MAN 701 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ I NESLİHAN İLARSLAN

... konulu sunumlar: "MAN 701 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ I NESLİHAN İLARSLAN"— Sunum transkripti:

1 MAN 701 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ I NESLİHAN İLARSLAN
LİTERATÜR İNCELEMESİ MAN 701 ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ I NESLİHAN İLARSLAN

2 LİTERATÜR İNCELEMESİ TANIMLAR
Fransızcadan Türkçeye geçmiş olan literatür (littérature) kelimesi Türk Dil Kurumu güncel sözlüğünde edebiyat veya kaynak olarak; yabancı sözlere karşılıklar kılavuzunda ise bir bilim kolunun türlü konuları üzerine yazılmış yazı ve eserlerin bütünü olarak tanımlanmaktadır . Literatür incelemesi, belli bir amaca dönük olarak kaynakları bulma, okuma, not alma ve değerlendirme işlemlerinin yer aldığı bir süreçtir. Kaynak taraması ise bir araştırmaya başlamadan ve verilerin toplanmasına geçilmeden önce araştırma konusunun aynı amaçla ve aynı yöntemle başka araştırmacılar tarafından araştırılıp araştırılmadığı; aynı özellikteki benzer konuların ne şekilde araştırıldığı, yapılan bu araştırmalarda kullanılan yöntemler ve analiz teknikleri hakkında kapsamlı bir çalışma yürütülmesidir ARAŞTIRMANIN SORULARINA VE AMAÇLARINA DAİR PARAMETRELERİN DE TANIMLANDIĞI İLK AŞAMA OLAN LİTERATÜR İNCELEMESİ BİR KERELİK GERÇEKLEŞTİRİLECEK BİR ÇALIŞMA OLMAKTAN ÇOK, ARAŞTIRMA SÜRESİNCE DEVAM EDECEK OLAN DÖNGÜSEL BİR ÇALIŞMADIR. PARAMETRELERİN TANIMLANMASININ ARDINDAN ANAHTAR KELİMELER OLUŞTURULUR VE YAPILAN İLK KAYNAK TARAMASI İLE BENZER KONULAR ÜZERİNDE ÇALIŞMIŞ YAZARLARDAN OLUŞAN BİR KAYNAKÇA ELDE EDİLİR. İLK KAYNAK TARAMASINDAN ELDE EDİLEN KAYNAKLAR OKUNARAK DEĞERLENDİRİLİR VE KAYDEDİLEREK KAYNAK DERLEMESİ YAPILIR. YAPILAN BU İLK ARAŞTIRMANIN ARDINDAN YAPILACAK İLERİ KAYNAK TARAMALARIYLA ARAŞTIRMA SORULARI VE AMAÇLARI GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULARAK PARAMETRELER GELİŞTİRİLEBİLİR YA DA YENİDEN TANIMLANABİLİR.

3 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİNİN AMAÇLARI
Araştırma ile ilgili kuramsal temellerin kavranması Araştırma sorularının ve amaçlarının rafine edilmesi Araştırma sorularına uygun araştırma yöntemi, veri toplama teknikleri ve çözümleme yöntemleri ile ilgili ipuçlarının yakalanması Yapılması planlanan araştırmanın başarı olasılığının değerlendirilmesi, sonuçlarının faydalı olup olmayacağı konusunda fikir edinilmesi Araştırma hipotezlerinin, sınırlılıklarının saptanmasında ihtiyaç duyulan özel bilgilerin sağlanması Önceki çalışmalarda göz ardı edilmiş hususların veya ileri araştırmalar için ortaya konan önerilerin tespit edilmesi Daha önceden yapılmış çalışmaların tekrarının engellenmesi Yapılacak araştırmaya ilişkin yeni yaklaşımların, stratejilerin veya tekniklerin bulunması Tümevarım Yaklaşımı Tümdengelim Yaklaşımı LİTERATÜR İNCELEMESİNİN AMACI ARAŞTIRMADA KULLANMAK İSTENİLEN YAKLAŞIMLARA BAĞLI OLARAK DEĞİŞEBİLİR. BAZI ARAŞTIRMALARDA TÜMDENGELİM YAKLAŞIMI KULLANILARAK ÖNCELİKLE ORTAYA İLGİLİ TEORİ VE DÜŞÜNCELER KONUR VE BUNLARA İLİŞKİN VERİ TESTLERİ YAPILIR. BAZI ARAŞTIRMALARDA İSE TÜMEVARIM YAKLAŞIMI KULLANILARAK ELDE EDİLEN VERİLERİN TEST EDİLMESİ SURETİYLE GELİŞTİRİLEN TEORİLER LİTERATÜRLE İLİŞKİLENDİRİLİR. TÜMEVARIM YAKLAŞIMI DAHA ÇOK YETERLİ LİTERATÜR BİLGİSİNE SAHİP OLUNDUĞU DURUMLARDA GEÇERLİ OLABİLECEK BİR YAKLAŞIMDIR. SONUÇTA LİTERATÜR İNCELEMESİ İLE AMAÇLANAN LİTERATÜRDE ARAŞTIRMA KONUSUNA DAİR HER BİLGİNİN ELDE EDİLMESİNDEN ZİYADE ARAŞTIRMA KONUSUYLA EN İLGİLİ VE EN FAZLA KATKIYI SAĞLAYACAK BİLGİLERE ULAŞMAKTIR

4 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİNİN KAPSAMI:
araştırma konusu ile ilgili temel akademik teorilerin kaynaklar arasında yer alması güncel bilgiye ulaşıldığını gösterir literatür kaynakları uygun bir referans sistemi oluşturarak okuyucuların orijinal kaynaklara ulaşabilmesinin sağlanması Kritik literatür incelemesinin dört önemli unsuru bulunmaktadır: Retorik Kritiği: Retorik kritiği ile amaçlanan problemin ortaya konulmasında ve değerlendirilmesinde kullanılan dilin etkililiğidir. Yazarken argümanları etkili bir şekilde ortaya koyabilmek ve bunları değerlendirebilmek retorik açıdan yetkinliği ortaya koymaktadır. Gelenek Kritiği: O güne kadar ortaya konmuş ve haklılığı var olan geleneksel aklın kritiğini içerir. Otorite Kritiği: Literatürde yer alan baskın görüşlerin kritiğini içerir. Nesnellik Kritiği: Araştırmada ortaya konan bilgi ve birikimin değer yargısı olmadığını, objektif olduğu kritiğini gösterir. LİTERATÜR İNCELEMESİ İLE ELDE EDİLEN KAYNAKLARIN OKUNMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ SÜRECİYLE LİTERATÜRDE O GÜNE DEK ORTAYA KONMUŞ OLAN GÖRÜŞLER VE TEORİLER, BUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER VE BUNLARIN YAPILAN AKADEMİK ÇALIŞMAYLA OLAN İLİŞKİSİ ORTAYA KONABİLİR. BU SAYEDE OKUYUCULARA ARAŞTIRMA KONUSUNUN SORULARINI, AMAÇLARIN VE SINIRLARINI AKADEMİK BİR ALT YAPIYLA SUNMAK VE HATTA LİTERATÜRDEKİ GÖRÜŞLERİN AKSİ YÖNDE GÖRÜŞ BELİRTMEK MÜMKÜNDÜR.

