Meme Kanseri Epidemiyolojisi

... konulu sunumlar: "Meme Kanseri Epidemiyolojisi"— Sunum transkripti:

1 Meme Kanseri Epidemiyolojisi
Doç. Dr. Pınar Okyay

2 Gustav Klimt Art nouveaue akımının öncülerinden. Viyana Sezession Grubu.

3 Epidemiyoloji Epi+Demos+Logos
“İnsanlar üzerinde inceleme yapan bilim” Last (1998): “Epidemiyoloji, toplumlarda sağlıklı ilgili durum ve olayların ve bunları meydana getiren faktörlerin toplumda dağılımını inceleyen ve bu bilgileri sağlık problemlerinin kontrolünde uygulayan bilimdir.” Dağılım>>> Tanımlayıcı epidemiyoloji Nedenler>>> Analitik epidemiyoloji Teşhis/Tedavi/Önlem>>>Deneysel epidemiyoloji

4 Sunum Planı İnsidans Mortalite YER KİŞİ ZAMAN

5 Meme sorunları Kadınlar: Yaşamlarının herhangi bir zamanında,
%50’si herhangi bir meme problemi için tıbbi yardım %25’i meme biyopsisi Meme kliniklerine başvuranların %90’ında benign meme patolojisi Gelişmiş ülkeler verisi

6 Meme kanseri sık görülür.
Dünyada (2002); yeni olgu Yüzbinde 34.9* ile kadınlarda en çok görülen kanser Avrupa: Yaşa göre standardize edilmiş dünya nüfusuna göre kadınlarda en çok görülen kanser yüzbinde 34.9 ile meme kanseridir. Bunu yüzbinde 15.7 ile serviks ve yüzbinde 14.8 ile kolon-rektum kanseri izlemektedir. Meme kanseri insidansı dünya üzerinde ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Kuzey Amerika’da yüzbinde insidans bildirilen bir kaynakta, Japonya için bu hız yüzbinde 38.3, Çin’de ise sadece yüzbinde 11 olarak rapor edilmiştir. Avrupa ülkelerinde ise görülme sıklığı kuzey ülkelerinden (yüzbinde 102.4) güneye (yüzbinde 69.6) ve batı ülkelerinden (yüzbinde 104.6) doğuya (yüzbinde 47.3) doğru gittikçe azalmaktadır. Gelişmiş ülkelerde rapor edilen insidans yüzbinde 80.0 iken, gelişmekte olan ülkelerde insidans yüzbinde 15.9’dur (63). *Yaşa göre standartize Dünya nüfusuna göre

7 ABD’nde Kanser İnsidans Hızları*, 1975-2002
100,000’de hız Meme Kolon ve rektum Akciğer In women, breast cancer incidence rates increased rapidly in the 1980s due to increased use of mammography and have increased gradually since that time. Yaşa göre standartize insidans hızı=yüzbinde 134 ( ) Robertson et al.9 used graphic and regression analyses to evaluate the trends in breast cancer incidence in Slovenia, and the results suggested that the increase in incidence (1971 to 1993) was mostly due to cohort effects. The researchers predicted a decrease in future incidence because more recent birth cohorts have a more favorable reproductive pattern (e.g., a lower percentage of women who are nulliparous).9 Uterus Over Non-Hodgkin lenfoma *Her 100,000, 2000 yılı yaşa standartize ABD populasyonu için Kaynak: Surveillance, Epidemiology, and End Results Program, , Division of Cancer Control and Population Sciences, National Cancer Institute, 2005.

8 AVRUPA’DA MEME KANSERİ İNSİDANSI*-2000
Avrupa ülkelerinde ise görülme sıklığı kuzey ülkelerinden (yüzbinde 102.4) güneye (yüzbinde 69.6) ve batı ülkelerinden (yüzbinde 104.6) doğuya (yüzbinde 47.3) doğru gittikçe azalmaktadır. Avrupa Birliği ülkeleri arasında da risk faktörlerindeki farklılıklardan kaynaklanan değişkenlik gözlenmektedir. Nüfusları çok yaşlı olan, doğum yapan kadın sayısının ve doğumların azaldığı Hollanda, Danimarka, Finlandiya ve İngiltere gibi ülkelerde meme kanseri insidansı çok yüksek iken (sırası ile yüz binde 91,6, 86.2, 78.4 ve 74.9) doğurganlık özellikleri ve yemek alışkanlıkları diğer Avrupa ülkelerine göre koruyucu özellikte olan bazı Akdeniz ülkelerinde (Yunanistan yüzbinde 47.6, İspanya yüzbinde 47.9) insidans daha düşüktür *Tüm yaş gruplar, Standart Dünya populasyonuna göre yaşa göre standartize

