INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar

INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar
IP INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar Fikri Haklar M. Kaan DERİCİOĞLU 2 Kasım 2013

© 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
GİRİŞ Temel yapı Maddesel ve maddesel olmayan varlıklar Şirket varlık değerinde değişim İnovasyon Rekabet avantajı ve rekabet gücü Fikir ve fikir ürünleri Fikir ürünü sahibinin hakları Manevi haklar Ekonomik haklar Fikri haklar ayırımı ve belge türleri Belgesiz evrensel koruma Kültür ve Turizm Bakanlığı eser kayıt sistemi Zaman Damgası – Tasdix Fikirler nasıl korunur? Haklar ne sağlar? Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları Fikir ürünlerinde koruma süreleri Bilgisayar Yazılımları Ticaret Sırları © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

© 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.
Giriş Doğa, yaşadığımız ortamı özel olarak yaratmıştır. Taş, toprak, su, deniz, orman ve bütün canlılar doğanın eserleridir. Düşünen varlık olarak insan ise, aklını kullanarak fikirler üreten tek canlıdır. «İnsan – akıl – fikir» biz insanların tümüne doğanın bağışladığı bir özelliktir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İnsan, aklını kullanarak “yeni fikirler” oluşturabilir. Benzeri özelliklerde yaratılmalarına rağmen bazı insanlar fikir ürünü üretmez. Bu olay, fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında belirgin bir fark oluşmasına yol açar. Fikir ürünü üretenler ile üretmeyenler arasında oluşan fark nedeniyle bir denge kurulması ve dolayısıyla fikir ürünü üretenlerin korunarak özendirilmesi gerektiği, 18. yüzyıldan itibaren netleşmiştir. («la propriété intellectuelle» kavramının oluşması bir örnektir) © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İnsan Akıl Fikir Ürün Sahip Haklar TEMEL YAPI Yukarıdaki tablodaki «insan-akıl-fikir», ifade öncesi başlangıç ile ilgilidir. Fikirler ifade edildikten sonra «fikir ürünü» oluşur ve eylemin boyutu değişir. Ürünün bir «sahibi» vardır ve koruma bu aşamada başladığı için «haklar» doğar. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir Ürünü Sahibinin Hakları
Eser Buluş Tasarım Marka Fikir Ürünü Sahibi Eser Sahibi Buluş Sahibi (Buluşçu) Tasarım Sahibi (Tasarımcı) Marka Sahibi Fikir Ürünü Sahibinin Hakları Eser Sahibinin Hakları Sahibinin Hakları © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili Hak Sahibi Yayımcı Sahibi Tescilinin Sahibi Marka Tescili Sahibi Haklar Yayımcının Hakları Sahibinin Tasarım Tescili Sahibinin Hakları Sahibinin Hakları © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Türkiye’de fikir ürünü sahipliğinin temel yapısına ilişkin örnekler yasal düzenlemelerde de yer almaktadır: 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda; Eser (madde 1), eser sahibi (madde 8), eser sahibinin hakları (madde 13). 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Patent verilerek korunacak buluşlar (madde 5), buluş sahibi (madde 8), patent istemek hakkı (madde 11), patent sahibi (madde 14, 15, 60, 62, 73, vd.), buluşu yapanın belirtilmesi (madde 15), patentten doğan hak (madde 73, 140), patentten doğan koruma kapsamı (madde 83), 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Tasarım (madde 3), tasarımcı (madde 13), hak sahipliği ve bedel (madde ), tasarımcı olarak belirtilmek hakkı (madde 18 ve 25) 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de; Marka (madde 2), marka sahibi ve marka tescilinden doğan haklar (madde 9). © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir ürünü üretenlerin korunması ile oluşturulan denge; elle tutulan, gözle görülen ve bir mülkiyet konusu olan MADDESEL VARLIKLAR’a (TANGIBLE ASSETS) ek olarak, elle tutulamayan, gözle görülemeyen ve bir hak konusu olan MADDESEL OLMAYAN VARLIKLAR (INTANGIBLE ASSETS) kavramının oluşmasını sağlamıştır. Not: «Maddi olmayan duran varlıklar» veya «gayrimaddi mal» anlamında «gayrimaddi hak» gibi terimler vergi sisteminde kullanılmaktadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Definition of Intangible and tangible assets. Tangible assets are considered the goods of material nature they can be perceived by senses like : Row material and stocks The furniture The machines The lands The money Intangible assets are considered the goods of immaterial nature : The science of knowing what to do Our relations with the clients Our operative processes The technology of information and databases. Capacities, abilities and innovations of the employers Maddesel olmayan ve maddesel varlıkların tanımı: Maddesel varlıklar duyular ile algılanan doğal maddeler gibi kabul edilir: Hammaddeler ve stokları Mobilya Makineler Topraklar Para Maddesel olmayan varlıklar maddesel olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir: Ne yapacağını bilmenin bilimi Müşterilerle kurulan ilişkiler İş yapış yöntemleri Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve yenilikleri (inovasyonları) © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Maddesel olmayan varlıkların tanımındaki bir terime dikkatlerinizi çekmek istiyorum. «innovations - inovasyonlar» Intangible assets are considered the goods of immaterial nature : The science of knowing what to do Our relations with the clients Our operative processes The technology of information and databases. Capacities, abilities and innovations of the employers Maddesel olmayan varlıklar maddesel olmayan nitelikteki mal olarak kabul edilir: Ne yapacağını bilmenin bilimi Müşterilerle kurduğumuz ilişkiler İş yapış yöntemlerimiz Bilgi ve veri tabanlarının teknolojisi İşverenlerin kapasiteleri, yetenekleri ve inovasyonları © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İNOVASYON İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal veya hizmet), veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin veya iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir örgütsel yöntemin uygulanması olarak açıklanmaktadır. Kaynak: OSLO KILAVUZU © 2009 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

ne yapacağının bilinmesi,
müşterilerle iyi ilişkiler kurulması, iş yapış yöntemleri geliştirilmesi, bilgi ve veri tabanlarının teknolojisine sahip olunması, kapasite ve yeteneklerin artırılması inovasyon yapılması fikir ürünleri yaratıcılığının unsurlarındandır.