5 LİTERATÜR İNCELEMESİ KRİTİK LİTERATÜR İNCELEMESİ:
Araştırma konusu için yapılan literatür incelemesi neticesinde elde edilen kaynakların yeterince anlaşılması, analiz edilebilir hale gelmesi ve neticede gerekçelendirilebilir değerlendirmeler yapılması literatür incelemesinin literatür incelemesi kritiği haline gelmesine yardımcı olur. Literatür incelemesinin kritik literatür incelemesi olabilmesi için yapılması gereken çalışmalar şöyle sınıflandırılmıştır: Araştırma konusu alanında tanınmış uzmanlarca gerçekleştirilen araştırmaların bulunması Araştırma konusunu destekleyen ve araştırma konusuna karşı görüşler içeren araştırmaların değerlendirilmesi Gerekçelendirilebilir değerlendirmelerle literatürdeki diğer çalışmaların araştırma konusuyla olan ilgilerinin ortaya konması Mantık çerçevesi içinde geçerli kanıtlarla araştırma konusunun argümanlarının haklılığının ortaya konması Olgu ve fikir arasındaki farkın açıkça ortaya konabilmesi

6 LİTERATÜR İNCELEMESİ Literatür İncelemesi Yazımının Adımları:
Literatür incelemesine incelemeyi araştırma sorularına ve konularına daraltmadan önce daha genel bir çalışmayla başlamak Temel görüşler ve temalara ilişkin genel bir bakış açısı ortaya koymak Başlıca yazarların araştırmalarının özetlenmesini, karşılaştırılmasını ve farklılıklarının ortaya konmasını sağlamak Literatürde araştırma konusuyla en ilgili önceki çalışmaları vurgulamak Araştırmanın bulguları ile ilgili detaylı bilgileri ve bunların ilgisini ortaya koymak Araştırma konusunun ortaya koyacağı yeni bulguları vurgulamak Okuyucuları bu konuları açıklayan ilgili bölümlere yönlendirebilmeyi sağlamak LİTERATÜR İNCELEMESİNİN YAZILMASINDA TEK BİR ÖRNEK YAPI BULUNMAMAKLA BİRLİKTE BAZI ÇALIŞMALARIN YAPILMASI BİRTAKIM HATALARLA KARŞILAŞILMASINI ENGELLEYECEKTİR. ARAŞTIRMACILARIN KARŞILAŞTIĞI EN BÜYÜK HATA LİTERATÜR İNCELEMESİNİN YAZIMINDA ÖNCEKİ ARAŞTIRMALARIN LİSTELENMESİ VE KENDİ ARAŞTIRMA KONULARINA İLİŞKİN ÖNERİLERLE UYUMLU BAZI YAZILARIN ÖZELLİKLE SEÇİLMESİDİR. BU TİP HATALARA DÜŞMEMEK İÇİN AŞAĞIDA BELİRTİLEN AŞAMALARI TAKİP ETMEK ARAŞTIRMACININ ARAŞTIRMA KONUSUNA İLİŞKİN LİTERATÜR İNCELEMESİNİ DAHA SAĞLIKLI BİR ŞEKİLDE GERÇEKLEŞTİRMESİNİ SAĞLAYACAKTIR

7 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARI Birincil Kaynaklar
İkincil Kaynaklar Üçüncül Kaynaklar Raporlar Kitaplar İndeksler Tezler Dergiler Özetler ler Gazeteler Kataloglar Konferans Dokümanları Bazı Hükümet Yayınları Ansiklopediler Şirket Raporları Sözlükler Bibliyografyalar Yayınlanmamış El Yazması Kaynaklar Atıf İndeksleri

8 LİTERATÜR İNCELEMESİ BİRİNCİL KAYNAKLAR: Raporlar
Pazar araştırma raporları, akademik raporlar ya da hükümetler tarafından yayımlanan raporlar bu sınıfa girmektedir. Kitaplar kadar ulaşılması kolay olmayan bu kaynaklara internet üzerinden ulaşmak yine de mümkündür. Konferans Dokümanları Konferans ya da sempozyum bildirileri olarak da adlandırılan bu kaynaklar genellikle dergilerde ya da kitaplarda özel bir başlık altında yayımlanırlar. Birçok konferansın geniş bir skalada yer alan özel bir konusu bulunmaktadır. Birçok konferans kaynağına internet üzerinden ulaşmak mümkündür. Tezler Tezler özel bir konu ya da önemli bir araştırma projesi üzerine yazılmış oldukça detaylı kaynaklardır. İleri referans çalışmaları için önemli bir kaynaktır. Ancak ulaşılması oldukça zor olan kaynaklardır. (Yök Tez Sayfası.png) TÜRKİYE’DE DOKTORA, YÜKSEK LİSANS, TIPTA UZMANLIK VE SANATTA YETERLİK TEZLERİ YÖK DOKÜMANTASYON DAİRESİ’NDE TOPLANARAK İNTERNET ÜZERİNDEN OKUYUCULARA SUNULMAKTADIR. TEZLERİN ÖZETLERİNİN VE YAZARININ ONAYI İLE TAM METİNLERİNİN SUNULDUĞU BU HİZMETE 1987 YILI İTİBARİYLE ULAŞILABİLMEKTEDİR YÖK’ÜN WEB SİTESİNDE BULUNAN TEZ MERKEZİ’NE TIKLAYARAK ARAŞTIRMACILAR ÜYE OLDUKLARI TAKDİRDE TÜRKİYE’DE YAYIMLANMIŞ TEZLERE ULAŞABİLME İMKANINA SAHİPTİRLER

9 LİTERATÜR İNCELEMESİ İKİNCİL KAYNAKLAR: Dergiler
Dergiler genellikle düzenli aralıklarla yayımlanırlar. Birçok dergi hala yazılı olarak basılmakla birlikte, internet üzerinden de dergilere erişebilmek mümkündür. Hakemli akademik dergilerde makaleler yayımlanmadan önce bir hakem heyeti tarafından kalite ve uygunluk açısından değerlendirilir. Bununla birlikte bütün akademik dergilerde hakem heyeti bulunmamaktadır. Birçok akademik dergide bir editör ve editöryal bir kadro bulunur ve yayımlanacak makaleleri bu kadro seçer. Kitaplar Kitaplar genellikle akademik çevreye ya da uygulamaya dönük olarak profesyonellere yönelik olarak yayımlanan kaynaklardır. Kitaplar, akademik dergilere oranla daha düzenli ve daha geniş bakış açılıdır. Araştırma konusu ve hedefleri için giriş kaynağı olarak da görülebilir. Kitapların bir kısmı güncelliğinin sağlanabilmesi açısından internet üzerinden de yayımlanmaktadır . Gazeteler Gazeteler iş ve hükümet dünyasındaki gelişmelere ulaşabilmenin iyi bir kaynağıdır. Zaman zaman yeni araştırma raporları ya da istatistiki bilgilerin de verildiği bu kaynaklara internetten ulaşabilmek de mümkündür.

10 LİTERATÜR İNCELEMESİ ÜÇÜNCÜL KAYNAKLAR: İndeksler
İndeksler, dergilerden, kitaplardan, kitap bölümlerinden, tezlerden, konferans veya araştırma raporlarından indeks makalelerini içerir. Örneğin, indekslerle bir makale için sağlanan bilgiler makalenin yazarı, yayım tarihi, makale adı, dergi adı, derginin sayı ve bölüm numarası, makalenin sayfa sayısı gibi bilgilerdir . Özetler (Abstractlar) Özetler, indekslerle aynı bilgiyi sağlamakla birlikte makalenin bir özetini de içerir. Bu sayede bir makalenin kopyasını edinmeden önce o makalenin konusuna ve araştırma konusuyla olan ilgililiğine ilişkin bilgi sahibi olmak mümkündür. Kataloglar Kütüphanelerde basılı kataloglar olarak da görülebilen bu kaynaklar; DPT, TOBB, TÜİK gibi kuruluşlarca, çeşitli Bakanlıkların kütüphanelerince ya da üniversitelerce yeni gelen kitapların da eklenmesiyle ilgililere gönderilmekteydi. Ancak, internet kullanımının yaygınlaşmasıyla artık bu kaynaklara online olarak ulaşabilmek mümkündür.

