Dönem II’de hepinize başarılar dilerim.

... konulu sunumlar: "Dönem II’de hepinize başarılar dilerim."— Sunum transkripti:

1 Dönem II’de hepinize başarılar dilerim.
Kolay gelsin.

2 Ç.Ü.Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı.
NEISSERIA Doç.Dr.Filiz Kibar Ç.Ü.Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı. 6 Eylül 2016, Adana.

3 Neisseria Gram negatif Diplokok Kahve çekirdeği şeklinde
Bazı türler kok veya kısa çomak •

4 Neisseria

5 Sınıflandırma NEISSERIA
Domain: Prokaryote   Kingdom-Alem: Bacteria      Filum-Şube: Proteobacteria          Class-Sınıf: Betaproteobacteria             Order-Takım: Neisseriales                 Family-Aile: Neisseriaceae                    *Genus-Cins: Neisseria                            *Species-Tür: Neisseria meningitidis *Species-Tür: Neisseria gonorrhoeae

6 Neisseria

7 Neisseria Filum: Proteabacteria Alt grup: Alfaproteabacteria, Betaproteabacteria Deltaproteabacteria Gammaproteabacteria Epsilonproteabacteria Aile: Neisseriaceae Cins: Neisseria Tür: N. gonorrhoeae, N. meningitidis (Patojen türler) * N. lactamica, N. sicca, N. subflava, N. mucosa, N. flavescens, *N. elongata,N. polysaccharea, N.cinerea, .

8 Gram negatif koklar

9 Polimorfonükleer Lökositler (PMNL) ve Gram negatif diplokoklar
Neisseria

10 Epitel hücre içerisinde Gram negatif diplokoklar

11 Polimorfonükleer Lökositler (PMNL) ve Gram negatif diplokoklar
Neisseria gonorrhoeae Polimorfonükleer Lökositler (PMNL) ve Gram negatif diplokoklar Neisseria gonorrhoeae

12  Neisseria gonorrhoeae

13 Neisseria gonorrhoeae,

14 Neisseria gonorrhoeae

15 Neisseria gonorrhoeae,

16 Neisseria meningitidis
kapsül Neisseria meningitidis

17 Neisseria meningitidis
Gram negatif diplokoklar Neisseria meningitidis

18 Neisseriaceae ailesinde
Kingella, Eikenella, Simonsiella, Alysiella cinsleri ile birlikte sınıflandırılmıştır.

19 Organizma Tarihi köken
Önemli Neisseriaceae Organizma Tarihi köken Neisseria Alman hekim Albert Neisser organizmanın gonoreden sorumlu olduğunu gösterdi,1879. N. gonorrhoeae Gone: tohum hoia: akıntı, (tohumların akıntısı) gonore hastalığı için referanstır. N. meningitidis Meninks (beyin zarı) inflamasyonu meningitis Eikenella M.Eiken bu genusta tür tiplemesini ilk kez yapmış ve adı verilmiştir E. corrodens Corrodens, kemiren, yiyen, koroziv ; Bu türün agarı yediği,erittiği ve agar içine doğru büyüdüğü gözlenmiştir Kingella Adını Amerikalı bakteriyolog Elizabeth King’den almıştır.

20 Neisseria Gram negatif, Kok , Diplokokların iç bükey yüzeyleri birbirine bakacak şekilde Tipik ‘’ kahve çekirdeği’’ görünümünde * N. elongata ve N. weaveri ise çiftler ya da kısa zincirler halinde bulunan tombul basil biçimindedir.

21 Neisseria Aerob, Hareketsiz, Spor oluşturmaz,
Üreme ısısı 35o-37o C’dir. Patojen olmayan türler oda ısısında da üreyebilir %5-10 CO2’li ve nemli ortamda üremeleri artar. Oksidaz ve katalaz pozitiftirler.(*N. elongata’nın bazı alttürleri dışında)

22 Neisseria *Dimethyl -para-phenylenediamine dihydrochloride

23 Neisseria Sıcakkanlı konaklarının muköz membran yüzeylerine yerleşirler. N. gonorrhoeae (Gonokok), Her zaman patojendir, izole edildiği yerin önemi yoktur. N. meningitidis (Meningokok), Nazofarinkste hastalık oluşturmadan da kolonize olabilir, Yaşamı tehdit eden ciddi hastalıkların etkenidir.

24 Neisseria İnsanlarda bulunan Neisseria türlerinin çoğu,
normal florasında hastalık yapmadan bulunur, patojen olarak kabul edilmezler. Üst solunum yolu, Deri , Genital sistem N. lactamica, N. sicca, N. subflava, N. mucosa, N. flavescens, N. elongata, N. polysaccharea, N.cinerea,

25 Neisseria Patojen Neisseria N. gonorrhoeae (Gonokok)
Gonorenin etkenidir. Cinsel temasla bulaşan bir hastalıktır (CTBH). N. meningitidis (Meningokok), Hızla düzelen gizli sepsis, Ağır seyirli ölümcül hastalıklar,

26 Neisseria • Karbohidratlardan oksidasyon yolu ile asit üretirler. + +
Glukoz Maltoz Sukroz Laktoz N. meningitidis + + – – N. gonorrhoeae + – – –

27 Neisseria Patojen türler ise güç ürerler,
Nonpatojenik Neisseria türleri nutrient agarda üreyebilir. Patojen türler ise güç ürerler, Üreme için zenginleştirilmiş ortama ihtiyaç duyarlar. Gonokok türlerinin çoğu özel aminoasitlere, pürin ve pirimidinlere, vitaminlere gereksinim duyarlar. N. gonorrhoeae, sistin ve enerji kaynağı (piruvat, laktat, glukoz) olmadan üreyemez. Dış ortam koşullarına çok (düşük ısı, kuruluk, yağ asitleri, metallerle temas, …) duyarlıdırlar, uygunsuz şartlarda çabuk ölürler. (Kişiden kişiye kolaylıkla geçerler! ) Hücre içi ve dışında yaşayabilirler.

