Üretim ve Maliyetler.

... konulu sunumlar: "Üretim ve Maliyetler."— Sunum transkripti:

1 Üretim ve Maliyetler

2 üretim Girdilerin bir araya getirildiği, değişim geçirdiği ve çıktıya dönüştürüldüğü süreçtir.
firma Algılanmış bir talebi karşılamak için bir kişinin ya da bir topluluğun, mal veya hizmet üretme kararı aldığında ortaya çıkan organizasyon

3 Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı
Tüm firmalar, birincil amaç olarak varsaydığımız kâr maksimizasyonuna ulaşmak için birkaç önemli karar almalıdır.  ŞEKİL 7.1 Firmaların Alması Gereken Üç Karar

4 kâr = toplam gelir – toplam maliyet
Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı Kârlar ve Ekonomik Maliyetler kâr (ekonomik kâr) Toplam gelir ve toplam maliyet arasındaki farktır. kâr = toplam gelir – toplam maliyet toplam gelir Ürün satışından elde edilen gelir (q x P).

5 ekonomik kâr = toplam gelir – toplam ekonomik maliyet
Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı Kârlar ve Ekonomik Maliyetler toplam maliyet (toplam ekonomik maliyet) (1) Parasal harcama gerektiren maliyetler ile (2) tüm üretim faktörlerinin fırsat maliyetlerinin toplamı Buradaki kâr terimi ekonomik kâr anlamındadır. O halde kâr = toplam gelir - toplam maliyet dediğimizde aslında biz şunu söylemekteyiz: ekonomik kâr = toplam gelir – toplam ekonomik maliyet

6 Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı
Kârlar ve Ekonomik Maliyetler Normal Getiri Oranı normal getiri oranı Firma sahiplerini ve yatırımcıları memnun edecek olan, sermayenin getiri oranıdır. Nispeten düşük riskli firmalar için, düşük riskli devlet tahvillerine yakın bir seviyede olmalıdır. TABLO 7.1 Toplam Gelir, Toplam Maliyet ve Kârın Hesaplanması Başlangıç Yatırımı: Piyasa Faiz Oranı: $20,000 0.10, veya %10 Toplam gelir (3,000 kemer x $10) $30,000 Maliyetler Kemer arzı $15,000 Emek maliyeti 14,000 Normal getiri/sermayenin fırsat maliyeti ($20,000 x 0.10) 2,000 Toplam Maliyet $31,000 Kâr = toplam gelir – toplam maliyet -$1,000a aBurada 1.000$’lık bir kayıp söz konusudur..

7 Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı
Kısa Dönemdeki Kararlar ile Uzun Dönem Kararlarının Karşılaştırılması kısa dönem Şu iki koşulun birden geçerli olduğu zaman periyodudur: Firma sabit bir üretim ölçeğinde faaliyette bulunur (sabit ölçek) ve ne endüstriye yeni firmalar girebilir ne de mevcut firmalar endüstriden çıkarlar. uzun dönem Sabit üretim faktörünün olmadığı zaman periyodudur: Firmalar işletme ölçeğini artırabilir veya azaltabilirler ve yeni firmalar endüstriye girebilir ve bazı firmalar endüstriden çıkabilirler.

8 Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı
Kararların Dayandığı Unsurlar: Çıktıların Piyasa Fiyatı, Mevcut Teknoloji ve Girdi Fiyatları Ekonomi dilinde bir firmanın üç şeyi bilmesi gerekmektedir: 1. Çıktının piyasa fiyatı. 2. Mevcut üretim teknikleri. 3. Girdi fiyatları. Çıktı fiyatı potansiyel gelirleri belirler. Mevcut teknikler bize her girdiye ne kadar ihtiyacım olduğunu ve girdi fiyatları da bunların ne kadara mal olacağını söyler. Mevcut üretim teknikleri ve girdi fiyatları birlikte maliyetleri belirlerler.

9 Kâr Maksimizasyonu Yapan Firmaların Davranışı
Kararların Dayandığı Unsurlar: Çıktıların Piyasa Fiyatı, Mevcut Teknoloji ve Girdi Fiyatları  ŞEKİL 7.2 Optimal Üretim Tekniğinin Belirlenmesi Optimal üretim tekniği maliyetleri minimize eden üretim yöntemidir.