The intangible assets are the most important sources of the organization that grant competitive advantages to other companies. Maddesel olmayan varlıklar, diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlayan eylemin en önemli kaynaklarıdır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Rekabet gücü Bir sanayi ürününün, mevcutlarla rekabet edebilmesi için, “yeni/özgün”, “kaliteli”, “çevreye zarar vermeyen”, vb. niteliklerinin yanında “ekonomik” olması da gerekmektedir. Ekonomik bir sanayi ürününü üretebilmek, ciddi bir ARGE faaliyeti gerektirir. Rakip ürünlerin mevcut özelliklerini sağlamanın yanında, yeni özelliklerin de yaratılması zorunludur. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Ulusal rekabet gücü, “Bir ülkenin, vatandaşlarının gelir düzeyini sürdürülebilir şekilde koruyarak ve arttırarak, ürettiği hizmet ve ürünlerle, serbest piyasa koşullarında, uluslararası pazarlarda satış yapabilmek düzeyi” olarak açıklanmıştır. [1] Bir şirketin rekabet gücü, şirketin müşterilerine sunduğu mal ve hizmetlerin alternatifleri karşısında tercih edilmelerinin sürekliliğini sağlayabilmek yeteneğidir. [2] [1] Prof. Dr. Nüket YETİŞ, Bilim & Teknoloji ve Rekabet Gücü, 29 Kasım 2004, İstanbul Sanayi Odası [2] Prof. Dr. Gündüz ULUSOY, Yenilik ve Rekabet, 13 Mart 2005, Teknorama, Istanbul © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir ve fikir ürünleri Fikir, “henüz bir biçim verilerek ifade edilmemiş eylem” şeklinde açıklanabilir. Fikir ürünü, bir biçim verilerek ifade edilmiş ve somutlaşmış fikirlerdir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir ürünleri Fikirler ifade edildikten sonra oluşan fikir ürünleri, ifade edilişlerine göre, iki grupta adlandırılabilir: Birinci Grup: ESERLER; BULUŞLAR; ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR; ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI; YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ; vb. “yaratılar” –creations - ve © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İkinci Grup: MARKALAR; TİCARET UNVANLARI; (İNTERNET) ALAN ADLARI; COĞRAFİ İŞARETLER; vb. işaretler de “Ayırt edici işaretler” –distinctive sings - olarak fikir ürünleri kapsamındadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir ürünü sahibinin hakları Fikir ürünü sahibinin hakları; fikir ürününün topluma sunulması, hak sahibi olarak belirtilmek, fikir ürününde değişiklik yapılmasını önlemek gibi manevî haklar ile fikir ürününden ekonomik olarak yararlanmak amaçlı ekonomik (maddî) haklardır. Manevî haklar devir edilemez iken, ekonomik haklar devir edilebilir, kiraya (lisans) verilebilir veya ödünç verilebilir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Yalnız gerçek hak sahibi tarafından kullanılabilen hak türü manevî hak olarak adlandırılır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda, manevî haklar topluma sunmak hakkı adının belirtilmesini istemek hakkı eserde değişiklik yapılmasını yasaklamak hakkı eser sahibinin zilyed ve malike karşı hakları (eser sahibi ile eseri elinde bulunduran arasındaki ilişki) olarak tanımlanmaktadır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK’nın 15. maddesindeki “buluşu yapanın belirtilmesi” ve 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK’nın 18. maddesindeki “tasarımcı olarak belirtilmek hakkı” manevi haklara örnektir. Örneğin, buluşu yapan kişinin belirtilmediği bir patent başvurusu için şekilsel inceleme işlemi başlatılamaz (551 sayılı KHK madde 44) © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir ve sanat eserlerinde ekonomik (maddî) haklar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda ekonomik haklar; işlemek hakkı çoğaltmak hakkı yaymak hakkı temsil hakkı İşaret, ses, görüntü iletimine yarayan araçlarla kamuya iletim hakkı olarak belirtilmiştir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir Ürünü Sahibinin Hakları
Eser Buluş Tasarım Marka Fikir Ürünü Sahibi Eser Sahibi Buluş Sahibi (Buluşçu) Tasarım Sahibi (Tasarımcı) Marka Sahibi Fikir Ürünü Sahibinin Hakları Eser Sahibinin Hakları Sahibinin Hakları Manevî Haklar © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Fikir Ürünü Eser Buluş Tasarım Marka İşlem Yayım Patent Tasarım Tescili Marka Tescili Hak Sahibi Yayımcı Sahibi Tescilinin Sahibi Marka Tescili Sahibi Haklar Yayımcının Hakları Sahibinin Tasarım Tescili Sahibinin Hakları Sahibinin Hakları Ekonomik Haklar © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

FİKRİ HAKLAR - INTELLECTUAL PROPERTY
FİKRİ HAKLAR AYIRIMI ve BELGE TÜRLERİ FİKRİ HAKLAR - INTELLECTUAL PROPERTY SINAİ HAKLAR INDUSTRIAL PROPERTY ESER SAHİBİNİN HAKLARI ve BAĞLANTILI HAKLAR COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS FİKİR ÜRÜNÜ INTELLECTUAL PRODUCT BELGE CERTIFICATE BULUŞLAR INVENTIONS PATENT veya FAYDALI MODEL BELGESİ PATENT and UTILITY MODEL CERTIFICATE ESERLER WORKS YOK NONE ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR INDUSTRIAL DESIGNS ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL BELGESİ INDUSTRIAL DESIGN REGSITRATION CERTIFICATE YORUMLAR – PERFORMANCES KAYITLAR RECORDS (RADYO-TV) YAYINLAR – BROADCASTS MARKALAR TRADEMARKS MARKA TESCİL BELGESİ TRADE MARK REGSITRATION CERTIFICATE Hazırlayan: M. Kaan DERİCİOĞLU, COĞRAFİ İŞARETLER GEOGRAPHIC INDICATIONS OF SOURCE COĞRAFİ İŞARET TESCİL BELGESİ GEOGRAPHICAL REGSITRATION CERTIFICATE © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Belgesiz evrensel koruma Yukarıdaki tabloda özellikle vurgulanan eserlerde belge olmamasıdır. Eserleri herhangi bir kurum veya kuruluşa kayıt ettirilmesi veya tescil ettirilmesi söz konusu değildir. Eserler oluşturuldukları anda doğal olarak korunur. Eserler, Edebiyat ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Bern Sözleşmesi hükümlerine göre, bu sözleşmeye üye ülkelerde de doğal olarak korunur. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Eserlerin korunması toplumda kültür düzeyini artırır. 1888 Bern Sözleşmesini hazırlayan kongrenin başkanının Victor HUGO ve 1952 Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun TBMM den geçmesini sağlayan milletvekilinin Halide Edip ADIVAR olması sanatçıların yaratıcılığın korunmasına yönelik önemli katkısını göstermektedir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı bir kayıt sistemi uygulamaktadır. İSTEĞE BAĞLI KAYIT- TESCİL Eser sahibinin yani eseri meydana getiren kişi ya da kişilerin belirlenmesinde ispat kolaylığı sağlayan ve isteğe bağlı olarak yapılan bir işlemdir. Bu işlem beyana dayalı bir işlem olup hak kurucu niteliğe sahip değildir. Fikirler soyut halleriyle kayıt-tescil edilememekle birlikte ancak somutlaştırılıp şekillendirilmeleri (eser haline getirilmeleri) halinde kayıt –tescil edilmeleri mümkündür. Bilgi için bakınız: © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

ESER NİTELİĞİNDEKİ VERİLER İÇİN ZAMAN DAMGASI - TASDİX Tasdix, bilgisayar ortamındaki verilerin elektronik olarak damgalandığı zamanı ve o tarihten itibaren üzerinde hiçbir değişiklik yapılmadığını gösteren, herhangi bir uyuşmazlıkta delil olarak gösterebilecek bir sayısal zaman damgası uygulamasıdır. Eğer mobil imza varsa, mobil imza ile yapılacak tasdix işlemi sonucunda oluşan sertifikada, işlemin kimin tarafından yapıldığına ilişkin veriler de yer alıyor. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Başta fikir ve sanat eseri sahipleri olmak üzere pek çok kişi, çalışmalarının ya da fikirlerinin çalınacağından, izinsiz kullanılacağından endişe eder. Bu nedenle de zaman bilgisi elde etmek için çeşitli kurumlarda onaylatmak ya da kendi kendine iadeli taahhütlü olarak göndermek gibi yöntemleri kullanır. Tasdix bu sorunu temelden çözebilmektedir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

TÜRKTRUST A.Ş ’nin teknik altyapısı ile çalışan sahiplen.com uygulaması üzerinden, her türlü eserinize zaman damgası oluşturarak, o eserin o an itibariyle var olduğunu yasal olarak kanıtlayabilirsiniz. Eser onay işlemlerinizi, dosyanızın formatı ne olursa olsun (mp3, pdf, doc, mpeg, jpeg, xls vb.), 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında, yetkili elektronik sertifika hizmet sağlayıcı (ESHS) olarak hizmet veren TÜRKTRUST'ın, yasal geçerliliği olan ürünü zaman damgası ile yaparak, eserlerinizin ilk oluşturma zamanını ispatlayabileceğiniz, kanıt niteliğinde bir sayısal zaman damgası elde edebilirsiniz. .