28 Laboratuvar Tanısı-Gram Boyama-N.gonorrhoeae
Pürülan üretritli erkeklerde çok sensitif (> % 90) ve spesifiktir (%98%). Asemtomatik erkeklerde ise sensitivite %60 dan daha azdır. Semptomatik ya da asemptomatik servisitli kadınlarda sensitivite düşüktür. Pozitif Gram boyama sonuçları ise güvenilirdir (spesifite yüksek). Gram boyama pürülan üretritli erkeklerin ve servisitli kadınların tanısında kullanılabilir.

29 sensitif değil ve nonspesifiktir.
Laboratuvar Tanısı-Gram Boyama-N.gonorrhoeae Kadınlardaki ve asemptomatik erkeklerdeki bütün negatif sonuçlar, kültür ile doğrulanmak zorundadır. Gram boyama, pürülan artritin erken tanısında da faydalıdır. Cilt lezyonları, anorektal enfeksiyon ve farinjitte ise sensitif değil ve nonspesifiktir. *Gram boyamada, orofariksteki kommensal Neisseria türleri ve GIS’deki morfolojik olarak benzer bakteriler N. gonorrhoea ile karıştırılabilir.

30 Gram Boyama- N. gonorrhoeae Ürethral akıntı
Polimorfonüklear Lökositler ( PMNL) Gram negatif intrasellüler diplokoklar STD Atlas, 1997

31 Laboratuvar tanısı-Gram Boyama
N. meningitidis *Menenjitli hastaların beyin omurilik sıvıları (BOS)’nda Gram boyama kolaylıkla kullanılabilir. Örnekler antimikrobiyal tedavi öncesi alınmalıdır. Meningokokal hastalıklarda kanda çok sayıda organizma bulunur. Meningokoklar periferal kan lökositlerinin Gram boyalarında görülebilir.

32 Serebrospinal sıvı- Gram boyama - Neisseria meningitidis.
© 2005 Elsevier

33 Gonore Tanı Testleri Gram boyama Sensitivite % 90-95 % 85-90 % 80-95
Spesifite > %95 > %95 > %99 > %98 Gram boyama (erkek ürethra akıntısı) DNA probe Kültür NAATs * *İdrar örneklerinde de kullanılabilir.

34 Nükleik asit temelli testler-N. gonorrhoeae
N. gonorrhoeae’da klinik örneklerden direkt bakteri tayini için geliştirilmiştir. Sensitif,spesifik ve hızlı sonuç (4 saat) Chlamydia ile kombine testler vardır. Çoğu laboratuvarda kültür testlerinin yerini almıştır. Dezavantajı antibiyotik direncini takipte kullanılamaz.

35 Antijen Tespit Testleri
N. meningitidis kapsül antijenleri Serebrospinal sıvı Kan İdrar Geçmişte yaygın olarak kullanıldı Son yıllarda eskisi gibi kullanılmıyor Gram boyamadan daha az sensitif Yanlış pozitif reaksiyonlar görülür

36 Kültür-N. gonorrhoeae Örnek Genital akıntı Beyin omurilik sıvısı
Rektal swab ya da akıntı Faringeal swab Kan Kuruluğa ve soğuk ortama, düşük ısılara karşı çok hassas, canlılığını kaybeder ve ölür. Örneklerin hızlıca kültürleri yapılmalıdır. Örnek soğukta bekletilmemelidir. %5-10 CO2 üremeyi artırır

37 Kültür-Besiyerleri Non selektif besiyeri Selektif besiyeri
Çikolata agar Selektif besiyeri Thayer Martin agar *Çikolata agar+antibiyotik Modifiye Thayer Martin agar *Çikolata agar+antibiyotik Martin Lewis Agar *Çikolata agar+antibiyotik New York City besiyeri *At kanı+antibiyotik

38 Thayer Martin agar Karışık floraya sahip klinik örneklerden Neisseria izolasyonunda kullanılan zenginleştirilmiş seçici bir besiyeridir. Temel besinler kazein ve et peptonları içeren GC agar olan çikolata agar, mısır unu (yağ asitlerinin nötralizasyonu için) ve fosfat buffer (PH kontrolü için) ilave edilir. Hemoglobin’den hemin, izovitaleX’ten NAD, vitaminler ve patojen Neisseria üremesini güçlendirecek diğer besinler ilave edilir. Normal florada bulunan Gram pozitif bakterileri (vankomisin), Gram negatif bakterileri (kolistin) ve mantarları (nistatin) baskılar. VANKOMİSİN, KOLİSTİN VE NİSTATİN ilavesi besiyerini seçici kılar .

