ve şikayetlerini bildirebilmelerine imkan sağlayacak bir kutu konmalıdır. Dökümantasyon 27.   Şantiyede, döküman endeksleme sistemi oluşturulmalı ve çalışma dosyasından başlayarak arşiv dosyasına kadar dosyalama, güncelliğin takibi, ilişkilendirme, yönlendirme, referans verme ve sistemli arşivleme işlemleri düzenli bir şekilde yapılmalıdır. 28.   Yönetimin şantiye için belirlediği hedeflerin düzenli bir şekilde dökümante edilerek tüm çalışanlara iletilmesi sağlanmalıdır. Personele sağlanan imkanlar 29.   Personele sağlanacak imkanlar çalışanlar arasında huzursuzluğa yol açmayacak şekilde belirlenmelidir. 30.   Şantiye çalışanlarının ihtiyaç duyduğu eğitimler saptanmalı ve buna bağlı bir eğitim planı hazırlanmalıdır.

12 İşe yeni girişler ve işten ayrılmalar
31.   Planlama çalışmaları gözönünde tutularak personel takviyesi veya azaltılmasına ilişkin çalışmalar işin hızını ve maliyetini etkilemeyecek şekilde yürütülmelidir. 32.   Herhangi bir veya birden çok personelin işten ani ayrılması durumunda işlerin aksamadan devam edebilmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. 33.   Yeni işe başlayanlar  için oryantasyon programları düzenlenmelidir. Diğer 34.   Şantiye organizasyonu yapılırken, teklifte düşünülen organizasyon yapısı ve personel sayısı da dikkate alınmalı, farklı bir yapılaşma oluyorsa gerekçeleri açıklanmalı ve teklif grubuna geribildirim yapılmalıdır. 35.   Fazla mesaiye neden olan işler belirlenmeli ve fazla mesainin gerekliliği değerlendirilmelidir. 36.   Fazla mesai çalışmaları kontrol edilmelidir.

13 37.   İşin yapısı gereği bir süre için boşa çıkacak elemanların (örneğin işin durması, kış mevsimi  vb.) şantiye içi veya dışında nasıl  değerlendirileceği planlanmalıdır. 38.   Yıllık izin başvuruları önceden yapılmalı, izine gidecek çalışanın yerine görevlendirilecek personel belirlenmeli, izinler şantiyedeki işleri aksatmamalıdır. 39.   Çalışma ortamının fiziksel şartları çalışmaya uygun olmalıdır. (Isıtma, havalandırma, aydınlatma vb.) 40.   Çalışanlar arasında çatışmalar yaşanmamasına dikkat edilmelidir. 41.   İşe geliş ve gidiş saatlerine tüm personelin titizlikle uyması sağlanmalıdır. 42.   Tüm çalışanların maliyet ve zaman bilinciyle kaynakları etkin ve ekonomik biçimde kullanabilmeleri sağlanmalıdır. 43.   Belirli zamanlarda şantiye yönetiminin çalışanlar arasındaki arkadaşlık bağlarını olumlu yönde geliştirmek amacıyla iş dışı toplantılar düzenlemesinde fayda vardır.

14 İNŞAAT PROJELERİNDE ALT YÜKLENİCİ (TAŞERON) YÖNETİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
İşe  Başlatma   1.     Alt yükleniciler sözleşmeleri yapılmadan işe başlatılmamalı, sözleşmesi yapılanların sözleşmelerinde belirtilen tarihlerde işe başlamaları temin edilmelidir.  Uzman ekip performans değerlendirmesi  2.     Alt yüklenicilerin birim fiyat analizi, sahada yaptığı fiili imalat verilerine göre kontrol edilmelidir. Bu kontrol neticesinde, •      Alt yüklenicinin çok verimli çalıştığı (fiyat makül, yüksek kapasiteli çalışma), •      Birim imalat fiyatının yüksek olduğu  (pahalı iş yaptırma), •      Alt yüklenicinin verimsiz çalıştığı (yarım bırakma, fiyat artışı isteme riski) •      Birim imalat fiyatının düşük olduğu (yarım bırakma, fiyat artışı isteme riski), sonucu ortaya çıkabilir. 3.     Alt yükleniciler bazında iş programları hazırlanmalı, bu programlarda aynı mahaldeki alt yüklenicilere ait işlerin kesişme noktaları çok iyi belirlenmelidir. 4.     Alt yükleniciler arasında imalat sahası teslimi yapılmasının şartları ve kuralları kesin ifadelerle belirlenmelidir. 5.     Alt yüklenici aylık değerlendirme raporu hazırlanmalı, alt yükleniciler bazında iş programı plan-fiili, fiziksel ilerleme plan-fili mukayesesi yapılmalıdır.

15 6.     Bir alt yüklenicinin yaptığı işin başka bir alt yüklenicinin işini geciktirmesine izin verilmemelidir. 7.     Alt yüklenicilerden günlük çalışan işçi sayısı ve yapılan iş miktarına ilişkin raporlar alınmalıdır. 8.     Alt yüklenici personel sayısı, yemek ve saha puantajlarından da teyit edilmelidir. 9.     Alt yüklenici kadro durumu, iş programı ve kapasitelerine göre irdelenmeli, yetersizlik görülürse önlem alınmalıdır. 10.   Alt yüklenicinin kendi personelini kontrol-refakat etme konusundaki yeterliliği kontrol edilmeli, yetersizlik görülürse gerekli önlemler alınmalıdır.  Alt yüklenicilerin malzeme tedariki  11.   Alt yüklenicinin devam eden işlerinin kalan kısmı için kullanılacak malzeme miktarı hesap edilmeli, malzeme eksikliği nedeniyle işin aksaması engellenmelidir. 12.   Malzeme alt yüklenici tarafından temin ediliyorsa, alt yüklenicinin malzeme stokları ve siparişleri  takip edilmelidir. Fire kontrolü 13.   Malzeme yüklenici tarafından temin ediliyorsa fire oranları konmalı ve fireli malzeme tanımı yapılmalıdır. 14.   Alt yüklenicilere verilen malzemelerin fire oranları kontrol edilmelidir. 15.   Alt yükleniciler belirlenmiş fire oranlarının üzerinde fire ile çalışıyorlar ise sözleşmelerinde belirtilen cezai yaptırımlar uygulanmalıdır.

16 Fiyat Artışları   16.   Sözleşmede belirtilen fiyatın dışında bir fiyat uygulamasına çok özel koşullar dışında gidilmemelidir. 17.   Alt yüklenicilerin fiyat farkı, fiyat artışı gibi isteklerinde; hak etmedikleri parayı mı almayı düşündükleri, işi bilmemekten mi zarar ettikleri, gerçekten fiyatlarının o günkü koşullara göre düşük olmasından ya da düşük kalmasından mı zarar etmekte oldukları iyi etüt edilmelidir. 18.   Alt yüklenicilerden ihale edilmiş iş analizleri bazında iş programı istenmeli,  iş programındaki limitleri doldurmayan alt yüklenicilerin birim fiyatları artırılmamalıdır. 19.   Alt yüklenicilerle yapılan tüm fiyat tespitlerinde bütçe fiyatları ile mukayese yapılmalıdır. 20.   Yapılan fiyat artışları için ek protokoller hazırlanıp, onaylanmalıdır. 21.   Alt yüklenicilerle yapılan fiyat artışı protokollerinde işin tarifine sadık kalınmalı, işin tarifi değişiyor ise yeni fiyat tespiti yapılmalıdır. İmalat kalitesi ve işin kabulü 22.   Kaba işlerde alt yüklenicinin kullanacağı kalıp cins ve kalitesi imalat aşamasında kontrol edilmelidir. 23.   Birbiri peşi sıra yapılacak işlerde, işlerinin kesin kabulüne dikkat ve önem verilmelidir. Örneğin : duvar sıva işi, daha önce duvar işini yapan alt yüklenicinin düzgün bir yüzey teslim etmemesi nedeni ile daha kalın bir sıva yapılmasını gerektirebilir.