11 LİTERATÜR İNCELEMESİ ÜÇÜNCÜL KAYNAKLAR: Ansiklopediler ve Sözlükler:
Ansiklopediler, genel veya özel konulara göre hazırlanmış, genellikle alfabetik ya da kronolojik sıraya uygun bir şekilde hazırlanan kaynaklardır. Britannica, Meydan Larousse gibi ansiklopedileri bu kaynaklara örnek vermek mümkündür. Sözlükler ise kelimelerin anlamlarının sorgulanabildiği dil sözlükleri, alıntılar ve terimler sözlüğü gibi edebiyat ile ilgili sözlükler olabileceği gibi tarih sözlüğü, ekonomi sözlüğü gibi alanlarındaki terimlerin karşılığını verebilen sözlükler de olabilir ve araştırmacı araştırmasında yapması gereken tanımlamalar için sözlüğe ihtiyaç duyabilir. Atıf İndeksleri Atıf indeksleri, bir yazarın yayımlarına atıfta bulunan diğer yazarların gösterildiği bir indekstir. Bibliyografyalar Bibliyografyalar, bir ülkede belirli bir süre içerisinde çıkan basılı eserlerin tümünü kapsayan kitaplardır. Konu ayrımı yapılmaksızın ülkede yayımlanan tüm eserleri kapsayan bibliyografyalar genel bibliyografyalar olarak sınıflandırılırken, özel amaçlı olarak, belirli konu, yazar ve kurumlara göre düzenlenen bibliyografyalar özel bibliyografyalar olarak sınıflandırılır. Genel bibliyografyalar milli bibliyografyalar olarak da adlandırılır

12 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİ STRATEJİSİNİN PLANLANMASI:
Literatür incelemesi stratejisini planlarken aşağıdaki hususların belirlenmesi gereklidir: Araştırmanın parametreleri Araştırmada kullanılacak anahtar kelimeler ve terimler Araştırmada kullanılacak veritabanları ve arama motorları Taramada bulunacak ilgili ve faydalı çalışmaların seçilme kriterleri Parametrelerin tanımlanmasında dört ana başlıktan faydalanılabilir: Coğrafi Parametreler: örneğin, coğrafi bölge için Avrupa, örneğin, yayın dili için Türkçe ve İngilizce Zaman Parametreleri: örneğin, son 15 yıl Konu Alanı Parametreleri: örneğin, konu alanı için Pazarlama, örneğin, ticari sektör için reklamcılık Formal Parametreler: örneğin; makale, kitap, vb.

13 PARAMETRELERİN TANIMLANMASI
LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİ STRATEJİSİNİN PLANLANMASI: PARAMETRELERİN TANIMLANMASI Parametre Daraltılmış Alan Genişletilmiş Alan Yayın Dili Türkçe Türkçe ve İngilizce Konu Alanı Cinsiyet Kimliği Psikolojik Faktörler Tüketicilerin Satın Alma Davranışları Tüketici Davranışları Reklamlar Pazarlama Ticari Sektör Reklamcılık Coğrafi Alan Türkiye Avrupa Yayınlanma Yılları Son 5 yıl Son 15 yıl Literatür Türü Hakemli Dergiler ve Kitaplar Dergiler ve Kitaplar

14 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİ STRATEJİSİNİN PLANLANMASI:
Anahtar kelimelerin üretilmesinde araştırmacının faydalanabileceği teknikler aşağıda yer almaktadır: Tartışma: Danışmanla, kütüphanecilerle ya da çalışma arkadaşlarıyla yüz yüze ya da yolu ile tartışmalar yapmak fikirlerin paylaşılmasını, geri bildirim alınmasını ve yeni fikirler ya da yaklaşımlar edinilmesini sağlayarak araştırma konusunun açıklığa kavuşmasını ve rafine edilmesini sağlar Ön Okumalar: Çeşitli makalelerin, ansiklopedilerin, sözlüklerin, kitapların okunması anahtar kelimelerin üretilmesinde faydalı olacaktır. Bunun için internet kaynaklarından faydalanmak da mümkündür. Beyin Fırtınası: Beyin fırtınası tekniği ile araştırma konusu grup ya da bireysel olarak akla gelen düşüncelerin bir kağıda yazılmasıyla gerçekleştirilir. Daha sonra bu düşüncelerin değerlendirilmesi ve anahtar kelimelerin seçilmesi sağlanır. İlgi Ağaçları: İlgi ağaçları literatür incelemesinin bir forma sokulmasına ve araştırma sürecinin yönlendirilmesine yardımcı olur. Örgüt şemalarına benzeyen ilgi ağaçları ile ana başlıklar ve alt başlıklar belirlenerek araştırma sorusunun, amaçlarının ve anahtar kelimelerin tanımlanması sağlanır. İlgi ağaçları genellikle beyin fırtınası tekniğinden sonra kullanılır. İLGİ AĞACI OLUŞTURABİLMEK İÇİN : 1. ARAŞTIRMA SORUSU VE AMAÇLARI EN ÜSTE YAZILIR. 2. ÖNEMLİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN İKİ VEYA DAHA FAZLA KONU ALANI BELİRLENİR. 3. BELİRLENEN KONU ALANLARI İLGİSİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN ALT KONU BAŞLIKLARINA AYRILIR. 4. BELİRLENEN ALT KONU BAŞLIKLARI İLGİSİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN ALT BAŞLIKLARA AYRILIR. 5. İLK ETAPTA ARAŞTIRILMASI VE ÜZERİNE YOĞUNLAŞILMASI GEREKLİ ALANLAR BELİRLENİR. 6. ARAŞTIRMA SÜRECİ İLERLEDİKÇE YENİ KONU ALANLARI İLGİ AĞACINA EKLENİR.

15 LİTERATÜR İNCELEMESİ ÖRNEK İLGİ AĞACI
İLGİ AĞACINDA ALTI ÇİZİLİ KELİMELER İLK OLARAK ARAŞTIRILMASI GEREKEN KONULARI, YILDIZ İLE İŞARETLENMİŞ OLANLAR İSE ÜZERİNDE YOĞUNLAŞILMASI GEREKEN KONULARI GÖSTERMEKTEDİR. ANAHTAR KELİMELERİN BELİRLENMESİNDE KULLANILACAK YÖNTEMLERİN UYGULANMASIYLA BİRLİKTE “TÜKETİCİLERİN SATIN ALMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNDE CİNSİYET KİMLİĞİ ROLÜNÜN VE REKLAMLARIN ETKİSİ NEDİR” KONULU ARAŞTIRMA SORUSU İÇİN ANAHTAR KELİMELER ŞUNLAR OLACAKTIR: TÜKETİCİLERİN SATIN ALMA DAVRANIŞLARI, REKLAM, CİNSİYET KİMLİĞİ, SOSYO-EKONOMİK STATÜ. ÖRNEK İLGİ AĞACI