39 Modifiye Thayer Martin (MTM )Agar
Karışık floraya sahip klinik örneklerden Neisseria izolasyonunda kullanılan zenginleştirilmiş seçici bir besiyeridir Daha az agar, daha az dekstroz ve Proteus üremesini inhibisyon için Trimethoprim içerir.  Martin Lewis Agar N. gonorrhoeae izolasyonu için kullanılan zenginleştirilmiş seçici bir besiyeridir. MTM agara Vankomisin oranı daha yükseltilmiş, nistatin yerine de anisomisin içermektedir . Kolistin ve trimetoprim de içerir.   New York City besiyeri Klinik örneklerden patojen Neisseria izolasyonu için kullanılan zengin seçici bir besiyeridir. At eritrositleri ve at plazması içerir.

40 Kültür-N. gonorrhoeae Gonokokların canlı kalması için,
Örneklerin elde edilmesi ve işlemler çok dikkatle yapılırsa, genital örneklerden N. gonorrhoeae izole edilebilir. Kommensal organizma bulunan mukozal yüzeylerde ise selektif ve nonselektif besiyeri birlikte kullanılmalıdır. Cilt lezyonlarının kültürü genellikle iyi sonuç vermez. Gonokokların canlı kalması için, örneklerin kurumasından ve soğuk ortamdan kaçınmalıdır.

41 Neisseria gonorrhoeae, kültür ekimi,
Rektal Örnek, Neisseria gonorrhoeae, kültür ekimi, Thayer-Martin besiyeri Yalnız Neisseria kolonileri Çikolata besiyeri Yoğun üreme

42 Kültür-N. meningitidis
Organizma besiyerlerindeki toksik faktörler ve kan kültürlerindeki antikoagülan ile inhibe olur. Bunlar N. gonorrhoea’ya göre daha az problem olur BOS ve Kan Örneklerinin Kültür işlemleri çok dikkatli yapılmalıdır. !!! Dissemine hastalıktan sorumlu olan bakteriyel suşlar daha virulandır Laboratuvar çalışanları için güvenlik riski oluşturur.

43 N. meningitidis kolonileri

44 N. meningitidis kolonileri

45 Neisseria gonorrhoeae kolonileri Thayer Martin Besiyeri

46 Neisseria gonorrhoeae (ATCC® 43069) kolonileri, Martin Lewis Agar + Lincomycin 

47 Kültür-identifikasyon
Patojenik Neisseria türlerinin tanımlanması ÖN TANI: 1.*Selektif besiyerinde üreme 2.*Çikolata agar besiyerinde üreme + *Pozitif oksidaz testi + *Gram negatif diplokok görünümü

48 Kültür-identifikasyon
N. gonorrhoeae Kültür-identifikasyon

49 Virulans Faktörleri

50 Gram negatif bakteri hücre duvarı
N. gonorrhoeae ve N. meningitidis yapısı tipik Gram negatif bakteridir.

51 Gram negatif bakteri hücre duvarı
N. gonorrhoeae ve N. meningitidis yapısı tipik Gram negatif bakteridir.

52 Dış membran komponentleri, N
Dış membran komponentleri,    N. meningitidis’in konak hücre ile bakteriyel etkileşiminde önemli rol oynar

53 Pili virulans faktörleri
Pili, patojenik ve nonpatojenik türlerde bulunur. Pili tekrarlayan protein subüniti ‘’pilin’’ den oluşur. Patogenezde önemlidir Fonksiyonları, konağa tutunma, genetik materyal transferi, Silyasız epitel hücrelerine tutunmayı sağlar ve nötrofillerin öldürme aktivitesine karşı direnç oluşturur. PilC proteini ile ilişkilidir ve bu antijenik çeşitliliği sağlar.

54 Porin Proteinleri virulans faktörleri
Dış memran proteinidir (OMP) Hücre içine besinlerin girişini ve atıkların çıkışını sağlayan por ya da kanalları oluştururlar N meningitidis porA ve porB proteinlerine sahiptir N .gonorrhoea’de porA sessizdir, porB vardır,. PorB N. gonorhoeae’nin virulansında önemlidir Bakteriyi nötrofil degranülasyonundan ve konak inflamatuvar cevabından korur. PorB bakterinin epitel içine invazyonunu kolaylaştırır. Gonokok’larda antijenik varyasyon çokluğu nedeni ile porB aşı için zayıf bir hedeftir.

55 Opa Proteinleri ((opasite proteinleri) virulans faktörleri
Membran proteinleri ailesidir. Opa proteini olan N. gonorrhoeae kolonisi opak gözükür. Bu proteinin varlığı klinik hastalık türü ilişkilidir. Opak koloniler, çok sık olarak lokalize enfeksiyonlardan ( endoservisit,ürethrit,farenjit,proktit) Şeffaf (transparan), koloniler pelvik inflamatuvar hastalık ve dissemine enfeksiyonlardan izole edilmiştir

56 Rmp Proteinleri (Redüksiyon-modifiye edilebilir-protein) virulans faktörleri
Dış membran proteinlerinin bir grubudur. Patojenik gonokoklara karşı ‘’serum bakterisidal aktivitesine engel olan antikorları’’ stimüle eder. Yüzey antijenleri olan por proteini ve lipooligosakkaridi (LOS) bakterisidal etkili antikorlardan korur

57 Demir bağlayan proteinler virulans faktörleri
Patojenik Neisseriae’ların metabolizması ve üremesi için demir esastır Demiri konak hücreden sağlar. ‘’Human transferrinine bağlanarak demir elde etmek ‘’ zorundadır. Bu spesifik demir gereksinimi nedeni ile N. gonorrhoeae ve N. meningitidis zorunlu insan patojenidir.

