Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz

BM Anlaşmazlıkların Barışçıl Yolları Çözülmesi 5. Hafta.

Benzer bir sunumlar


... konulu sunumlar: "BM Anlaşmazlıkların Barışçıl Yolları Çözülmesi 5. Hafta."— Sunum transkripti:

1 BM Anlaşmazlıkların Barışçıl Yolları Çözülmesi 5. Hafta

2 BM’ye Üyelik Meselesi Bir örgüte üyelik dışlayıcı ya da kapsayıcı, sınırlı ya da evrensel nitelikte olabilir. Dünya çapındaki problemlerle ilgilenneler örgütler evrensel örgütlerdir. Evrensel üyelik hedefi belirsiz bir hedeftir ve hem MC’nin hem de BM’nin temel ilkelerinden biri olarak kabul edilmememiştir. Her iki örgüt açısından I. ve II. Dünya Savaşı’ndaki düşman ülkeler kurucu üye olarak alınmamıştır. Otomatik üyelik her iki örgüt için de reddedilmiştir. Evrensellik amacına ulaşılabilmesi için şunların olması gerekirdi. 1. üyelik şartları ve süreçleri çok zor ve katı değilse 2. mevcut üyeler evrenselliğe ulaşılması konusunda işbirliği yapılıyorsa ve bu amaca kendilerini adamışlarsa 3. üye olmayanlar üye olmak istiyorlarsa. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 2. bölümünün 4. maddesine göre Birleşmiş Milletlerde üyelik, geçerli sözleşmeyi kabul edip örgütün kararına göre sözleşme maddelerini yerine getirecek durumda ve getirmeye hazır her barışsever millete açıktır. Her başvuran ülkenin Birleşmiş Milletlere kabulü, Genel Kurul'un Güvenlik Konseyince verilmiş tavsiyeye uyarak karar vermesiyle olamaktadır.

3 BM kurucu üyeler kategorisinin oluşturulmasında ve sonradan da üyeliğe izin vermede MC örneğini takip etmiştir. Kurucu üye olarak kabul edilen 50 devletin hepsi 1945 yılı sona ermeden önce BM Anltlaşmasını imzalamıştır. BM Üyelik süreci Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesini (daimi üyelerinin vetosuna tabi esas konu) ve Genel Kurul’un üçte iki çoğunluğunun kabulünü içermektedir. Üyelik “mevcut Antlaşmada yer alan yükümlülükleri kabul eden ve Örgüt’ün takdirine göre bu yükümlülükleri yerine getirilebilecek olan ve yerine getirmek isteyen bütün barış yanlısı devletlere” açıktır. 1945-1955 yılları arasında BM üyeliğine kabul SB ile Batı arasında bir Soğuk Savaş meselesi olmuştur. Güvenlik Konseyi bu konudaki asıl çatışma alanı olmuştur. 1950-55 arasında BM üye sayısı 60 ülkede kalmıştır.

4 Sovyetlerin adaylarına Batı insan hakları gerekçesiyle karşı çıkmıştır ( Bulgaristan, Macaristan ve Romanya). Bulgaristan ve Arnavutluk’a Yunan sınır olaylarındaki rolleri, ve Arnavutluk’a Korfu adası olayında BM ile işbirliği yapmaması gerekçesiyle karşı çıkmıştır. SB ise adaylara kendisiyle diplomatik ilişkilere sahip olmadıkları gerekçesiyle (Portekiz, Ürdün, İrlanda); kendileriyle barış anlaşması yapılmadığı (İtalya, Avusturya); Mihvere sempati duydukları (İrlanda, Portekiz); “saldırgan Atlantik bloğuna üye oldukları” (İtalya); tam egemenlik ve bağımsızlık statüleriyle ilgili şüphe olduğu (Ürdün, Seylan, Japonya) ve Amerika saldırganlığına üs sağladıkları (Japonya) gerekçeleriye itiraz etmiştir. Bütün Kominist olan adayların BATI, bütün Kominist olmayan adayların ise SB tarafından veto edildiği görülmektedir.

5

6

7 1955’ten sonraki dönemde üye sayısı iki kattan daha fazla arttmıştır. Üyeliğe kabul edilen ülkelerin çoğu Asya ve Afrikada’ydı. Birçok alanda inisiyatif az gelişmiş ülkelere geçmiştir. Doğu-Batı ile birlikte Kuzey-Güney ayrımı ve Üçüncü Dünya olgusu ağrılık kazanmıştır. Bir milyondan daha az nüfusa sahip 25’ten fazla ülke ve her biri yüzbinden daha az nüfusa sahip ülkeler üye olmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti 1949’da kuruluşundan Kasım 1971’e kadar BM’de temsil edilmemiştir. Bu sorun üyelik sorunundan çok kimlik, tanınma ve temsil sorunudur.

