Pardon Yanlış Kan Vermişiz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Meral Gültekin, Burdurlu tanınmış işadamı Mehmet Berberoğlu'nun.

... konulu sunumlar: "Pardon Yanlış Kan Vermişiz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Meral Gültekin, Burdurlu tanınmış işadamı Mehmet Berberoğlu'nun."— Sunum transkripti:

1

2

3 Pardon Yanlış Kan Vermişiz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Meral Gültekin, Burdurlu tanınmış işadamı Mehmet Berberoğlu'nun ameliyat sonrası ölümü ve ailesinin yanlış kan verildiği iddiaları üzerine başlatılan araştırmanın sonuçlandığını açıkladı. Prof. Gültekin, geçen hafta kalça kırığı ameliyatı için hastaneye yatan ve ameliyattan iki gün sonra ölen 83 yaşındaki Berberoğlu'na 0 Rh negatif yerine üç ünite B Rh pozitif kan verildiğini söyledi. Mehmet Berberoğlu'nun ölümü nedeniyle vicdan azabı çektiğini belirten Başhekim; “Ancak ölümün yanlış kan transferinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı henüz araştırılıyor.” dedi. 4 Mart 2005

4 Bir sürecin performansını iki temel parametre belirler: Sistemİnsan Juran %85 %15 Deming %98 %2

5  Bir ürün veya hizmet ile ilgili özelliklerin, belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama derecesidir.  Müşteri beklentilerini karşılamak veya aşmayı içerir,  Dinamiktir,  İyileştirilebilir.

6 Dr. Juran’a göre kalite Kusursuzluk arayışına sistemli bir yaklaşım Kullanıma uygunluk Dr. Crosby’e göre kalite Şartlara uygunluk Dr. Ishikawa’ya göre kalite En ekonomik, en kullanışlı ve her zaman tüketiciyi tatmin eden ürünün üretilmesi

7  JIS (Japanese Standards of Industrial) Kalite ürün ya da hizmeti ekonomik bir yoldan üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir.  ISO(International Organization for Standardization) Bir ürün ya da hizmetin belirlenen ya da olabilecek ihtiyaçları karşılayabilme becerisine dayanan özelliklerinin ve karekteristiklerinin toplamıdır.  EOQC (European Organization for Quality Control) Kalite, bir ürün ya da hizmetin tüketicinin isteklerine uygunluk derecesidir.

8  Pazarlama bakış açısı: “müşteri istek ve beklentilerinin karşılanması”  Klinik bakış açısı: “verilen hizmetin bilimsel standartlara uygunluk derecesi”. Sağlık Hizmetinin Kalitesi = f (Teknik Kalite + Tedavi Sanatı)

9  Kullanım amaçlarına uygunluktur.  Bir ürün veya hizmetin belirlenen ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özeliklerin tümüdür.

10  Kalite bir önlemdir.Sorunlar ortaya çıkmadan önce çözümleri oluşturur. Ürün ve hizmetlerin yapısına tasarım yoluyla üstünlük ve kusursuzluk arayışını katar.  Kalite müşterinin tatminidir. Ürün ve hizmetin ne kadar iyi olduğu konusunda son kararın verdiği memnunluktur.

11  Kalite verimliliktir. İşlerini yapabilmek için gerekli eğitimden geçen ihtiyaç duyduğu araç –gereç ve talimatlarla desteklenen personelden elde edilir.  Kalite esnekliktir. Talepleri karşılamak için değişmeyi göze almak ve bu konuda istekli olmaktır.

12  Kalite etkili olmaktır. İşleri çabuk ve doğru olarak yapmaktır.  Kalite bir programa uymak, işleri zamanında yapmaktır.  Kalite bir süreçtir, süregelen bir gelişmeyi kapsar.

13  Kalite bir yatırımdır. Uzun dönemde bir işi ilk defada doğru olarak yapmak, hatayı sonradan düzeltmekten daha ucuzdur.  Kalite kusursuzluk arayışına sistemli bir yaklaşımdır.