16 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: Üçüncül kaynakların taranması
Okunan kitap ve makalelerdeki ilgili literatür kaynaklarına ulaşılması Kütüphanedeki ikincil literatür kaynaklarının taranması İnternet kullanılarak araştırma yapılması Üçüncül kaynakların taranmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: Anahtar kelimelerin arama yapılan dildeki karşılığını sağlayabilmesi Uygun yazılı kaynaklara ve veritabanlarına ulaşımın sağlanması Tarama sürecinde her bir veritabanına ilişkin kaç tarama yapıldı gibi birtakım notların alınması Bulunan her kaynağa ilişkin referans bilgilerinin kaydedilmesi Cebeci (1997) kaynak taramasını aşağıdaki şekilde sınıflandırarak kaynak taramasına başlanmasını önermektedir - Konunun bir yönünü ele alan çalışmalar - Aynı konuyu farklı amaçla, farklı açılardan ele alan çalışmalar - Farklı konuları aynı yöntemle ele alan çalışmalar - Farklı konuları aynı amaçlarla ele alan çalışmalar - Benzer konuları benzer amaçlarla ele alan çalışmalar Özdamar (2003) ise kaynak taramasını şöyle sınıflandırmıştır: - Kitaplıkların taranması (Kitap, dergi, tez, ansiklopedi, vb.) - İnternet sitelerinin taranması - Elektronik tarama araçlarından yararlanılması (Proquest, Ebscohost, vb.) - İndekslerin taranması (Social Citation İndex, Index Medicus, vb.) - Başvuru kaynaklarının taranması (Bibliyografyalar gibi) - Abstractların taranması (Mathematical Abstracts, vb.) - Yıllıkların taranması - Teknik Komite Raporlarının taranması (Ulusal ve Uluslar arası Resmi ve Özel Kurumlar tarafından hazırlanan) - Kaynak başvurusuna dayalı tarama yapılması - Konunun uzmanlarına danışılarak yapılan kişisel görüşmeler - Ulusal ve uluslar arası bilim insanlarının web sitelerinden faydalanılması

17 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: YAZILI KAYNAKLAR
Yazılı kaynakların taranmasında kütüphane katalogları, makale indeksleri ve bibliyografyalar önemli yer tutmaktadır: Kütüphane Katalogları: Kataloglar, kütüphanedeki dergi, kitap gibi basılı kaynaklara ait koleksiyonların belirli sistemlere göre düzenlendiği indekslerdir. Katalog taramada genelden özele doğru geçiş sırası izleyerek konu alanının daraltılması sayesinde ilgili kitap ve benzeri yazılı kaynakların bulunması mümkündür. Basılı Makale İndeksleri: Basılı makale indeksleri, periyodiklerde yayımlanan makalelerin, bazı kitap bölümlerinin konularına göre düzenlendiği indekslerdir. Makale indeksleri, genellikle kütüphanelerin referans bölümlerinde bulunur. Bununla birlikte, elektronik ortama aktarılmış ve CD-Rom şeklinde hazırlanan makale indeksleri ve web üzerinden kullanıcıların hizmetine sunulmuş makale indeksleri de bulunmaktadır. Basılı Bibliyografya Kitapları: Bibliyografya kitapları, yayınlanmış kitapların listesini içeren, konularına göre genel veya özel olarak adlandırılan basılı kaynaklardır.

18 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: VERİ TABANLARI
Veri tabanları araştırma terimlerinin çeşitli kombinasyonlarının kullanılması suretiyle daha fazla tarama yapılmasına olanak sağlayan kaynaklardır. Veri tabanlarında bulunan indekslenmiş anahtar kelimeler ve deyimler araştırmacı tarafından kullanılan anahtar kelimelerle eşleştirilir. Elektronik veri tabanlarında ileri araştırmalar yapabilmek için Boole işlemcisinden (Boolean Logic) faydalanmak mümkündür. AND, OR ve NOT kelimelerinin kullanılması ile araştırmayı genişletmek ve çeşitlendirmek aşağıdaki şekillerde mümkündür: ekonomi AND demokrasi ekonomi OR demokrasi ekonomi NOT demokrasi ekonomi AND demokrasi AND değişim (ekonomi OR iktisat) AND kültür AND (değişim OR başkalaşım) (ekonomi OR iktisat) AND (kültür NOT din) AND (değişim OR başkalaşım) ekonomi AND demokrasi biçimindeki bir arama ifadesinde karşılaşılacak web siteleri içinde hem ekonomi hem de demokrasi kelimeleri geçen siteler ekonomi OR demokrasi biçimindeki bir arama ifadesinde karşılaşılacak web siteleri içinde ya ekonomi ya da demokrasi kelimeleri geçen siteler Ekonomi NOT demokrasi biçimindeki bir arama ifadesi ise araştırmayı içinde ekonomi geçmeyen demokrasi dosyaları ile sınırlandıracaktır Seçilen konunun iki kelimeden fazla olması halinde araştırmanın çeşitli kombinasyonlarla yapılması mümkündür. ekonomi, demokrasi ve değişim kavramlarının araştırılmasında ekonomi AND demokrasi AND değişim ifadesi kullanılabilir. bazı kelimelerin eş anlamlarının kullanılması suretiyle de araştırma genişletilebilir. (ekonomi OR iktisat) AND kültür AND (değişim OR başkalaşım) ifadesi ile ekonomi ve değişim kelimelerinin eş anlamlıları kullanılarak araştırmanın genişletilmesi sağlanmıştır. OR kullanılarak araştırmanın daraltılması da mümkündür. kültürle ilgili konuların din haricinde araştırılması isteniyorsa (ekonomi OR iktisat) AND (kültür NOT din) AND (değişim OR başkalaşım) ifadesini kullanmak faydalı olacaktır

19 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: VERİ TABANLARI
Elektronik veritabanlarında araştırma; konu, yazar, makale isimleri, anahtar kelimeler, dergi adı, hakemli dergi ya da tam metinli makaleler gibi başlıklar altında yapılabilir. ARAŞTIRMA YAPMAK İÇİN VERİTABANININ ARA YÜZÜNE GİRİLDİĞİNDE TEMEL ARAMA (BASİC SEARCH) VE GELİŞMİŞ ARAMA (ADVANCED SEARCH) SEÇENEKLERİ İLE KARŞILAŞILMAKTADIR. ANAHTAR KELİMELERİN ARA (SEARCH) KISMINA GİRİLMESİYLE TEMEL ARAMA YAPILABİLECEĞİ GİBİ GELİŞMİŞ ARAMA KISMINDA YAZAR ADI, DERGİ ADI GİBİ SEÇENEKLERİN SEÇİLMESİYLE DE ARAMA YAPILABİLMEKTEDİR.

20 BAZI ELEKTRONİK VERİ TABANLARI
LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: VERİ TABANLARI BAZI ELEKTRONİK VERİ TABANLARI Elsevier E-Book&Journal 6000’den fazla kitap ve 2500’den fazla makaleye erişim imkanı sunmaktadır. Ebrary 45.000’den fazla akademik kitap ve farklı dillerde veri tabanına sahiptir. Ekonomi, işletme, yönetim, enformasyon ve telekomünikasyon teknolojileri konularındaki e- kitapları kapsamaktadır. Sage Ekonomi, insan bilimleri, sosyal bilimler, tıp gibi konularda 485’ten fazla dergiye tam metin erişim imkanı sunmaktadır. World Bank E-Library Dünya Bankası'nın yayımlamış olduğu tüm kaynaklara tam metin erişim imkanı sunmaktadır. Science Direct Elsevier Yayınevinin çıkarmış olduğu fen, mühendislik, tıp ve beşeri bilimlerle ilgili dergilere tam metin erişim imkanı sunmaktadır. Business Source Corporate Ekonomi ve ilişkili disiplinlerde 3.000’den fazla bilimsel dergiye tam metin erişim imkanı sunmaktadır. Ebscohost Basılı dergilerdeki makalelere tam metin olarak erişim imkanı sunmaktadır. Mevzuat Bilgi Bankası Resmi Gazetede yayımlanan tüm kanunlar, KHKler, tüzükler, vd. 61 konu başlığı altında erişim imkanı sunmaktadır. Emerald Full Text Database İşletme, pazarlama, mühendislik gibi konularda tam metin kaynaklara erişim imkanı sunmaktadır. SpringerLink/ Kluwer Springer ve Kluwer Yayınevlerinin dergilerine tam metin erişim imkanı sunmaktadır.

