Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Uygulama Etkinlikleri için Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programında Yaşam Bilim ve Teknolojileri: Türkiye’nin Konumu Mehmet.

... konulu sunumlar: "Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Uygulama Etkinlikleri için Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programında Yaşam Bilim ve Teknolojileri: Türkiye’nin Konumu Mehmet."— Sunum transkripti:

1 Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Uygulama Etkinlikleri için Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programında Yaşam Bilim ve Teknolojileri: Türkiye’nin Konumu Mehmet Öztürk ozturk@fen/bilkent.edu.tr

2 7 Öncelikli Alan 1. Sağlık için Genombilim ve Biyoteknoloji 2255 2. Bilişim Toplumu Teknolojileri 3625 3. Nanoteknolojiler, Çokişlevli Materyeller ve Yeni Üretim Sistem ve Aygıtları 1300 4. Aeronotik ve Uzay 1075 5. Gıda Kalitesi ve Güvenliği 685 6. Sürdürülebilir Gelişme,Küresel Değişim ve Ekosistemler 2120 7. Bilgi Toplumunda Vatandaşlar ve Yönetişim 225 Bütçe (EUR million)

3 Sağlık için Genombilim ve Biyoteknoloji  İleri genombilimler ve sağlık için uygulamalar Temel Bilim ve bütün organizmalarda işlevsel genombilim için temel araçlar Genombilim ve Biyoteknoloji bilgilerinin sağlıkta uygalamaları  Majör hastalıklarla savaşım Tıbbi Genombilime uygulamaya yönelik yaklaşım Geniş kapsamlı biyomedikal yaklaşımlar

4 İşlevsel Genombilimde Bilgi ve Araçlar (I)  Gen anlatımı ve Proteombilim Yüksek kapasiteli araç ve yaklaşımlar  Gen anlatımının ve protein profillerinin görüntülenmesi  Protein işlev ve ilişkilerinin saptanması  Karşılaştırmalı genombilim ve populasyon genetiği Model organizmalar Transgenik araçlar Epidemiyoloji araçları Genotipleme protokollerinin standardlaştırılması

5 İşlevsel Genombilimde Bilgi ve Araçlar (II)  Yapısal Genombilim Makromoleküllerin yüksek çözünürlükte 3- boyutlu yapılarının saptanmasında yüksek kapasiteli yaklaşımlar  Temel biyolojik işlemlere çokdisiplinli yaklaşımlar İlgili genlerin belirlenmesi ve canlı organizmalardaki biyolojik işlevlerinin anlaşılması için, temel hücre işlemlerinin altında yatan mekanizmaların araştırılması

6 İşlevsel Genombilimde Bilgi ve Araçlar (III)  Bioinformatik Verilerin saklanması, taranması ve işlenmesi için biyoinformatik araç ve kaynaklar, Karmaşık düzenleyici biyolojik ağların simülasyonu Gen işlevlerinin in silico olarak belirlenmesi

7 Genombilim ve Biyoteknoloji Bilgi ve Teknolojilerinin Sağlıkta Uygulanması (I)  AMAÇ Avrupa Biyoteknoloji Endüstrisinin Rekabet gücünü artırmak  NASIL? Yeni tanı, korunma ve tedavi alanlarında Ar-Ge için teknolojik platformlar kurmak

8  HANGİ ALANLARDA? Yeni ilaçlar Farmakogenombilim Yeni tanı ürünleri Hayvan deneylerinin yerini alacak olan yeni in vitro testler Yeni koruyucu ve tedavi edici araçlar (somatik gen tedavisi, hücreye dayalı tedaviler) İmmunoterapi Post-genomik yenilikçi yaklaşımlar Genombilim ve Biyoteknoloji Bilgi ve Teknolojilerinin Sağlıkta Uygulanması (II)

9 Tıbbi Bilgi ve Teknolojilerde Uygulamaya Yönelik Yaklaşımlar (I)  NASIL? Genombilim araştırmalarını hastalık ve sağlık belirleyicilerinin tanımlanmasına yönlendirmek Temel bilgiyi klinik uygulamalara aktarmak