58 Demir bağlayan proteinler virulans faktörleri
Gonokok’lar konak demir kompleksleri, transferrin, laktoferin ve hemoglobin için reseptörlere sahiptir. Transferrin - bağlayan protein Laktoferrin - bağlayan protein Hemoglobin - bağlayan protein

59 Lipooligosakkarit (LOS) virulans faktörleri
Hücre duvarı antijeni (ag), Lipid A ve core oligosakkaridden oluşur * Gram negatif basillerin lipopolisakkarid (LPS)’de bulunan O-antijen polisakkaridi yoktur. Lipid A endotoksik aktiviteye sahiptir

60 Immunglobulin (Ig) A1 proteaz virulans faktörleri
N. gonorrhoeae ve N. meningitidis immunglobulin Ig A1 proteaz üretir ve Ig A1’deki menteşe bölgesini ayırır. İmmunolojik olarak inaktif Fc ve Fab bölgeleri oluşur. Ig A1 parçalanır ve etkisiz hale gelir. Mukoz membranlardaki Ig A1’i yıkarak konak savunma mekanizmasını zayıflatır.

61 Beta Laktamaz virulans faktörleri
Bazı N. gonorrhoeae suşları üretir. Penisilin halkasındaki beta laktamı hidrolize eder, penisilini etkisiz hale getirir Penisilin direnci oluşumuna yol açar.

62 Neisseria meningitidis (Meningokok)

63 N. meningitidis-Epidemiyoloji
Menenjit salgınlarına yol açma yeteneği olan tek bakteridir. N. meningitidis en yaygın piyojenik menenjit etkenidir. 2-18 yaş arasındaki kişilerde menenjitin en yaygın etkenidir. Yetişkinlerde, toplum kaynaklı menenjitlerin ise en yaygın ikinci sebebidir.

64 N. meningitidis-Menenjitin ikinci en yaygın sebebi

65 Meningokok Epidemiyoloji
N. meningitidis için insan tek doğal konaktır ve solunum yolu ile yayılır. Meningokoklar asemtomatik olarak nazofarinkste taşınırlar. Taşıyıcılık geçici,aralıklı ya da kalıcı olabilir. Taşıyıcılık oranı %1-40 arasında değişir. Taşıyıcılık bağışıklık oluşmasına yol açar. Az sayıda kişide ise mukozadan kan dolaşımına geçer ve sistemik hastalığa yol açar.

66 N. meningitidis-meningokok
Endemik meningokok, ABD’de kişide 1-3 iken, Gelişmekte olan ülkelerde bu oran 10-25’dir. En yüksek risk grupları, Yenidoğanlar Yaşlılar Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlardır.

67 N. meningitidis-meningokok
Kapsül polisakkaritlerine göre 13 serogruba ayrılırlar. *A, *B, *C, D, E-29, H, I, K, L, *W-135, X, *Y, Z Spesifik antikor oluşumu, aşı yapımı ve serotiplendirme için önem taşır.

68 N. meningitidis-meningokok
Temel virulans faktörü polisakkarit yapıdaki kapsüldür. 13 Farklı kapsül polisakkarit serogrubu (A, B, C, D, 29E, H, I, K, L, W-135, X, Y, Z) En sık enfeksiyon oluşturan serogruplar, A, B, C, Y, W-135’dir.

69 N.meningitidis-Epidemiyoloji
Serogruplar; A, W gelişmekte olan ülkelerde B, C, Y - menenjit ve meningokoksemi (Avrupa ve Amerika’da yaygın) Y, W pnömoni Serogrup A genellikle epidemiler yapar Serogrup B ve C endemik olgulardan sorumludur.

70 N. meningitidis-Önemli kapsül tipleri

71 N.meningitidis-Epidemiyoloji
Taşıyıcılık , Okul çağında ve genç erişkinlerde Özellikle düşük sosyoekonomik gruplarda yüksektir Hastalık ise 6 ay - 2 yaş dönemi daha sık! Taşıyıcılık tipik olarak geçicidir. Spesifik antikorların gelişmesinden sonra ortadan kalkar. Taşıyıcılık mevsimlerle ilgili değildir. •

72 N. meningitidis-Epidemiyoloji
Ana kaynak insan sadece insanda hastalık yapar, *Diğer canlılardan demir elde edemez. Bulaşma solunum yoluyla (direkt veya damlacık) Bulaşmada yakın temas önemli (okul, kışla, kamp, aile içi) Asemptomatik olma durumu, genellikle birkaç hafta devam eder

73 N.meningitidis-Epidemiyoloji
İnsanlar tek doğal konaktır. Geçiş, solunum yolu sekresyonundan damlacık enfeksiyonu ile olur . Hastalık kuru ve soğuk aylarda yaygındır. Hastalık insidansı şu gruplarda yüksektir; 5 yaş altı çocuklarda Kapalı topluluklarda (aile üyeleri, askeri kışla, çocuk yuvası, cezaevi..) Geç Kompleman eksikliği olan hastalarda İmmün sistemi baskılanmış olanlarda Yaşlılarda

74 15 dakika ara

75 Neisseria meningitidis-Pathogenesis
Solunum damlacıkları ile yayılır Üst solunum yolunun non-silyalı mukozal epitel hücrelerine girer Epiteli geçer, kan damarına girer. Duyarlı kişilerde canlı kalır, çoğalır, Vücutun her tarafına, Beyine yayılır.

