Yönetimin Konusu ve Örgütün Odağı: İNSAN

... konulu sunumlar: "Yönetimin Konusu ve Örgütün Odağı: İNSAN"— Sunum transkripti:

1 Yönetimin Konusu ve Örgütün Odağı: İNSAN
1. BİLİMİN İNSANA BAKIŞI Bilgi Üretimi ve Kültür Mekanik Evren ve İnsan Toplumsal Bilimler ve İnsan İnsancıl Psikoloji ve İnsan 2. KÜLTÜR-İNSAN İLİŞKİSİ Kültürel Görecelik ve İnsan Simgeler Evreni ve İnsan Kültürler Arası Psikoloji 3. KÜLTÜRLER ARASI ARAŞTIRMALARDA YÖNTEM SORUNU:ETİK YAKLAŞIMA KARŞI EMİK YAKLAŞIM

2 1. BİLİMİN İNSANA BAKIŞI Bilgi Üretimi ve Kültür Bilimin insana bakışını bilim çevrelerinde egemen olan paradigma belirler. Egemen paradigma: hangi bilimsel yöntemlerle hangi bilgilerin üretilebileceğine karar verecektir. Yaşanılan çevrede bu paradigmalar tarafından belirlenir.

3 Teknolojik gelişmeler bilim-kültür ilişkisini etkiler ve iç içe geçmesini sağlar. Bazı öğeleri devre dışı bırakır. Egemen paradigmalar : insan kültürünün üretilmesinde önemli rol alan süreçlerin başlangıç noktalarıdır. Bir çok düşünüre göre bilim kültürün odağıdır. Bazılarına göre ise, sanat, ekonomi, edebiyat, siyaset ve yaşam bilimden farklıdır. 50 li yılların sonlarına doğru 2 SORUN ORTAYA ATILIR.

4 GERÇEKTE BİLİM AYRI BİR KÜLTÜR MÜDÜR?
YOKSA KÜLTÜRÜN AYRILMAZ BİR PARÇASI MI?

5 Peki diğer kültür biçimlerinde var mı?
Düğüm noktası? Kültürün ürünleri? Teknoloji: görülebilir ve dokunulabilir bir gerçektir. Peki diğer kültür biçimlerinde var mı? (sanat,siyaset,ekonomi ve yaşam) Cevabı zor. İki ayrı kültür tartışmasının temelinde “kültür tarafından yaratılan nesne” ölçütü var. İNSANCIL DEĞERLER EKONOMİK DEĞERLER KARŞI KARŞIYA

6 1. BİLİMİN İNSANA BAKIŞI Mekanik evren ve İnsan İnsanoğlunun ilk makinesi SAAT. Bazı yazarlara göre Çağdaş Sanayi devrimini başlatan görkemli makinedir. Saatin mekanizması bilimin gelişmesiyle anlamlandırılmıştır. Saatin ortaya çıkmasıyla birlikte, insan yaşamı eskisi gibi değildir ve daha anlamlıdır. Kültürlerin oluşmasında bu süreç etkili olmuştur. Temelde mekanik bir öğe, kültür oluşumunda günlük yaşamda etkili bir unsur.

7 1. BİLİMİN İNSANA BAKIŞI Toplumsal Bilimler ve İnsan Toplumsal bilimlerdeki mekanistik yöntemlerin temeli pozitivist paradigmaya dayanmaktadır. Pozitivist paradigma: Toplumsal dünyada olup biteni düzenli bir biçimde nedensel ilişkileri araştırarak açıklamaya ve kestirmeye çalışır. Bu yaklaşım bilimde nesnelliğin önemini vurgular.

8 Pavlov: Genelleme dışı tutmaya çalıştığı “koşullandırılmış köpeği” Clark Hull: “İnsan tümüyle kendi kendine güç sağlayabilen, robot benzeri davranışlar sergileyen organizmadır.” Skinner: insanın tümüyle kendi çevresinin ürünü olduğunu ileri sürüyordu. Watson: “Bana bir bebek verin onu hırsız,katil, uyuşturucu düşkünü yapayım.” dedi. Watson’a göre psikoloji: “Doğal bilimlerin nesnel bir dalıdır.”

9 Davranışçı yöntem, pozitivist ve bilimcilik bazı temel noktalarda buluşur.
Akademik özgürlük davranışçı bilim adamlarının sapmasız psikolojik kararlılıklarını sergileyen araçlardı. Bilimsel veriler sergilenebilir olmalıydı. Sistematik tepki ve refleks alışkanlıkları yararına, kişinin mentalizmi ve bilinci göz ardı edilmeliydi. Zihinsel olaylar özeldi ve bilimin ulaşılabilirliğinin dışındaydı. Düzenli pekiştirme altında, uyarılara gösterilen tepkilerle, nesnel bir davranış bilimi kuşkuya yer vermeyecek bir biçimde gerçekleşmeliydi. Disiplinli gözlemciler bu konuda ortak bir görüş içindeydiler.

10 Özenli yöntemler, sürekli deneyler, şaşmaz kesinlik bir araya gelince, eksiksiz bir kestirim ve denetim sistemi oluşturmaktaydı. Bilen ve bilinen arasında sürekli bir ikicilik vardı. (dualizm). Bilinen , bilenin davranış ve denetim teknolojisinin bir parçası haline gelmeliydi. Kurumlar modeller ve eyleme geçirilemeyen kavramlar bilimsel değildi.