8 BM Antlaşmasında üyelikten ayrılışla ilgili hüküm bulunmamaktadır. Sadece bir devlet (Endonezya) üyelikten ayrıldığını ilan etmiş fakat yirmi aylık ayrılıktan sonra tam üyeliğe geri dönmüştür. BM bu ülkenin ayrılışını kabul ettiğine dair resmi bir açıklamada bulunmamıştır. BM Antlaşmasının 5. ve 6. Maddeleri BM üyeliğinden askıya alınmayı ve üyelikten atılmayı düzenlemektedir. Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul üçte iki oy çokluğuyla bir ülkenin üyeliğini askıya alabilir ya da bir ülkeyi üyelikten atabilir. Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerinden birinin ya da onun desteklediği bir ülkenin üyeliğinin askıya alınması ya da üyelikten atılması mümkün değildir. VETO gücü

9

10 Çin’e yönelik oylama, 1971

11 Temsil Sorunları BM Antlaşması üyelerin egemenliği ilkesi çerçevesinde temsilcilerle ilgili olarak herhangi bir özellik belirlememiştir. Temsilciler kendi hükümetlerinin sözcüleri oldukları için atanmalarına ve sürelerine dair tasarruf yetkili ilgili hükümete aittir. Neredeyse bütün üye ülkeler BM’de daimi temsilciler bulundurmaktadır. ABD’nin BM’nin merkezinin New York’ta olmasından dolayı bazı kısıtlayıcı uygulamalar yaptığ görülmüştür. Aralık 1988’de Yaser Arafat’a vize vermemiş, buna karşılık Genel Kurul (600 milyon dolar maliyete katlanarak) Arafat’ın konuşmasına imkan tanımak için Cenevre’de yeniden toplanmıştır.

12 Oylama Kuralları ve Uygulamaları İlke BM açısından bütün üyelerin egemen eşitliğidir. BM Güvenlik Konseyi’ndeki prosedürlerle ilgi olmayan oylamalar bunun dışındadır. BM, yönetimsel talimatların geçmesini ve çoğunluğun iradesinin ortaya konmasını kolaylaştırma ihtiyacı çerçevesinden oybirliğinin terk edilmesi ile egemen haklar arasında bir denge oluşturmuştur. Güvenlik Konseyi’nin kararları nitelikli oy (9/15) çokluğuyla alınabilmktedir, fakat daimi üyelerin her biri prosedürle ilgili olmayan konularda olumsuz oy kullanarak kararın çıkmasını engelleyebilir. Çekimser oylar veto anlamına gelmez. Genel Kurul’da üye sayısının artmasıyla diğer devletlerin etkisi artmıştır. Ancak küçük devletlerin eylemleri büyük devletler tarafından tehdit olarak görülmemektedir.

13

14 BM 18. Madde üçte iki çoğunluk gerektiren önemli meseleler 1. uluslararası barış ve güvenliğin korunmasına ilişkin tavsiyeler. 2. güvenlik konseyi’nin daimi olmayan üyelerinin seçimi 3. ekonomik ve sosyal konsey ile vesayet meclisi üyelerinin seçimi 4. BM’ye yeni üyelerin kabulü 5. üyeliğin hak ve ayrılacalıklarının askıya alınması 6. üyeliğin askıya alınması ve üyelikten çıkarılma 7. vesayet rejimin işleyişine ilişkin sorunlar 8. bütçe meseleleri.

15 Anlaşmazlıkların Barışçıl Yollarla Çözümlenmesi MC ve BM’nin temel ilkeleri Uluslararası şiddeti önleme formülünün mihenk taşı, anlaşmazlıklarının barışçıl yollardan çözümü taahhüdüne sadık kalmak ve bu yönde oluşturulacak mekanizmayı güçlendirmektir. Güç kullanma ve güç kullanma tehdidinden uzak durma. Devletlerin egemenliği ve büyük devletlerin ayrıcalıkları!