17 24.   Kabulde kusurlar dikkatle tespit edilmeli, ilgili alt yüklenicilere düzelttirilmeli veya kusurlardan doğacak masraf  hakedişlerinden kesilmelidir. 25.   Alt yüklenicilerin yaptığı işlerin yüklenici kontrolü dışında gerektiğinde idarenin de onay ve kabulü şart koşulmalıdır. 26.   Alt yüklenicilerin birbirlerinin yaptıkları imalatlara hasar vermeleri engellenmeli, bu hususta alt yükleniciler sözleşmeleri doğrultusunda sorumlu tutulmalıdır. Cezai yaptırımlar 27.   İşi yarım bırakan alt yükleniciler varsa sözleşmelerinde belirtilen yaptırımlar uygulanmalıdır. 28.   İşe sözleşmelerine göre başlamaları gereken tarihte kendi ihmallerinden dolayı başlamayan alt yüklenicilere, sözleşmelerinde belirtilen yaptırımlar uygulanmalıdır. 29.   Alt yüklenicilerden kaynaklanan iş gecikmelerinde, bu tip gecikmeler için sözleşmelerinde belirtilen yaptırımlar uygulanmalıdır. Garanti ve Kesintiler 30.   Alt yüklenicilerden teminat mektupları zamanında alınmalıdır. 31.   Alt yüklenicilerden yeterli avans ve iş bitim garantileri alınmalıdır. 32.   Avans, teminat kesintileri zamanında ve sözleşmeye uygun olarak yapılmalıdır.

18 Hakediş ve  Ödemeler 33.   Alt yüklenicilerin hakedişleri,  sözleşmelerinde tanımlı zamanda yapılmalıdır. 34.   Alt yüklenici ödemesi sözleşme ve hakediş ile uyumlu olmalıdır. 35.   İşin  yerinde ölçüm metodu alt yüklenici sözleşmesinde belirlenmeli, hakedişe giren miktar tespitinde sözleşmede belirtilen ölçüm metodu kullanılmalıdır. 36.   İşini tamamlayan alt yüklenicinin kabulleri yapılıp en kısa sürede kesin hesapları tamamlanmalı, işin genel kabulüne kadar beklenmemelidir. 37.   Kesin hesabı yapılmadan alt yüklenicinin nakdi teminatı iade edilmemelidir. Dikkate  Alınacak  Diğer Hususlar 38.   Sözleşmelerinde belirtilen iş miktarı artış oranları aşıldığında uzman ekipler için ek protokoller hazırlanmalıdır. 39.   Uzman ekibe mümkün olduğu nispette yevmiyeli iş verilmemelidir. 40.   Şantiyede aynı iş için farklı uzman ekiplere farklı fiyatlar oluşturulmamalıdır. 41.   Uzman ekibin işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin sorumlulukları titizlikle denetlenmelidir.

19 İNŞAAT PROJELERİNDE TAŞERONA İHALE EDİLECEK İŞLERDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Taşeron Tedarik Programı 1.     Taşeron tedarik programı hazırlanmalı, ihaleler bu program çerçevesinde yapılmalıdır. 2.     Taşeron tedarik programı, iş programı ile uyumlu olmalıdır 3.     Birbirine yakın ve sorumlulukları birbiri ile ilgili işler mümkün olduğunca aynı paket altında toplanarak, aynı taşerona ihale edilmelidir. Teklif İsteme Hazırlığı 4.     Toplanacak tekliflerin değerlendirilmesinde de kullanılmak üzere, birim fiyat analizleri önceden yapılmalıdır. 5.     Birim fiyat analizi, birim imalatın üretilebilmesi için kullanılan kaynakların nitelik ve miktarlarının ayrıntılı dökümünü ve rayiç bedellerini içermelidir. 6.     İhale edilecek işler için ihale dosyası hazırlanmalı, ihale dosyasında, sözleşme taslağı, teknik şartname, projeler, fiyat tarifleri ve miktarları, iş programı bulunmalıdır. 7.     Teklif istenecek firmalar belirlenmelidir. 8.     Teklif istenecek firmaların, firma olarak faaliyet süreleri bilinmelidir. 9.     Teklif istenecek firmaların halen taahhüdündeki işler bilinmelidir. 10.   Teklif istenecek firmaların daha önce tamamlamış olduğu işler bilinmelidir. 

20 Teklif İsteme ve Değerlendirme
11.   Taşeronlardan teklif istenen işin ihale dosyasında, sözleşme taslağı, teknik şartname, projeler, fiyat tarifleri,  miktarları ve iş programı bulunmalıdır. 12.   Teklif istenecek iş iyi tarif edilmeli, işin toplam miktarı doğru verilmeli iş miktarının teklif birim fiyatını etkileyeceği unutulmamalıdır. 13.   Taşeronlardan sadece birim fiyat teklifleri alınmamalı, birim fiyatların analizi de  istenmelidir. Bu çalışma taşeronların birim fiyat mukayeselerinin daha sağlıklı olarak yapılmasına imkan vereceği gibi, işin kapsamı ve teknik şartnamesi konusunda yanlış anlamaları da ortadan kaldıracak, ayrıca taşeronun işi analiz edebilme, dolayısıyla beklenen düzeyde yerine getirme becerisi de bir anlamda  değerlendirilmiş olacaktır. 14.   Taşeronlardan istenen tekliflerde, taşeronun işini yönetme, kontrol etme ve bu hususlar için eleman tahsisi konusu üzerinde de durulmalı, kısaca taşeronun iş yapma yöntemi ve işe yaklaşımı  hakkında bilgi istenmelidir.  15.   Yeterli sayıda firmadan teklif alınmasına dikkat edilmelidir. 16.   Teklif alınan firmalarla ilgili karşılaştırma tabloları hazırlanmalı, karşılaştırmanın aynı baz ve şartlarda yapılmasına dikkat edilmelidir. 17.   Teklif alınan firmalar için hazırlanan karşılaştırma tablolarında taşeron seçim nedeni belirtilmelidir.

21 18.   Taşeron fiyatlarının aynı mertebelerde olması halinde, rekabet unsurlarından yararlanılmalı, ancak maliyet ve piyasa fiyatlarının altına inme konusunda taşaronlar zorlanmamalıdır.  19.   İhale edilen işin maliyeti bütçe fiyatlarına göre mukayese edilmelidir. Sözleşme 20.   Taşeronlar için tip sözleşmeler hazırlanmalıdır. 21.   Yapılan sözleşmelerde, işverenle yapılan sözleşmedeki bütün şartlar göz önünde tutulmalı, tüm sorumlulukları her zaman taşerona devretmek mümkün olmasa bile, öncelikle işlerin teknik şartları, ödemeler, işin yapılma süresi, ikmal tarihi, sorumluluklar ve şantiyedeki düzenin sağlanması ile ilgili kurallar unutulmamalıdır. 22.   Ayrıntılı iş programı yapılarak bütün işlere ait taşeron sözleşmelerinde işe başlama, gelişme ve işin sona erme tarihleri tespit edilmelidir. Bu iş programı taşeron sözleşmelerinde yer almalı,  taşeron imalatları arasındaki geçiş noktaları net olarak belirlenip, iş programı taşeronlar arasındaki sorumluluğu da ifade etmelidir. 23.   Malzeme işveren tarafından temin ediliyorsa, sözleşmelerde fire oranları konmalı ve fireli malzeme tanımı yapılmalıdır. 24.   Taşerondan yeterli avans ve iş bitim garantileri alınmalıdır. 25.   Taşeronun sözleşmedeki iş süresi ve zaman dilimi iş programı ile uyumlu olmalıdır. 26.   Şantiyede aynı iş için farklı taşeronlara farklı fiyatlar oluşturulmamalıdır.