76 N. meningitidis-enfeksiyon patogenezi
*İnsan tek doğal kaynaktır. *Erişkinlerin %5-10 ‘u nazofarikslerinde N. meningitidis taşıyıcısıdır. *Taşıyıcılık bağışıklık oluşturucu bir süreçtir. Meningitis *Taşıyıcılık bağışıklık oluşturucu bir süreçtir. *Az sayıda kişide ise mukozadan geçerek kan dolaşımına girer. *Sistemik hastalık ortaya çıkar

77 N. meningitidis-enfeksiyon patogenezi
Bakterinin kana geçiş dönemi sonrası, farklı hastalıklar ortaya çıkar. Geçici meningokoksemi, Grip benzeri bir dönem Meningitis *Belirgin hastalık tablosu , bakterinin virulansına (endotoksin salınımı, vb) ve konağın (immün yanıt) özelliklerine bağlı olarak oluşur.

78 N. meningitidis-enfeksiyon patogenezi
*Farinks kolonizasyonundan sonra antikor üretimi ile immünizasyon gelişir. Meningitis *Duyarlı kişilerde ise epitel (silyasız-silindir) invazyonu gelişir. *Bakteriyemi - bazen iyileşme - çoğu olguda hastalık gelişir. *Nadiren direkt temas veya komşuluk yolu ile hastalık gelişebilir. pnömoni-konjunktivit-üretrit .

79 N. meningitidis Virulans faktörleri
*Kapsül polisakkaridleri Majör virulans faktörü Fagositozdan korur (Özellikle kan ve MSS invazyonunda ) Serogruplamada kullanılır: 13 serogrup: A, B, C, D, H, I, K, L, X, Y, Z, 29E, W135 Kapsülsüz suşlar daha az hastalık yaparlar *Lipooligosakkaridler (LOS) yoktur) Endotoksin (ateş, septik şok, kanama,..) Tutunma ve serum bakterisidal etkisine direnç sağlar İnflamatuvar yanıtı kamçılar, TNF-α indüksiyonu ile doku hasarı gelişir Diğer LOS’ların aksine O polisakkaridi yoktur

80 N. meningitidis Virulans faktörleri
*Pili (fimbria) Nazofarinks mukoza epitelinde (silyasız) spesifik reseptörlere tutunmayı sağlar • *Dış zar proteinleri • Por: hücre içine girişte - serotiplemede kullanılır Opa: tutunma ve invazyonda *Demir sağlayan proteinler- serbest demir sağlamada • Hemoglobin, transferrin ve laktoferrin bağlayan proteinler: *IgA1 Proteaz: • Mukozal direnci zayıflatır (IgA1’i parçalayarak mukozaya tutunmayı kolaylaştırır) Fago-lizozom birleşmesini önler *Plazmidler • Antibiyotiklere direnç genleri taşırlar

81 N. meningitidis • Taşıyıcılık (orofarinks ve nazofarinkste)
Menenjit (özellikle çocukluk döneminde yüksek morbidite/mortalite, bazen epidemi) Meningokoksemi • (ateş, peteşiyal döküntü (purpura fulminans), septik şok, çoklu organ yetersizliği) • Pnömoni Konjunktivit Üretrit

82 Meningokok N. meningitidis Klinik belirtileri çok değişkendir.
Üst solunum yolundan kana karışır ve farklı hastalık belirtileri ortaya çıkar Geçici bakteriyemi Ağır, hızlı seyirli ölümcül hastalık *Bakterinin (endotoksin salınımı, vb) ve konağın (immün yanıt) özelliklerine bağlı olarak oluşur. Belirli kompleman komponent eksiklikleri olanlarda (C5, C6, C7, C8 ve C9) ve kompleman eksikliğine neden olabilecek durumlarda (örn. Sistemik Lupus Eritematozus) meningokoksik hastalık riski yüksektir.

83 Meningokok Meningoensefalit Menenjit (+/-) meningokoksemi
Meningokoksemi (menenjit eşlik etmeyen) Kronik meningokoksemi Bakteriyemi (septik komplikasyonları olmayan) Hematojen yayılım ile osteomiyelit, artrit, selülit, endoftalmit ve spontan bakteriyel peritonit Pnömoni,konjunktivit, üretrit (nadir)

84 Neisseria meningitidis menenjitin ikinci en yaygın etkeni
Meningokok-klinik hastalık Neisseria meningitidis menenjitin ikinci en yaygın etkeni S. pneumoniae %53 N. meningitidis %19

85 Klinik Hastalık - Neisseria meningitidis
Menenjit Meningokoksemi Pnömoni Meningokoksemili hastada cilt lezyonları. *Peteşial lezyonlar biraraya gelerek bül oluşturur.

86 Meningokok-klinik hastalık
Sırt ve bacak kaslarında tonus artması *Tüfek tetiği görünümü-opistotonus Baş arkaya bükülmüş, bacaklar karına toplanmış

87 N. meningitidis Meningokok-klinik hastalık
Döküntüler-çeşitli vücut bölgelerinde olabilir. Boyun Sertliği

88 Yetişkin menenjitli hastada hemorajik döküntüler

89 Klinik Hastalık - Neisseria meningitidis
Waterhouse-Friderichsen Sendromu Dissemine intravasküler kuagülasyon+Şok+Adrenal glandların bilateral yıkımı’na Bağlı Ölüm

90 Tedavi, Önleme ve Kontrol-N. meningitidis
Penisiline hassastır (Düşük seviyede direnç rapor edilmiştir) Penisilin kullanamayan hastalar için geniş spektrumlu bir sefalosporin (seftriakson gibi) ya da kloramfenikol kullanılır. Taşıyıcılık: Sağlıklı taşıyıcıların eradikasyonu mümkün değil! Hasta kişilerle temasta olanlara proflaktik tedavi yapılır Taşıyıcılar, rifampin, siprofloksasin, ya da seftriaksonla tedavi edilir. Penisilin ve sülfonamidler etkisiz. Aşılama: Hastalıklarla en sık olarak ilişkili serogruplara immünitenin artırılması önemlidir.