10  HANGİ ALANLARDA? Hastalıklarla mücadele  Kalp-damar hastalıkları  Diyabet  Seyrek görülen hastalıklar  Sinir sistemi hastalıkları İlaç direnci ile mücadele  Antibiyotikler Araştırma  Beyin  İnsan gelişimi  Yaşlanma Tıbbi Bilgi ve Teknolojilerde Uygulamaya Yönelik Yaklaşımlar (II)

11 Geniş Alanlı Biyomedikal Yaklaşımlar (I)  Kanserle Mücadele Kanser araştırmalarının kullanımı için yapılanmalar Doğru klinik uygulamlar için ispatlanmış uygulama kılavuzları Geliştirilmiş halk sağlığı stratejileri Temel bilgiyi klinik uygulama ve halk sağlığı alanında uygulamayı hedefleyen aktarma amaçlı araştırmalar Klinik araştırmalar

12  Yoksulluğa Bağlı Majör Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele Umut vadeden aday savaşım yaklaşımlarının geliştirilmesi (HİV aşı ve tedavileri, mikrop öldürücüler) Uyumluluk ve tamamlayıcılığı iyileştirme amaçlı Avrupa klinik deneme programı AIDS Tedavi Denemeleri Ağı Geniş Alanlı Biyomedikal Yaklaşımlar (II)

13 5. Gıda Güvenliği ve Kalitesi Öngörülen Aksiyonlar  Beslenmeye bağlı hastalıkların epidemiyolojisi ve genetik yatkınlıklar  Beslenmenin sağlık üzerindeki etkinliği  İzsürebilme İşlemleri (GMO lar dahil)  Analiz yöntemleri/kimyasal kirletici ve patojenik mikroorganizmaların saptanması  Güvenli üretim yöntemleri ve daha sağlıklı besinler  Hayvan beslenmesinin insan Sağlığı üzerine etkinliği  Çevresel sağlık riskleri

14 6ÇP Proje ve Aksiyonları *Entege Projeler *Mükemmellik Ağları *Madde 169 (ulsual programların ortak hayata geçirilmesi) *“Mükemmeliyete basamaklar” olarak *Özel hedefli araştırma projeleri *Koordinasyon etkinlikleri *Özel destek aksiyonları

15 6ÇP-Yeni Yöntemler  Mükemmelliyet Ağları (kamu ağırlıklı) AMACI: Bilimde mükemmelliği bazı merkezlerde geliştirmek yerine, belirli bir amaca yönelik ağlar üzerinde geliştirerek hem mevcut kapasiteri ağ üzerinden paylaşmak ve mükemmelliği ağlar üzerinde AAA’ya yaymak. Kısa vadeli belirli hedefleri yok.  Entegre Projeler (kamu-özel sektör işbirliği) AMACI:Bilim-Teknoloji-Endüstiyel Üretim üçgeninde “bilgiyi paraya” dönüştürmek. Kısa vadeli belirli hedefleri var.

16 6ÇP 1 VE 5 NO.LU ÖNCELİKLİ ALANLARDA TÜRKİYE Genombilim Biyoteknoloji Biyoinformatik Tıbbi Genombilim İlaç ve Eczacılık Klinik Uygulamalar Gıda Kalitesi Gıda Güvenliği

17 Araştırma ve Teknoloji Kapasitesi ÜNİVERSİTELER KAMU ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ÖZEL SEKTÖR

18 Yaşam Bilim ve Teknolojileri hakkında TUBA Anketi Öndeğerlendirme Sonuçları  Toplam yanıt veren kurum sayısı: 64 (60 üniversite, 4 diğer)  “Etkinlik var” diyen kurum sayısı: 51(% 80)  Öğretim Üyesi ve Araştırmacı Sayısı: 1864

19  Ortamala Yıllık Toplam193  Yıllık Artış Hızı 50%  Kurum Başına Yıllık Makale Sayısı 4  Araştırmacı Başına Makale 1/10 Yaşam Bilim ve Teknolojileri: SCI Bilimsel Makale Sayıları (1998-2000)

