Dizinlemede Tutarlılık ve Nitelik  Dizinlemede tutarlılık nedir?  Tutarlılığın ölçümü  Tutarlılığı etkileyen faktörler nelerdir? DERS İÇERİĞİ.

... konulu sunumlar: "Dizinlemede Tutarlılık ve Nitelik  Dizinlemede tutarlılık nedir?  Tutarlılığın ölçümü  Tutarlılığı etkileyen faktörler nelerdir? DERS İÇERİĞİ."— Sunum transkripti:

1 Dizinlemede Tutarlılık ve Nitelik  Dizinlemede tutarlılık nedir?  Tutarlılığın ölçümü  Tutarlılığı etkileyen faktörler nelerdir? DERS İÇERİĞİ

2  Dizinlemenin niteliği.  İyi bir dizinleme nasıl olmalı?  Dizinlemede yapılacak hatalar.  Dizinlerin niteliğini etkileyen faktörler nelerdir? DERS İÇERİĞİ

3 Kaynaklar Lancaster, F.W. (2003). Indexing and abstracting in theory and practice. (Chapter 5-6) Cleveland, D.B. (2001). Introduction to indexing and abstracting. (chapter-12 p.187-191)

4 Tutarlılık nedir? (Lancaster, chapter 5) Dizinlemede tutarlılık, bazı dokümanlar için kullanılan terimlerdeki uyuşmanın büyüklü ğ ünü gösterir. Tutarlılık iki veya daha fazla dizincinin çalışmalarını birbiri ile ilişkilendiren bir ölçüdür.

5 Tutarlılık nedir?  Dizincinin tutarlılı ğ ı (Intra-Indexer consistency), bir dizincinin kendi tutarlılı ğ ını gösterir.  Dizinciler arasındaki tutarlılık (Inter-Indexer consistency) ise, dizincilerin oluşturdukları dizin girişlerinde birbirleri arasındaki tutarlı ğ ı ifade eder.

6 Tutarlılı ğ ın ölçümü Tutarlılı ğ ın farklı pek çok ölçümleri önerilmektedir. Karşılaştırma (tutarlılık), çift tutarlılık (consistency pairs[CPs]) basit olarak hesaplanabilmektedir. CPs=AB/(A+B) şeklinde formüle edilir. A, a dizincisinin belirledi ğ i terimleri, B, b dizincisinin terimlerini, AB ise a ve b’nin ortak kullandıkları terimleri gösterir

7 Tutarlılı ğ ın ölçümü abcde AAAAA BBCBB CEDCD DFEDE EFHF GG I J 5 farklı dizinci %100 % 60 (%80-%20 ) % 20 (%60-%40) (a,b ) CPs=3/6=0,5(intergroup consistency)gruplararası tutarlılık= 0,47 ( İ nter-indexer consistency) Dizinciler arasındaki tutarlılık

8 Tutarlılı ğ ı etkileyen faktörler nelerdir? 1- Belirlenen terim sayısı, 2- Dizinleme dili, 3- Kelimelerin boyutu ve özgüllü ğ ü, 4- Konunun karakteristi ğ i ve terminolojisi, 5- Dizinci faktörü, 6- Dizincinin kullandı ğ ı araçlar, 7- Dizinlemede ö ğ enin uzunlu ğ u.

9 Dizinlemenin niteli ğ i (Lancaster, chapter 6 and Cleveland p.187-191)  Dizinlemenin niteli ğ i taramalardaki erişimle de ğ erlendirilebilir ve taramaların niteli ğ ini etkiler.  Dizinlemenin niteli ğ i taramaların niteli ğ i ile ölçülür. Dizinlemenin niteli ğ i dizinlemede oluşturulan dokümanla ilgili profilin niteli ğ ine büyük ölçüde ba ğ lıdır.  Tarama stratejisine ba ğ lıdır.  Dizincinin niteli ğ ine ba ğ lıdır.  Erişilebilirlik, kullanışlılık, talebi karşılama, tatmin olma

10 İ yi bir dizinleme nasıl olmalıdır? 1. Kolay okunur. 2. Ayrıntılıdır. 3. Kullanıcının bakış açısını yansıtır. 4. Bir fikir için birden çok giriş noktası vardır.

11 Dizinlemede yapılabilecek hatalar:  Analizleme hataları: 1-Kullanıcı grubunu yeterince dikkate almamaktan kaynaklanan hatalar. 2- Dokümanın içerdi ğ i bilginin yanlış yorumlanması sonucunda uygun olmayan terim veya terimlerin kullanılmış olması.

12 Dizinlemede yapılabilecek hatalar:  Çeviri hataları: 1- Konuyu tanımlayacak terimin kullanılmasında yapılan hatalar. 2- Dizincinin konu ile ilgili bilgi eksikli ğ i veya dikkatsizli ğ i sonucunda uygun olmayan terimin kullanılması.

13 Dizinlemenin niteli ğ ini etkileyen faktörler : 1- Dizinci faktörü: Konu bilgisi Deneyim Yo ğ unlaşma Okuma yetisi ve anlama

14 Dizinlemenin niteli ğ ini etkileyen faktörler: 2- Doküman faktörü: Konunun önemi Karmaşıklık Dil Uzunluk Sunuş ve özetleme

15 Dizinlemenin niteli ğ ini etkileyen faktörler: 3- Sözcük (vocabulary) faktörü: Özgüllük/Söz dizimi Anlam kargaşası yada tutarsızlık Sözcük girişlerinin niteli ğ i Yapısının niteli ğ i İ lgili araçların bulunabilirli ğ i

16 Dizinlemenin niteli ğ ini etkileyen faktörler: 4- Süreç faktörü: Dizinlemenin tipi Kurallar ve talimatlar Gerekli verimlilik Dizininin ayrıntılandırılması

17 Dizinlemenin niteli ğ ini etkileyen faktörler: 5-Çevresel faktörler: Isıtma/So ğ utma Aydınlatma Gürültü