91 Aşı Serogrup A, C, W-135 ve Y antijenleri ile hazırlanmış (konjuge ve polisakkarit) aşılar kullanılır. Serogrup B ye karşı aşı geliştirilememiştir Serogrup B (ve E. coli K1) suşlarının nörominik asit ve S. pyogenes’in hyaluronik asit kapsülü, immün sistem tarafından, yabancı olarak kabul edilmez. (Molecular mimicry-Moleküler taklit)

92 Aşı-Meningokok Risk grupları aşılanmalıdır!
*Kompleman yetersizliği olanlar, *Epidemik bölgeye seyahat edenler, *>2 yaş asplenik hastalar, *Menenjit kuşağına gideceklere *Hacca gideceklere aşı önerilir.

93 Kitlesel immünite (Herd Immunity) modeli
AŞILAMA ÖNEMLİDİR. Toplumun belli bir bölümünün herhangi bir yolla bir etkene karşı bağışık olması halinde, bulaşma zincirinin kırılacağı ve yayılımın duracağı kabul edilir.

94 Neisseria gonorrhoeae Gonokok

95 N. gonorrhoeae • infekte Ana kaynak insan
Sadece insanda hastalık yapar. Bulaşma, cinsel temas veya anneden doğum sırasında Etkili aşı yok. • infekte

96 gonorrhea hastalığından sorumlu Gram-negatif diplokok.
N. gonorrhoeae Neisseria gonorrhoeae ya da Gonococcus, gonorrhea hastalığından sorumlu Gram-negatif diplokok.

97 N.gonorrhoeae-Epidemiyoloji
İnsanlar tek doğal konaktır İkinci en yaygın seksüel geçişli hastalık (CTBH-cinsel temasla bulaşan hastalık,) ,(STD-sexuel transmitted disease) 15-24 yaş grubunda hastalık pik yapar. Geçiş, esas olarak seksüel temasladır Erkekten kadına bulaşma % 50 (tek ilişki ile) Kadından erkeğe bulaşma %20 (tek ilişki ile)

98 N.gonorrhoeae-Epidemiyoloji
Taşıyıcılar asemptomatiktir (özellikle kadınlar) Major rezervuar asemptomatik kişilerdir. Mevsimsel farklar yoktur Geç kompleman komponent eksikliği (C5, C6, C7, C8) olan hastalar dissemine hastalık için yüksek risk altındadır.

99 Neisseria gonorrhoeae-Patogenez
Seksüel temasla kazanılır Non silyalı epitel ile etkileşime girer, hücresel invazyon meydana gelir. İnflamasyon ve polimorfonüklear lökosit (PMNL) akınına yol açar.

100 N. gonorrhoeae-enfeksiyon patogenezi

101 Neisseria gonorrhoeae-Patogenez
Gonokok’lar mukozal hücrelere tutunur, hücre içine penetre olur ve çoğalır. Daha sonra subepitelyal sahadaki hücrelere geçer. Pili, PorB ve opa proteinleri konak hücrelere tutunma ve penetrasyonla ilişkilidir. LOS, proinflamatuvar sitokin ve Tümör Nekrozis Faktör –α (TNF- α ) salınımını stimüle eder TNF- α gonokokal hastalıkla ilişkili semptomlara sebep olur

102 N. gonorrhoeae-enfeksiyon patogenezi
PMNL’den zengin eksuda Gonorrhoeae Üretral ya da vajinal epitel Hücre hasarı LPS PMNL TNF PMNL

103 Neisseria gonorrhoea-Virulans faktörleri
Lipooligosakkaridler (diğer Gam negatiflerin aksine O-polisakkaridi yoktur) Lipid A endotoksin aktivitesine sahiptir Tutunma ve serum bakterisidal etkisine direnç sağlar İnflamatuvar yanıtı kamçılar, TNF-α indüksiyonu ile doku hasarı gelişir Pili (fimbria) Hücrelere tutunma (epitel, eritrosit, nötrofil, amniyotik hücre, sperm) Fagositozu engeller Dış zar proteinleri Por: fago-lizozom birleşmesini önleyerek hücreiçi yaşamayı sağlar Opa: sıkı bağlanmada rolü var IgA1 Proteaz: IgA1’i parçalayarak mukozaya tutunmayı sağlar fago-lizozom birleşmesini önler Demir sağlayan proteinler Transferrin, laktoferrin, hemoglobinden demir eldesinde Plazmidler Antibiyotiklere direnç genleri taşırlar Kapsülü yoktur. Pili proteinlerindeki sık antijenik değişimler aşı çalışmalarını zorlaştırmaktadır

104 N. gonorrhoeae-Yapısı N. gonorrhoae’nin dış yüzeyinde gerçek bir karbonhidrat kapsülü yoktur. *Hücre yüzeyi kapsül benzeri bir negatif şarja sahiptir.