«sahiplen.com» sitesi üzerinden yapılan onay işlemleriyle, kişiler ürettikleri özgün eserlerinin başkaları tarafından izinsiz kullanılması halinde, eserin oluşturulma zamanını kanıtlayan zaman damgası ile yasal olarak hak iddia edebilmeleri sağlanır. Bir başka deyişle, sahiplen.com uygulaması, hangi tarih ve saat itibariyle eserinizin oluşturulduğunu yasal olarak kanıtlamanıza yardımcı olan bir hizmettir. .

FİKİRLER NASIL KORUNUR? Fikirler değil, fikir ürünleri korunmaktadır. Bir biçim kazandırılmamış, ifade edilmemiş, bir ürün şeklinde biçimlenmemiş fikirler için herhangi bir koruma söz konusu değildir. Bilgi için bakınız: © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki Fikri Hakların Ticaretle Bağlantılı Yönlerine İlişkin Anlaşma’nın (TRIPS) 9/2 maddesinde ve WIPO Eser Sahibinin Hakları Andlaşması’nın (WCT) İkinci maddesinde “Eser Koruması; fikirleri, usulleri, işletme yöntemlerini ya da buna benzer matematiksel kavramları değil, İFADELERİ kapsayacaktır." denilmektedir. “2. Copyright protection shall extend to expressions and not to ideas, procedures, methods of operation or mathematical concepts as such” © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

“fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız
Fikirler yasal olarak korunmadığı için, fikirlerin korunması ürün oluşmadan önce açıklanmamasına bağlıdır. “fikirlerinizin korunmasını istiyorsanız kimseye söylemeyin” ifadesi en gerçekçi yaklaşımdır. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

HAKLAR NE SAĞLAR? Fikir ürünü sahibi kendisine tanınan hak çerçevesinde; Fikir ürününü kendisi kullanabilir. Fikir ürününün kullanımı için başka kişilere izin verebilir veya haklarını devir edebilir.. - Fikir ürününü izinsiz kullananların önlenmesi için yasal yollara başvurabilir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

HER FİKİR ÜRÜNÜ KORUNUR MU?
Ekli tabloda fikir ürünlerinin korunmasını sağlayan yasal düzenlemeler ile korumanın temel ölçütleri gösterilmiştir. Yasal düzenlemelerde belirtilen ölçütler öncesinde, korunacak bir fikir ürünü olması gereklidir. Örneğin, ifade edilmiş bir eser, bir buluş, bir tasarım, …. olmalıdır. Bu gerçekleşmiş ise ölçütler uygulanacaktır.

Fikir ürünü korunmasında ölçütler ve yasal kaynakları
FİKRİ ÜRÜNÜ Korunmanın ölçütleri Yasal düzenlemeler ESER Sahibinin özelliğini taşıması Yasada sayılan eser türleri kapsamında olması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) BULUŞ Yeni olması Sanayiye uygulanabilir olması Bir buluş basamağını içermesi (tekniğin bilinen durumunu aşması) Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK 551 ENDÜSTRİYEL TASARIM Ayırt edici nitelikte olması —Tasarım Haklarının Korunması Hakkında KHK 554 — FSEK [x ] — Haksız Rekabet 6762 sayılı TTK madde 56 ve devamı —Markaların Korunması Hakkında KHK 556 MARKA Ayırt edici olması Çizimle görüntülenebilmesi veya Benzer biçimde ifade edilebilmesi Baskı yoluyla yayınlanabilmesi ve çoğaltılabilmesi HAKSIZ REKABET Başkasının eşyası, iş ürünü, faaliyeti ve işletmesi ile karışıklık yaratmaması (TTK 55/(1) a)4) — Haksız Rekabet 6102 sayılı TTK madde 54 ve devamı [[x]] FSEK Madde 2: “3. Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette… endüstri, çevre ve sahne tasarım ve projeleri” ifadesi ile “teknik ve ilmi mahiyeti” eser koruması için ek koşul olarak belirlemiştir.

FİKİR ÜRÜNLERİNDE KORUMA SÜRELERİ
ESER Eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl [x] BAĞLANTILI HAK 70 yıl BULUŞ İncelemeli patent: 20 yıl (her yıl yenileme gerekli) İncelemesiz patent: 7 yıl (her yıl yenileme gerekli) Faydalı model belgesi: 10 yıl (her yıl yenileme gerekli) ENDÜSTRİYEL TASARIM Tasarım tescili: 5x5 yıl Eser: eser sahibinin yaşadığı süre + 70 yıl Marka tescili: yenilenebilir 10 yıl Haksız rekabet: süre yok MARKA Yenilenebilir 10 yıl [[x]] WIPO, ölümden sonraki bu süreyi 50 yıl olarak önermekte ve bazı ülkelerde bu öneri uygulanmaktadır.

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI Yukarıdaki listede yer almayan ve bilgi toplumunun önemli unsurlarından olan “bilgisayar yazılımları”, söz konusu fikir ürünlerinden “ESERLER” içinde yorumlanmaktadır. Bilgisayar yazılımları, teknik özellik içermedikleri ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütünü taşımadıkları gerekçeleriyle “buluş ve patent” konusu dışında kabul edilmiştir. (*) (*) WTO-TRIPS: Article 10 Computer Programs and Compilations of Data 1. Computer programs, whether in source or object code, shall be protected as literary works under the Berne Convention (1971). WTO TRIPS 10 © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT Birleşik Devletlerde ve Avrupa Patenti Sistemi’nde bilgisayar yazılımlarına, bazı özel durumlarda, patent verildiği bilinmektedir. Ancak patent başvurusunun genellikle “Apparatus for ……” vb., olarak sunulduğu da görülmüştür. Bunun anlamı, “…… için cihaz” konusunda patent talep edilmektedir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

BİLGİSAYAR YAZILIMLARI ve PATENT US 2001/ A1 sayılı Birleşik Devletler patent başvurusu örneğinde, “Pamuk Alışveriş Forumu” başlığı ile açıklanan bir buluş, patent başvurusunda “Bu buluş, ham pamuk ticaretini kolaylaştıran yeni bir veri işleme aparatı ile ilgilidir” olarak sunulmuştur. (This invention relates to novel data processing apparatus which facilitates the trading of raw cotton) Kaynak: © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK Eser koruması, yazılımın izinsiz çoğaltılması, yayını, topluma sunulması, işlenmesi, kamuya iletimi konularında münhasır bir hak sağlar. Yazılım sahipleri, yazılımı kullanmak isteyenlere, yazılımın belirlenen sayıda kullanımı için izin verir. Bu özgün ürünün izinsiz kullanımları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre önlenebilir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

ESER ve PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK Patent ile korumada ise, patent tarifnamesinde açıklanan ve istemlerinde kapsamı belirlenen buluşun izinsiz kullanılmasında münhasır hak söz konusudur. Patent sahibi, patent metninde açıklanan buluşa ilişkin usul veya ürün için lisans (kullanım izni) verir. Burada eserlerde olduğu gibi üretilmiş özgün bir ürün henüz oluşmamış olabilir. Patent metnine göre lisans alan usulü kullanır veya ürünü üretir. Patent konusu buluşun izinsiz kullanımı, ilgili yasal düzenleme (551 sayılı KHK) hükümlerine göre önlenebilir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

TİCARET SIRLARI Bir üründen veya yöntemden en verimli ve kolay biçimde yararlanabilmek için oluşturulan o konudaki deneyime ve uygulamaya dayalı, genellikle gizli olmakla birlikte, böyle bir nitelik taşıması zorunlu olmayan ve bir patent ile korunmayan, teknik bilgi birikimi olarak açıklanabilen Ticaret Sırları önemli bir hak konusunu oluşturur. WTO-TRIPS metni bu konuyu “açıklanmamış bilgilerin korunması” başlığı altında Bölüm 7 de vermektedir. Madde 39’da Paris Sözleşmesi 10bis maddedeki “Haksız Rekabetin Korunması” kaynak gösterilmektedir. WTO TRIPS 39 ( © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