14

15  Donabedian  Amerikan Tabipler Birliği  ABD Tıp Enstitüsü

16  Hizmet sürecinin bütün kısımlarındaki beklenen kazançlar ve kayıplar dengesi hesaba katıldıktan sonra, hastanın iyilik halinin kapsamlı bir ölçüsünü en üst düzeye çıkarması beklenen hizmet. ◦ Teknik hizmetin kalitesi ◦ Kişilerarası ilişkilerin iyiliği ◦ Fiziksel kalite

17  Teknik anlamda kalite, verilen hizmetlerin bilimsel norm ve standartlara uygun olmasıdır. Bilimsel norm ve standartlar, üniversiteler, meslek kuruluşları ve araştırma geliştirme kurumları tarafından belirlenmektedir.

18 Yapı Kurumun teknik olanakları (teknoloji) Kurumun insan kaynakları (nitelik, nicelik) Kurumun organizasyon yapısı Süreç Hizmet sunumu Süreçlerin uygunluğu Sonuç Ölçme Sonuçların uygunluğu

19 EtkenlikEtkililikVerimlilik Optimalli k Kabul Edilebilirli k Yasallık Hakkaniyet

20  Etkililik ◦ Verilen tedavi, teknik anlamda verilebilecek en iyi tedavi midir? Bunun kanıtı nedir? Tedavinin genel olarak sonucu nedir?  Kabul Edilebilirlik ◦ Bu tedavi/hizmet ne kadar sevecen ve saygılı olarak verilmektedir? Hastalar bunun hakkında ne düşünüyor? Gözlemci bir üçüncü taraf onun hakkında ne düşünürdü (“en yakınlarım ve en sevdiğim kişiler olsa ne hissederdim”)? Hizmet nasıl bir yerde sunuluyor? Mahremiyet ve gizlilik korunuyor mu?

21  Verimlilik ◦ Belirli bir girdiden maksimum çıktı elde ediliyor mu ya da (tersine) belirli bir düzeydeki çıktı için minimum girdi kullanılıyor mu? Birim maliyet, aynı tedavi/hizmetin başka yerlerdeki birim maliyeti ile karşılaştırıldığında nasıl?  Erişilebilirlik ◦ İnsanlar ihtiyaç duyduğunda bu tedaviyi/hizmeti alabiliyor mu? Hizmete belirlenebilir herhangi bir engel var mı (örneğin, uzaklık, ödeme gücünün olmaması, bekleme listeleri ve bekleme süreleri) ya da hizmet sunumu açıkça kesintiye uğruyor mu?

22  Hakkaniyet ◦ Bu hasta ya da hasta grubu diğerlerine göre adil olarak tedavi ediliyor mu? Hakkaniyette belirlenebilir başarısızlıklar var mı (örneğin, bazılarına kendi görüşlerine göre daha az iyi veya uygun davranılıyor mu)?  Uygunluk ◦ Bir bütün olarak toplumun ihtiyaçları ve istekleri hesaba katıldığında, hizmetlerin genel modeli ya da dengesi yapılabilecek olanın en iyisi mi?

23  Müşteri Kalitesi  Profesyonel Kalite  Yönetim Kalitesi

24 “Yaşam kalitesini ve/veya süresini iyileştirmeye veya sürdürmeye sürekli olarak katkıda bulunan hizmet”.

25 “Bireylere ve topluma sunulan sağlık hizmetlerinin, arzulanan sağlık sonuçlarına ulaşma olasılığını artırma ve şimdiki profesyonel bilgiyle tutarlı olma derecesi”  Güvenlik  Etkililik  Hasta Merkezlilik  Zamanında  Verimlilik  Adalet

26  Bir mal ve hizmetin ihtiyacı karşılama özelliği veya derecesi,  Müşteri istek ve beklentilerinin karşılanması,  Bilimsel norm ve standartlara uygunluk,  Sağlık durumunda bakıma bağlı olumlu değişiklik.

27  Rekabet - modern pazarlama  Verimliliği ve performansı arttırma  Toplumsal beklentileri karşılama  Sosyal sorumluluk  Ekonomik büyüme ve kalkınma  Personel tatmini  Yaşam kalitesini yükseltme  Hukuki düzenlemeler

28  Kalite yönetimi kavramının çok yakın zamanlarda popülerlik kazanmasına rağmen, tarihinin çok eskilere dek uzandığı söylenebilir.

29  Babil kralı Hammurabi, sağlık hizmetleri kalitesi ile ilgili ilk yazılı kuralları belirleyen kişidir.  Doktor gözünde apse olan hastayı iyileştirirse 10 para alır; eğer hastanın gözü kör olursa doktorun eli kesilir.