21 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: KÜTÜPHANELERİN TARANMASI
Kütüphaneler, araştırmanın gerektirdiği kitap, dergi, istatistik, yıllık, gazeteler ve raporlar gibi yazılı kaynaklar ile resim, film, afiş gibi görüntü ve ses kayıtlarının bulundukları yerlerdir. Basılı kaynakların kütüphanelerde araştırılması sürecinde sıkıntı yaşamamak açısından kütüphanelerde kullanılan sınıflandırma sistemlerinin bilinmesinde fayda bulunmaktadır. en çok kullanılan sınıflandırma yöntemleri uluslar arası sınıflandırma sistemleri olan Dewey Onlu Sınıflandırma Sistemi (DDC) ve Amerikan Kongre Kütüphanesi Sistemidir (LC). Hacettepe Üniversitesi Kütüphanelerinde Amerikan Kongre Kütüphanesi sistemi benimsenmiştir. QA 180.A1 S95 2003 DEWEY ONLU SINIFLANDIRMA SİSTEMİNDE KONULAR ON ANA BÖLÜME AYRILMIŞTIR. HİÇBİR GRUBA GİRMEYEN KONULAR SIFIR İLE GÖSTERİLEN GENEL KONULAR BAŞLIĞI ALTINDA TOPLANIRKEN, DİĞER KONULAR BİRDEN DOKUZA KADAR DEĞİŞEN BÖLÜMLERE AYRILMAKTADIR. AMERİKAN KONGRE KÜTÜPHANESİ SİSTEMİNDE İSE ANA BÖLÜMLER BÜYÜK HARFLE GÖSTERİLMEKTE, İKİNCİ DERECEDEKİ BÖLÜMLER İÇİN İLK HARFİN SONUNA YİNE BÜYÜK HARF EKLENMEKTE VE ONDAN SONRAKİ BÖLÜMLEMELER İSE RAKAMLA SÜRDÜRÜLMEKTEDİR.

22 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: İNTERNETİN TARANMASI
İnternette tarama yaparken çeşitli yaklaşımlardan yararlanmak mümkündür. Ancak, internet taramalarında göz önünde bulundurulması gereken hususlar: Kullanılan arama motorlarının kaydedilmesi Yapılan taramaların kaydedilmesi Taramanın yapıldığı tarihin kaydedilmesi Tarama yapılan kaynakların sayısının kaydedilmesi İnternette tarama yapmanın en kolay yollarından biri ilgili web sayfasının adresine girilmesidir. Web sitelerinin adreslerine kitaplar, makaleler, gazeteler gibi birçok kaynaktan ulaşmak mümkündür. Arama motorları, internette tarama yapılabilecek diğer araçlardan biridir. Arama motorları, internette konu, başlık, doküman, indeks ya da diğer dizinlerin aranmasını sağlamaktadır. Araştırmacının yapması gereken anahtar kelimeleri ya da deyimleri arama kutusuna yazarak karşısına çıkan seçenekleri değerlendirmesidir

23 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: İNTERNETİN TARANMASI
Arama motorları dört kategoriye ayrılır: Genel arama motorları: Anahtar kelimeler ya da Boolean Logic kullanarak çalışan bu tür arama motorlarında her türlü taramanın yapılabilmesi mümkündür. Google, Yahoo gibi örnekleri olan bu tür arama motorlarında çok fazla sayıda arama sayfası araştırmacıların karşısına çıkacaktır. Meta arama motorları: Birden fazla arama motorunda aynı anda tarama yapılmasını sağlayan bu tür arama motorları araştırmanın daha kolay ve hızlı gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bununla birlikte genel arama motorlarına oranla daha az güvenilir ve uygun bilgi kaynağı sağlamaktadır. Özelleştirilmiş arama motorları: Spesifik konu alanları için tarama yapılabilen bu tür arama motorlarında taramaya başlamadan önce araştırma konusunun belirlenmiş olması gerekmektedir. Konu dizinleri: Bu tür arama motorlarında sadece en önemli internet dokümanları indekslenmektedir. Konuların çeşitli alanlara göre indekslendiği ve hiyerarşik olarak düzenlendiği bu tür motorlarda daha uygun kaynaklara ulaşmak ve diğer tarama araçlarına link sağlamak mümkündür.

24 ARAMA MOTORLARI ÖRNEKLERİ
LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: İNTERNETİN TARANMASI ARAMA MOTORLARI ÖRNEKLERİ Yahoo ( En popüler arama motorlarından biridir. Altavista ( Google ( Lycos ( Carneige-Mellon Üniversitesi tarafından geliştirilen bu arama motorunda yaklaşık dokümana ulaşabilmek mümkündür. WebCrawler ( Washington Üniversitesi tarafından geliştirilen bu arama motorunda konu başlığı ve içeriğine göre araştırma yapabilmek mümkündür. Excite ( Web dokümanları için değerlendirmeleri ve ratingleri ölçmeyi sağlamaktadır. Ratingler aranan kelime ile sonuçların ne ölçüde örtüştüğünü gösterir. Open Text Index ( Her web sitesinde yer alan her kelimeyi aratabilme seçeneği bu arama motorunda mevcuttur. Dogpile ( (meta arama motoru) Yahoo, Lycos gibi arama motorlarında aynı anda arama yaptırabilen bir arama motorudur.

25 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: İNTERNETİN TARANMASI
İnternet üzerinden araştırma yaparken aşağıda yer alan hususlara dikkat etmek araştırmanın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi açısından önemlidir: Araştırmanın ortaya konmuş amaçları tekrar gözden geçirilmelidir. Böylece, araştırma konusundan uzaklaşılması ve kaynak taramasının zaman harcayan bir süreç haline dönüşmesi engellenmiş olur İnternet ortamında her türlü verinin ve bilginin bulunabiliyor olması kaynakların güvenirliğini ve yeterliliğini sorgulamayı gerektirmektedir. İnternete konan bilgilerin dergilerdeki gibi editöryal bir kadro ya da hakemler tarafından değerlendirilerek konmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. İnternette yer alan web sitelerine ulaşım her zaman mümkün olmayabilir, web siteleri yayından kaldırılmış ya da yayına konmuş bir bilgi değiştirilmiş olabilir. İnternette bir kaynakta ulaşılamayan bir bilgiye başka bir kaynaktan ulaşmak mümkün olabilir. Bu nedenle aynı arama terimleri farklı arama ortamlarında aratılmalıdır. İnternette araştırma yaparken bir siteden bir diğerine yönlendirilmek, daha eğlenceli arama başlıkları bulmak gibi zaman kaybına yol açacak dikkat dağıtıcı unsurlarla karşılaşmak mümkündür. Bu nedenle arama yaparken zaman sınırlaması koymak faydalı olabilir. İnternette ulaşılan kaynakların yer aldığı web sitelerinin isimleri, erişim tarihi, bilgiyi sağlayanın kimliği gibi verilerin mutlaka kaydedilmesi gereklidir.