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32 İNŞAAT İŞLERİNDE TEKLİF VERİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Teklif Verilmeden Önce Göz önünde Bulundurulması Gereken Konular 1.     Müşterinin maddi imkanları (kredisi, finans gücü vb), piyasa imajı, daha önce yaptırmış olduğu işlerde problemlerle karşılaşılıp karşılaşılmadığı araştırılmalıdır. 2.     İşin ödeneğinin ne kadarlık kısmının ayrıldığı öğrenilmelidir. 3.     İşin daha önce ihale edilip edilmediği, edilmiş ise iptal nedeni öğrenilmelidir. 4.     Hangi firmaların bu işe ilgi duyduğu, ya da katıldığı öğrenilmelidir. 5.     İşin teşvik ve diğer mevzuatlar yönünden avantajları araştırılmalıdır. 6.     İş yurt dışında ise, ülkenin ekonomik ve siyasi durumu araştırılmalı, yurt içinde ise ekonomik ve siyasi  beklentiler dikkate alınmalıdır. 7.     İşin alınış amacı ve kazanç öngörüleri belirlenmelidir (sadece kar, referans, prestij, ekipman ve/veya kadro değerlendirme vb.). İklim, Zemin Ve Çevre Koşullarının Etüd Edilmesi 8.     Teklif öncesi iş yeri (yapı mahali) görülüp incelenmelidir. Bu incelemede; - iş yerinin imar, ruhsat alma durumu - iş yerine ulaşım (yollar ve kapasiteleri)

33 - bölgenin güvenlik koşulları
- yöre halkının projenin yapımına yaklaşımı - yerel taşaron ve imalatçıların projeye yaklaşımı - işin çevreye rahatsızlık verme ihtimali, - işverenin mesai saatleri sonrasında çalışmaya izin verip vermeyeceği - iş yeri şehir içinde ve trafiğin yoğun olduğu bir yerde ise ağır taşıtların trafikteki izin süreleri - malzeme temin ve şantiyeden  çıkacak nakliyelere ilişkin olası problemler - topografik durumdan kaynaklanacak güçlükler - elektrik, su, vb. temini. etüd edilmelidir. 9.     Yapilacak inşaatın bulunduğu bölgede hangi hava ve iklim koşularının mevcut olduğu öğrenilmelidir. 10.   Yılın ne kadarlık süresinde hava koşullarının çalışmaya müsade etmeyeceği yaklaşık olarak hesap edilip teklif çalışmaları esnasında bu süreler dikkate alınmalıdır. 11.   Olumsuz iklim koşullarının sadece yapılacak imalata değil malzeme ve ekipman sevkiyatına da etki edeceği göz önünde tutulmalıdır. 12.   İklim koşulları, imalat sürecine olan etkisi dışında, doğurabileceği ilave maliyetler (betonun donmasına karşı kullanılacak katkılar, şantiye içi yollar için alınacak önlemler, ısınma maliyetlerindeki artışlar) açısından da değerlendirilmelidir.

34 13.   Yapılacak inşaatın bulunduğu bölgenin jeolojik faktörleri konusunda araştırma  yapılmalıdır.
14.   Zemin etüdü yapılmalı, zemin şartlarındaki olumsuzlukların yaratabileceği olası ek maliyetler tetkik edilmelidir. 15.   İşin metrajlarının çıkarılabilmesi için gerekli tüm proje ve detaylar temin edilmeli,  işin teknik şartnamesi  titizlikle incelenmelidir. 16.   Projelerde ve imalat bünyesine girecek malzeme ve ekipmanlarda,  hangi yerel standart ve uygulamaların kullanıldığı  öğrenilmelidir. 17.   İş götürü bedelli ise, götürü bedel hesabına baz teşkil eden sözleşme metrajı, mümkünse tüm iş analizleri bazında detaylı olarak çıkartılmalıdır. Malzeme Temini 18.   Teklif bedeli tespitinde, malzeme spesifikasyonları, marka, standart, ihzarat alma durumu gibi malzeme konusundaki sözleşmesel sınırlama / esneklikler dikkate alınmalıdır. 19.   Yerel olarak temin edilebilecek malzemeler ve imalat için uygunlukları araştırılmalıdır.  20.   Yerel satın alma veya ithal etme maliyetleri bulunmalı ve mukayese edilmelidir. Bazı  projelerde yerel satın almada vergi olup, proje gümrük muafiyetine sahip olabilir. 21.   Gerekli malzeme miktar ve tutarları fire ve zaiyat oranları dikkate alınarak hesaplanmalıdır.

35 Kullanılacak Ekipmanlar
22.   Ekipmanın hangi koşullarda, nasıl temin edilebileceği araştırılmalıdır. 23.   Yerel ekipman fiyatları öğrenilmelidir. Başka bölgelerden ekipman getirilmesi gerekiyorsa nakliye ve gümrük masrafları göz önünde tutulmalıdır. 24.   Ekipmanın temin edilme yerine göre ekipman maliyeti yanında, nakliye, gümrük ve kur değişimleri gibi faktörlerde göz önünde bulundurularak toplam maliyet hesaplanmalıdır. 25.   Uzun nakliye süreleri ve yüksek nakliye maliyeti nedeni ile yedek parça ihtiyaçları da dikkate alınmalıdır. İşçilik 26.   İnşaatın yapılacağı bölgedeki işçilik bedelleri öğrenilmeli, özellikle yurt dışı işlerinde tecrübeli işçi bulma imkanları da araştırılmalıdır. 27.   Yerel işçi  verimliliği öğrenilmelidir. 28.   Taşaronlara yaptırılacak işlerin bedelleri hakkında farklı taşaronlardan fiyat alarak araştırma yapılmalıdır. 29.   İş programına gore işçiliğin en fazla olduğu dönemdeki iş gücü gereksinimi hesaplanmalıdır. Bu iş gücünün barınma ve konaklama ihtiyaçlarının karşılanması gerekliliği ve karşılanacak hizmetlerin neler olması gerektiği araştırılmalıdır.

36 İnşaat Ekipmanları 30.   İşin gerektireceği ekipmanların miktar ve niteliği belirlenmeli, ayrıca işin yapılacağı yerdeki ekipman temin ve kiralama imkan ve maliyetleri araştırılmalıdır. 31.   Dışardan ekipman getirilmesine ihtiyaç duyulup duyulmadığı belirlenmeli, gümrük yükümlülükleri araştırılmalıdır. 32.   İş bitiminde ekipmanların nasıl değerlendirileceği ve bu konuda kısıtlamalar olup olmayacağı  araştırılmalıdır. Proje Yönetim Kadroları   33.   Hangi kadroların yerel veya firmanın kendi kadroları ile doldurulacağı kararlaştırılmalıdır. 34.   Çalışanlar için nasıl bir yaşam ve çalışma koşulu sağlanacağı, ( konteyner, kamp, ev, vb ) ve maliyetleri belirlenmelidir. İşin Programlanmasına Yönelik Çalışmalar 35.   Mobilizasyonun ne kadar süreceği hesaplanmalıdır. 36.   Ekipman nakliye sürelerinin  programa olan etkileri hesaplanmalıdır. 37.   Hazırlanacak programda iklim koşulları dikkate alınmalıdır. 38.   Yerel işçilik veriminin, çalışma saatlerine ilişkin yükümlülüklerin, kültürün, inanç ve inanışların,  iş gücü eğitim seviyesinin  programı ne şekilde etkileyebileceği araştırılmalıdır.