9 TÜRKİYE’DE KADINLARDA EN ÇOK GÖRÜLEN
   TÜRKİYE’DE KADINLARDA EN ÇOK GÖRÜLEN ON KANSER TÜRÜ,1998 OLGU İNSİDANS ORGANLAR Sayı % (Yüzbinde) TOPLAM 13.707 100 42.71 Meme 3.190 23.27 9.94 Mide 857 6.25 2.67 Yumurtalık 771 3.85 2.40 Deri 851 6.21 2.65 Kolon 603 4.40 1.88 Akciğer 671 4.90 2.09 Serviks 528 1.65 Beyin 609 4.44 1.90 Kemik iliği 630 4.60 1.96 Rektum 483 3.52 1.51 Diğerleri 4514 32.93 14.07 Kaynak:

10 TÜRKİYE’DE KADINLARDA EN ÇOK GÖRÜLEN
ON KANSER TÜRÜ,1999 ORGANLAR Sayı % İNSİDANS (YÜZBİNDE) TOPLAM 9.919 100 30.38 Meme 2.390 24,1 7.32 Mide 693 6,99 2.12 Yumurtalık 556 5,61 1.70 Deri 684 6,9 2.10 Kolon 419 4,22 1.28 Akciğer 404 4,07 1.24 Serviks 310 3,13 0,95 Beyin 349 3,52 1.07 Kemik iliği 391 3,94 1.20 Rektum 381 3,84 1.17 Diğerleri 3342 33,69 10.24 1984(yüzbinde 3.66 idi) döneminde %240 artış var. Mamografiye bağlanabilir. Kaynak:

11 Bildirilen Meme Kanseri Sayısı % (Tüm kanserler içinde) İnsidans
Türkiye’de Kadınlarda Bildirilen Meme Kanseri Olgularının Yıllara Göre Dağılımı Yıl Bildirilen Meme Kanseri Sayısı % (Tüm kanserler içinde) İnsidans (Yüz binde) 1991 2933 26.6 10.3 1992 2285 26.9 7.8 1993 1819 21.4 6.1 1994 1838 23.0 1995 2770 23.6 9.1 1996 3755 23.3 12.1 1998 3190 9.9 1999 2390 24.1 7.3 Kaynak: T.C Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Daire Başkanlığı, Kanser Bildirimlerinin Değerlendirilmesi

12 Aydın’da.. 1999-2005: 2335 kanser olgusu %39 kadın, %61 erkek
2005 yılında: Toplam 209 meme kanseri olgusu (%9) 203 kadın, 6 erkek Kadınlarda en sık görülen 2. kanser tipi Aydın İl Sağlık Müdürlüğü: yılı Toplamda 2005: Deri, Bronş ve AC, Mesane, meme: En sık görülen 4. kanser tipi Kadınlarda 2005:Deri, Meme, Uterus, Ymurtalık ve kdın genital, AC

13 İnsidans ve Yaş Ortalama tanı yaşı: 61
Kaynak: Kaynak:

14 İnsidans ve Yaş Meme kanseri yaş arttıkça daha sık görülür.
%90’ı 40 yaş sonrasında 20 yaş altı ender 70 yaş sonrası kitlelerin çoğu kanser Post menapozal dönemde meme kanseri insidansı ABDnde artarken, eski Yugosyada artık artmamakta, Japonya’da ise azalmaktadır. ( dönemi) ABD’nde bir kadında meme kanseri gelişme olasılığı 25 yaşında: kadında bir 40 yaşında: kadında bir 60 yaşında: kadında bir 80 yaşında: kadında bir

15 Etnik Gruplarda İnsidans
; ABD, Yüzbin kadında; Genel: Beyaz: Siyah: Asya kökenli: Yerli: Latin: Benzer şekillerde, görülme sıklığındaki büyük farklılıklar aynı ülkede yaşayan farklı etnik gruplar arasında (ABD’deki Hawaililer, Çinliler ve İspanyol kökenliler) ve beyaz-siyah ırk arasında da (ABD’de insidans beyaz ırkta yüzbinde 105, siyah ırkta yüzbinde 87) izlenmektedir. Meme kanseri için henüz genetik bir neden bilinmediğinden bu fark çevresel etkenlere, yaşam tarzlarına ve sosyoekonomik duruma bağlanmaktadır. Başka ülkelere göç eden ailelerde yapılan çalışmalar, göç eden kadınlarda meme kanseri sıklığının birkaç nesil sonra, göç ettikleri ülkenin görülme sıklığına ulaştığını göstermiştir. Bu durum, özellikle Amerika’nın batı kıyılarına göç eden Asyalılarda ve Afrika’da doğup İsrail’e göç eden Musevilerde izlenmiştir. Bu gözlem hastalığın ortaya çıkışında çevresel etkenlerin ve yaşam tarzının önemini bir kez daha ortaya koymaktadır Kaynak: Kaynak:

16 Mortalite 2005 yılında; Toplam 58 milyon ölüm
Kanser: 7.6 milyon ölüm (%13) Meme kanseri: 2005 yılındaki 58 milyon ölümün 7.6 milyonu (%13) kanser ölümüdür. Bu kanser ölümlerinin başlıcalarını sırasıyla, akciğer (1.3 milyon ölüm); mide (1 milyon); karaciğer ( ); kolon ( ); meme ( ) kanseri ölümleri oluşturmaktadır. Erkeklerde en sık, akciğer, mide, karaciğer, kolorektal, ösafagus ve prostat.kanserleri gözlenirken, kadınlarda: meme, akciğer, mide, kolorektal ve servikal kanserleri ilk beş nedendir. Dünyada meme kanserine bağlı mortalite ülkeden ülkeye değişmektedir yılı için tahmin edilen değerlere göre İzlanda yüzbinde 36.8 ile ilk sıradadır. Meme kanserine bağlı ölüm hızının en düşük olduğu ülke ise Güney Kore’dir. Daha sonra sırası ile Çin, Çad, Tayland ve Japonya gelmektedir.

17 Kanser Ölümleri*, ABD, *Yaşa standartize 2000 ABD populasyonu Akciğer Rahim Meme Kolon & rektum Mide Meme kanseri ölümleri arasında değişmemiş gibi gözlenirken, o zamandan bu yana her yıl %2.3 azalma var. Yaşa göre ayarlanmış ölüm hızı yüzbin kadında 26.4 ( ) Günümüzde meme kanseri için belirlenen risk faktörlerine yönelik alınan önlemler, erken tanı ve etkin tedavi protokolleri ile meme kanseri insidansında belirgin azalma olmamakla birlikte, 1990’dan sonra mortalitede İspanya’da yıllık %3.8, İtalya’da bir önceki on yıla göre %10, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 15 yıl öncesine göre %25’leri bulan azalmalar bildirilmiştir Over Kaynak: US Mortality Public Use Data Tapes , US Mortality Volumes , National Center for Health Statistics, Centers for Disease Control and Prevention, 2005.

18 AVRUPA’DA MEME KANSERİ MORTALİTESİ*-2000
*Tüm yaş grupları, Standart Dünya populasyonuna göre yaşa göre standartize

19 AVRUPA’DA MEME KANSERİ MORTALİTESİ*-1955-1999
1950 ve 1960lı yıllarda mortalitede artış. 1980ler ile beraber azalma. Buna benzer azalma ABD, Kanada ve Avustralyada da var. Ancak, Güney ve Doğu Avrupa da artış sürüyor. Kaynak: ENCR Cancer Fact Sheets

20 Türkiye’de Kadın ve Erkek Populasyonlarda
Ölüm Nedeni Olarak Bildirilen İlk Beş Kanser (1999) Sıra no Erkek Kadın Tanı n % 1 Trakea, bronş, akciğerin malign tümörleri 6292 41.1 1154 14.9 2 M ide kanseri 1370 9.0 Meme kanseri 1059 13.7 3 Prostat kanseri 968 6.3 Mide kanseri 774 10.0 4 Barsak kanseri 910 5.9 654 8.5 5 Lösemi 695 4.6 469 6.1 6 Diğer 5062 33.1 3621 46.8 TOPLAM 15297 100.0 7731 *Barsak kanserine bağlı ölümler olarak ince ve kalın barsak kanserine bağlı tüm ölümler alınmıştır. Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü, Seçilmiş 150 Neden, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Ölümler 1999, Yayımlanmamış Veri

21 Bildirilen Ölüm Sayısı
Türkiye’de Kadın Populasyonda Meme Kanserine Bağlı Ölümlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (1999) Yaş Grubu Bildirilen Ölüm Sayısı % 15-24 4 0.4 25-34 44 4.1 35-44 163 15.4 45-54 287 27.1 55-64 231 21.8 65-74 188 17.8 75+ 142 13.4 TOPLAM 1059 100.0 Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü, Seçilmiş 150 Neden, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Ölümler 1999, Yayımlanmamış Veri

22 Türkiye UHY-ME Çalışması, 2000
Toplam ölümlerde, %0.9’u ile 17. sırada Kadın ölümlerinde; %2.1 ile 8. sırada 15-59 yaş grubunda %4.1 ile 4. sıra 60 yaş üzerinde %1.9 ile 8. sırada Türkiye UHY-ME Çalışması, 2000 Mamografi ile yapılan meme taramalarının yaşları arasındaki meme kanseri ölümlerini %29 azalttığı gösterilmiştir. Düşük dereceli, lenf bezi metaztası olmayna ve özgül histolojik alt gruplara

