Kırsal Kalkınma Projeleri Dünya-Türkiye Örnekleri

... konulu sunumlar: "Kırsal Kalkınma Projeleri Dünya-Türkiye Örnekleri"— Sunum transkripti:

1 Kırsal Kalkınma Projeleri Dünya-Türkiye Örnekleri
Kırsal Kalkınma Projeleri Dünya-Türkiye Örnekleri Sunum: Tuğçe TÜRKO PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

2 Bu çalışmada yararlanılan kaynaklar:
Bu çalışmada yararlanılan kaynaklar: Çelik, Zühre, “Planlı Dönemde Türkiye’deki Kırsal Kalkınma Politika ve Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Planlama Dergisi, 2005/2 Yavilioğlu, C., (2001). Ekonomik Kalkınma ve Motivasyon Arasındaki İlişki. CÜİİBF Dergisi, Yılık, Murat. (2011), Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Uyumu Açısından Kırsal Kalkınma Bileşeninin Önemi Ve Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’nun Rolü PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

3 Kırsal Kalkınma Kırsal kalkınma dünyanın hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri tarafından yaygın olarak kabul gören bir kavramdır. Birleşmiş Milletler (BM) kırsal kalkınmayı; ‘Küçük toplulukların, içinde bulundukları ekonomik, sosyal ve kültürel koşulları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabaların, devletin bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların ulusal bütünlük içerisinde kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına gerekli katkıda bulunmalarının sağlanması süreci” şeklinde tanımlamaktadır. GİRİŞ PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

4 En genel ifade ile kırsal kalkınma; Kırsal alan veya kırsal yerleşme olarak tanımlanan alanlardaki sosyal, kültürel ve ekonomik tüm şartların, çevre koruma ve sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde bu bölgelerde yaşayan insanların refah ve yaşam düzeylerinin yükseltilmesine yönelik plan, politika ve uygulamaların bütünüdür GİRİŞ PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

5 Kırsal Kalkınmanın Tarihsel Gelişimi
Kırsal Kalkınmanın Tarihsel Gelişimi Dünya üzerinde kalkınma ile ilgili tartışmalar ve çalışmalar 19. yüzyılın ortalarından itibaren başlamış olmasına rağmen, kavramının bilimsel olarak kullanımı İkinci Dünya Savaşı sonrasına denk gelmektedir. Bu dönemde kalkınma kavramı yeni dönemin eşit olmayan ilişkilerinin ve hiyerarşinin meşrulaştırıldığı bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. Kavramın bu dönemde ortaya çıkmasının en önemli nedeni savaş sonrasında sömürgeciliğin tasfiye edilmesi ve bağımsız birçok devletin ortaya çıkmasıdır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

6 Kırsal Kalkınmanın Önemi
Kırsal Kalkınmanın Önemi Artan nüfus, çevresel sorunlar, düşen ekonomik refah seviyesi, sosyo-kültürel yozlaşma ve göç olgusu nedeniyle kırsal alanda kalkınma çalışmalarının önemi son yıllarda belirgin bir şekilde artmıştır. Kırsal kalkınma ile yerinde kalkındırılmaya çalışılan kesim hem ekonomik anlamda katma değer üretecek hem de çevresel anlamda katma değer üretimine kaynak sağlayan doğal kaynakları koruyarak kalkınmanın sürdürülebilir olmasına katkı sağlayacaktır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

7 Kırsal Kalkınmanın Amaçları
Kırsal Kalkınmanın Amaçları Dünya Bankası yoksulluğun azaltılmasının, gelişmenin geniş alana yayılmasının; hane, ulusal ve küresel temelde gıda güvenliği ve sürdürülebilir doğal kaynak yönetiminin sürdürülebilir kırsal kalkınmanın amaçlarıdır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

8 Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları
Dünya’da, insanların refah içinde yasadığı bir ortam dileği ile kırsal alanlarda yasayanlara yönelik kalkınma arayışları hızlanmıştır. Tarım, yoksulluk, çevre, küresel kirlenmeler, dramatik göç hareketleri, toprak kirlenmeleri, içilebilir su kaynaklarının azlığı ve marjinal nüfus grupları her toplumu doğrudan ilgilendirir hale gelmiştir. Bu sorunlar, yerel toplumların ve ulusların tek başlarına çözebilecekleri boyutta da değildir. Küresel bir çalışma ve strateji gerektiren bu sorunlar, ancak küresel yaklaşımlar ve “ulusal önceliklerle” çözülür hale gelmiştir. Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Avrupa Birliği, Gönüllü Kuruluşlar ve Hükûmetler; kırsal kalkınma olgusuna daha fazla kaynak, bilgi ve zaman ayırmak durumunda kalmaktadır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