37 Malzeme Ve Ekipman Nakliyesi
39.   İşin yapılacağı bölgeye göre nakliye bedelleri öğrenilmelidir. 40.   Nakliye bedelleri araştırılırken mesafe miktarı ile birlikte, bölgenin topografyasından ve iklim koşullarından kaynaklanacak ulaşım zorlukları, bölgedeki güvenlik sorunları, gümrükten kaynaklanabilecek problemler de dikkate alınmalıdır. 41.   Gümrük çıkış izinleri  için gereken  ücretler öğrenilmelidir. 42.   Nakliye sigorta bedelleri öğrenilmelidir. Ödemeler 43.   Ne kadarlık bir ön nakit  harcamasına ihtiyaç olacağı belirlenmelidir. 44.   Eğer ödemeler resmi makamlarca yapılacaksa, hakedişlerin onayı ve tahsilatı için ne gibi aşamalardan geçileceği ve bunun ne kadar süre alacağı araştırılmalıdır. 45.   İdarenin kredi ile finanse ettiği işlerde idarenin KDV ödemesini nasıl finanse edeceği öğrenilmelidir. 46.   Ödemelerin yapılacağı para birimi öğrenilmeli, kur dalgalanma veya  kurları etkileyebilecek yerel politikalarına ilişkin riskler araştırılmalıdır.

38 Yerel Vergiler 47.   Yurt dışındaki işlerde ülkenin vergi, iş ve çalışma yasaları ile ilgili bilgiler öğrenilmelidir. 48.   Çalışılan ülkede, projeye uygulanacak vergiler (emlak, satış, kdv vb.) araştırılmalıdır. Proje  Finansı  49.   Proje finansının belli ülkelerden, belli oran veya tutarlarda satın alma gerektirip gerektirmeyeceği öğrenilmelidir. Kaynaklar  50.   Projenin başarılı ve sorunsuz bir şekilde ilerlemesi için şirketin tanıtımı ve bilgi almak amacı ile iş yapılacak ülkenin resmi ticaret departmanları ve  yerel otoriteler ile irtibat kurulmalıdır. 51.   Müşteri, yükümlülüklerini yerine getirmez, projeyi iptal eder, ödemeleri yapmaz veya yerel taşeronlar ile sorunlar yaşanırsa, ne gibi yasal kaynaklardan yararlanılabileceği araştırılmalıdır. 52.   Yerel muhasebe, vergi, ve ticari konularda danışmanlık firması, muhasebe firması  gibi kişi veya kuruluşlardan destek alınması  düşünülmelidir.

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52 İNŞAAT PROJELERİNDE MALİYET KONTROLÜ ÇALIŞMALARI
Proje Geliştirme  Aşamasında Maliyet Kontrolü 1.     Projelendirmede gereksiz malzeme kullanımı ve detaylar, işin başında yapılan gereksiz maliyet artışıdır. Bu nedenle özellikle götürü bedelli işlerde sözleşme ve şartname gereklerinden fazla malzeme ve işçilik kullanılmasına neden olacak sistem ve detaylardan kesinlikle kaçınılmalıdır. 2.     İşe başlamadan önce projelerin en ince detayına kadar hazırlanmış olması, uygulamada gereksiz maliyet oluşumlarını büyük ölçüde engeller. Bu nedenle projelerin tüm detayları ile uygulamaya yetişmesi temin edilmelidir. 3.     Proje değişikliklerinin mali boyutunun  gelir ve gider açısından sonuçları  mutlaka analiz edilmelidir. 4.     Projeye yönelik maliyet kontrol imkanlarının işin ilerlemesine paralel olarak azaldığı unutulmamalıdır. Uygulama Aşamasında Maliyet Kontrolü *- Alt müteahhitler ve maliyet kontrolü       Alt müteahhit maliyetlerinde, maliyet kontrolü yapabileceğimiz en önemli safha,  işin rekabet koşulları da dikkate alınarak ihale edilmesi,  fiyat artışları için izlenecek politikaların doğru belirlenmesi ve sözleşmeye yansıtılması, iş başladığında ise  sözleşme koşullarının takibi ve uygulamasıdır.

53 5.     İhale edilecek işin birim fiyat analizleri hazırlanmalıdır.
6.     Alt müteahhitlerin teklif birim fiyatlarının analizi istenmeli, alt müteahhitlerin analizleri mukayese edilerek, fiyatlarının doğruluğu irdelenmelidir. 7.     Özellikle tasarımı ve yapımı birlikte ihale edilen işlerde (elektrik,mekanik gibi) tasarımın, optimum olduğu teyid edilmeli, alt müteahhidin iş miktarını veya hacmini artırmak için dizayn çalışmasında gereksiz uygulamalara gidebileceği dikkate alınmalıdır. 8.     İşe ilişkin işverene karşı risklerin mümkün olduğu ölçüde alt müteahhitlere aktarılmasına dikkat edilmelidir. *- Malzeme alımları ve maliyet kontrolü 9.     Öncelikle malzeme kullanım planı çıkartılmalı, malzeme kullanım planı ile uyumlu bir satın alma planı doğrultusunda alımlar yapılmalıdır. 10.   Alımı yapılacak malzemenin teklifleri bütçe ile mukayese edilmeli, malzeme seçiminde teknik şartnameye uyan daha uygun alternatifler aranmalı ve değerlendirilmelidir. 11.   Acil alımlar genelde fiyat düşünülmeden en yakın yerden yapılır. Bu nedenle acil alım gerektirmeyecek şekilde satın alma planlaması yapılmalı, asgari stok seviyeleri belirlenmelidir. 12.   Malzeme ihtiyacı iyi tespit edilmeli, bu tespitte olası fire oranları da dikkate alınmalı, gereksiz fazla / eksik alımlardan kaçınılmalıdır. 13.   İş bitiminde elde fazla malzeme kalmamasına dikkat edilmelidir.

54 Elde fazla malzeme kalması genelde;
•   Projede sonradan oluşan değişikliklerden •   Programın eksik malzeme nedeniyle etkilenmemesi için yapılan gereğinden fazla alımlardan •   İhtiyaç tespiti veya alımlarda yapılan hatalardan kaynaklanır. Bu nedenle; 14.   Projenin  değişme ihtimali olması halinde, bu değişiklikten etkilenebilecek alımlar yapılmamalı veya işverenin onayı ile yapılmalıdır. 15.   İhtiyaç tespiti sağlıklı bir metraj çalışması gerektirir, dolayısıyla alım safhasında metraj çalışmaları netleştirilmeli, tahmini metrajlara göre alım yapılmamasına dikkat edilmelidir. 16.   Alımlarda hatayı önlemek için istenen malzeme iyi tarif edilmeli, gelen siparişler ambar sorumlusunun dışında  siparişi veren kişinin de miktar ve kalite kontrolünden geçmelidir. 17.   İşin her aşamasında ihtiyaç duyulan malzeme ve stoktaki malzeme kontrolü titizlikle yapılmalıdır. *- Malzeme kayıpları ve maliyet kontrolü 18.   Ara kesitlerde ve iş sonlarında malzeme zayiat hesabı yapılmalıdır.