26 LİTERATÜR İNCELEMESİ KAYNAK TARAMASI: KAYNAK BAŞVURUSUNA DAYALI TARAMA
Bir çalışmaya ilk başvuru yapan kaynaklara daha sonra başka kaynaklarda da başvuru yapılması durumunda ilk makale öncü makale durumuna gelir ve daha sonra yapılan çalışmalarda geliştirilir. Böylece, başvuru araması ile birbirini izleyen aşamalarda yapılan tüm kaynak başvuruları listelenebilir. Bu tip kaynak araştırması için webde yayınlanan bazı indeksler mevcuttur. Örneğin, Social Sciences Citation Index, Science Citation Index, Web of Science gibi indeksler alanında yayımlanan makalelere yapılan başvuruların araştırılabileceği kaynaklardır

27 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ EDİNİLMESİ:
Gerekli kaynak taramasının yapılmasının ardından faydalı olduğu düşünülen literatür kaynaklarının elde edilmesi gerekmektedir. Bunun için: Kütüphane kaynaklarının taranması Kaynağa ulaşılması durumunda gözden geçirilerek faydalı bir kaynak olup olmadığın anlaşılması, benzer kaynakların gözden geçirilmesi: Kaynağın içeriği hakkında bilgi sahibi olmak için içindekiler listesi, giriş ve sonuç bölümleri, kaynakçası ve indeksine bakılabilir. Ayrıca kaynağın yazarı, türü ve yayımcısı da içerik hakkında bilgi edinilmesine yardımcı olabilir. İlgili kaynağın ulaşılamayacak bir kütüphanede olması durumunda kütüphaneler arası iletişim yoluyla istek formu doldurularak kaynağın istenmesi

28 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ:
Basit Kaynak Formları: Klasik kart yöntemi, defter yöntemi ya da bilgisayar yöntemi bu formlar arasında yer almaktadır. Klasik Kart Yöntemi: Kaynaklardan elde edilen bilgiler standart ya da özel olarak kestirilmiş kartlara işlenir. Kaynakların kaydedildiği bu kartlar bibliyografya kartları olarak adlandırılırken, alınan notların üzerine kaydedildiği kartlar notlama kartları olarak adlandırılır Hacettepe Beytepe Kütüphanesi Q M4 O Özdamar, Kazım Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 1. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi, 2003. Bilimsel araştırma yöntemlerini ve tekniklerini inceliyor. Araştırma planlama, toplum ve örnek seçimi, güç analizi, proje hazırlama, veri toplama ve analizi, bilimsel rapor yazımı konularında bilgi veriyor. DEFTER YÖNTEMİ: KAYNAKLARDAN ELDE EDİLEN BİLGİLERİN KARTLAR YERİNE BLOKNOT YA DA DEFTERLERE KAYDEDİLMESİDİR. ANCAK ARAŞTIRMA İLE İLGİLİ BİLGİLERİN BİR ARADA TOPLANMASI AÇISINDA BU DEFTERLERE BAŞKA BİLGİ KAYDEDİLMEMELİDİR BİLGİSAYAR YÖNTEMİ: KAYNAKLARDAN ELDE EDİLEN BİLGİLERİN KARTLAR YA DA DEFTERLER YERİNE BİLGİSAYARDA BU İŞ İÇİN OLUŞTURULMUŞ ÖZEL BİR DOSYAYA KAYDEDİLMESİDİR Bollacker Kurt D, Lawrence Steve, Giles Lee C. “Discovering Relevant Scientific Literature on the Web” IEEE Intelligent Sytems, Volume 15, Number 2 (2000), pp Literatür taramasının webde nasıl yapılacağına dair citeseer adlı web sitesi örneğinden bilgi veriyor.

29 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ:
Detaylı Kaynak Formları: kaynaklar değerlendirilirken aşağıda yer alan hususlar göz önünde bulundurulmalıdır: Araştırmanın konusu ve kapsamı Araştırmada ele alınan temel kavramlar, temel tanımlar, terimler ve kısaltmalar Araştırmanın yeri, tarihi, toplumu, örneklemi, örneklem seçim yöntemi Araştırmada yer alan deneklerin demografik, sosyoekonomik, kültürel özellikleri Araştırmanın amaçları ve soruları Araştırmada karşılaşılan kısıtlar, araştırmanın koşulları Araştırmada incelenen değişkenler, veri toplama yöntemleri, elde edilen bulgular Araştırmada elde edilen verilerin analiz yöntemleri Araştırmada kullanılan hipotezler ve bunların test edilmesi süreci Araştırmanın sonuçları Araştırmacının elde ettiği sonuçlar ile benzerlik gösteren diğer kaynaklar, benzerlik göstermeyen kaynaklar Araştırmacının gelecek çalışmalar için önerileri

30 KLASİK KAYNAK BİLGİ FORMU
LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Detaylı Kaynak Formları KLASİK KAYNAK BİLGİ FORMU Kart No Değerlendirme Yayın Bilgisi Yazar Adı Yayın Adı Yayın Yeri Yayın Yılı Sayfa No İçerik Konu Özeti Terimler Kavramlar Kısaltmalar Yöntemler Değişkenler Bulgular Genellemeler Farklı Görüşler BU BİLGİLER, KAYNAKLARIN DETAYLI BİR BİÇİMDE İNCELENMESİ İLE ELDE EDİLİR. BU ŞEKİLDE DEĞERLENDİRİLEN KAYNAKLAR İÇİN KAYNAK BİLGİ FORMU DÜZENLENİR. KAYNAK BİLGİ FORMU KLASİK VE GÜNCEL KAYNAKLAR İÇİN AYRI AYRI DÜZENLENİR

31 GÜNCEL KAYNAK BİLGİ FORMU
LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Detaylı Kaynak Formları GÜNCEL KAYNAK BİLGİ FORMU Kart No Değerlendirme Yayın Bilgisi Yazar Adı Yayın Adı Yayın Yeri Yayın Yılı Sayfa No Araştırma Yeri, Zamanı, Birim Bilgisi Araştırma Yeri Yılı Örnek Sayısı Yaş&Cins Dağılımı Gereçler ve Yöntemler Araştırma Birim, Araç, Gereçleri Yöntemler Amaç, Bulgular, İstatistiksel Analizler Araştırılan Değişkenler ve Ölçü Birimleri Bulgular Analizler Sonuçlar Tartışma Genellemeler Uyuşan Sonuçlar Farklı Sonuçlar Öneriler Önemli Kaynaklar YÖNTEMİ NE OLURSA OLSUN KAYNAK FORMLARININ İNCELENMESİ VE BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLEREK ARAŞTIRMAYA YAPABİLECEĞİ KATKILARIN ORTAYA KONMASI İÇİN KAYNAKLAR KATKISIZ, AZ KATKILI, KATKILI VE ÇOK KATKILI ŞEKLİNDE SINIFLANDIRILABİLİR. KAYNAK FORMLARINDAN YOLA ÇIKARAK HAZIRLANAN ÖZETLER BİRLEŞTİRİLEREK TEKRAR DEĞERLENDİRİLİR. BÖYLECE ARAŞTIRMA KONUSU HAKKINDA EKSİK BİR KAYNAK TARAMASI YAPILIP YAPILMADIĞI TESPİT EDİLİR. KAYNAK TARAMASINDA EKSİKLİKLER OLDUĞUNUN TESPİTİ DURUMUNDA KAYNAK TARAMASI YENİDEN YAPILIR, ÖZETLER GÜNCELLENİR. ORTAYA ÇIKAN GENEL KAYNAK ÖZETİNDE ARAŞTIRMA KONUSUNUN ÖNEMİ VE YAPILACAK OLMASI HALİNDE LİTERATÜRE SAĞLAYACAĞI KATKILAR ORTAYA KONUR. BU ŞEKİLDE, ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİNİN, HİPOTEZLERİNİN VE YÖNTEMLERİNİN DAHA SAĞLIKLI BİR ŞEKİLDE YAPILMASI SAĞLANIR