11 Toplumsal makinelerde 3 çeşit davranış vardır.
Robot davranıştır, Statü tarafından yönetilen davranış, Ben mezkezci davranışı özendiren davranış.

12 İnsancıl Psikoloji ve İnsan
1. BİLİMİN İNSANA BAKIŞI İnsancıl Psikoloji ve İnsan İnsancıl psikolojinin kurucusu ABRAHAM MASLOW. İnsanın psikososyal gelişmesini beş aşamalı bir süreç çerçevesinde öngörmüştür. Fizyolojik gereksinmeler. Güvenlik gereksinmesi, Toplumsal gereksinmeler, Statü, saygınlık, Benlik,

13 Maslow’un görüşlerinin işletme örgütlerine yeniden yansıması Douglas MacGregor ile olmuştur. MacGregor, X ve Y kuramlarını ortaya koymuştur. Y kuramı insanın küçümsenmemesi gereken büyük bir gizil güce sahip olduğunu belirtir.

14 2. KÜLTÜR VE İNSAN İLİŞKİSİ
Kültürel Görecelik ve İnsan Evrensel kültürel öğeler olduğu gibi bir kültürden diğer bir kültüre değişen öğelerde vardır. Kültür farklılaşmasının temelinde bilginin üretilmesine ve bilimin bilgiyi arayış yöntemlerine ilişkin ayrımlar yatmaktadır.

15 Kültürün elle tutulamayan özellikleri incelendiğinde kültürel farklılaşmanın kökeni daha iyi anlaşılacaktır. Keesing ‘e göre 4 özell,k vardır. Uyumlu sistemler olarak kültür, Bilişsel sistemler olarak kültür, Yapısal sistemler olarak kültür, Simgesel sistemler olarak kültür,

16 2. KÜLTÜR VE İNSAN İLİŞKİSİ
Simgeler Evreni ve İnsan İnsan doğrudan doğruya fiziksel çevresiyle ilişki içinde değildir. Kültürel evrimleşmeyi kavrayabilmesi içinde söz konusu fiziksel çevreyi kavrayabilmek içinde simgesel çevreyi oluşturmuştur. Simgelerin bir özelliği de kendilerinden çok büyük kavramları anlatmalarıdır. Kolayca anlaşılacağı gibi, simgeler yaşama oranla daha büyük olgulardır.

17 Durkheim’in simgeler listesi:
Amblemler, Yerler, Günler, Tarihler vs. Bunun dışında simgelerin, sistemlerin sürekliliğini sağlayıcı ya da sistemdeki değişmeyi yönlendirici özellikleri vardır. Simgeler, sistemlerin içindeki roller arasında bulunan ilişkileri daha anlamlı kılar, ilişkilerin sürekliliğini sağlar.

18 2. KÜLTÜR VE İNSAN İLİŞKİSİ
Kültürler Arası Psikoloji Kültür-insan ilişkisi tartışılmaya başlandığı zaman, kültürler arası psikoloji beraberinde gelmektedir. Kültürlerarası psikoloji, insanın psikolojik dünyasındaki "evrensel"leri yakalamaya; yani tüm dünyada ortak olan olay ve durumları belirlenmeye çalışmaktadır.

19 3. KÜLTÜRLER ARASI ARAŞTIRMALARDA YÖNTEM SORUNU: ETİK YAKLAŞIMINA KARŞIN EMİK YAKLAŞIM

20 Tanımlayıcı varsayımlar ve amaçlar
ETİK/ Dışarıdan Bakış Davranış kültüre dışsal bir noktadan tanımlanır. Sonuçların başka bir kültüre de aynı biçimde uygulanabileceği varsayılır. Kültürel değişkenlerin belirli bir davranışın genel nedensel modellerine uygun olduğu varsayılır. EMİK/ içeriden Bakış Davranış, kültürde yaşayanların bakış açısından ve kendi anlayışları çerçevesinde tanımlanır. Kültürel sistem, çalışan bir bütün olarak tanımlanır.

21 Bu görüşle ilişkilendirilen yöntemlerin tipik özellikleri
EMİK Araştırmacıların modelleerinin dayatılmasını önlyecek biçimde gözlemlerin zengin niteliksel içeriklerle kayda geçirilmesi, Bir ya da az sayıda ortamın uzun süreli ve geniş bir biçimde olması ETİK Farklı kültürel konumlarda koşut işlemlerle değerlendirilebilecek dışsal, ölçülenilir özellikler üzerinde odaklanma, Birden fazla, genellikle çok sayıda ortamın kısa sürede dar biçimde gözlemlenmesi

22 Tipik araştırmalara ilişkin örnekler
EMİK Etnografik alan araştırması; görüşme yöntemine ek olarak gözlem Araştırılan kavrama ilişkin olarak yerel düşüncelere pencere açan metinlerin içerik çözümlemesi ETİK Çok ortamlı araştırma, araştırılan kavramı algılama biçimini ve ilişkili değişkenleri ölçen araçlara verilen yanıtların çapraz olarak karşılaştırılması. Belirli öğelerin etkisinin kültürler arasında değişip değişmediğini değerlendirmek üzere, kültürü deneysel olarak kullanan karşılaştırmalar.