55 *- Depolama kayıpları 19.   Gelen malzemeler, özelliklerine göre hava etkilerinden, çarpma, üzerine parça düşme vb. hasarlardan korunmalıdır. 20.   Gelen malzemeler mümkünse şantiye içi 2. taşımayı gerektirmeyecek yerlere, kolayca sayılabilecek ve alınabilecek şekilde depolanmalıdır.  *- Kullanma kayıpları       Bu kayıplar genellikle iş planlama ve kontrol eksikliğinin yanında, işçinin bilinçsizliği ve ihmalinden, alt müteahhit sadece işçilik yapıyorsa işçiliği ucuza getirme gayreti içinde malzemeyi düşünmemesinden kaynaklanır.   21.   Bu nedenle alt müteahhide kullanımı için verilen malzemeler için sözleşmelerine fire oranları konmalı, fire kontrolleri yapılarak, kabul edilebilir oranlar aşıldığında bedeli alt müteahhit hakedişinden kesilmelidir. 22.   Parça gerektiren malzeme kullanımlarında, mevcut parça malzemeler el altında tutulmalı gereksiz yere malzemelerin parçalanması önlenmelidir. (Örneğin parça tuğla, çeşitli boyda kereste, parça demirler vb.) 23.    Kalıp ve iskeleler, harap olmamaları ve birçok defalar kullanılabilmeleri için itina ile sökülmeli, yüksekten atılmamalı, elle alınmalıdır. 24.   Sökülen tüm ahşap elemanların çivileri malzeme zedelenmeden çıkarılmalı, panoların üzerindeki harçlar sertleşmeden itina ile kazınmalı, kalıp yüzeyleri ve madeni aksam hemen yağlanmalıdır.

56 25.   Beton ve harçları imalat yerinde zemine dökmek gerekli ise önceden beton bir zemin hazırlanmalı, veya saç plakalar serilmeli, ya da tekne kullanılmalıdır. 26.   El arabaları ile taşımada harcın saçılmasını önlemek için arabalar gereğinden fazla doldurulmamalı, araba yolları düzgün olmalıdır. 27.   Sıva yaparken duvar dipleri önceden süpürülerek temizlenmelidir. 28.   Dış cephe sıvalarında önce sıva alt düzeyine kadar zemin düzeltilip, düşen harçları toplayıp tekrar kullanmak için kenarlara tahta/kalas dizilmelidir. 29.   Günlük kullanılacak miktardan  fazla harç hazırlanmamalıdır. 30.   Beton dökümlerinde artan betonun kullanılabileceği, yedek beton döküm yerleri bulundurulmalıdır. *- Hatalı imalat kayıpları   31.   Temeller gereğinden fazla kazılmamalı, dolgular  iyi sıkıştırılmalıdır. 32.   Kalıpların, ipinde, şakülünde ve terazisinde yapılması sağlanmalıdır. 33.   İstenen beton yüzeyine uygun kalıp malzemesi kullanımına dikkat edilmelidir. (Brüt beton istenip, uygun olmayan kalıp neticesinde, taraklama + sıva + boya uygulaması yapılmak zorunda kalınabilir.)  34.   Duvarların ipinde, şakülünde ve gönyesinde yapılmasına, tuğla / biriket sıralarının yatay, kapı ve pencerelerin tam yerlerinde, kenarlarının şakülünde ve eş kalınlıkta olmasına özen gösterilmeli, kapı / pencere açıklıkları projeden 1-2 cm geniş tutulmalıdır.

57 35.   Sızdırmazlık deneyleri ve kaynak kabulleri yapılmadan boru yalıtımlarına, yalıtım kabulleri yapılmadan üzerlerindeki imalata başlanmamalıdır. 36.   Boya işlerinde katalog ve örnek renklere uyulmasına dikkat edilmeli, tamamen mutabık kalınmadan ve çevredeki her iş bitmeden son kat boyalar vurulmamalıdır. 37.   Bir yer tamir edilirken bir başka yer ya da işin bozulabileceği unutulmamalı, yapılan imalatın korunması  hususunda  dikkatli olunmalıdır. *- Verimsiz çalışma ve maliyet kontrolü 38.   Üretimde programa göre azalma var ise, bunda malzeme eksikliği, olumsuz hava şartları veya nezaret eksiği olabileceği unutulmamalı bu nedenle imalat üretim hızı takip edilmelidir.  39.   Yapılan üretimler kapasite ile karşılaştırılmalıdır. Verimlilikteki düşmenin işçi veya ekipman fazlalığından  da kaynaklanabileceği dikkate alınmalıdır. 40.   Kış sezonunda kiralık ekipmanların sayısı en aza indirilmelidir. Çünkü verimsiz çalışmanın maliyeti yüksek olacaktır. 41.   Fazla mesai çalışmaları genellikle düşük verimli çalışmalardır. Bu nedenle mümkün olduğu ölçüde fazla mesai çalışması yapılmamalıdır.

58 *- Süre ve maliyet kontrolü
42.   Zaman kaybının  para kaybı olduğu bilincine tüm çalışanlar sahip olmalıdır. 43.   Zamanında yapılmayan işlerin fiyat artışlarından olumsuz yönde etkilenerek bütçe fiyatlarından daha pahalıya mal olma ihtimali varsa bu duruma karşı gerekli önlemler alınmalıdır. 44.   Zamanında yapılamayan işlerin şantiyenin iş yapım süresini de uzatarak, sabit maliyetlerin artmasına, dolayısıyla karın olumsuz yönde etkilenmesine izin verilmemeli, geciken işlerde  daha yoğun bir çalışma ile hedeflerin yakalanması sağlanmalıdır. *- Raporlama, rapor değerlendirme ve maliyet kontrolü 45.   Raporlama,  mevcut ve potansiyel maliyet artışlarına dikkat çekebilmelidir. 46.   Raporlama, tüm proje sorumlularını kendi sorumluluk alanlarının bütçesi ve bütçe fiili durumu konusunda bilgilendirmelidir. 47.   Raporlama,  şantiyede maliyete duyarlı bir atmosfer  yaratabilmelidir. 48.   Raporlamadan yararlanılabilmesi için plan ve fiili değerleri mukayese edilecek,  fiziksel ve mali büyüklükler aynı kapsamda olmalıdır. 49.   Gerek planlama  gerekse bilgi girişinden kaynaklanan sorunlar var ise bunlar düzeltilmeli, raporlamaya düzeltilmiş sonuçlar yansıtılmalıdır.

59 50.   Fiili + bakiye  projeksiyon raporlamaları, şantiyenin tüm birimlerinin katılımı ile yapılan ve mutabık kalınan bir çalışmanın ürünü olmalıdır. *- Değişken maliyet raporlamaları 51.   İş analizleri bazında raporlama sonuçları irdelenmeli, miktar sapmaları var ise nedenleri araştırılmalı (fazla/az iş, yanlış plan, hatalı ölçüm vb.) gerekli önlemler rapor değerlendirmesine ve uygulamaya yansıtılmalıdır. 52.   İş analizleri bazında raporlama sonuçları irdelenmeli, fiyat  sapmaları var ise nedenleri araştırılmalı (pahalı iş, doğru tutar - yanlış miktar, yanlış tutar - doğru miktar vb.) gerekli önlemler rapor değerlendirmesine ve uygulamaya yansıtılmalıdır. *- Sabit maliyet raporlamaları 53.   Sabit maliyetleri oluşturan kalemlerin bütçe fiili mukayeseleri yapılmalı, sapma nedenleri irdelenmeli alınacak önlemler belirlenmelidir. 54.   İşin durma, hızlanma veya yavaşlama dönemleri değerlendirilmeli, kadrolaşmada, personel izin kullanımlarında bu dönemlere dikkat edilmelidir.