32 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ:
Literatür kaynaklarının değerlendirilmesi sürecinde sorulması gereken iki önemli soru bulunmaktadır. Bunlar: Okuduğum kaynakların araştırma konumla ilgili olduğunu nasıl bilebilirim? Yeterince kaynak okuduğumu nasıl bilebilirim? Literatür Kaynaklarının Uygunluğuna-İlgililiğine İlişkin Sorular Bulunan kaynak ne kadar güncel? Bulunan kaynak ortaya yeni bir şey koyuyor mu? Araştırma konusuyla ilişkilendirebilmek için bulunan kaynaktaki araştırma soruları veya amaçları araştırma konusunun sorularıyla ve amaçlarıyla örtüşüyor mu? Bulunan kaynak, araştırma konusunun ilgililik/uygunluk kriterleri dışında mı? Bulunan kaynağa başka araştırmalarda atıf yapılmış mı? Bulunan kaynak araştırma argümanlarını destekler nitelikte mi? Literatür Kaynaklarının Değerliliğine İlişkin Sorular Bulunan kaynak yanlı bir şekilde kaleme alınmış mı? Bulunan kaynakta hangi metodolojik ihmaller yapılmış? Bulunan kaynak ileri araştırmalar için rehberlik sağlıyor mu? Araştırmacı, araştırma alanı ile ilgili çalışmasını bütün yönleriyle ortaya koyduğunu, bu alanla ilgili tartışmalara çekinmeden katılabileceğini, yöneltilecek soruları cevaplayabileceğine inandığı ve kendisini her yönden hazır hissettiği noktada kaynak tarama işini durdurabilecektir (Kaptan, 1977:110). Yine kaynak taraması yaparken tekrarlara düşmek de araştırmanın durdurulabileceğinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir (Page, 2008:177). Ayrıca, literatür kaynaklarının yeterliliği ve uygunluğu ile ilgili soruların açıklığa kavuşmasında birtakım soruların sorulması faydalı olabilir. Duff (1996) ise elde edilen literatür kaynaklarının yeterliliği ve uygunluğunun dört kriter altında toplanan sorularla açıklığa kavuşturulmasını önermektedir (Duff, 1996:17-18): Miktar: Araştırma konusu için kaç referans bulunmalıdır? Kaynaklar ağırlıklı olarak hangi literatür kaynaklarından oluşmaktadır (örneğin makale)? İlgililik: Referans kaynağı araştırma konusuyla ne kadar ilgilidir? Referans kaynağının entelektüel düzeyi nedir? Referans kaynağı ne kadar günceldir? Yazar: Referans kaynağın yazarı ne ölçüde niteliklidir? Hangi milliyete mensuptur? Kalite: Referans kaynak birincil ya da ikincil kaynak mıdır? Referans kaynağın yayımcısı saygın mıdır? Referans kaynak ileri araştırmalar için bir bibliyografi içermekte midir?

33 BİBLİYOGRAFİK DETAYLAR
LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: GEÇİCİ BİBLİYOGRAFYA Literatür taramasında bulunan kaynaklar değerlendirilirken kaynaklara ilişkin olarak aşağıda yer alan hususlar not alınmalıdır: Konunun kısa bir özeti: Kaynakçada bulunan her bir kaynağın kısa biz özetinin anahtar kelimelerle birlikte tutulması, araştırmaya kolaylık sağlayacaktır Bibliyografik detaylar: Bibliyografik detaylar, araştırma raporunda direk olarak yer alsın almasın faydalanılan kaynaklara okuyucuların ulaşabilmesini sağlayacak şekilde not alınmalıdır. Destekleyici bilgiler: Araştırmayla ilgili destekleyici bilgilerin tutulması, araştırma ve yazım sürecinde fayda sağlayacaktır. BİBLİYOGRAFİK DETAYLAR Dergi Kaynakları için Kitap Kaynakları için Edit Edilmiş Kitap Bölümleri için Yazar (Soyadı, adın ilk harfi) Yayım Yılı (parantez içinde) Makalenin adı Kitabın Adı Bölüm Adı Derginin adı Baskısı Sayısı (Volume) Yayım Yeri Bölüm (Part/Issue) Yayımlayan Sayfa Sayısı (p.57 gibi) Bölüm sayfa numaraları ARAŞTIRMACININ GEREKLİ LİTERATÜR KAYNAKLARINI ELDE ETMESİNİN ARDINDAN ELDE EDİLEN KAYNAKLARIN BELİRLİ BİR SİSTEME GÖRE KAYDA GEÇİRİLMESİNDE FAYDA BULUNMAKTADIR. BU ŞEKİLDE OLUŞTURULAN KAYNAK LİSTESİNE GEÇİCİ BİBLİYOGRAFYA DENMESİNDEKİ AMAÇ ARAŞTIRMA BOYUNCA YENİ KAYNAKLARIN BULUNMASI VE GEÇERLİLİĞİNİ YİTİRMİŞ KAYNAKLARIN LİSTEDEN ÇIKARTILMASIDIR. BİR KAYNAĞIN ARANDIĞINDA KOLAYLIKLA BULUNABİLMESİ VE KAYNAKÇADA GÖSTERİLEBİLMESİ GEÇİCİ BİBLİYOGRAFYANIN HAZIRLANMASININ EN ÖNEMLİ NEDENLERİDİR DESTEKLEYİCİ BİLGİLER: ÖRNEĞİN, KAYNAĞIN NEREDE BULUNDUĞU, HANGİ ÜÇÜNCÜL KAYNAĞIN KULLANILDIĞI VE BU KAYNAK İÇİN KULLANILAN ANAHTAR KELİMELER, KAYNAKLARA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME NOTLARI, KAYNAĞIN DEĞERLENDİRİLDİĞİ TARİH GİBİ BİLGİLER ARAŞTIRMA ESNASINDA ARAŞTIRMACIYA GEREKLİ OLABİLMEKTEDİR .

34 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİNİN NOT ALINMASI: Not etmede özetleme, aktarma ya da her iki yöntem de tercih edilebilir. Özet şeklinde not alma kaynaktaki bilgilerin araştırmacının kendi ifadeleriyle kısaltılmış bir şekilde yazıya geçirilmesidir. Aktarma yönteminde ise bilgilerde kısaltma yapılmamakta, değiştirerek ya da aynen aktarma yapılmaktadır. Değiştirerek aktarma, kaynaktaki bilgilerin kısaltma yapılmadan araştırmacının kendi kelimeleriyle ifade edilerek aktarılmasıdır. Değiştirerek aktarmanın özetten farkı, asıl metnin kısaltma yapılmadan satır satır izlenmesi ve sadece açıklık sağlamak amacıyla bazı kelimelerde ve ifadelerde değişiklik yapılmasıdır. Değiştirerek aktarmanın ana amacı, kaynaktaki metnin dilini açık ve anlaşılır bir şekilde ifade etmektir. Aynen aktarma ise aktarılan kaynaktaki metin noktalama işaretleri dahil olmak üzere aktarılmasıdır. Aynen aktarmanın amacı ise kaynaktaki metnin tam anlamını verebilmek ve doğru anlaşılabilmesini sağlamaktır. ALINAN NOTLARA İLİŞKİN KARTLARIN DÜZENE KONMASIYLA ARAŞTIRMANIN ULAŞTIĞI NOKTA TESPİT EDİLİR. ARAŞTIRMANIN EKSİK VE ZAYIF YÖNLERİ İLE BİRLİKTE TEKRAR EDİLEN VE ŞÜPHELİ NOKTALAR DA BELİRLENMİŞ OLUR. BÖYLECE, ARAŞTIRMANIN BU NOKTADAN SONRA İZLEYECEĞİ SEYİR BELİRLENEREK EKSİK KALMIŞ YÖNLERİN TAMAMLANMASI, TEKRARLANAN GÖRÜŞLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ, FAZLALIKLARIN ÇIKARTILMASI VE BELİRSİZLİKLERİN AYDINLATILMASI İMKANI SAĞLANMIŞ OLUR