TİCARET SIRLARI VE PATENT KORUMASI ARASINDAKİ FARK Patent olayında kişiler geliştirdikleri buluşu topluma açıklamalarının karşılığında kendilerine verilen patent ile korunurken, ticaret sırlarında bilgi gizli kaldığı sürece korunur. Uluslararası üne sahip bir içeceğin üretim yöntemi bu konuya örnek olarak verilebilir. 1890’lı yıllarda üretilen ve günümüze kadar üretim yöntemi gizli tutulabilen bu içecek, üreticisinin gizli tutabilmek konusundaki başarısı için, iyi bir örnektir. © 2013Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

PATENT SİSTEMİ

PATENT SİSTEMİ Ürün/buluş ilişkisi Üründeki unsurların gruplandırılması Buluş ve buluş örnekleri Teknik özellik Bilgisayarda teknik özellik Patent Ürün patenti – usul patenti Ürün patenti örneği Usul patenti örneği Ölçütler Tekniğin bilinen durumu ve yenilik Tekniğin bilinen durumunun aşılması (Buluş basamağı) Sanayiye uygulanabilirlik Uluslararası ön inceleme raporu örneği Yenilik ölçütü örneği Yeni olmayan buluş örneği Başvuru öncesi açıklamalar (Grace perıod – hoşgörü süresi) Buluş basamağı ölçütü Buluş basamağı ölçütü örneği İnceleme raporu patent verilebilirlik örneği Sanayiye uygulanabilirlik örneği Buluşun bütünlüğü ve örneği Açıklık ve yeterlilik Açıklık yok örneği Gerçek buluşçu olmak Online patent veri tabanları Patent ön araştırması

Patent sisteminin konusu buluştur.

Ürün/Buluş İlişkisi Üründeki her bir teknik sorunu çözen yenilik buluş olarak kabul edilebilir. Bir ürünü oluşturan unsur sayısı gibi, bir üründe birden çok sayıda buluş bulunabilir. Bu durumda üründeki her bir buluşun ayrı korunması ve her buluş için ayrı patent başvurusu yapılması gerekecektir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Üründeki unsurların gruplandırılması Sonuç olarak üründeki unsurların niteliklerine göre gruplandırılması yapılabilir: Ürün için teknik zorunluluk olan unsurlar Başkaları tarafından geliştirilmiş, patent koruması olan unsurlar Başkaları tarafından geliştirilmiş patent koruması olmayan unsurlar ARGE veya ÜRGE faaliyeti sürecinde geliştirilen yenilik içeren unsurlar © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Patent sistemi 4 üncü seçenekte söz konusudur. Patent koruması talep edilmeden önce, üründeki buluş sayısının saptanması için; teknik sorunların çözümünü sağlayan yeniliklerin listesinin çıkarılması ve her bir buluş için ayrı buluş tanımı yapılması gerekecektir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

2. ULUSAL BOR ÇALIŞTAYI Buluş ve Buluş Örnekleri Buluşun tanımı genellikle yapılmaz. Buluş kavramına sınır getirmemek amacıyla, tanım yerine yorum tercih edilmiştir. “Buluş, teknik bir sorunu ortaya koyar ve teknik çözüm yolunu gösterir” yorumu, anlaşılır yorum örneklerinden biri olarak verilebilir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

BULUŞ ÖRNEKLERİ Patent verilmiş buluş örnekleri, buluş kavramının anlaşılması için kaynak oluşturmaktadır.

US Patent No – Ayakkabı topuğuna açılan bir kanal ile yaklaşık 45 derece açılı olarak ayakta durulabilmektedir. adresinde Smart Search bölümüne US yazılarak tam metne ulaşılabilir. Buluşun başlığı: yerçekimi yanılsaması oluşturmak için yöntem ve araçlar. [*]

Yerçekimine karşı açılı durabilmek için bilek kısmı desteklenmiş ayakkabı geliştirilmiştir.

Yerdeki vidaya takılacak topuk yapısı yükü taşıyacak nitelikte yapılmıştır.

Bu buluşu kim yapmıştır?

AÇILI DURUŞ AYAKKABISININ BULUŞÇULARINDAN BİRİ
MICHAEL J. JACKSON AÇILI DURUŞ AYAKKABISININ BULUŞÇULARINDAN BİRİ © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

TIRAŞ MAKİNESİ ÖRNEKLERİ
3,5 milyar erkeğin %10 kadarının her gün tıraş olduğu düşünülürse her gün 350 milyon tıraş makinesine ihtiyaç olacaktır. Bu kadar büyük bir ihtiyaç için ilk çağlarda başlayan buluş faaliyeti günümüzde de sürmektedir.

İLK ÇAĞIN TIRAŞ BIÇAKLARI

KING GILLETTE 1904 İlk tıraş makinesi

Tıraş olayındaki buluş faaliyetinin örnekleri
Elektrikli tıraş makineleri bu olay çeşitlendirmiştir.

Gillette şirketinin 1904 yılında başlayan buluş faaliyeti
günümüzde de sürmektedir. Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi’nde yapılan araştırmada 1382 kayıt bulunmuştur. Buluş faaliyeti 2013 yılında da sürmektedir.

Gillette şirketinin patent başvurusu
sayısı Espacenet veri tabanında 14,679 dur.

İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ QUIK SHAVE™ RAZOR, Mc NINCH obtains a U.S. Patent No. 5,426,853 dated June 27, 1995 Tıraş bıçağı bilinen bir buluş ve ürün olduğu halde, bir tıraş aletinde hareketli iki bıçak kullanılması, yeni bir buluş örneği olarak Birleşik Devletlerde patent almıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İKİ BIÇAKLI TIRAŞ MAKİNESİ
5,426,853 sayılı patentin konusu buluş özel bir kullanım alanı bulmuştur.

İki çukur aynanın birbiri üzerine kapatılması ile oluşturulan hologram yapıcı, alt aynadaki cismi aynaların dışına yansıtarak cismin dışarıda görünmesini sağlamaktadır. 3D HOLOGRAM MAKER ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

3D HOLOGRAM MAKER ÜÇ BOYUTLU HOLOGRAM

2. ULUSAL BOR ÇALIŞTAYI Teknik özellik Buluşun patent verilerek korunması açısından teknik sorun, teknik çözüm yorumlarından şu sonuç çıkarılabilir: “Bir buluşun patentle korunabilmesi için teknik bir özelliğinin olması ön koşuldur” Teknik: Bir bilim, bir meslek dalında kullanılan yöntemlerin tümü Fizik, kimya, matematik gibi bilimlerden elde edilen verileri iş ve yapım alanında uygulamak. (TDK, Türkçe Sözlük)

Teknik özellik 2 Teneke kutunun üst kısmına (1)
bastırıldığı zaman kapak açılmakta ve kenarlarına (2) kapanmaktadır. Burada buluş üst kapak kenarındaki açıklıklardır. Bu şeker kutusu bir teknik özellik örneği içermektedir. 1 2

Bilgisayarda Teknik özellik
Avrupa Patent Ofisi, bir bilgisayar ekranında bir pencere açıldıktan sonra yeni açılan pencerelerin bir önceki pencereler ile çakışmamasını sağlayan bilgisayar yazılımını buluş olmadığı gerekçesiyle patent verilemez olarak kabul etmiş, ancak Genişletilmiş Temyiz Kurulu, pencerelerin üst üste çakışmamasının sağlanmasını teknik bir özellik olarak kabul ederek patent verilmesine karar vermiştir. (Kaynak: )

PATENT Patent, tarım dâhil sanayinin her hangi bir alanında uygulanabilen YENİ BULUŞLARA verilen bir belgenin adıdır. 20 yıl koruma sağlar. Patent verilmesi felsefesinin temeli, buluş yapan kişiye, buluşunu topluma açıklaması karşılığında, buluşu üzerinde belirli bir süre için “kişiye özel hak” tanınmasına dayanır. Bu hak buluş yapana verilen Patent ile tanınır. [Uluslararası alanda bu konu için, münhasır hak anlamında “exclusive right” terimi kullanılmaktadır.]