60 HAKEDİŞ VE KESİN HESAP HAZIRLANIRKEN
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Hakediş hazırlama süreci 1.     İdari hakedişler sözleşmelerinde belirtilen tarihlerde idareye sunulmalı, bu terminler dikkate alınarak hakediş hazırlama süreci başlatılmalıdır. 2.     Hakedişte kullanılacak bilgilerin sahadan hakediş bölümüne ulaşmasında gecikmeler olmamalıdır. Hakediş ön kapağı 3.     Hakediş ön kapağındaki bilgiler sözleşme bilgileri ile uyumlu olmalıdır. Hakediş içindeki bilgi ve belgeler 4.     Her hakediş raporunda, içerikleri son durumu yansıtacak şekilde düzenlenen, hakediş keşif özeti, yeşil defter, gerekli imalatların metrajları, varsa nakliye analizi ve metrajı ile mesafe tutanağı mutlaka yer almalıdır. 5.     İmalat sırasında düzenlenen ataşmanlar, ihzarat söz konusu ise ihzarat tespit tutanağı, fiyat farkı var ise fiyat farkı ile ilgili hesaplar ve bu hesaplara dayanak teşkil eden tüm bilgi ve belgeler hakedişe ilave edilmelidir. 6.     Ara hakedişlerin, içerdikleri bilgi ve belgeler bakımından hatasız ve noksansız düzenlenmelerine özen gösterilmelidir. Bu durum kesin hakedişin hazırlanmasını önemli ölçüde çabuklaştırıp, kolaylaştıracaktır.

61 7.     Her hakediş döneminde yapılan işlerin miktarını kesin olarak belirlemenin pratik güçlükleri olduğundan, her hakediş düzenlenmesinde, inşaatın başından itibaren yapılan işlerin tamamının tutarı hesaplanmakta ve bundan bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak son hakedişin tutarı bulunmaktadır. Ancak,  her ara hakediş bir anlamda avans niteliği taşıdığından, bir önceki hakedişte yer alan noksanlıklar bir sonraki hakedişte düzeltilmelidir. 8.     Hakedişe girecek miktarlar, sahadaki imalatı yerinde ölçülerek ya da proje üzerinden hesap edilerek bulunmalıdır. 9.     Proje üzerinden yapılan ölçümlerin projenin birebir uygulanması veya projenin tüm revizyonları içermesi halinde doğru olacağı unutulmamalıdır. 10.   İşin başındaki keşfe baz teşkil eden yaklaşık metrajlar dikkate alınarak hakediş düzenlenmemelidir. Ataşmanlar 11.   Ataşmanlar düzenli olarak tutulmalıdır. 12.   Plan ve projelerde bulunmayan işlere ait imalatlar ile temel üstü kotunun altında kalan kısımların ölçüleri alınarak kot, zemin cinsi ve rölevenin yapıldığı tarih kaydedilmek suretiyle ataşmanın kroki bölümüne yazılmalıdır. Ataşmanın metraj bölümünde ise kroki bölümündeki imalat poz numaraları  ve birim kaydedilerek metrajı hesap edilmelidir.

62 13.   Sözleşmelere göre zamanında tutulması gereken tartı tutanakları, yerinde ölçü ve benzeri tutanaklar tarihleriyle birlikte içerdikleri hususlarda belirtilmek suretiyle ataşmanlara kaydedilmelidir. 14.   Hakedişlerin içindeki ataşmanlarda şantiye yetkililerinin imzaları eksiksiz olarak bulunmalıdır. Yeşil defter 15.   Yeşil defter her hakedişe o ay giren ve önceki hakedişten gelen toplam miktarların nereden alındığını ve nasıl hesaplandığını gösteren bir defter ya da formdur. Bu form, bir önceki miktarları aynen almak ve yenilerini üzerine eklemek yolu ile hazırlanmalıdır. 16.   Yeşil defterler yukarıdaki düzende yapılmalı ve iki hakediş dönemi arasında yapılan işleri, yani imalatın ilerleme hızını da göstermelidir.    17.   Yapılmış olan ve ödemeye esas olarak hakedişlere konan işlere ait miktarların, nereden alındıkları veya ne şekilde hesaplandıkları yeşil defterde “nereden alındığı” kolonunda açık olarak belirtilmelidir. 18.   Projeye uygun olarak yapılan imalat miktarları, her hakediş döneminde yapılan işleri belirlemek amacıyla hazırlanan metraj cetvellerinden, projede öngörülenden farklı olarak üretilen imalat miktarları ise düzenlenen ataşmanlardan alınmalıdır.

63 19.   Hakediş düzenleme tarihinde şantiyede mevcut ve sözleşmesine göre ihzarat bedeli alınması  gereken malzeme miktarları, yerinde sayılıp tespit edilerek tutanağa bağlandıktan sonra yeşil deftere geçirilmelidir. 20.   Sözleşme ve eklerinde fiyat farkı ödenmesine ilişkin hüküm bulunan her çeşit malzemenin iş yerine geliş tarihleri, miktarları, fatura tarih ve numaraları (fatura suretleri eklenir) ile işin bünyesinde kullanılan miktarları gösterilmelidir. 21.   Sözleşmesine göre bedelleri tartılarak, sayılarak veya ölçülerek ödenecek malzeme miktarları, tarih ve numaraları ile zamanında ve iş başında düzenlenmiş tutanaklardan alınmalıdır. 22.   Metraj cetveli ve ataşmanlardan alınan tüm bilgiler yeşil defterde toplanıp sonra keşif özetine aktarılmalıdır. 23.   Ataşmanlardaki, metrajlardaki, tutanak veya diğer ibra edici dökümanlardaki miktarlar ile yeşil defterdeki miktarlar birbirleri ile uyumlu olmalıdır. Hakedişte yer alan her değer, hakediş raporunda mevcut bir belgeye dayanmalıdır. 24.   Özellikle iş sonlarında geriye dönük bir çalışma yapıldığında, herhangi bir imalatın hangi zaman aralığında (kaç no’lu hakedişte) yapıldığını göstermesi açısından yeşil defterlerin doğru bir şekilde hazırlanması büyük önem taşır.

64 Hakediş Keşif Özeti (Fiyat İcmali)
Keşif özeti (fiyat icmali) sayfası, yeşil defterdeki toplam iş miktarlarının sözleşme birim fiyatları ile çarpılması sonucu her iş kalemine ait toplam tutarların ve bunların toplamının görüldüğü sayfadır. 25.   Bir işin ek protokollerle belirlenmiş, fiyat artışlarından kaynaklanan birden çok birim fiyatı oluştu ise bu fiyatların sözleşme ya da ek protokollerde tanımlanan zaman aralıklarını ve bu aralıklardaki iş miktarlarını kapsayacak şekilde kullanılmasına dikkat edilmelidir. 26.   Hakediş icmalinde yer alan miktarlar, yeşil defterde yer alan miktarlar ile uyumlu olmalıdır. 27.   Hakedişlerdeki birim fiyatlar sözleşme birim fiyatları, yapıldıysa ek protokol fiyatlarıyla  uyumlu olmalıdır. 28.   Özellikle kamu inşaatlarının yapımında hakedişler düzenlenirken yapılan iş miktarı ile söz konusu işin birim fiyatının çarpımı hakediş tutarını bulmak için yeterli olmamaktadır. Çünkü birim fiyatlar her türlü malzemenin şantiyede hazır bulunduğu ve işlerin normal koşullarda yapılacağı varsayımına göre düzenlenmiştir. Bu nedenle hakediş düzenlenirken,  taşımalar, yükleme boşaltma ve istif bedeli, fiyat farkları tutarı, derinlik su zammı gibi, üretim koşullarının ağırlaşmasından kaynaklanan maliyetler var ise belirlenerek hakedişe eklenmelidir. 29.   Hakediş icmalindeki toplam hakediş tutarı ve hakediş arka kapağındaki toplam tutar birbirleri ile uyumlu olmalıdır.