16 BM Antlaşmasının Prosedürleri ve Yöntemleri GÖRÜŞME: Anlaşmazlığa taraf olan devletlerin doğrudan görüşmeleri. SORUŞTURMA: tarafsız araştırmacılar grubu tarafından gerçekleştirilen delil toplama sürecidir. UZLAŞMA: Arabuluculuğun benzeridir, fark, anlaşmazlığın tarafları açısından tatmin edici bir çözümün bulunması konusunda yardımı istenen üçüncü tarafın bir komisyon ya da uluslararası kuruluş olmasıdır. HAKEMLİK: Anlaşmazlığın tarafları arasında daha önceden üzerinde uzlaşılmış olan sınırlar çerçevesinden hukuki ilkelerin anlaşmazlığa uygulanmasıdır. BM Antlaşmasının 33. Maddesi’nde yer alan anlaşmazlıkların barışçıl bir şekilde çözmenin geleneksel araçları BM içinde ve dışında çözüm sürecine uygulan temel yöntemlerdir.

17 İyi niyetli arabuluculuk: anlaşmazlığın tarafı olmayan üçüncü bir tarafın ya da devletin taraflara yardımcı olmasını ifade etmektedir. Arabulucuk:üçüncü bir tarafın çözümle ilgili öneri ortaya koymasıdır. Yargısal çözüm: bir anlaşmazlığın hakkında karar verilmek üzere bir uluslararası mahkemeye götürülmesi sürecidir. Herhangi bir Güvenlik Konseyi’nin önüne getirildiğinde ilk adım, anlaşmazlığın gündem maddesi halien getirilmesidir. Güvenlik Konseyi’nin bir anlaşmazlığı gündeme almasından sonra anlaşmazlığın taraflarından her birinin iddialarını destekleyen tezlerini ortaya koyulur. Güvenlik Konseyi bir arabulucu atama yetkisi vardır.

18 BM Tecrübesi-Analiz ve Örnek Olaylar Değişik anlaşmazlıkları çözme girişimlerinde kullanılan değişik tekniklerin basitten karmaşığa doğru görülmesini sağlamak. Büyük devletlerin anlaşmazlığa dahil olma derecelerini ya da anlaşmazlığa doğrudan dahil olmalarını ortaya koymak. Zaman olarak farklı uzunluktaki anlaşmazlıklara örnek vermek. Sadece Güvenlik Konseyi ya da Genel Kurul tarafından ele alınan anlaşmazlıklara örnek vermek Başarılı ya da başarısız örnekleri görmek.

19 İRAN Sorunu Güvenlik Konseyi’nin önüne gelen ilk anlaşmazlık 1946. İran’ın Azerbaycan bölgesini işgal eden SB İran’ın iç işlerine karıştığı yönünde şikayet edildi. Sovyet temsilci Konsey’de suçlamaları redetti. Konsey hasım devletlerin görüşmelere başlamasını istedi. İran daha sonra Sovyet askerlerinin çekildiğini duyurdu. Sonuçları itibarıyla: Konsey büyük devletlere karşı önleyici bir zorlayıcı tedbirler alamamaktadır. bu konuda elindeki tek silah olayı kamuoyunun dikkatine sunmak ve taraflara iyi niyetli diplomasi çağrısında bulunmaktır.

20 Eski İtalyan Sömürgeleri II. Dünya Savaşı sonunda İtalya ile yapılan barış anlaşmasına göre Libya, İtalyan Somalisi ve Eritre’nin statüsü Fransa, İngiltere, SB ve ABD tarafınfan beirlenecekti. Bu konuda bir sorun yaşanırsa konu Genel Kurul’a devredilecekti. Libya 1 Ocak 1952’den daha geç olmama üzere bağımsız bir devlet olacaktı. BM temsilci atadı. 21 Aralık 1951’de Libya’nın bağımsız devlet olduğu ilan edildi. Libya hemen başvurdu ancak SB veto ettiği için 1955’e kadar beklemek zorunda kaldı. Genel Kurul Somaliland’da 1959 yılında anayasal bir meclis seçilmesini sağladı. 1 Temmuz 1960’da bağımsızlığı ilan edildi ve Eylül’de BM üyesi oldu. Eritre konuunda yapılan araştırma raporu Genel Kurul tarafından onaylanmıştır. Buna göre, Eritre Etiyopya’nın federe parçası olacaktı. Eski İtalyan sömürgelerinin statüsü tamamen Genel Kurul tarafından belirlenmiştir.