105 Gonokok KLİNİK Direkt mukoza infeksiyonu Komşu organ ve doku inf
Opthalmia neonatorum Komşu organ ve doku inf Uzak infeksiyon *sistemik inf. Gonokok KLİNİK •Prostatit •Vezikülit •Epididimit Üretrit Dermatit Artrit Endokardit Menenjit Perihepatit Tenosinovit Farenjit Mukoza ve Salgı bezleri •Endometrit •Salpenjit •Tubaovaryel abse •PID Bakteriyemi Gonokok Servisit Bartolinit Vulvovajinit (puberteden önce) Proktit *Sistemik infeksiyonlar: %0.5 – 3 Risk faktörleri : kadın olmak, adet dönemi, gonokok farenjiti, gebelik

106 Gonokok Kadınlarda ve erkeklerde cinsel yolla bulaşarak,
N. gonorrhoeae Erkeklerde, akut üretrite (akıntı, dizüri), Kadınlarda, endoservikal kanal enfeksiyonu ile birlikte üretrite neden olur Gonoreli kadınlardan doğan bebekler, konjunktival (oftalmia neonatarum) ve faringeal gonokok enfeksiyonu riski altındadır. Kadınlarda ve erkeklerde cinsel yolla bulaşarak, faringeal ve anorektal enfeksiyonlara neden olabilir.

107 Gonokok Dissemine gonokok enfeksiyonuna (DGE)
Enfekte kişilerin % 0.5-3’ünde gonokoklar kana geçer Pürülan artrit, Olguların % 30-40’ında organizma bir ya da daha çok ekleme yerleşir ve pürülan artrit gelişir. Oftalmia neonatorum, Yenidoğan döneminde görülen gonokoksik göz enfeksiyonları vajinal doğum sırasında gözlere bulaş sonucu gelişir.

108 Klinik Hastalık-Gonore Üretritli erkekte pürülan üretral akıntı.
Gonorrhea: İnkübasyon periyodu 2-5 gün İlişkili bölgeden pürülan akıntı en önemli göstergedir. Urethra Serviks Epididim prostat anus Üretritli erkekte pürülan üretral akıntı. (Morse S, et al: Atlas of Sexually Transmitted Diseases and AIDS, 3rd ed. St Louis, Mosby, 2003© 2005 Elsevier.) *Kadınlar genellikle asemptomatiktir.

109 Gonorrhea Üretral akıntı Servikal akıntı

110 Dissemine gonokokal enfeksiyonun cilt lezyonları.
Klinik Hastalık-Gonore Dissemine Enfeksiyonlar: Kan yolu ile genito-üriner sistemden cilde ve eklemlere yayılır; eritematöz zeminde püstüler döküntüler ve süpüratif artrit meydana gelir. Dissemine gonokokal enfeksiyonun cilt lezyonları. Eritematöz zeminde, nekrotik, grimsi, merkezi lezyonlu, klasik geniş lezyon. (Morse S, et al: Atlas of Sexually Transmitted Diseases and AIDS, 3rd ed. St Louis, Mosby, 2003.) © 2005 Elsevier

111 Klinik Hastalık-Gonore
Perihepatit (Fitz-Hugh-Curtis sendromu); Pürülan konjunktivit, özellikle yenidoğanlarda (ophthalmia neonatorum) Homoseksüel erkeklerde anorektal gonore , Farenjit

112 Gonokokal Oftalmia Neonatorum
Vaginal doğum esnasında kazanılmış oküler enfeksiyon PPPüü Gonokokal oftalmia neonatorum. Göz kapağında ödem, eritem ve belirgin pürülan akıntı görülüyor. Gram boyalı yayma ile etken organizma ve inflamatuvar hücreler görülür. Morse S, et al: Atlas of Sexually Transmitted Diseases and AIDS, 3rd ed. St Louis, Mosby, 2003.)

113 Tedavi-Önleme ve Kontrol-N. gonorrhoeae
Penisilin günümüzde tedavide kullanılmıyor. Organizmayı öldürmek için gereken ilaç konsantrasyonu artmıştır. 1-Beta laktamaz üretimi-plazmid ilişkili 2-Penisilin Bağlayan protein (PBP) lerdeki değişiklikler-kromozom ilişkili (Tetrasiklin-Eritromisin-Aminoglikozid direnci ile de ilişkilidir.) 3-Hücre duvarı geçirgenliğindeki değişiklikler

114 Tedavi, Önleme ve Kontrol-N. gonorrhoeae
CDC (Centers for Disease Control and Prevention) Direncin yaygın olduğu sahalarda gonore enfeksiyonları için florokinolonları önermiyor. Bu hastalarda empirik tedavide Seftriakson öneriliyor. Chlamydia enfeksiyonu da birlikte ise Azitromisin (tek doz) ya da Doksisiklin (bir hafta) kullanılmalı

115 Tedavi, Önleme ve Kontrol-N. gonorrhoeae
Etkili bir aşısı henüz yoktur. Kişilerde multipl enfeksiyon oluşur. Koruyucu immünite yoktur. Gonokok’larda antijenik çeşitlilik koruyucu immünitenin oluşmasını önleyebilir. Pilin proteinlerinin karboksi terminalinde bulunan değişken bölgeler, molekülün immunodominant kısmıdır. Antijenik çeşitlilik, pilin proteini aşılarının etkisiz kalışının da nedenidir