Ürün patenti – usul patenti
Eğer buluş; bir ürün ile ilgisi ise “ürün patenti – product patent”, bir usul ile ilgili ise “usul patenti – process patent” olarak adlandırılır.

Bir başka patent örneği olarak 1971 yılında Birleşik Devletlerde verilen US 3,630,430 sayılı Kızarmış Patates Kutusu patentidir. [*] Ürün Patenti Örneği Şekil 2 deki oklar yönünde parmaklarla bastırıldığı zaman alt yüzey içe doğru hareket ederek kilitlenmekte ve düz bir yüzeyde durabilen kutu (Şekil 3 ve 4) oluşmaktadır. Patent No.US © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Usul Patenti Örneği Üzerine kanal açılmış iki parça tahtanın kanallarına grafik döküldükten sonra iki tahta birleştiriliyor ve daha sonra kesilerek kalemler üretiliyor. Bu bir usul patenti örneğidir.

HER BULUŞ İDDİASINA PATENT VERİLMİYOR

ÖLÇÜTLER Buluşun patent verilerek korunması için, gerekli ölçütlerin değerlendirilmesinden önce, bir buluşun varlığı gereklidir. Eğer bir buluş söz konusu ise, bu buluşun; “yeni”, “sanayiye uygulanabilir” ve “bir buluş basamağı içerir” olup olmadığı, bu üç ölçüt açısından incelenecektir.

TEKNİĞİN BİLİNEN DURUMU VE YENİLİK
Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur. Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir.

Tekniğin bilinen durumunun aşılması
(Buluş basamağı) Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir. Sanayiye uygulanabilirlik Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.

Uluslararası ön inceleme raporu örneği Raporda 1 ila 6 sayılı tüm istemlerin yeni, bir buluş basamağı içerir ve sanayiye uygulanabilir olduğu «YES» ifadesi ile belirtiliyor. Bu rapor buluş iddiasına patent verileceği anlamındadır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Yenilik ölçütü örneği Arçelik Kahve Makinası ile ilgili aşağıdaki örnek, yeni olan bir buluş iddiasına ilişkindir. Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma raporunda Kategori A da olan iki doküman belirtilmiş ve X veya Y kategorilerinde doküman belirtilmemiştir. Araştırma raporu bu buluş iddiasını patent verilebilir bulmuştur. Kategori A Tekniğin bilinen genel durumunu tanımlayan, patent istenen buluşla özel bir ilgisi bulunduğu düşünülmeyen belge. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İngiltere’den örnek patent başvurusu ve araştırma raporu Aşağıdaki örnek, yeni olmayan bir buluş iddiasına ilişkindir. Buluş iddiası bir ayıraçla bölünmüş ve iki tarafına açacak yerleştirilmiş bir içecek kutusudur. Patent Ofisi tarafından düzenlenen araştırma raporunda X kategorisinde dokümanlar belirtilmiştir. Özellikle GB A sayılı patent başvurusu karşısında, buluş iddiasının yeni olmadığı net bir şekilde anlaşılmaktadır. Başvuru yılı olan 1996 dan 13 yıl önce aynı buluş için başkası tarafından başvuru yapılmıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ Bu patent başvurusu örneği yeni bir buluşu içermemesi rağmen, resimlerin elle çizilebileceği için örnektir. Resimlerin anlaşılır olması yeterlidir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ Bir önceki sayfadaki buluş örneği
Kategori X Özel bir ilgisi bulunan belge. Belge tek başına ele alındığında, patent başvurusu yapılan buluşun yeni olduğu veya bir buluş basamağı içerdiği kabul edilemez. Bir önceki sayfadaki buluş örneği için düzenlenen araştırma raporu buluşun yeni veya bir buluş basağı İçermediğini göstermektedir. Her raporda belirtilen dokümanların rapor ekinde verilmesi gerekir. (Bir sonraki sayfaya bakınız)

YENİ OLMAYAN BULUŞ ÖRNEĞİ REFERANSI Yenilik açısından X kategorisinde referans gösterilen Birleşik Krallık Patent Başvurusu Bu patent başvurusu önceki sayfadaki buluş iddiasının yeni olmadığının kanıtıdır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

BAŞVURU ÖNCESİ AÇIKLAMALAR Patent Başvuru tarihinden önce; “yazılı”, “sözlü” veya “bir başka biçimde” açıklanan buluşlarda, yenilik ölçütü açısından sorun yaşanacak ve patent alınması zorlaşacaktır. Bu olayın istisnası Türkiye’de uygulanmaktadır. Açıklama tarihinden başlayan ONİKİ AY içinde patent başvurusu yapılırsa, bu açıklamalar buluşun yeniliğini etkilemez. (GRACE PERIOD – HOŞGÖRÜ SÜRESİ) Avrupa Patenti sisteminde ve diğer ülkelerde ise, açıklamalar buluş sahibi dışındaki, açıklamaması gereken kişiler tarafından yapılırsa, ALTI AYLIK bir süre uygulanmaktadır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Yukarıdaki örnekten genel anlamda çıkarılacak sonuç, patent başvurusu yapıldığı tarihten önce buluşa ilişkin toplumca erişilebilir açıklama veya yayın yapılmamasıdır. Uluslararası patent başvuru tarihi olduğu halde her iki yayının tarihleri ve olduğu için, raporda yenilik açısından risk oluşmuştur. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Buluş basamağı ölçütü Buluşun, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikâr bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş olması, buluş basamağı olarak açıklanmaktadır. Kategori Y Özel bir ilgisi bulunan belge. Belgenin bir veya daha çok bu gibi diğer belgeler ile birleştirildiği ve söz konusu birleşimin teknikte uzman bir kişi için aşikar olduğu durumda, patent başvurusu yapılan buluşun bir buluş basamağı içerdiği kabul edilemez. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Buluş basamağı ölçütü örneği İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında, bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

İnceleme Raporu patent verilebilirlik örneği

Sanayiye uygulanabilirlik örneği Plastik kapa su doldurulduktan sonra ağız kısmı bağlanıp dondurucuya konulduğunda su donarak küçük buz kalıpları oluşmaktadır. Bir kez kullanabilen bu örnek patent almış uygulanabilir pratik bir buz kabıdır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

© 2013 Ankara Patent | Tüm akları Saklıdır.
Buluşun bütünlüğü ve örneği Patent başvurusu yalnız bir buluşu kapsayacaktır. Bu ölçüt veya kural “buluşun bütünlüğü” – unity of invention – olarak açıklanır. EP A3 Bu örnekte, üç buluş olduğu gerekçesiyle buluş bütünlüğü olmadığı belirtiliyor. Bu durumda ikinci ve üçüncü buluşlar için ayrı başvurular yapılması gerekecektir. Yeni başvuruların tarihi ilk başvurunun tarihi olarak kabul edileceği için hak kaybı söz konusu olmayacaktır. © 2013 Ankara Patent | Tüm akları Saklıdır.