9 Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları Örnekleri-Almanya Örneği
Almanya kırsalında 2.Dünya Savaşı sonrasında çiftçilerin büyük bir çoğunluğu arazilerini terk ederek, sanayi ve hizmet sektöründe çalışmak üzere büyük kentlere göç etmişlerdir. Göçlerle birlikte kırsal alanda orta ve büyük ölçekli arazi sayısında artış gözlenmiştir. Arazi toplulaştırmasında göçlerin etkisi olmuş, küçük işletmeler toplanarak orta ve büyük ölçekli işletmelerin oluşumunu sağlamıştır. Almanya Hükümeti kırsal kalkınma politikaları kapsamında üretimin ve verimliliğin arttırılması için çeşitli desteklemelerde bulunmuştur. Kırsal alanların sosyal refah seviyesinin yükselmesi ve yapısal gelişimin sağlanması hükümetin milli politikaları arasında yer almaktadır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

10 Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları Örnekleri-Japonya Örneği
Japonya'da ziraatın gelişmesi ( ) ve ilk modern tarım düşüncesi, köyü temel olarak kabul eden aile birimine dayanmaktadır. Hükümet politikası, küçük çiftçilerin işleyişine yöneliktir. Bürokratlar çiftlik sistemine sahip çıkmak amacıyla köylünün yanında yer almaktadır. Japonya'da tarım ülkenin ve ailenin temelidir, önem sıralamasında ilk önce tarlalar, sonra aileler, daha sonra 'memleket gelmektedir. Böylece tarım devletin esası ve bütün memleketinde temeli olarak kabul edilmektedir. Japon çiftçiliği ile köy hayatı milli ekonomi ile bütünleşmiştir. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

11 Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları Örnekleri-Yunanistan Örneği Yunanistan'daki köy kalkınması, devlete olduğu kadar, köye de yönetim ve ekonomik bir külfet yüklemesi ve hiçbir baskıya dayanmayan, tamamıyla demokratik olması nedeniyle önemlidir. Bu yeni şekil ile köylünün boş zamanını ”Teşvik Yevmiyesi" ile köy kalkınması işleri üzerinde değerlendirmektedir. Boş zamanlarının, yerel koşullar ve olanak içinde, nasıl değerlendirileceği konusunda, köylünün yerel tecrübeye dayanan bir takım pratik buluşları etkili olmuştur. Uygulamanın özü, köylüyü esas uğraş alanı olan tarım işlerinden arta kalan boş zamanı, kalkınma safhasında değerlendirmek şeklinde olmuştur PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

12 Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları Örnekleri-İsrail Örneği
Dünya’da İzlenen Kırsal Kalkınma Politikaları Örnekleri-İsrail Örneği İsrail'de "Kırsal Kalkınma Blok’u" 1960'larda gelişen bir yerleşme şeklidir. İsrail'de Kibutz (Yerleşik Grup) örgütü dokuzuncu yüzyıl sosyalist değer sistemine dayanarak geliştirilen tipik bir kooperatifleşme hareketidir. Kibutz bütün değerlerin toplu mülkiyet altında bulunduğu, çalışmanın toplu olarak örgütlendiği ve yaşama şartlarının büyük bir bütünlüğünün toplu olarak düzenlendiği bir tarım köyüdür. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

13 İsrail'de yer alan sosyalist kooperatifleşme örgütleri ile her şeyin toplu olarak örgütlendiği bir üretim mekanı organizasyonu yapılmış ve bu uygulamalar tarımsal alanda daha çok benimsenmesi nedeniyle kırsal alandaki üretime de yön verilmiştir. Toplu olarak hareket etme, üretimin sistem içerisinde, belirli bir organizasyon dahilinde düzenli olarak işlemesine imkan sağlamıştır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

14 Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikalarının Gelişimi
Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikalarının Gelişimi Türkiye'de kırsal kalkınma çalışmaları genel olarak planlı dönem öncesi ve planlı dönem sonrası olmak üzere iki ana döneme ayrılarak açıklanmaktadır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

15 Planlı dönem öncesi Cumhuriyetin kuruluş dönemini kapsamaktadır. Ağırlıklı olarak Osmanlı İmparatorluğu döneminin enkazını kaldırmayı amaçlamıştır ve nüfusunun büyük çoğunluğu kırsal kesimde yaşamaktadır. Bu kapsamda İzmir İktisat Kongresi ile birlikte Aşar Vergisinin kaldırılması ve makineleşmeye geçilmesi gibi uygulamalara gidilmiştir. Bu dönemde Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu da kırsal kalkınma amacıyla yapılmıştır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

16 Planlı dönemde öncelikli olarak kırsal alanda yaşayan insanların gönüllülük ve işbirliği esasları çerçevesinde örgütlenmeleri sağlanmıştır ve merkezi idare ile ortaklaşa çalışmalarını teşvik edecek kırsal kalkınma politikaları yürürlüğe sokulmuştur. Daha sonraki dönemlerde ise kırsal kalkınma çok yönlü kırsal alan planlamaları ve kırsal kalkınma projeleri ile sağlanmaya çalışılmıştır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