10 Üretim Süreci üretim teknolojisi Girdiler ve çıktılar arasındaki fiziksel ilişki. emek-yoğun teknoloji Sermayenin yerine ağırlıkla insan emeğine dayalı teknolojilerdir. sermaye-yoğun teknoloji İnsan emeğinin yerine ağırlıkla sermayeye dayalı teknolojilerdir.

11 Üretim Süreci Üretim Fonksiyonları: Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün üretim fonksiyonu veya toplam üretim fonksiyonu Girdiler ve çıktılar arasındaki ilişkinin rakamsal veya matematiksel ifade edilmesidir. Toplam ürün birimlerini girdilerin bir fonksiyonu olarak gösterir. TABLO 7.2 Üretim Fonksiyonu (1) Emek Birimleri (Çalışanlar) (2) Toplam Ürün (Saat Başına Üretilen Sandviç) (3) Marginal Product of Labor (4) Emeğin Ortalama Ürünü (Toplam Ürün ÷ Emek Birimleri)

12 Üretim Süreci Üretim Fonksiyonları: Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün  ŞEKİL Sandviç Üretim Fonksiyonu Bir üretim fonksiyonu girdi ile çıktılar arasındaki ilişkinin rakamsal gösterimidir. Şekil 7.3(a)’da, toplam ürün (sandviçler) emek girdilerinin bir fonksiyonu olarak çizilmiştir. Emeğin marjinal ürünü ilave emeğin yaptığı üretimin çıktıya yaptığı katkıdır. Şekil 7.3(b) Sandviç dükkanındaki ikinci birim emeğin marjinal ürününün 15 birim çıktı olduğunu; dördüncü birim emeğin marjinal ürününün de 5 birim çıktı olduğunu göstermektedir.

13 Üretim Süreci Üretim Fonksiyonları: Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün Marjinal Ürün ve Azalan Verimler Kanunu marjinal ürün Diğer koşullar sabitken ilave bir birim girdiyle üretilebilecek ilave çıktıdır. azalan verimler kanunu Değişken girdinin ilave birimleri sabit girdilere eklendiğinde belli bir noktadan sonra, değişken girdinin marjinal ürünü azalır. Her firmanın kısa dönemde azalan verimlerle karşılaşır. Her bir firma açısından bu durum, üretimi artırabilmek için yeni üretim kapasitesi yaklaşımlarını bulmanın daha da zorlaştığı anlamına gelecektir.

14 Üretim Süreci Üretim Fonksiyonları: Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün Ortalama ürün Toplam ürürnün işçi sayısına bölünmesi ile elde edilen rakamdır.

15 Üretim Süreci Üretim Fonksiyonları: Toplam Ürün, Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün Marjinal Ürün ve Ortalama Ürün  ŞEKİL 7.4 Toplam, Ortalama ve Marjinal Ürün Marjinal ve ortalama ürün eğrileri toplam ürün eğrisinden türetilebilirler. Ortalama ürün marjinal ürün ile kesiştiği noktada maksimum seviyesindedir.

16 Üretim Süreci İki Değişken Faktörlü Üretim Fonksiyonları
Girdiler üretimde birlikte çalışmaktadır İlave sermaye emeğin verimliliğini arttırmaktadır. Emek ve sermayenin tamamlayıcı girdilerdir.

17 Kısa Dönemde Maliyetler
sabit maliyet Firmanın çıktı düzeyine bağlı olmayan maliyet türü. Firma üretim yapmasa bile bu maliyetlere katlanmak zorundadır. Uzun dönemde sabit maliyetler bulunmamaktadır. değişken maliyet Seçilen üretim düzeyine bağlı olan maliyet türü. toplam maliyet (TC) toplam sabit maliyetler ve toplam değişken maliyetlerin toplamı TC = TFC + TVC

18 Kısa Dönemde Maliyetler
Sabit Maliyetler Toplam Sabit Maliyetler (TFC) toplam sabit maliyetler (TFC) ya da genel giderler Çıktı miktarı sıfır olsa bile çıktı düzeyine bağlı olmayan tüm maliyetlerin toplamı. TABLO 8.1 Varsayımsal Bir Firmanın Kısa Dönem Sabit Maliyetleri (Toplam ve Ortalama) (1) q (2) TFC (3) AFC (TFC/q) $1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 $ ,

19 Kısa Dönemde Maliyetler
Sabit Maliyetler Ortalama Sabit Maliyet (AFC)  ŞEKİL 8.2 Varsayımsal bir Firmanın Kısa Dönem Sabit Maliyeti (Toplam ve Ortalama) Ortalama Sabit Maliyet toplam sabit maliyetin çık miktarına bölünmesiyle bulunmaktadır. Çıktı düzeyi arttıkça ortalama sabit maliyetler azalmaktadır çünkü sabit bir sayı (1000$) daha yüksek miktarlara bölünmektedir.