35 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİNİN NOT ALINMASI:
Araştırmacı aldığı notları not alma kartlarına, deftere ya da bilgisayarda oluşturduğu bir dosyaya kaydetmelidir. Bilimsel Araştırma ve Yazmada Not Alma Seyidoğlu, ss.79 (AYNEN AKTARMA) Eğer bir yazarın birden çok eseri bulunuyor veya iki yazarın soyadı aynı ise, o takdirde yazar soyadı ile birlikte birinci ad veya kısaltılmış olarak kitap başlığı da belirtilir. Yazarın bulunmadığı durumlarda da bunun yerine kitap veya makalenin başlığını (kısaltılmış biçimde) koymak gerekir.

36 LİTERATÜR İNCELEMESİ LİTERATÜR İNCELEMESİNİN NOT ALINMASI:
Kaynaklardan not alırken, not almanın aşağıda yer alan temek ilkelere uygunluğunun sağlanması literatür incelemesinin yazımında kolaylık sağlama ve araştırmanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için gereklidir: Amaca Uygunluk: Araştırmacı, edindiği kaynaklardan not alırken araştırmanın amaçları doğrultusunda bir seçme ve ayırma işlemi yürütmelidir. Böylece, gerekli bilgiyi gereksiz bilgiden ayırarak ihtiyacı olan bilgiyi edinir. Alınan notun hangi ayrıntıları kapsayacağı araştırmanın amaçlarına bağlı olmakla birlikte araştırma soruları, amaçları, yöntemleri, bulguları, yargı ve önerileri göz önünde bulundurularak not alınmalıdır. Kaynağa Uygunluk: Alınan notların kaynaktaki anlamı yansıtması gerekmektedir. Bu amaçla kaynak dikkatli bir biçimde okunmalı, alınacak notun kaynağın bütünündeki yerini anlamını yansıtacak şekilde olması sağlanmalıdır. Gerçeğe Uygunluk: Araştırmacı not alırken belgenin gerçekliği ile içeriğin geçerliği ve güvenirliğine dikkat etmelidir. Kaynağın gerçekliğini değerlendirirken geniş bir bakış açısıyla ve başka kaynaklardan doğrulama sağlanarak incelenmesi sağlanmalıdır. Kaynağın içeriğinin geçerliğini ve güvenirliğini değerlendirirken kaynağın yazarı, amacı, yayım bilgileri, araştırmanın sınırlılıkları ve yöntemleri ile ilgili bilgiler değerlendirilmelidir.

37 LİTERATÜR İNCELEMESİ Her nesil yeniden başlamak zorunda olmayan tek hayvan insandır. (George Mouly) HER NESİL YENİDEN BAŞLAMAK ZORUNDA OLMAYAN TEK HAYVAN İNSANDIR (GEORGE MOULY) SÖZÜNDEN DE ANLAŞILACAĞI ÜZERE GÜNÜMÜZDE BİRÇOK ARAŞTIRMA DAHA ÖNCE YAPILAN ARAŞTIRMALARIN TEMELİ ÜZERİNE KURULMUŞTUR. ARAŞTIRMACI, DAHA ÖNCE YAPILAN ARAŞTIRMALARDAN FAYDALANMAK SURETİYLE KENDİ ARAŞTIRMASINI GELİŞTİREBİLİR. ARAŞTIRMACININ ÇALIŞMASINA BAŞLAMADAN ÖNCE İÇİNDE BULUNDUĞU BU SÜREÇ LİTERATÜR İNCELEMESİ OLARAK ADLANDIRILMAKTADIR. LİTERATÜR İNCELEMESİNDE İKİ AŞAMA BULUNMAKTADIR. BİRİNCİ AŞAMA ARAŞTIRMA KONUSU İLE İLGİLİ ALANDA KAYNAK TARAMASI YAPARAK ARAŞTIRMA KONUSU İLE İLGİLİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLEN KAYNAKLARA ULAŞARAK BU KAYNAKLARIN OKUNMASIDIR. BÖYLECE, ARAŞTIRMA KONUSU İLE KAYNAKLARDA YER ALAN BİLGİLERİ BÜTÜNLEŞTİRMEK MÜMKÜN HALE GELMEKTEDİR. İKİNCİ AŞAMA İSE KAYNAKLARDAN EDİNİLEN BİLGİLER İLE ARAŞTIRMA SORULARININ İLİŞKİSİNİ KURARAK ARAŞTIRMA RAPORUNDA LİTERATÜR İNCELEMESİ KISMINI YAZMA AŞAMASIDIR. BÖYLECE ARAŞTIRMACI KAYNAKLARDAN EDİNDİĞİ BİLGİ VE BULGULARA KENDİ DÜŞÜNCELERİNİ VE YORUMLARINI DA KATARAK YENİ BİR ÖZGÜN ÇALIŞMA MEYDANA GETİRMİŞ OLUR. BİR ALFABETİK LİSTEYE GÖZ GEZDİRMEK YA DA KİTAPLARI RAFLARINDAN ALIP GERİ KOYMAK ARAŞTIRMA DEĞİLDİR. ARAŞTIRMACININ YETENEĞİ DE KÜTÜPHANE YA DA İNTERNETİ KULLANMA BECERİLERİNDEN İBARET DEĞİLDİR. ARAŞTIRMACI, ORTAYA KOYDUĞU AMAÇLAR DOĞRULTUSUNDA ELİNDEKİ İMKANLARDAN EN İYİ ŞEKİLDE FAYDALANARAK KUSURSUZU YAKALAMAYA ÇALIŞAN KİŞİDİR. BU NEDENLE ARAŞTIRMACI KAYNAK TARAMASI SÜRECİNDE TÜM BECERİLERİNİ KULLANARAK ARAŞTIRMASI İÇİN YETERLİ VE GEÇERLİ BİLGİ KAYNAKLARINA ULAŞMAK DURUMUNDADIR. ARAŞTIRMACI, ULAŞILAN BİLGİ KAYNAKLARINDAN DERLENEN BİLGİLER IŞIĞINDA KENDİ ARAŞTIRMA KONUSU ÜZERİNDEKİ DÜŞÜNCE VE YORUMLARINI LİTERATÜRDEKİ BİLGİ VE BULGULARLA BİRLEŞTİREREK KENDİ ÇALIŞMASINI YARATIR. BURADA UNUTULMAMASI GEREKEN NOKTA ARAŞTIRMA SÜRECİNİN ARAŞTIRMA SONUÇLANANA KADAR DEVAM EDEN DÖNGÜSEL VE DİNAMİK BİR SÜREÇ OLDUĞUDUR.

38 TEŞEKKÜRLER!! NESLİHAN İLARSLAN
LİTERATÜR İNCELEMESİ TEŞEKKÜRLER!! NESLİHAN İLARSLAN