Açıklık ve yeterlilik Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda yeterince açık ve tam tanımlanacaktır. KHK 511 TARİFNAMENİN AÇIKLIĞI MADDE 46 - Tarifname, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alanda uzman olan bir kişi tarafından buluşun uygulanabilmesini sağlayacak nitelikte açık ve yeterli yazılır. EPC Article 83 Disclosure of the invention The European patent application must disclose the invention in a manner sufficiently clear and complete for it to be carried out by a person skilled in the art. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Açıklık ve yeterlilik Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda açık ve net tanımlanacaktır. WO A1 Bu uluslararası patent başvurusuna ilişkin olarak düzenlenen uluslararası araştırma raporunun 3. sayfasında «it is not clear» ifadesi kullanılmıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Açıklık yok örneği

Açıklık ve yeterlilik örneği Bir buluş uygulamayı sağlayacak biçimde başvuruda açık ve yeterli tanımlanacaktır. US _BUZTORBASI Bu Birleşik Devletler Patenti, plastik buz parçalarının doldurulduğu bir kaptan söz edilmektedir. Basit gibi algılanan bu buluş, 36 sayfada, çok ayrıntılı olarak anlatılmıştır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Gerçek buluşçu olmak Patent verilmesini isteyen gerçek buluşçu olacaktır. Eğer başvuruyu yapan buluşu yapan değilse, buluşu yapan gerçek buluşçunun adı belirtilecektir. Ayrıca bu hakkın nasıl elde edildiği açıklanacaktır. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Online patent veri tabanları
Avrupa Patent Ofisi Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi Türkçe arayüzü Türk Patent Enstitüsü veri tabanı WIPO (Dünya Fikri Haklar Örgütü) Online patent araştırması Kanada Fikri Haklar Ofisi veri tabanı Bu veri tabanlarında yayınlanmış patent başvurularına ve verilmiş patentlere ulaşılabilmektedir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Patent ön araştırması Önceki tarihli patent başvuruları ve verilmiş patentlerin bilgilerine ulaşmak için yapılacak araştırmalarda; anahtar sözcük veya sözcükler; başvuru sahibi; buluş sahibi; başvuru, yayın ve rüçhan tarihi; IPC kullanılabilir. Anahtar sözcüklerin seçimi konusunda bir standart yoktur. Buluş veya başvuru sahipleri farklı sözcükler kullanabilir. IPC veya CPC sınıflandırmaları birer standart niteliğinde olduğu için buluş, anahtar sözcüklerin farklı kullanımında da aynı sınıfa kayıt edilir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

BÖLGESEL BAŞVURU / AVRUPA PATENTİ BAŞVURUSU
PATENT BAŞVURU SİSTEMLERİ ULUSAL BAŞVURU /TR VEYA BİR BAŞKA ÜLKE BÖLGESEL BAŞVURU / AVRUPA PATENTİ BAŞVURUSU ULUSLARARASI BAŞVURU (PCT SİSTEMİ) Rüçhan Hakkı Süresi 12 AY Patent koruması için yapılan başvuru yalnız ilgili ülkede koruma sağlar. Üç temel başvuru sistemi bulunmaktadır. Bunlar arasında geçiş söz konusudur. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Başvuru sistemleri ve üye ülke sayıları Kısa Adı Adı (EN) Adı (TR) Ülke sayısı PCT Patent Cooperation Treaty Patent İşbirliği Andlaşması (Uluslararası Patent Başvurusu) 148 EPC European Patent Convention Avrupa Patenti Sözleşmesi 38 EAPC Eurasian Patent Convention Avrasya Patenti Sözleşmesi 9 UPP Unitary Patent Protection Uniter Patent Koruması (Taslak) 25 (İspanya ve İtalya dışındaki Avrupa Birliği Ülkeleri) ARIPO African Regional Intellectual Property Organization Afrika Bölgesel Fikri Haklar Örgütü 17 OAPI African Intellectual Property Organization Afrika Fikri Haklar Örgütü 16 GCC Gulf Cooperation Council Patent Office Körfez İşbirliği Konseyi Patent Ofisi 6 © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Ulusal patent başvurusu TPE
18 Ay YAYIN Araştırma Raporu Başvuru 21 ay Belge Kararı 30 ay İtiraz 6 ay 15 ay Araştırma Raporu Yayın İnceleme © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Uluslararası Patent Başvurusu PCT
TR 12 16 18 22 28 30 İnceleme Raporu PCT İ lk başvuru Araştırma Raporu + “Written opinion” Yazılı Görüş Y A I N Ülke Aşaması İnceleme Talebi Tekniğin bilinen durumuna ilişkin Buluşun patentlenebilirliğine ilişkin © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Avrupa Patent Başvurusu EP
9 ay 18 12 ay(+-4) Araştırma Raporu Yayın EP Başvurusu Patent Yayın+ 3 ay İtiraz Araştırma Raporu İnceleme Araştırma Raporu Yayın+ 6 ay © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

FAYDALI MODEL BELGESİ (10 YIL)
BULUŞ TÜRKİYE’DEKİ UYGULAMA ŞEMASI Patent ve faydalı model başvuruları belirli aşamalarda değiştirilebilir. PATENT BAŞVURUSU(54) FAYDALI MODEL BELGESİ Başvurusu (159) ŞEKLİ İNCELEME(54) KRİTER YENİLİK SANAYİYE UYGULANMA (154) ARAŞTIRMA RAPORU (57) YAYIN (55 ve 57) ŞEKLİ İNCELEME (160) SİSTEM TERCİHİ (59) YAYIN (160/4) İNCELEMESİZ PATENT SİSTEMİ (60) İNCELEMELİ PATENT SİSTEMİ (62) İTİRAZ (3 AY) (161) KRİTER YENİLİK SANAYİYE UYGULANMA BULUŞ BASAMAĞI(7, 9 ,10) GÖRÜŞ BİLDİRME (6 AY) (60/1) BELGE (162) FAYDALI MODEL BELGESİ (10 YIL) BELGE (60/5) İNCELEMESİZ PATENT (7 YIL) İTİRAZ (6 AY) (62/2) ESAS İNCELEME (62/5) İNCELEMELİ PATENT (20 YIL)

2011 YILI PATENT BAŞVURU VE VERİLEN PATENT SAYILARI
Patent applications worldwide doubled from approximately 1.05 million in 1995 to around 2.14 million by 2011. The total numbers of patents granted worldwide have recorded uninterrupted growth since 2001 (Figure A.1.2.1). In 2011, grants worldwide approached the one million mark, with 606,800 resident and 390,000 non-resident grants. (996,800) 2011 yılında dünya çapında toplan 2,140,000 patent başvurusu yapılmış ve aynı yıl 996,800 patent verilmiştir.

DÜNYA ÇAPINDA PATENT BAŞVURU SAYILARI

DÜNYA ÇAPINDA VERİLEN PATENT SAYILARI

WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü tarafından açıklanan
Türkiye Profili

Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler

Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan istatistikler
WIPO tarafından açıklanan sayılar ile TPE tarafından açıklanan sayılar farklıdır.

FAYDALI MODEL

FAYDALI MODEL İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; Bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında , bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. Ancak, “buluş basamağı” ölçütü Faydalı Model sisteminde olmadığı için Faydalı Model Belgesi verilebilecektir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

Buluş basamağı ölçütü örneği İkinci sıradaki örnekte görülen silgide uçlar değişebilmektedir. Patent başvuru için sorgu yapıldığında; Bu tür bir silgi var mıdır? Bu silgi birden çok üretilebilir mi? sorularının yanıtı “evet” olduğu halde, birinci sıradaki örnekteki kurşun kalem ile karşılaştırıldığında , bu kalemdeki teknik özellik burada kolayca uygulanabileceği için, “buluş basamağı” yoktur ve patent verilemez niteliktedir. Ancak, “buluş basamağı” ölçütü Faydalı Model sisteminde olmadığı için Faydalı Model Belgesi verilebilecektir. © 2013 Ankara Patent | Tüm Hakları Saklıdır.

ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR

Endüstriyel tasarımlar
Tasarım tescilinin önemi ve tescilli tasarımın avantajı Endüstriyel tasarım koruma şeması Tasarım ön araştırması Endüstriyel tasarım örnekleri Çoklu tasarım tescili örneği Koruma sistemleri

ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR - TANIM
Bir ürünün üç boyutlu şekli veya bu şeklin bir parçası ile ürün üzerindeki iki boyutlu süslemeler “tasarım” kavramı içinde değerlendirilmektedir.