65 Fiyat farkı uygulaması
30.   Sözleşmede fiyat farkı alınacağı belirtiliyorsa, fiyat farkı hesabı doğru bir şekilde yapılmalı ve fiyat farkı hesabında kullanılan, ilgili kurumlardan alınan resmi belgeler ile birlikte malzeme fiyat farkı tutanakları hakedişin içinde mevcut olmalıdır. 31.   Sözleşme ve eklerinde, fiyat farkı ödenmesine dair hüküm bulunan her türlü malzemenin iş yerine geliş tarihleri, miktarları (fatura tarih ve no’ları ile) satın alma fiyatları ve işin bünyesinde kullanılan miktarları hakediş içinde gösterilmelidir. 32.   Malzeme fiyat farklarının hesabında iki önemli husus yer almaktadır. Bunlardan birisi, fiyat artışından sonra inşaatta kullanılan malzeme miktarı, diğeri ise fiyat artış miktarıdır. Zamlı malzemenin imalata giren kısmının kesin olarak belirlenebilmesi için, zam tarihinde ilgili malzemenin kullanıldığı imalat düzeyinin belirlenmesi gerekmektedir. 33.   Malzeme fiyat farkı uygulaması için, iki hakediş arasındaki üretim hızı doğrusal kabul edilerek önce günlük üretim düzeyinin  bulunması,  sonra da bu değerin zamlı malzeme gün sayısı ile çarpılmasıyla fiyat farkına tabi olacak malzeme miktarı bulunması yaygın bir uygulamadır. Bu nedenle uygulama biçimi konusunda mutabakat sağlanmalıdır. 34.   İhzarattaki zamlı miktarların belirlenebilmesi için her fiyat artış tarihinde önceki fiyatla alınmış bulunan ihzarat malzemelerinin miktarlarını belirleyen bir tutanağın düzenlenmesi gerekmektedir.

66 35.   Fiyat artışları olduğunda, ilgili malzemelerden şantiyede hiç bulunmuyorsa, bu durumun da bir tutanakla tesbit edilmesi, hakediş aşamasında taraflar arasında çıkabilecek muhtemel anlaşmazlıkların önlenmesinde etkin olmaktadır. 36.   Her iş kalemi için fiyat farkları ayrı ayrı hesaplanmalı, varsa sözleşmesindeki ihale indirimi, sözleşme birim fiyatlarına ve fiyat farklarına da aynen uygulanmalıdır. Malzeme fiyat farklarına ise ihale indirimi uygulanmamalıdır. 37.   Malzeme fiyat farkına esas alınacak miktarlar, birim fiyat tesbitinde kullanılan analizlerden hesaplanmalıdır. İhzarat 38.   Şantiye içi veya şantiye dışı ihzarat alma imkanları değerlendirilmelidir. 39.   İhzarat alınacak malzeme miktarı hesaplanırken uygulama projeleri üzerinden hassas bir çalışma yapılmalıdır. Yanlış hesap edilmiş ihzarat miktarları gerek iş sırasında, gerekse iş sonunda problem oluşturacaklardır. Eksik ihzarat eksik veya gecikmiş ödemeye yol açabileceği gibi, fazla yapılan ihzarat da iş sonunda elde malzeme kalmasına yol açacaktır. 40.   Hangi hakedişte ne kadarlık ihzarat yapılacağına ilişkin ihzarat planı yapılmalıdır. 41.   Hakedişin düzenlendiği tarihte, şantiye yetkilileri ve işveren ya da vekillerince, söz konusu malzemelerin şantiyede bulunan miktarlarını belirten ihzarat tespit tutanağı hazırlanmalıdır.

67 42.   İhzaratın, iş programlarında, sözleşme ve eklerindeki fiyatlara göre belirtilecek miktarlardan fazla yapılmasının çoğu durumda  idarenin iznine bağlı olduğu unutulmamalıdır. 43.   Bedeli ödenmiş ihzarat malzemesinin, ancak idarenin  onayı ile şantiyeden çıkarılabileceği unutulmamalıdır. 44.   İhzarat hakedişlerinin içindeki ihzarat tutanaklarında şantiye ve kontrollük yetkililerinin imzaları eksiksiz olarak bulunmalıdır. 45.   İhzarat ödemesine baz teşkil eden irsaliyelerde teslim alan yetkilinin imzası mutlaka bulunmalıdır. 46.   Sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa, şantiyeye getirilmemiş malzeme için ihzarat bedelinin ödenmeyeceği unutulmamalıdır. (Şantiye dahilinde stok sahası veya ambar yapma imkanı bulunmayan şantiyelerde, dış ambara ihzarat alma amacı ile getirilen malzeme için idarenin ödeme yapmayabileceği dikkate alınmalıdır.) Nakliye  Bedelleri 47.   Nakliye bedelleri imalat ve ihzaratta kullanılan malzemeler için ayrı ayrı hesaplanarak hakedişe dahil edilmelidir. 48.   Nakliye bedelleri, usulune ve şartnamesine göre düzenlenip onaylanmış uzaklık, kroki ve tutanaklarında belirtilen uzaklıklar ve sözleşmedeki taşıma formülleri esas alınarak  hesaplanmalıdır.

68 Avans 49.   Avanslar, avansın alındığı tarihten itibaren her bir hakedişin ihale bedeline ait tutarına, avans mahsup oranı uygulanarak hakedişlerden kesinti sureti ile geri ödenir. 50.   Hakedişten, alınmış ise avans kesintilerinin  sözleşmede belirtildiği şekilde yapılmasına dikkat edilmelidir. 51.   Eğer varsa avans bakiyesi son geçici hakedişten yüzde nispetine bakılmaksızın tamamen kesilir. Yeni Fiyat Zabıtları ve Ek  Protokoller 52.   İdare ile yapılan yeni fiyat tespitlerinde bütçe fiyatları ve piyasa fiyatları ile mukayese yapılmalıdır. 53.   Yeni birim fiyat tutanağında; tutanağın numarası, konusu, düzenleme gerekçesi, hangi malzemelerle ve hangi şartlarla yapılacağı, fiyata dahil bütün malzeme ve işçilik ayrıntılı olarak yazılmalıdır. 54.   Yeni birim fiyat tutanaklarında işin tarifi yapılırken ölçünün projesinden veya yerinden alınacağı, varsa boşluk düşülmeyecek kısımlar ve fiyata dahil olmayan kısımlar açıkça belirtilmelidir. 55.   İdare ile yapılan ek protokoller tarih sırasına göre numaralandırılmalıdır.

69 Hakediş Arka  Kapağı 56.   Teminat kesintileri ve diğer tüm kesintiler zamanında ve sözleşmesine uygun olarak yapılmalıdır. 57.   İdari hakedişlerde sözleşmesine göre sene aşımı olduysa, bu doğrultuda stopaj kesintileri doğru bir şekilde yapılmalıdır. 58.   Hakediş arka kapağındaki imzalar eksiksiz olarak tamamlanmış olmalıdır. 59.   Hakediş arka kapağında hakediş numarası ve tarihi, hakedişin özel bir durumu varsa (ihzarat hakedişi, kesin hakediş gibi) bu durum yazılı olarak belirtilmelidir. 60.   Önceki hakediş arka kapağındaki değerlerin doğruluğu kontrol edilmelidir. Hakedişteki Düzeltmeler ve İtirazlar 61.   Hakedişlerdeki düzeltmelerde eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve düzeltme yapan idare yetkililerinin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenmelidir. 62.   Şantiye yönetiminin idarenin yaptığı düzeltmelere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri  idareye  vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporuna ‘İdareye verilen tarihli dilekçemde yazılı itiraz kaydıyla’ cümlesini yazarak imzalamalıdır.