23 Türkiye UHY-ME Çalışması, 2000
Kadınlarda Kaybedilen Yaşam Yılı (YLL) için; %1.9 ile 11. sırada 15-59 yaş grubunda %3.9 ile 5. sırada 60 yaş üzerinde %2.4 ile 7. sırada Kadınlarda DALY ile ifade edilen hastalık yükü için; %1.3 ile 15. sırada 15-59 yaş grubunda %2.1 ile 10. sırada

24 Mortalite ve Yaş Ortalama tanı yaşı: 69
Yaşa göre ayarlanmış ölüm hızı yüzbin kadında 26.4

25 Mortalite ve Etnik Grup: Afrika kökenli ve Beyaz Amerikan Kadınlarında Kanser ölümleri, 1998-2002
Site Afrika kökenli /beyaz oranı Afrika kökenli Beyaz Tüm bölgeler Mide Myelom Serviks Ösafagus Larinks Uterus İnce bağırsak Pankreas Kolon ve rektum KC ve hepatik safra kanalları Meme Mesane Safra kesesi Ağız kavitesi ve farinks Death rates for female breast and colorectal cancers were approximately equal between whites and blacks around Subsequently, the gap in mortality widened over time, so that in 2000 the female breast and colorectal cancers were 32% and 30% higher in blacks than in whites, respectively. These trends occurred during a period of substantial improvement in early detection and treatment for breast and colorectal cancers. Historically, the use of mammography, which has contributed to reduction in deaths from breast cancer, has been lower in black women than in white women, although the rate has become comparable more recently.32 There is also some evidence that black women are less likely than white women to receive radiation therapy after breast-conserving surgery,33,34 a regimen that is known to improve survival.35 The diverging trends in mortality suggest that not all segments of the population have benefited equally from medical advances. Göç eden insanlarda saptanan, zaman içinde meme kanserine bağlı mortalite hızındaki değişiklik meme kanseri oluşumunda çevresel faktörlerin ve yaşam tarzının önemli faktörler olduğu görüşünü desteklemektedir. ABD’de ve Hawai’de yaşayan Japonlarda meme kanserine bağlı mortalitenin, Japonya’da yaşayan Japonlara göre; ABD’de doğan Japonlardaki mortalitenin de Japonya’da doğan ve ABD’de yaşayan Japonlara göre daha yüksek olduğu gösterilmiştir ; ABD, Mortalite Yüzbin kadında; Genel: Beyaz: 25.9 Siyah: 34.7 Asya kökenli: Yerli: Latin: *Her 100,000, , 2000 yılı yaşa standartize ABD populasyonu için Kaynak: Surveillance, Epidemiology, and End Results Program, , Division of Cancer Control and Population Sciences, National Cancer Institute, 2005.

26 Kanser Ölümleri Tahminleri, ABD, 2006
Erkek 291,270 Kadın 273,560 Akciğer & bronş %31 Kolon & rektum %10 Prostat %9 Pankreas %6 Lösemi %4 Karaciğ.&İntrahep.kan. % 4 Ösafagus %4 Non-Hodgkin lenfoma %3 Mesane %3 Börek %3 Diğer %23 %26 Akciğer & bronş %15 Meme %10 Kolon & rektum % 6 Pankreas %6 Over %4 Lösemi %3 Non-Hod. lenfoma %3 Rahim %2 Multiple myeloma %2 Beyin/DSS %23 Diğer Lung cancer is, by far, the most common fatal cancer in men (31%), followed by colon & rectum (10%), and prostate (9%). In women, lung (26%), breast (15%), and colon & rectum (10%) are the leading sites of cancer death. DSS=Diğer sinir sistemi Kaynak: American Cancer Society, 2006.

27 Yaşam boyu kanser gelişme olasılığı, ABD, 2000-2002
Bölge Risk Tüm bölgeler† ’ de 1 Meme ’ de 1 Akciğer & bronş ’ de 1 Kolon & rektum ’ de 1 Uterus ’de 1 Non-Hodgkin lenfoma 55’de 1 Over ’de 1 Melanoma ’de 1 Pankreas ’da 1 Mesane‡ ’de 1 Serviks ’de 1 Şu anda 2,278,269 (%40kadın; %23 genel)kadın meme kanseri öyküsü ile yaşıyor.(Ocak, 2002,ABD) For those free of cancer at beginning of age interval. Based on cancer cases diagnosed during 2000 to 2002. Approximately one in three women in the United States will develop cancer over her lifetime. The leading sites are breast, lung, and colon and rectum. Kaynak: DevCan: Probability of Developing or Dying of Cancer Software, Version 6.0 Statistical Research and Applications Branch, NCI, † Bazal ve squamous hücreli deri kanserleri ile mesane dışı in situ kanserler hariçtir. ‡ İnvaziv ve in situ kanser olgularını içerir.

28 Adele Bloch – Bauer’in Portresi / Gustav Klimt