Tasarım Tescilinin Önemi ve Tescilli Tasarımın Avantajı Tasarımlar birden çok yasal düzenlemeden yararlanarak korunabilir. Ancak tasarımların tescil edilerek belgeli bir sistemde korunması, tasarım tescilinin önemini artırmıştır. Tescilli tasarımlar beyan sistemine göre tasarımcı olduğunu beyan eden kişi adına tescil edilerek ilgili bültende yayımlanır. Üçüncü kişiler tasarım tesciline karşı yayım tarihinden itibaren altı ay içinde yenilik ve ayırt edicilik ölçütleri açısından itiraz edebilir. Bir denetim sisteminden geçilmesi ve kamuya açıklanması nedeniyle tasarım tescilleri, tescilsiz koruma sistemlerine göre daha avantajlıdır.

Tasarım Ön Araştırması Türkiye’deki Tasarım Tescillerinde Araştırma Uluslararası Tasarım Tescillerinde Araştırma Topluluk Tasarım Tescillerinde Araştırma Tescilli tasarımlar bir veri tabanına kayıt edilerek online araştırılabilir duruma getirilmiştir. Bu veri tabanlarında tescil edilmiş tasarımları izlemek ve bunlar hakkında bilgi almak mümkündür. veya Uluslar arası tasarım tescilleri konusundaki araştırmalar, aşağıdaki veri tabanlarında yapılabilmektedir: Topluluk tasarım tescilleri konusundaki araştırmalar, aşağıdaki veri tabanlarında yapılabilmektedir:

ÇOKLU TASARIM TESCİLİ ÖRNEĞİ

Koruma Sistemleri Ulusal Tasarım Tescili Bölgesel Tasarım Tescili
Uluslar-Üstü Tasarım Tescili Uluslararası Tasarım Tescili

MARKALAR

Markalar Marka türleri Tanımlayıcılar Sloganlar Marka örnekleri Marka tescilinde ambalaj örneği Taklit ambalaj örneği Markanın oluşturulması Marka ön araştırması Markanın önemi Markanın işlevleri Markanın korunması Koruma sistemleri Yurtdışı marka tescili

MARKA BİR İŞLETMENİN PARMAK İZİDİR

MARKA MARKA, benzer malları veya hizmetleri başkalarının mal veya hizmetlerinden ayırt etmek için kullanılan AYIRT EDİCİ İŞARETTİR Marka, yasal düzenlemelerde genellikle tanımlanmaz. 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (Madde 5) ve Topluluk Marka Tüzüğü’nde (Madde 4) “Markayı oluşturacak işaretler” olarak belirtilmiştir. Marka, bir işletmenin mal veya hizmetlerini bir başka işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajlarının gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretten oluşabilir.”

MARKA TÜRLERİ Ticaret Markası Hizmet Markası Ortak Marka
Üretilen veya satışa çıkarılan her türlü malı ayırt etmek için kullanılan işaretler Ticaret Markası (Trade Mark) Örneğin, buzdolabı, sabun, dolma kalem, otomobil, gazete, bilgisayar gibi çeşitli sanayi ürünlerinin ve ambalajlarının üzerinde kullanılan tanıtıcı işaret TİCARET MARKASI'dır. ÖRNEK: ARÇELİK, AIRBUS, BOING Hizmet Markası Sunulan hizmetleri ayırt etmek için kullanılan işaretler Hizmet Markası (Service Mark) olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, seyahat düzenleme hizmetleri gibi, bir ürünün satışı yerine, bir hizmeti sunanlar tarafından kullanılan işaretler HİZMET MARKASI 'dır. ÖRNEK : ARÇELİK, THY, PEGASUS, ANADOLUJET, ATLASJET, SUN EXPRESS Ortak Marka Ortak marka, üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir. Ortak marka gruptaki işletmelerin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeğe yarar. TARİŞ ortak marka için bir örnektir. ÖRNEK: TARİŞ, FİSKOBİRLİK, ÇUKOBİRLİK, BİRYAĞ Garanti Markası Garanti markası, marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeğe yarayan işarettir. TSE, VDE, WOOLMARK örnekleri gibi. ÖRNEK : TSE, WOOLMARK, CE, VDE, TUV, BS, ASTM, ISO 9000 vb.

SLOGANLAR

Marka Tescilinde Ambalaj Örneği
ŞİŞESİ

ÇAY ÖRNEKLERİNİ İÇEREN BİR MARKET RAFI.

ÇAYKUR markaslı çay ambalajı ile ÇAYDER markalı çay ambalajı benzer.

MARKA ÖRNEKLERİ

MARKANIN OLUŞTURULMASI
Herhangi bir ürün için kullanılmak üzere bir marka seçimi sırasında dikkat edilecek en önemli konu, seçilen işaretin diğer markalardan farklı olmasıdır. Diğerlerinden farklı olarak seçilen işaretin, Türkiye’deki bütün marka tescillerini ve marka tescil başvurularını içeren bir bilgisayar ortamında araştırılmalı ve aynı veya benzer marka tescilinin varlığı kontrol edilmelidir. Bir başka önemli konu, herkes tarafından bilinen Türkiye veya Dünya çapında tanınmış markalarla benzerlikten, başka ürünler için düşünülse dahi, kaçınılmalıdır. Marka seçimi sırasında dikkat edilmesi gereken bir başka önemli konu da, markanın kullanılacağı mal veya hizmetlerin, cinsi, niteliği, coğrafi kaynağı, değeri ve Kararnamede belirtilen vb. işaretlerin marka olarak kullanılamayacağıdır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunan eserlerin marka olarak kullanılması, eser sahibinin yazılı izni ile mümkündür. Gazete, dergi ve televizyonlarda eserlerdeki karakterler de (tiplemeler) eser niteliğinde olduğu için, bunların da marka olarak tescili yazılı izin gerektirmektedir.

MARKA ÖN ARAŞTIRMASI Marka Araştırması Yapılabilen Adresler :
Marka başvurusu öncesinde, marka veri tabanlarında yapılan ön araştırmadır. Bu araştırma, genellikle yayınlanmış marka başvurularını kapsamakta ve bu araştırma ile marka tescil ettirmek isteyen kişilere bilgi vermektedir. Marka ön araştırması aynı zamanda kişilere rakiplerinin markaları konusunda da bilgi verir. Bazı durumlarda marka veri tabanlarında yapılan araştırmalar yeterli olmamaktadır. Internet ortamında arama motorlarında da araştırma yapılarak seçilen işaretle aynı veya benzeri bir işaretin varlığı araştırılabilir. Her yıl den fazla marka başvurusu yapılan ülkelerde (ABD, Japonya, Çin) marka seçiminin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Her yıl yeni markanın bulunması zorunluluğu, bu konuda çok yoğun bir faaliyet olduğunu göstermektedir. Türk Patent Enstitüsü: Marka Araştırması Yapılabilen Adresler : WIPO Dünya Fikri Haklar Örgütü: Intellectual Property Digital Library : Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi:

Önceden tescil edilmiş ve/veya kullanılan bir markaya, “öz”, “yeni” vb. ayırt edici nitelikte olmayan ekler yapılması, seçilecek işarete “farklı marka olma özelliği” sağlamayacak ve bu markanın kullanılması halinde önceki markaya tecavüz eylemi oluşturacaktır.

MARKANIN ÖNEMİ

Marka tescili, marka sahiplerinin haklarının korunması yanında tüketicinin de marka seçimi yoluyla haklarını korur. En yenilikçi buluşlar, bu buluşların özgün tasarımları, oluşan ürünlerin veya sunulacak hizmetlerin kalitesi ne olursa olsun, satılacak ürün veya sunulacak hizmet bir işaret ile ifade edilir. Fabrika arazisi, fabrika binaları, makineleri dâhil bir işletmenin bütün alt yapısı yalnız bir işaret ile temsil edilir. İşletmeleri tüm varlıklarını temsil eden markanın korunmasında marka sahiplerinin ve işletme yöneticilerin büyük sorumluluğu vardır.