17 Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikalarının Uygulayıcıları
Türkiye’de Kırsal Kalkınma Politikalarının Uygulayıcıları Türkiye’de kırsal kalkınma politikası uygulanma sürecinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı başta olmak üzere, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, yerel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri etkin olmaktadır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

18 Türkiye’de Kırsal Kalkınma Projeleri
Türkiye’de Kırsal Kalkınma Projeleri Doğal kaynakların yarattığı değerden yeterince pay alamayan kırsal alanlarda; hem doğal kaynakların daha iyi değerlendirilmesi, hem de kırsal kesimdeki sosyoekonomik eşitsizliklerin giderilmesi amacıyla kırsal kalkınma projeleri ortaya konulmuştur. Tüm dünyada başarılı örnekleri olan kırsal kalkınma projelerine Türkiye kırsal kalkınma politikaları içerisinde de yer verilmektedir. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

19 Çorum-Çankırı Entegre Kırsal Kalkınma Projesi
Çorum-Çankırı Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Çorum-Çankırı Kırsal Kalkınma Projesi Türkiye’nin ilk kırsal kalkınma projesi olması açısından önemlidir ve 1972’de FAO(Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) ve Dünya Bankası işbirliğinde başlatılmıştır. Proje 1984 yılında tamamlanmıştır. Çorum-Çankırı Kırsal Kalkınma Projesinin, uygulamadaki bazı aksaklıklara rağmen olumlu sonuçlar verdiği söylenebilir. Çorum ve Çankırı illerinde tarımsal ve hayvansal üretimin artırılması ve kırsal altyapının geliştirilmesi amaçlanmıştır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

20 Erzurum Kırsal Kalkınma Projesi
Erzurum Kırsal Kalkınma Projesi Erzurum Kırsal Kalkınma Projesi ilk olarak 1976 yılında gündeme gelmiş, sonrasında 4 yıllık bir hazırlık aşamasının ardından 1980’de DPT, Tarım Bakanlığı ve FAO - Dünya Bankası'nın ortak çalışmaları ile şekillendirilmiştir. Proje sonunda çiftçiler tarafından modern tarım ekipmanlarının ve makinelerinin kullanımında artış olmuştur. Proje başlangıcında zayıf olan çiftçi-teknik personel iletişimi proje sonunda artmıştır. Çiftçiler hayvan, bitki hastalıkları ve bitki zararlılarına karşı mücadelede bilinçlenmişlerdir. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

21 Köyleri Altyapılarını Destekleme Projeleri (KÖYDES)
Köyleri Altyapılarını Destekleme Projeleri (KÖYDES) Köylerin sorunlarını, vali ve kaymakamların önderliğinde; köylere hizmet götürme birlikleri aracılığı ile yerel imkân ve kabiliyetleri en verimli bir şekilde kullanarak en kısa sürede çözümlemek amacıyla Nisan 2005 tarihinden itibaren temel aktörleri İçişleri Bakanlığı mensupları olan KÖYDES Projesi çalışmalarına başlanılmıştır. PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

22 Kentlere doğru olan hızlı göç hareketi nedeniyle dünya genelinde yaşam kalitesinin düştüğü gözlemlenmektedir. Göçün önlenmesi için kır ve kent dengesinin oluşturulması gerekmektedir. Bu dengenin sağlanabilmesi kırsal nüfusu kendi bölgesinde tutabilecek önlemlerle sağlanabilir. Bu kapsamda kırsal gelişme ile ilgili toplumsal, ekonomik, alt-yapı ve kamu hizmetleri açısından politika ve uygulamalar geliştirilmelidir. SONUÇ PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

23 Kırsal alanlarda ekonominin ağırlıklı olarak tarıma dayalı olması nedeniyle, tarımın geliştirilmesi çalışmalarının yanı sıra kırsal alanda turizm gibi gelir getirici diğer etkinlikleri geliştirmek için uygulama yapılması sağlanarak yerel işgücünün değerlendirilmesi gerekmektedir. SONUÇ PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları

24 Doğal, kültürel ve diğer kaynakların gelecekteki kullanımının sağlayacağı yararlar için korunması, turizmin sos yo-kültürel sorunlar ya da ciddi çevresel sorunlar yaratmaması için planlanması ve yöre halkının karar mekanizmalarına katılımı sağlanmalıdır. Kırsal turizmin etkinliklerinin yapıldığı yerleşmelerde var olan tarım, hayvancılık, ormancılık, el sanatları gibi etkinlikler kesinlikle bir tarafa itilmemekte aksine tarımın ve hayvancılığın kırsal turizm sayesinde canlandığı, verimli hale geldiği görülmektedir. SONUÇ PLN.4446 Mesleki Uygulama Esasları dersi sunumları