30  Hekimler, merkezi devlet sınavını geçmeden mesleklerini yapamazlar.  Devletin temel işlevlerinden birisi sağlık hizmetleridir.  Sistemin işleyiş kuralları,yönetsel kurallar olarak yazılmıştır.

31  Edwin Smith ve Ebers Papirüsleri, hastalıkların tedavi yöntemleri ve değerlendirilmesiyle ilgili belgeleri içermektedir.  Tıp kitabı niteliğinde yazılmıştır.  Örneğin: Ebers’de 876 ilaç tarifi ve 500’den fazla prosedur tanımlanmıştır.

32  İnsan anatomisi ve dolaşım sistemi analizleri.  Roma’da en iyi tedavi ödülleri.  En iyi cerrahi alet ödülü.  Hekimlerin güçlükle aşabileceği Galen’nin öğretileri

33  Avicenna,  Arap ve Yunan tıbbını bir bütün halinde birleştiren ve tıp biliminin temelini oluşturan hekim,  Hekimler hastalıkla değil nedenleri ile de uğraşmalıdır,  Sağlığı koruma geliştirilmelidir,

34  Hastalık nedenleri ve tanımlamasına ilişkin çalışmaları,  Hasta hakları ve insan vücudunun kendini koruma yapısı üzerinde durmuş,  Hekimlik mesleğinin uygulama kurallarını oluşturmuştur.

35  Sağlık hizmetlerinin kalitesiyle ilgili;  Bağdat, Montepelliler, Salerno, Paris, Toledo, Bologna, Oxford, Padua Tıp Merkezleri çalışmaları,  Norman Kralı Roger’ın tıbbi uygulama ile ilgili kuralları,  Kral Henry döneminde Kraliyet Tıp Akademisi’nin kuruluşu

36  Hemşirelik çalışmaları ile yaralı askerler üzerinde enfeksiyon kontrolu uygulayarak, ölüm hızını % 43’ten % 2’ye düşürmüştür,  Hemşirelikle ilgili notları, hemşirelik bakımı için standart nitelikler oluşturmuştur.

37  American Medical Association sağlık reformu yolunda Sağlık Eğitim Konseyini kurdu. 1908 yılında konsey Carnegie Fonundan destek alarak tıp fakülteleri ve tıp eğitimi ile ilgili araştırma başlattı. 1910 yılında Flexner Raporu hazırlandı.

38  Flexner raporu, ABD’de tıp eğitimi ile ilgili çok önemli sorunların bulunduğunu ortaya koydu  137 tıp fakültesine alınan öğrencinin nitelikleri belirsizdi.  138 okuldaki öğretim elemanının tümü özel sektörde çalışıyordu.  140 Okulda kütüphane ya yok ya da yetersizdi.  Laboratuvarlar yetersizdi

39  Flexner raporu, hem basın hem de hükümette büyük ilgi gördü. Basın olaya geniş yer verdi. Sonuçta;  Bir çok okul kapatıldı  Eğitim kalitesi yükseldi  Öğretim elemanı sayısı yarıya indi

40  Sağlık hizmetleri sunumunda sonuç kriterleri üzerinde yoğunlaşma getirmiştir,  Teşhisin doğruluğunu, ameliyatın ve tedavinin sağladığı başarıyı ve yan etkileri incelemiştir  Hizmet verenler bakım kalitesinden tek başlarına sorumlu değildir.  Amerikan Cerrahlar Birliğini harekete geçirmiştir.

41  Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organization hastanelerin hasta tedavisi gerçekleştirebilmesi için sahip olması gereken özellikleri ve kriterleri belirlemiştir. Bu kriterleri sağlayamayan kurumlar her hastalığı tedavi etme imkanına sahip değildir.

42 Kalite Kontrol İstatistiksel Kalite Kontrol Kalite Güvencesi Toplam Kalite Yönetimi Sürekli İyileştirme

43  Daha önceden belirlenen özellikler ve ölçümlere göre uygunluğun kontrol edilmesi ve hataların üretim sonunda düzeltilmesidir.  Kalite kontrol; ekonomik etkinliğin sağlanabilmesi amacıyla, kalite halkasının çeşitli aşamalarındaki sürecin gözlenebilmesi ve yetersiz performansa yol açan sebeplerin ortadan kaldırılabilmesini amaçlayan işlemleri ve uygulama tekniklerini kapsar.