21 Hindistan-Pakistan Sorunu İngiltere’nin 1947 Ağustosunda bölgeden çekilmesiyle burada Pakistan ve Hindistan adı ile bağımsız iki devlet kurulmuştu. Çatışmaların en önemli nedeni Hindistan, Pakistan, Afganistan ve Çin’in kesişme noktasında yer alan, verimli topraklara ve yer altı zenginliklerine sahip olan Keşmir’dir. Pakistan, Keşmir halkının büyük çoğunluğunun Müslüman olmasından dolayı buranın kendisine ait olması gerektiğini belirtmekteydi. Hindistan ise Keşmir Mihracesi’nin kendi topraklarıyla birleşme kararından dolayı burada hak iddia ediyordu. Bu nedenlerle iki devlet 1948’de ilk kez savaştı. Birleşmiş Milletler araya girdi ve Keşmir’de halk oylaması yapılması şartıyla ateşkes sağlandı. Bu çatışmada Pakistan, Keşmir’in küçük bir kısmını ele geçirirken büyük kısmını Hindistan almıştı.

22 BM’nin Keşmir sorunu çözme çabaları, tarafların bir uzlaşı çözümü üzerinde anlaşmaya istekli olmadığı bir anlaşmazlıkta yaşanan başarısızlığı temsil etmektedir. Bunun temel nedeni, büyük devletler arasındaki rekabet ve görüş ayrılıklarıdır. Güvenlik Konseyi sorunu çözmek için birçok araç kullanmıştır. Ateşkes çağrısı Ateşkes hattı Ateşkesi gözleme gurubu oluşturulması Iyi niyetli arabuluculuk ve arabuluculuk yapma

23 Güney Afrika’daki Irk Çatışması BM’nin karşısında çıkan çözülmesi en zor sorunlardan biri olmuştur. Sorun ırk ayrımcılığına dayalı Apartheid Rejimidir. İlk olarak Genel Kurul Konuyla ilgilenmiştir (Egemenlik Konusu?) 1. Güney Afrika’dan politikalarını değiştirmesini istemiştir. 2. üye devletlerden Güney Afrika’ya karı misilleme niteliğinde eylemler gerçekleştirmesini istemiştir. 3. özel komitelerle durumu ele almalarını istemiştir. 4. güvenlik konseyinden ekonomik yaptırımlar istemiştir. 5. ihtisas komitelerinden Güney Afrika’ya politikalarını değiştirmek için baskı yapmasını istemiştir. Güvenlik Konseyi 1 Nisan 1960 tarihinde aldığı karar. 1. Üye devletlerden G. Afrika ile ilişkilerini kesmelerini istedi. 2. limanlarını G.Afrika gemilerine kapatma 3. Kendi gemilerinin G. Afrika limanlarına girmelerini yasaklama 4. G. Afrika’ya yönelik her türlü ticareti yasaklamalarını 5. G. Afrika uçaklarının kendi havaalanlarına inişlerinin yasaklanması

24 Başarı!!! Bölgesel Örgütlerin aktif olarak kullanılması Şubat 1986’de Güvenlik Konseyi şu hususların uygulanmasını isteyen kapsamlı bir karar aldı. 1. baskıların son erdirilmesi 2. hapse atılmış muhaliflerin serberst bırakılması 3. olağanüstü halin kaldırılması 4. halkın yerini değiştirme uygulamalarının kaldırılması 5. ırk ayrımcılığına son verilmesi ve demokratik rejim…

25 BM Organlarının Değişen Rolleri BM’ye getirilmiş olan bütün anlaşmazlıkların % 18’I sadece Genel Kurul tarafından ele alınmıştır. % 21’i ise hem Genel Kurul hem de Güvenlik Konseyi tarafından ele alınmıştır. Genel Kurul BM tarafından araştırılan anlşamazlıkların % 39’una dahil olmuştur. Genel Kurul, anlaşmazlıkların ele alınmasından sorumlu temel organ olarak Güvenlik Konsey’ininin yerine geçmemiştir. BM organlarının gündemine giren bütün anlaşmazlıkların beşte üçünden fazlası sadece Güvenlik Konseyi tarafından ele alınmıştır. Konsey bütün anlaşmazlıkların % 82’den fazlasında tüm sorumluluğu üstlenmiş ya da başka kuruluşlarla paylaşmıştır.


"BM Anlaşmazlıkların Barışçıl Yolları Çözülmesi 5. Hafta." indir ppt

Benzer bir sunumlar


Google Reklamları