70 İdari Hakedişlerde  Dikkate  Alınacak  Diğer Hususlar
63.   Hakedişlerin onay ve ödeme sürelerinin takibi yapılmalıdır. 64.   Sözleşmede ihale indirimi uygulanacak ve uygulanmayacak işler var ise hakedişlerde ihale indirimi uygulanmasında,  bu ayrıma dikkat edilmeli, ihale indirimi sadece bu indirimin uygulanacağı işlerde yapılmalıdır. 65.   Hakedişler, hakediş  raporunun idarece imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa 30 gün içinde tahakkuka bağlanmalıdır. Bu tarihten başlamak üzere sözleşmede aksi belirtilmediği taktirde 30 gün içinde de tahsilatı yönünde girişimde bulunulmalıdır. 66.   Önceki hakedişten gelen tüm değerler doğru olmalıdır. 67.   Ara hakedişlere girmesi gereken miktarlarda atlama yapılmamasına  paranın geç alınmasına sebep olabilecek hatalar yapılmamasına dikkat edilmelidir. 68.   Alt yükleniciye hakedişle ödeme yapılan bir imalatın, varsa alt yüklenici tarafından yapılmayıp şantiye tarafından yapılan işlerin, atlama yapılmadan tamamının idari hakedişe  konmasına dikkat edilmelidir. 69.   Fiili imalat bilgisi ve sözleşmeden yola çıkarak gereken hakediş gelir değerini hesaplayan bir sistematik kurulmalıdır. 70.   Hakediş değeri gereken gelir değeri ile uyumlu olmalıdır. 71.   Hakedişlerin idareye sunulan ve onaylanan miktarları uyumlu olmalıdır.

71 İdari Kesin Hesap Ve Kesin Hakediş
72.   Kesin hakediş, işlerin tamamlanması ve geçici kabul işlemlerinin bitmesinden sonra, sözleşme  eki şartname hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş ve onaylanmış kesin metraj ve kesin hesap sonuçlarına göre düzenlenmelidir. 73.   Kesin hesap ve kesin hakediş;  ara hakedişler sırasında yaklaşık yöntemlerle yapılan hesapların basit düzenlemeler yapılması veya son hakedişin üzerine kesin hakediş yazılması ile sonuçlandırılmamalıdır. 74.   Kesin hesap sözleşme ve şartnameleri dikkatle okuyup yorumlayabilecek uzman kişiler tarafından yapılmalıdır . Kesin hesaplar için 75.   Temel üst kotundan yukarı kısımların onanmış proje ve detaylarına uygun olarak metrajları yapılmalıdır. 76.   Temel üst kotunun altında kalan kısımların metrajları ataşmanlardan alınmalıdır. 77.   Sözleşme ve eki şartnamelere göre bedelleri sayılarak, tartılarak, ölçülerek  ödenecek işlere ait veriler onaylı tutanaklardan alınmalıdır.  78.   Kesin hesaplar işin devamı süresince kontrollükle koordineli bir şekilde hazırlanmalıdır.

72 79.   İdari kesin hesaplar için genel bir sistem mevcut olmalı ve bu sistem uygulanmalıdır.
80.   Kesin hesap kendini ibra etmelidir. Kesin hesabın yapılmasında kullanılan tüm dökümanlar kesin hesap dosyasının içinde olmalı, hesaplar işin yabancı biri tarafından rahatça kontrol edilecek düzen ve açıklıkta olmalıdır. 81.   Kesin hesapların içinde, gerekli imzalar ve kaşeler eksiksiz olarak  bulunmalıdır. 82.   Alınan avansın tamamının kesilmiş olmasına dikkat edilmelidir. 83.   Teminat ve ihale indirim kesintileri sözleşmeye uygun bir şekilde yapılmalıdır. 84.   Kesin hakedişte ihzarat değeri sıfır olmalıdır. 85.   Kesin hesapların içerdikleri bilgi ve belgeler bakımından hatasız ve noksansız düzenlenmelerine özen gösterilmelidir. 86.   Kesin hesaplar idare veya temsilcisi tarafından hazırlanıyorsa, metraj ve hesapların düzenlenmesine eşlik edilmelidir. 87.   Kesin hesap idare veya temsilcisi tarafından hazırlanmış ve itirazlar var ise inceleme süresi içinde idareye yazılı olarak bildirilmelidir.

73 İNŞAAT İŞLERİNDE SATINALMA YAPARKEN
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR A-Teklif Öncesi 1.     Malzeme tedarik programı hazırlanmalı ve bu program güncel iş programı ile uyumlu olarak takip edilmelidir. 2.     Sipariş edilecek malzeme için sağlıklı bir metraj çalışması yapılmalıdır. 3.     Teklif istenen malzemenin spesifikasyonları, malzemeyi net olarak tanımlayacak şekilde belirlenmelidir. B-Teklif Aşaması 4.     Yeterli sayıda firmadan teklif alınmalıdır. 5.     Teklif alınan firmalar için karşılaştırma tabloları hazırlanmalıdır. 6.     Teklif alınan firmalar için hazırlanan karşılaştırma tablolarında seçim nedenleri belirtilmelidir. C-Malzemenin Sipariş Edilmesi 7.     Malzeme siparişleri yapılırken malzeme tedarik programı ölçü alınmalı ve bu program güncel iş programındaki reviyonlara göre sürekli olarak güncel tutulmalıdır. 8.     Tedarik süreci ile malzemenin imalatta kullanım zamanı uyumlu olmalıdır.

74 9.     Şantiyede malzeme teminindeki gecikmeden dolayı bekleyen bir imalat bulunmamalıdır.
10.   Gereksiz malzeme sipariş sıklığı yaşanmaması için her malzemenin bir seferde alınacak miktarı belirlenmeli, özellikle  sarf malzemeleri için gereksiz yere zaman ve nakliye masrafı yapılmamalıdır. 11.   Sipariş verilirken ambardaki stok bilinmelidir. 12.   Siparişi verilen malzemelerin teknik özellikleri yeterince tanımlanmış olmalıdır. D-Malzemenin Şantiyeye Gelişi (Nakliye) 13.   Nakliye bedelleri araştırılmalı ve gerekiyorsa nakliye ihaleleri açılmalıdır. 14.   Malzemenin nakliye tipi ve paketlemesi uygun seçilmelidir. 15.   Nakledilen malzeme gerekiyorsa sigortalanmalıdır. 16.   Hasarlı malzeme varsa bu bedel sigortadan talep edilmelidir. E-Dikkate Alınacak Diğer Hususlar 17.   Satın alınan malzeme için gerek duyuluyorsa işletme bakım talimatı, yedek parça ve ülke standartlarına uygunluk belgesi istenmelidir. 18.   Şantiye alım yetkisi yazılı olarak tesbit edilmeli, kimin ne kadarlık alımı, kimin onayı ile yapabileceği belirlenmelidir. 19.   Alımı yapılan malzemenin fiyatı bütçe fiyatı ile mukayese edilmelidir. 20.   Alımlar merkezce yapılıyorsa, merkezden malzeme takip raporları istenmeli ve siparişin hangi aşamada olduğu şantiyece takip edilmelidir.