44  Bir ürün ya da hizmetin daha önceden belirlenmiş gereklilikleri karşılamada yeterli güveni verebilmesi için gerekli olan planlı ve sistematik faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır.

45  Üzerinde görüş birliğine varılmış standartlar,  Bu standartlarla mevcut durumun karşılaştırılması,  Standartları karşılayamayan faaliyetlerin düzeltilmesidir.

46  Kalite güvencesi, sunulan hizmetlerin kalite düzeylerinin ölçülmesi ve gerektiğinde değerlendirme sonuçlarına göre, bu hizmetlerin sunumunda gerekli düzenlemelerin yapılmasıyla ilgili değerlendirmelerdir.

47  Veri toplama,  Periyodik izleme ve değerlendirme,  İstatistikleri kullanma, kalite kontrolü ve kalite güvencesinde sürekli kullanılan kriterlerdir.

48  Hastanın tedavisini etkileyen bir kısım klinik ve idari süreçlerin izlenmesini hedef alan standartlar batı ülkeleri ve bilhassa ABD sağlık kuruluşlarında yaygınlaşmıştır (Kalite Güvencesi). Sağlık hizmetleri sunumunda kalite güvencesi belgesine sahip olan kuruluşlar komuoyunda güven hissi yaratırken ödemeleri yapan kuruluşların finansal desteğinden de yararlanılmaktadır.

49  Sağlık alanın da sürekli bir ilerleme kaydedildiği, daha önceden koyulan standartların değiştirilmemesi durumunda, elde edilen karşılaştırmalı sonuçların kaliteyi ifade etmeyeceği belirtilmektedir.

50  Walter Shewhart  W. Edward Deming  Joseph Juran

51  Ürünlerdeki problemlerin bulunup çözümlenmesi değil, çalışma süreçlerindeki problemlerin bulunup çözümlenmesi.

52 “Hiç son bulmayan bir sürekli iyileştirme döngüsü” PlanlaUygula Kontrol et Önlem al

53 1. Sürekli iyileştirme ve geliştirme temel amaç olmalıdır. 2. Yeni kalite felsefesi benimsenmelidir. 3. Üretim sonu kalite kontrole son verilmelidir. 4. Tedarikçilerin sadece fiyata/maliyete dayalı olarak seçilmesine son verilmelidir. 5. Problemler tanımlanmalı ve sistemin sürekli olarak iyileştirilmesine çalışılmalıdır. 6. Çağdaş iş içinde veya işbaşı eğitim yöntemleri benimsenmelidir. 7. Öncelik, sayıdan kaliteye çevrilmelidir. 8. Korkuya son verilmelidir.

54 9. Bölümler, birimler arasındaki duvar ve sınırlar kaldırılmalıdır. 10. Nasıl yapılacağına ilişkin destek sağlamadan üretkenliğin artırılmasını talep etmekten vazgeçilmelidir. 11. Sayısal kotalara bağlanmış iş standartları terk edilmelidir. 12. Çalışanların yaptıkları işle övünmelerinin ve kendilerini işlerine adamalarının önündeki engeller kaldırılmalıdır. 13. Eğitim ve kendini geliştirme anlayışı kurumsallaştırılmalıdır. 14. Üst yönetim bundan önce sayılan 13 maddede dile getirilen alanlardaki dönüşümü gerçekleştirebilecek bir yönetim anlayışını benimsemelidir.

55  Toplam Kalite Kontrolü: Bir organizasyonda değişik grupların kalite geliştirme, kaliteyi koruma ve iyileştirme çabalarını, müşteri tatminini de göz önünde tutarak üretim ve hizmeti en ekonomik düzeyde gerçekleştirebilmek için birleştiren etkili bir sistemdir”

56  Önleme maliyetleri  Değerleme maliyetleri  Firma içi kalitesizlik maliyetleri  Firma dışı kalitesizlik maliyetleri

57  Yılda 44.000-98.000 kişi önlenebilir tıbbi hatadan ölmektedir.  Yılda 7000 kişi yanlış ilaç kullanımından ölmektedir.  Tıbbi Hataların Yıllık maliyeti 17 Milyar USD  Hastane yatışlarının % 2’sinde istenmeyen (önlenebilir) ilaç hataları  Bu hatalar ortalama yatış süresini 4,6 gün uzatıyor.  Hasta başına 4.700 USD ek maliyet getiriyor. Institute of Medicine 1999 Yılı Raporu - ABD