20 Kısa Dönemde Maliyetler
Sabit Maliyetler Ortalama Sabit Maliyet (AFC) Ortalama Sabit Maliyet toplam sabit maliyetin çıktı birimine (q) bölünmesiyle bulunmaktadır; sabit maliyetin birim başına ölçüsüdür. genel giderlerin dağıtılması Toplam sabit maliyetlerin daha fazla çıktı miktarına bölünmesi işlemi. Ortalama sabit maliyetler çıktı miktarı arttıkça azalmaktadır.

21 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Toplam Değişken Maliyet (TVC) toplam değişken maliyet (TVC) Kısa dönemde çıktı düzeyine bağlı olarak değişen maliyetlerin tümü. toplam değişken maliyet eğrisi Bir firmanın çıktı düzeyi ile toplam değişken maliyeti arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.

22 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Toplam Değişken Maliyet (TVC)  ŞEKİL 8.3 Toplam Değişken Maliyet Eğrisi Tablo 8. 2’de, toplam değişken maliyet, üretim gereksinimleri ve girdi fiyatlarından türetilmektedir. Toplam değişken maliyet eğrisi TVC ile toplam çıktı arasındaki Ilişkiyi ifade etmketedir.

23 Toplam Değişken Maliyetler ($) Marjinal Maliyetler ($)
Kısa Dönemde Maliyetler Değişken Maliyetler Marjinal Maliyet (MC) Marjinal maliyet (MC) Bir birim ilave çıktı üretme sonucunda toplam maliyette oluşan artış. Marjinal maliyetler değişken maliyetteki değişimleri yansıtmaktadır. TABLO 8.3 Toplam Değişken Maliyetten Marjinal Maliyetin Türetilmesi Üretim Miktarı Toplam Değişken Maliyetler ($) Marjinal Maliyetler ($) 1 2 3 10 18 24 8 6

24 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Kısa Dönemde Marjinal Maliyet Eğrisinin Şekli  ŞEKİL 8.4 Azalan Marjinal Ürün Marjinal Maliyetin Eninde Sonunda Çıktı Düzeyi ile Yükseleceğini İma Eder. Kısa dönemde her firma birtakım sabit üretim faktörü ile kısıtlandırılmıştır. Sabit üretim faktörü azalan getiriler (azalan marjinal ürün) ve sınırlı üretim kapasitesi anlamına gelmektedir. Bu sınıra ulaşıldığında marjinal maliyetler artacaktır.

25 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Kısa Dönemde Marjinal Maliyet Eğrisinin Şekli Kısa dönemde, her firma bazı sabit girdiler kısıtı altındadır, bu (1) değişken girdilere göre azalan verimlere neden olur ve (2) firmanın üretme kapasitesini sınırlandırır. Bir firmanın mevcut kapasitesine yaklaştıkça birbirini takip eden daha fazla çıktı üretmesi daha maliyetli hale gelecektir. Kısa donemde marjinal maliyet eninde sonunda çıktı düzeyi ile birlikte artacaktır.

26 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Toplam Değişken Maliyet ve Marjinal Maliyet Eğrilerinin Çizilmesi  ŞEKİL 8.5 Hipotetik (Varsayımsal) Firmanın Toplam Değişken Maliyeti ve Marjinal Maliyeti Toplam değişken maliyetler çıktı miktarına bağlı olarak her zaman artar. Marjinal maliyet, her ilave çıktının üretilmesinin maliyetidir. Bu nedenle marjinal maliyet eğrisi toplam çıktıdaki bir birimlik artış karşısında toplam değişken maliyetteki değişimin ne kadar olduğunu göstermektedir.

27 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Ortalama Değişken Maliyet (AVC) ortalama değişken maliyet (AVC) Toplam değişken maliyetin çıktı miktarına bölünmesiyle bulunmaktadır.

28 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Ortalama Değişken Maliyet (AVC) TABLO 8.4 Varsayımsal Bir Firmanın Kısa Dönem Maliyetleri (1) q (2) TVC (3) MC (D TVC) (4) AVC (TVC/q) (5) TFC (6) TC (TVC + TFC) (7) AFC (TFC/q) (8) ATC (TC/q or AFC + AVC) $ - 1,000 1 10 1,010 2 18 8 9 1,018 500 509 3 24 6 1,024 333 341 4 32 1,032 250 258 5 42 8.4 1,042 200 208.4 8,000 20 16 9,000

29 Kısa Dönemde Maliyetler
Değişken Maliyetler Ortalama Değişken Maliyet ve Marjinal Maliyet Eğrilerinin Çizilmesi  ŞEKİL 8.6 Daha Fazla Kısa Dönem Maliyetler Marjinal maliyetler ortalama maliyetlerin altında iken ortalama maliyetler düşecektir. Marjinal maliyetler ortalama maliyetin üstünde iken, ortalama maliyet artacaktır. Artan marjinal maliyet, ortalama değişken maliyetin minimum olduğu noktada AVC ile kesişmektedir.

30 Kısa Dönemde Maliyetler
Toplam Maliyetler  ŞEKİL 8.7 Toplam Maliyet= Toplam Sabit Maliyet+ Toplam Değişken Maliyet TFCn’in TVC’ye eklenmesi demek aynı miktar toplam sabit maliyetin her çıktı düzeyindeki toplam değişken maliyetle toplanması anlamına gelmektedir. Bundan dolayı, toplam maliyet eğrisinin şekli toplam değişken maliyet eğrisininki ile aynıdır; toplam maliyet eğrisi TFC kadar daha yüksektir.

31 Kısa Dönemde Maliyetler
Toplam Maliyetler Ortalama Toplam Maliyet (ATC) ortalama toplam maliyet (ATC) Toplam maliyetin çıktı miktarına bölünmesiyle bulunmaktadır.

32 Kısa Dönemde Maliyetler
Toplam Maliyetler Ortalama Toplam Maliyet (ATC)  ŞEKİL 8.8 Ortalama Toplam Maliyet = Ortalama değişken Maliyet + Ortalama Sabit Maliyet Ortalama toplam maliyeti elde etmek için her çıktı düzeyinde ortalama sabit maliyet ve ortalama değişken maliyet toplanmaktadır. Ortalama sabit maliyet çıktı düzeyine bağlı olarak azaldığı için her azalan miktar AVC’e eklenecektir. Bu nedenle, AVC ve ATC çıktı miktarı arttıkça birbirine yaklaşmaktadır, fakat bu iki şekil hiç bir zaman biraya gelmez.

33 Kısa Dönemde Maliyetler
Toplam Maliyetler Ortalama Toplam Maliyet ile Marjinal Maliyet Arasındaki İlişki Ortalama toplam maliyet ile marjinal maliyet arasındaki ilişki, ortalama değişken maliyet ile marjinal maliyet arasındaki ilişki ile aynı yapıdadır. Marjinal maliyet ortalama toplam maliyetin altında ise ortalama toplam maliyet, marjinal maliyete doğru azalacaktır. Marjinal maliyet ortalama toplam maliyetin üstünde ise ortalama toplam maliyet artacaktır. Sonuç olarak, ortalama toplam maliyet eğrisi ile marjinal maliyet eğrisi, ortalama toplam maliyet eğrisinin minimum olduğu noktada kesişecektir.

34 Kısa Dönemde Maliyetler
Kısa Dönem Maliyetler: Bir Değerlendirme TABLO8.5 Maliyet Kavramlarına İlişkin Bir Özet Terim Tanım Eşitlik Muhasebe Maliyetleri Cepten ödeme maliyetleri veya bir muhasebecinin tanımlayabileceği maliyetler. Açık maliyetler olarak da adlandırılmaktadır. - Ekonomik maliyetler Tüm girdilerin fırsat maliyetlerini içeren maliyetler. Genellikle örtük maliyetler olarak adlandırılan maliyetleri içermektedir . Toplam Sabit Maliyetler (TFC) Üretilen çıktı miktarına bağlı olmayan maliyet türü. Bu maliyetler, çıktı miktarı sıfır olsa bile ödenmek zorundadır. Toplam Değişken Maliyetler (TVC) Çıktı düzeyi ile birlikte değişen maliyetler. Toplam Maliyetler (TC) Bir firmanın üretimde kullandığı tüm girdilerin toplam ekonomik maliyeti. TC = TFC + TVC Ortalama Sabit Maliyetler (AFC) Birim çıktı başına sabit maliyetler AFC = TFC/q Ortalama Değişken Maliyetler (AVC) Birim çıktı başına değişken maliyetler AVC = TVC/q Ortalama Toplam Maliyetler (ATC) Birim çıktı başına toplam maliyetler ATC = TC/q ATC = AFC + AVC Marjinal Maliyetler (MC) 1 birim ilave çıktı üretmenin sonucunda t toplam maliyetlerde oluşan artış MC = DTC/Dq

35 Üç kısa dönem durumu ile firmaları değerlendirerek uzun dönem tartışmamıza başlayalım:
Ekonomik kârlar elde eden firmalar. Ekonomik zararlara katlanan fakat bu zararları azaltmak ya da minimize etmek için faaliyete devam eden firmalar. Piyasadan çekilmeye (kapatmaya) ve sabit maliyetlere eşit zarara katlanmaya karar veren firmalar..

36 Kısa Dönem Koşulları ve Uzun Dönem Yönelimler
başabaş noktası Firmanın tam olarak normal getiri oranı kazandığı durum. Kârları Maksimize Etmek Örnek: Mavi Kadife Araba Yıkama TABLO 9.1 Mavi Kadife Araba Yıkama’nın Haftalık Maliyetleri TFC Toplam Sabit Maliyet TVC Toplam Değişken Maliyet (800 Yıkama) TC Toplam Maliyet TR Toplam Gelir (P = $5) = TFC + TVC 1. Yatırımcılara Normal Getiri $ 1,000 1. 2. Labor Soap 1, = $2,000 + $1,600 = $3,600 TR = $5 × = $4,000 2. Diğer sabit maliyetler (bakım sözleşmeleri, sigorta, vb.) 1,600 Kâr = TR – TC = $400 2,000

37 TC = ATC × q Kısa Dönem Koşulları ve Uzun Dönem Yönelimler
Kârları Maksimize Etmek Ortalama toplam maliyet, toplam maliyeti q’ya bölerek elde edildiğinden, toplam maliyeti q ile çarparak toplam maliyete tekrar ulaşabiliriz. Yani; ve TC = ATC × q

38 Kısa Dönem Koşulları ve Uzun Dönem Yönelimler
Zararları Minimize Etmek ■ Eğer toplam gelir toplam değişken maliyetten fazla ise bu fazla gelir sabit maliyetleri karşılamak ve zararını azaltmak için kullanılabilir ve bu durum firmanın faaliyetine devam etmesine yardımcı olacaktır. ■ Eğer toplam gelir toplam değişken maliyetten az ise faaliyetine devam eden firma sabit maliyet fazlası nedeniyle zarara katlanacaktır. Bu durumda firma kapanarak zararını minimize edebilir.

39 Kısa Dönem Koşulları ve Uzun Dönem Yönelimler
Zararları Minimize Etmek Sabit Maliyetleri Karşılamak için Zararına Üretim: Yeniden Mavi Kadife  FIGURE 9.2 Kısa Dönemde Zarar Eden Fakat Toplam Geliri Toplam Değişken Maliyetinden Daha Fazla Olan Firma Fiyat ortalama değişken maliyeti karşılamaya yetecek kadar olduğunda kısa dönemde zarar eden bir firma kapanmak yerine faaliyetine devam edecektir. Toplam gelir (P* x q*) toplam değişken maliyeti karşılamaktadır. kapanma noktası Ortalama değişken maliyet eğrisi üzerindeki en düşük noktadır. Fiyat AVC'nin minimum noktasının altına düştüğünde toplam gelir toplam değişken maliyetleri karşılamaya yetmez. Firma kapanacak ve sabit maliyetlere eşit zarara katlanacaktır.

40 Kısa Dönem Koşullara Uzun Dönemde Uyarlanma
Kısa Dönem Kârları: Dengeye Doğru Genişleme Dengede her firmanın; SRMC = SRAC = LRAC karları sıfır olacaktır. P = SRMC = SRAC = LRAC ve yeterli sayıda firma vardır bu nedenle arz talebe eşittir.