116 Tedavi, Önleme ve Kontrol-N. gonorrhoeae
Kemoproflaksi yenidoğanda gonokokal göz enfeksiyonunda etkilidir. %1’lik gümüş nitrat %1’lik tetrasiklin %0.5’lik eritromisin kullanılır. Genital enfeksiyon için proflaktik penisilin kullanımı etkili değildir (dirençli suşlar)

117 Tedavi, Önleme ve Kontrol-N. gonorrhoeae
Önlemler ‘’GONORE ÖNEMLİ BİR HASTALIKTIR’’ Kronik enfeksiyonlar steriliteye yol açar Asemptomatik enfeksiyonlar ise hastalık için rezervuardır ve dissemine enfeksiyonların artışına neden olurlar. Kapsamlı eğitim Hastaların hızlı tespiti Seksüel temas kurulan kişilerin takibi

118 Diğer Neisseria Türleri
Orofarikste normal flora üyesi kommensal mikroorganizmalardır. İnsanlarda bulunan Neisseria türlerinin çoğu üst solunum yolu, deri ve genital sistem normal florasında hastalık yapmadan bulunur, patojen olarak kabul edilmezler. N. lactamica, N. sicca, N. subflava, N. flavescens, N. mucosa, N. elongata, N. polysaccharea, N.cinerea,

119 Diğer Neisseria Türleri
Sınırlı bir virulansları vardır Genellikle immün sistemi baskılanmış olanlarda hastalık yaparlar. Nadiren enfeksiyonlardan izole edilmişlerdir. menenjit, osteomiyelit, endokardit, bronkopulmoner enfeksiyonlar otitis media sinüzit

120 Moraxella Gram negatif kok - diplokok Oksidaz-katalaz pozitif
Zorunlu aerop İnsanda en önemli türleri: M. catarrhalis Branhamella catarrhalis) ve M. lacunata • (önceden • İkisi de normal ÜSY florasında bulunabilir Solunum yolu ve göz infeksiyonlarından izole edildiğinde Neisseria spp. ile karışabilirler

121 Normal okul çağı çocuklarının % 40-50sinin ÜSY florasında bulunur.
Moraxella catarrhalis KOAHlı yetişkinlerde alt solunum yolu (ASY) infeksiyonlarına yol açabilir. Çocuklarda otitis medya, sinuzit ve konjunktivite sık yol açar. (H. influenzae ve S. pneumoniae’den sonra en sık , İmmünyetmezlikli kişilerde daha sık infeksiyon yaparlar. ) Normal okul çağı çocuklarının % 40-50sinin ÜSY florasında bulunur. Çoğu suş ß-laktamaz üretir. M. lacunata - Konjunktivite yol açabilir.

122 Acinetobacter • Gram negatif diplokok / zincir yapmış kok/kokobasil •
Sporsuz, • Oksidaz negatif, katalaz pozitif • Aerob • Doğada (toprak/sular) yaygın • Çok çeşitli bileşikleri besin kaynağı olarak kullanabilir

123 Acinetobacter • İnsan derisi ve tıbbi aletlerde haftalarca yaşayabilir
Özellikle A. baumannii ve A. calcoaceticus hastane infeksiyonlarına (Üst solunum yolu, Alt solunum yolu, yara infeksiyonları, sepsis,..) • Çoğul dirençli suşlara sık rastlanır • Bağışıklık sistemi bozulmuş / hastanede (özellikle YBÜ) uzun süre yatan kişilerde çeşitli infeksiyonlara yol açabilirler

124 Kingella Gram negatif Bazen Gram labil, Hareketsiz , kirpiksiz,
Fakültatif anaerob, Küçük çomak veya kokobasil (bazen diplokok benzeri) Oksidaz pozitif, katalaz negatif Güç ürer Kolonileri kayma hareketi gösterebilir.

125 Kingella K. kingae, K. denitrificans, K. indologenes • cinsleri •
HACEK grubunda • Özellikle çocuklarda boğaz flora üyesi • Vücuda minör travmalarla girer (bazen diş fırçalama) • Bakteriyemi, endokardit, septik artrit, osteomiyelit, spondilodiskit • daha nadiren Alt solunum yolu enfeksiyonu ve menenjit • Tedaviye hızla cevap verir (endokardit dışı infeksiyonlarda)

126 HACEK Güç üreyen, Gram negatif kokobasil Orofarinksde kolonizasyon
Subakut Bakteriyel Endokardit etkeni Haemophilus (H.parainfluenzae, H. aphrophilus, H. paraphrophilus) Actinobacillus actinomycetemcomitans Cardiobacterium hominis Eikenella corrodens Kingella sp

127 Eikenella corrodens Güç üreyen Gram negatif fakültatif anaerobik,
Hacek grubunda, Pleomorfik çomak (bazen kokobasil) Kanlı besiyerinde genellikle çukur oluşturan (poligalakturonik asit), Kayan, çamaşır suyu kokulu koloniler ; Oksidaz pozitif, katalaz negatif, Ağız (gingiva), üsy ve gis florasında bulunur. Baş-boyun kanserli hastalarda endokardit, sinüzit, menenjit ve İnsan ısırıklarında infeksiyon yapar. Kötü kokusuyla, anaerobik infeksiyonlara benzer ,

128 Veillonella Gram negatif Anaerobik kok Laktatı fermente eder.
Nadiren osteomiyelit ve endokarditlerden izole edilmişlerdir Memelilerin oral ve bağırsak florasında bulunur

129 Teşekkür ederim.