20 Yıllık bilimsel makale sayılarında kurumların dağılımı Makale Sayısı Kurum Sayısı Kurum % 11 ve üstü510 6-10714 1-52141 1 den az1835 % 24

21 Doktora Program sayısı 94 Toplam Doktora Öğrenci sayısı369 Program başına öğrenci sayısı 4 Toplam Makale Sayısı (3 yıl)435 Makale/Doktora Öğrencisi 1.2 Makaleli programlar( 3 yıl) 66 (70%) Doktora Öğreci Sayısı ve SCI Makaleleri

22 100 den fazla atıf alanlar 3 11-100 15 1-10 17 Yanıtsız/Atıf almayanlar16 *Yanıt oranı düşük KURUMLARIN YILLIK ATIF SAYISINA GÖRE DAĞILIMI* % 35

23 Türkiye’nin Bilimsel Makaleleri YılMakale Sayısı* Ortalama Atıf Sayısı* 197517810 19802949 19854157 19908466 199521215 199950011 *Yurtsever ve Ark. 2002

24 Onaylanmış 1 / yıl İncelemede2 / yıl Diğer başvurular3 / yıl Toplam6 / yıl Patent Sayıları (1998-2000 dönemi)

25 Türkiye-Yaşam Bilim Özeti  Yaklaşık 2000 araştırmacı var.  12-18 üniversite/araştırma kurumu yaşam bilim ve teknoloji alanlarında sürekli bilimsel çalışmalar gerçekleştirebiliyor.  Ancak, bu güç yılda 200 makale ve 1-2 patent üretebiliyor.  Bu durumun başlıca nedeni araştırmaya ayrılan zaman ve kaynak yetersizliği olabilir

26 Türk araştırmacılar 6ÇP projelerinden maksimum verimi nasıl sağlayabilir ?  Ülke Örnekleri  “Ne yapmalı?”

27 Slovenya Örneği Kapasitesi  Yeni kurulmuş devlet  Genelinde düşük kapasite  6ÇP a 24 milyon (gerçek olarak 12 milyon) Euro ödemişler 5ÇP  270 proje sunup 75 proje almışlar (başarı oranı % 28)  İlk 2 yıl üniversiteler (2 önemli üniv.) başarılı olmuş  Daha sonra endüstri de proje almaya başlamış  Yaşam Bilimlerinde başarı oranı % 20

28 İsrail Örneği Kapasitesi  6000 üniversite araştırmacısı  1000 endüstri araştırmacısı  3000 start-up firma araştırmacısı  500 milyon Euroluk iç araştırma bütçesi  5ÇP a 150 milyon Euro ödemişler 5ÇP  3000 proje başvurusu yapılmış, 800 başarılı (% 27)  150 milyon Euro verip, 172 milyon Euro almışlar 70 Milyon Euro Üniversiteler 70 Milyon Euro Endüstri  Yaşam Bilimlerinde Üniversiteler 20 milyon, Endüstri 2 milyon almış (Başarı oranı % 15)

29 “Ne yapmalı?”  Kısa vadede (6 ay) yapılması gerekenler Kasım 2002 Brüksel toplantısına yüksek katılım sağlamak 6ÇP projelerinin sıkı değerlendirmeya tabi olduğunu ve kayırmaların olmayacağının bilincine varmak, bu bilinçle maksimum sayıda ciddi proje başvurusu yapmak Başkalarının koordine ettiği projelere katılmaya öncelik vermek 6ÇP komisyonlarına yüksek sayıda proje değerlendirmecisi göndermek...........  Orta vadede (1-3 yıl) yapılması gerekenler ELSO türünde güçlü bir “Türk Yaşam Bilimcileri” örgütlenmesine gitmek Ulusal işbirliği ağları kurmak Yerli araştırma bütçe ve desteklerinin hızlı artışını sağlamak Üniversiteleri Türk Biliminin bu yeni dönemine uygun düzenlemeler yapmasını sağlamak..........