Kaynak Gösterme İşlevi
MARKANIN İŞLEVLERİ Markanın işlevleri dört başlıkta toplanabilir: Kaynak Gösterme İşlevi Marka, malın kim tarafından üretildiğini veya satışa sunulduğunu veya hizmetin kim tarafından sunulduğunu gösterir. Arçelik markalı bir ürünün Arçelik A.Ş. tarafından üretildiği veya satışa sunulduğu anlaşılabilir. Mal veya Hizmetlerde Ayırt Etme İşlevi Lisans veya Franchise Anlaşmaları ile marka kullanılması, kaynak gösterme işlevini etkilemiştir. Markada mal veya hizmetlerin ayırt edilmesi işlevi, mal ve hizmetlerin ve benzerlerinden ayırt edilmesi sağlar. Mal veya Hizmetin Kalitesini Garanti Etme İşlevi Marka mal veya hizmetin belirli bir kalitede olduğunu garanti edebilir. Marka sahibinin, markanın kullanıldığı markanın kalitesini koruması, alıcıların bu mal ve hizmete yönelmelerine neden olur. Reklâm İşlevi Marka malın veya hizmetin tanınmasını sağlar. Zamanla markanın tanınmışlık düzeyi yükseldiğinde mal veya hizmete yönelen müşterilerin sayısı artar. Böylece marka, bir reklâm aracı olarak işlev yapar.

http://www. interbrand

Koruma Sistemleri MARKANIN KORUNMASI Ulusal Marka Tescil Sistemi
Bölgesel Marka Tescili Sistemi Uluslar-Üstü Marka Tescili Sistemi /Topluluk Marka Tescili Uluslararası marka tescili sistemi

YURTDIŞI MARKA TESCİLİ
TÜRKİYE’DEKİ MARKA TESCİLİ YALNIZ TÜRKİYE’DE KORUMA SAĞLAR. Türkiye’de bir markanın tescili için yapılan başvurunun tarihinden itibaren altı ay içinde, sözleşme üyesi bir başka ülkeye yapılacak başvuru sırasında rüçhan hakkı talep edilebilir. Türkiye’deki başvuru tarihi ile diğer ülkeye yapılan başvuru tarihi arasında, aynı markanın tescili için başkaları tarafından yapılacak başvurular ile başkaları adına yapılacak marka tescillerinin hükümsüz sayılması sağlanabilir. Rüçhan hakkının elde edilmesi için Türkiye’de başvuru yapılması yeterlidir. Uluslararası nitelikteki bir sergide markalı bir ürünün sergilenmesi ya da bir hizmetin bir marka ile sunulması durumlarında, sergi tarihinden itibaren altı ay bir rüçhan hakkı kazanılır. Kendi markası ile uluslararası boyutta ticaret yapmak isteyen sanayici ve işadamları için, yurt dışında da markalarını tescil ettirmenin, markaların korunması sırasında bir güvence olduğunu belirtmek gerekecektir.

ULUSAL MARKA TESCİLİ Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması eki TRIPS anlaşması, her ülkenin kendi vatandaşına tanıdığı hakların diğer ülkelerin vatandaşlarına da tanınmasını sağlamıştır. Türkiye dışındaki bütün ülkelere başvuru yapılarak marka tescil istenebilir.

BÖLGESEL MARKA TESCİLİ
Belçika, Hollanda ve Lüksemburg ülkeleri, üç ülke için geçerli ve bölgesel nitelikli, BENELUX MARKA TESCİL SİSTEMİ’ni geliştirmiştir. Bu üç ülkede bölgesel koruma sağlayan tek tescil yapılmaktadır. ARIPO ve OAPI – iki ayrı Afrika Fikri Haklar Örgütü üyesi ülkelerde tek başvuru ile bölgesel marka koruması sağlanmaktadır.

Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk marka tescili Uluslarüstü bir marka tescil sistemidir. Topluluk Markası, topluluğun tüm ülkelerinde eşit etkiye sahiptir. Koruma Avrupa Birliği ülkelerinin tümü için koruma sağlar. Topluluk markası tescili, işlem olarak bir zorunluluk değildir. Bir başka ifade ile, topluluk marka tescil sistemi kabul edildiği halde, Avrupa Birliği ülkelerindeki ulusal tescil sistemleri devam etmektedir. Ulusal ya da Uluslar-üstü tescil isteğe bağlıdır. Ulusal yasalara göre tescilli bir marka, eğer koşullara uygunsa Topluluk Markası olarak da tescil edilebilir. Önceki tarihli ulusal tescillerin, aynı ya da benzer markalar karşısında kıdemi (seniority) tescilde avantaj sağlamaktadır.

Uluslar-Üstü Marka Tescili – Topluluk Marka Tescili
Topluluk Markası’nın tescil edilebilmesi için, Topluluk marka başvurusu yayınlandığı zaman hiçbir Topluluk ülkesinden itiraz edilmemesi gerekmektedir. Topluluk üyesi ülkelerden herhangi birinin itiraz etmesi ve itirazın kabul edilmesi halinde, Topluluk Marka Tescili gerçekleşmeyecektir. Bu durumda, itiraz etmeyen ülkelere ulusal nitelikli bir başvuru yapılarak ulusal marka tescilleri sağlanması olanağı söz konusudur. Türkiye, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması üyesi olduğu için, Türk Vatandaşları da bu olanaktan yararlanabilmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde markaları tescilli olan Türk Vatandaşları, Topluluk Markası tescilini talep ederken, bu ülkelerdeki mevcut ulusal tescillerinin kıdemini (seniority) talep edebileceklerdir.

ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Türkiye, Markaların Uluslararası tesciline olanak sağlayan, Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Anlaşması ile ilgili Protokole (Madrid Protokolü) 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren katılmıştır. Madrid Protokolü 68 ülke tarafından kabul edilmiştir. Üye ülke listesi için bakınız:

ULUSLARARASI MARKA TESCİLİ
Uluslararası marka tescili işlemleri, Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO) bünyesinde yürütülmektedir. Marka, kaynak ülke ofisi tarafından tescil edildikten ya da tescil için başvuru yapıldıktan sonra, marka sahibi, anlaşmaya üye ülkelerden koruma istediği ülkeleri belirler ve uluslararası marka tescili için başvuru yapılabilir.

Topluluk Marka Tescili ve Madrid Protokolüne göre Marka Tescili Karşılaştırması
Topluluk Markası Madrid Protokolü Bir başvuru/bir tescil/bir yenileme Bir dil Üye ülkelerin tamamı için – ülke seçimi mümkün değil Üye ülkelerden istenilen seçilebilir İşlem süresi belirsiz ve uzun İşlem süresi belirli ve kısa (en çok 18 ay) Daha önceki başvuru veya tescile bağımlı değil Başvurunun dayandığı kaynak ülkedeki başvuru veya tescile bağımlı Bir ülkede ret edilirse başvuru tamamen Ret ediliyor. Ret edilmeyen ülkelerde, ulusal başvurulara dönüşebilir. Ret edilen ülkeler dışında uluslararası tescile devam edilmesi mümkün Bir ülkede kullanım yeterli Her ülkenin kendi kullanım süreleri dikkate alınıyor. Bir ülkede kullanım yeterli değil. Başvuru başka bir başvuruya bağımlı değil Başvuru ve tescil kaynak başvuru veya tescile beş yıl boyunca bağımlı. Kaynak başvuru veya tescil iptal olursa, bağımlı başvuru veya tescil de iptal olur. Bu durumda ulusal başvurulara dönüşebilir. Topluluğa yeni ülke katılımında tescil katılan ülke için de geçerli Protokole yeni ülke katılımında talep gerekiyor

TİCARET UNVANI, MARKA, ALAN ADI, COĞRAFİ İŞARET ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü
M. Kaan DERİCİOĞLU Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü ODTÜ ve TOBB ETU Öğretim Görevlisi TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı

INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "INTELLECTUAL PROPERTY Fikir Ürünleri Üzerindeki Haklar"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim