DOÇ. DR. AHMET AKÇAY Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Çocuk Allerji Uzmanı-GAZİANTEP www.ahmetakcay.com KİMLERDEN ALLERJİ TESTİ İSTENİR?

... konulu sunumlar: "DOÇ. DR. AHMET AKÇAY Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Çocuk Allerji Uzmanı-GAZİANTEP www.ahmetakcay.com KİMLERDEN ALLERJİ TESTİ İSTENİR?"— Sunum transkripti:

1 DOÇ. DR. AHMET AKÇAY Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Çocuk Allerji Uzmanı-GAZİANTEP www.ahmetakcay.com KİMLERDEN ALLERJİ TESTİ İSTENİR?

2 Deri prick test Deri prick test Serumda sepsifik IgE Serumda sepsifik IgE Yükleme testleri Yükleme testleri Cilt testleri serum IgE testlerine göre daha duyarlı ve spesifiktir. Cilt testleri serum IgE testlerine göre daha duyarlı ve spesifiktir. Allerji Testleri

3 Spesifik alerjinin tanısı Spesifik alerjinin tanısı Basit, hızlı, ucuz ve duyarlılığı yüksek Basit, hızlı, ucuz ve duyarlılığı yüksek Allerji tanısında anahtar rol oynar Allerji tanısında anahtar rol oynar Tek başına klinik tanı koydurmaz Tek başına klinik tanı koydurmaz Allerji Deri Testleri

4 Uygun olarak yapılmadığı zaman yanlış pozitif ve negatif sonuçlara neden olabilir. Uygun olarak yapılmadığı zaman yanlış pozitif ve negatif sonuçlara neden olabilir. Pozitif sonuçlarla her zaman klinik uyum yoktur Pozitif sonuçlarla her zaman klinik uyum yoktur Pozitif alerji testi alerjik semptomların başlangıcının habercisi olabilir. Pozitif alerji testi alerjik semptomların başlangıcının habercisi olabilir. Çapraz reaksiyonlar değerlendirilmelidir Çapraz reaksiyonlar değerlendirilmelidir

5 Prick test: Epidermise yapılır ve cilt üzerine uygulanır Prick test: Epidermise yapılır ve cilt üzerine uygulanır  Sistemik reaksiyonlar %0.02  Ölüm nadir İntradermal test: Cilt içine yapılan testtir İntradermal test: Cilt içine yapılan testtir  Sistemik reaksiyonlar %0.5  Bazı ölümler bildirilmiştir. Allerji Deri Testleri

6 Her yaşta yapılabilmekle birlikte 3 aylıktan sonra yapılması önerilir Her yaşta yapılabilmekle birlikte 3 aylıktan sonra yapılması önerilir Yaş

7 Mevsimsel şikayetlerde polen mevsimi sonrası Mevsimsel şikayetlerde polen mevsimi sonrası  Polen mevsimi sonrası polenlere cilt cevabı en yüksektir ve giderek azalır Böcek sokması veya anaflaksi reaksiyonlarında son reaksiyondan 4-6 hafta sonra Böcek sokması veya anaflaksi reaksiyonlarında son reaksiyondan 4-6 hafta sonra İlaç allerjilerinde son reaksiyondan 6-8 hafta sonra İlaç allerjilerinde son reaksiyondan 6-8 hafta sonra Ne zaman yapalım?

8 Prevalansları son 20 yılda artmıştır. Prevalansları son 20 yılda artmıştır. Allerji testi ihtiyacı da artmıştır. Allerji testi ihtiyacı da artmıştır. Allerjik Hastalıklar

9 Çocuklarda allerjik hastalıklar ve pozitif cilt testleriYaşTanıPrevalans% Pozitif cilt test Bebekler Gıda allerjisi 7-840-60 Okul çocukları Gıda allerjisi 1-260-70 Çocukluk yaşı Atopik dermatit 15-2033-40 Bebekler Tekrarlayan hışıltı/astım 21-3430-60 Okul Çocukları Astım7-1070-90 Çocukluk Allerjik rinit ve konjunktivit 10-1560-80

10 <1 yaş <1 yaş  İnek sütü proteini  Yumurta Bebeklerde gıda allerjisi astım ve allerjik rinit gelişiminin habercisidir Bebeklerde gıda allerjisi astım ve allerjik rinit gelişiminin habercisidir >1 yaş  İnhalan allerjiler Cilt testi sonuçları

11 Allerjik hastalık tanısı Allerjik hastalık tanısı Allerjik hastalık gelişme riskini değerlendirilmesi Allerjik hastalık gelişme riskini değerlendirilmesi Spesifik allerji tedavisi Spesifik allerji tedavisi  Spesifik allerjenden kaçınma önlemleri  Uygun farmakolojik tedavi  Uygun immunoterapi Allerji testi niçin yapılır?

12 Cilt testi pozitifliği Cilt testi pozitifliği Gıda allerjisi, atopik dermatit tanısı Gıda allerjisi, atopik dermatit tanısı Allerjik hastalık gelişme riski

13 Sorumlu allerjen tespitiyle uygun önlemler alınarak allerjik hastalıkların semptomları azaltılabilir Sorumlu allerjen tespitiyle uygun önlemler alınarak allerjik hastalıkların semptomları azaltılabilir Allerjenden kaçınma

14 Spesifik allerjik hastalık tanısıyla (allerjik rinit, astım ve diğer allerjik hast) doğru antiallerjik tedavi başlanması sağlanır Spesifik allerjik hastalık tanısıyla (allerjik rinit, astım ve diğer allerjik hast) doğru antiallerjik tedavi başlanması sağlanır Uygun Tedavi

15 Birçok çalışmada astım, allerjik rinit ve konjunktivit tedavisinde spesifik immunoterapi etkin bulunmuştur. Birçok çalışmada astım, allerjik rinit ve konjunktivit tedavisinde spesifik immunoterapi etkin bulunmuştur. Spesifik Allerji Aşısı

16 Allerji semptomları olan ve devamlı proflaktik tedavi ihtiyacı olan tüm kişilere yaşa bakmaksızın (>3ay) allerji testi yapılabilir Allerji semptomları olan ve devamlı proflaktik tedavi ihtiyacı olan tüm kişilere yaşa bakmaksızın (>3ay) allerji testi yapılabilir Allerji testi kimlere yapılmalıdır?

17 Allerji Testi indikasyonları

18 Hışıltısı bir aydan daha uzun süren Hışıltısı bir aydan daha uzun süren ve / veya üç veya daha fazla yineleyen çocuklar ve / veya üç veya daha fazla yineleyen çocuklar  Astım gelişme riskini değerlendirmek  Hışıltı semptomları için günlük tedavi ihtiyacı olan Hışıltılı çocuklar

19 Major Kriterler 1-Ebeveynlerde doktor tanılı ASTIM 2-Doktor tanılı ATOPİK DERMATİT Minör Kriterler 1-Doktor tanılı ALLERJİK RİNİT 2- Nezle olmaksızın wheezing varlığı 3-%4’ün üzerinde eozinofili Hışıltıda (Modifiye Astım Tanı İndeksi) Güçlü İndeks: Persistan hışıltılı süt çocuğunda 1 majör veya 2 minör belirti (+) olanların %76’sında 6-13 yaşlarda aktif astım İndeksi (-) olan çocuklarda astım gelişmeme olasılığı >%95 3-Aeroallerjen pozitifliği 4- Besin allerjisi

20 Astım kliniği: Uzun süreli hışıltı, öksürük, nefes sıkışması (Özellikle fiziksel aktiviteyle ve gece artan) Astım kliniği: Uzun süreli hışıltı, öksürük, nefes sıkışması (Özellikle fiziksel aktiviteyle ve gece artan)  Daima test gereklidir (Astımlıların %85’i allerjik) Sebebi bilinmeyen tekrarlayan pnömonili çocuklar (Astım ?) Sebebi bilinmeyen tekrarlayan pnömonili çocuklar (Astım ?) Astım

21 Allerjik rinit kliniği: Peşpeşe hapşırma, nezle, burun kaşıntısı. tıkanması, alerjik selam vb Allerjik rinit kliniği: Peşpeşe hapşırma, nezle, burun kaşıntısı. tıkanması, alerjik selam vb  Alerjik rinitin tanısı için klinik öykü ve cilt testi yapıldığında %97-99 dur.  Buna zıt olarak negatif klinik ve negatif cilt testi non-allerjik durumu destekler. Allerjik Rinit

22 Tedaviye dirençli vakalar Tedaviye dirençli vakalar Konjunktivit

23 Cilt prick testi inhalan alerjenlerin tanısı için çok etkili metod ve en ucuz metottur. Cilt prick testi inhalan alerjenlerin tanısı için çok etkili metod ve en ucuz metottur. Pozitif cilt testi ve klinik uyum varlığında hastalığın nedeni olarak allerjenleri göstermede çok duyarlıdır. Pozitif cilt testi ve klinik uyum varlığında hastalığın nedeni olarak allerjenleri göstermede çok duyarlıdır. İnhalan allerjenler

24 Akut ürtiker/anjioödem Akut ürtiker/anjioödem  Tekrarlayan, ciddi vakalar ve/veya spesifik besinlerle allerji şüphesi olanlar Kronik ürtiker Kronik ürtiker Ürtiker

25 Atopik dermatit kliniği olan: Kaşıntılı tipik morfolojik dağılım, tekrarlayıcı olması vb. olan çocuklarda Atopik dermatit kliniği olan: Kaşıntılı tipik morfolojik dağılım, tekrarlayıcı olması vb. olan çocuklarda  Gıda allerjileri ve inhalan allerjenlere allerji sıktır  Tanıda minör kriterler arasındadır Atopik dermatit

26 Besinlerle ilişkili cilt, solunum sistemi ve GIS semptomlarında cilt testi yapılır Besinlerle ilişkili cilt, solunum sistemi ve GIS semptomlarında cilt testi yapılır  Genellikle 2 veya daha fazla organ sistemi tutulur  Atopik dermatitte sadece cilt tutulabilir Gıda allerjileri

27 3 aylık bebek, formula mama ile besleniyor, gaz ağrısı için kanda spesifik IgE bakılıyor, serum spesifik IgE Klas 1 pozitif saptanıyor 3 aylık bebek, formula mama ile besleniyor, gaz ağrısı için kanda spesifik IgE bakılıyor, serum spesifik IgE Klas 1 pozitif saptanıyor İnek sütü içermeyen mama raporu çıkarılıyor ve ayda 5 kutu öneriliyor İnek sütü içermeyen mama raporu çıkarılıyor ve ayda 5 kutu öneriliyor Vaka

28 Bebeklerde düşük seviyede gıda ve inhalan allerjenlere allerji olmasının klinik önemi yoktur Bebeklerde düşük seviyede gıda ve inhalan allerjenlere allerji olmasının klinik önemi yoktur Gereksiz yere diyet kısıtlaması yapılmamalıdır Gereksiz yere diyet kısıtlaması yapılmamalıdır

29 İnhalan alerjenlere göre çok az güvenilirdir İnhalan alerjenlere göre çok az güvenilirdir  Prik cilt testleri  Pozitif prediktif değeri <%50  Negatif prediktif değeri >%95 Besin ekstreleriyle prik test intradermal testlere göre çok daha güvenlidir Besin ekstreleriyle prik test intradermal testlere göre çok daha güvenlidir İntradermal testlerin çoğu yanlış pozitif sonuç verir İntradermal testlerin çoğu yanlış pozitif sonuç verir Çiğ taze besinlerle prik to prik alternatif testtir Çiğ taze besinlerle prik to prik alternatif testtir Kesin tanı: Eliminasyon dieti ve besin provokasyon testi Kesin tanı: Eliminasyon dieti ve besin provokasyon testi Gıda allerjisi

30 Vaka 3 yaşında, her ıspanak yedikten sonra ürtiker olan çocuğun ıspanak cilt prick test negatif saptanıyor. 3 yaşında, her ıspanak yedikten sonra ürtiker olan çocuğun ıspanak cilt prick test negatif saptanıyor. Tanı? Tanı? Domates, çilek, patlıcan, ıspanak, peynir, kabuklu deniz hayvanları mast hücrelerini doğrudan uyarabilir

31 Kusma, ishal, kolik ve gelişme yetersizliği GİS semptomları Sebebi bilinmiyor Persistan veya intermittan semptomlar ±Atopik semptomlar Allerji testi

32 İlaçlarla ilişki olan kaşıntılı cilt lezyonları, ürtiker, anjioödem, astım veya anaflaksi gibi semptomlarda yapılmalıdır. İlaçlarla ilişki olan kaşıntılı cilt lezyonları, ürtiker, anjioödem, astım veya anaflaksi gibi semptomlarda yapılmalıdır. Kaşıntısız makulopapüler eksantemde cilt testi gerekli değildir. Kaşıntısız makulopapüler eksantemde cilt testi gerekli değildir. İlaç allerjileri

33 Cilt testinin değeri değişkendir. Cilt testinin değeri değişkendir.  Kas gevşeticileri allerjilerini saptamada etkili Tanı sıklıkla zordur; Tanı sıklıkla zordur;  İlaç metobolitlerine allerji  Tanısal yöntem eksikliği  IgE dışı mekanizmalar etkileyebilir. İlaç allerjisi

34 3 yaşındaki çocuğa, IVP çekilirken ürtiker gelişmesi nedeniyle radyoloji bölümünden allerji testi için gönderiliyor 3 yaşındaki çocuğa, IVP çekilirken ürtiker gelişmesi nedeniyle radyoloji bölümünden allerji testi için gönderiliyor Test yapalım mı? Test yapalım mı? Vaka Morfin, polimiksin, vankomisin, tiamin, doksorobusin, radyokontrast maddeler doğrudan mast hücre uyarısı

35 Penisiline reaksiyon öyküsü pozitif Penisiline reaksiyon öyküsü pozitif + Penisilin kullanılması mutlak gerekli Penisilin kullanılması mutlak gerekli + Penisiline uygun alternatif yok Penisiline uygun alternatif yok Penisiline reaksiyon öyküsü güvenilir değil Penisiline reaksiyon öyküsü güvenilir değil Penisilin allerji testi kimlere yapılmalıdır? Penisilin majör ve minör determinantları ile prik ve intradermal testlerin negatif prediktif değeri yüksektir

36 Beta-laktam halkası içerenler: Penisilinler, karbapenemler, sefalosporinler, monabaktamlar Beta-laktam halkası içerenler: Penisilinler, karbapenemler, sefalosporinler, monabaktamlar Beta-laktam antibiyotik alınmasından sonra tip I reaksiyon veya şüpheli öykü Beta-laktam antibiyotik alınmasından sonra tip I reaksiyon veya şüpheli öykü ve mutlaka beta laktam antibiyotik uygulaması gerekiyorsa ve mutlaka beta laktam antibiyotik uygulaması gerekiyorsa Beta-laktam ab allerjisi Pozitif oluşu anlamlı, negatif oluşu allerji varlığını ekarte ettirmez, Negatif prediktif değeri düşük

37 3 yaşında, her aspirin ve ibufen aldıktan sonra nezle, dudakta şişme ve kaşıntı şikayeti var. 3 yaşında, her aspirin ve ibufen aldıktan sonra nezle, dudakta şişme ve kaşıntı şikayeti var. Cilt testi yapalım mı? Cilt testi yapalım mı? Vaka

38 Cilt testi ile tanı konulmuyor Cilt testi ile tanı konulmuyor Provokasyon testleriyle tanı konuyor Provokasyon testleriyle tanı konuyor Aspirin ve NSAI ilaç allerjileri

39  Toksik epidermal nekroliz  Stevens-Johnson sendromu  Ağır anaflaktik reaksiyon Gebe olgular Testi etkileyecek ilaç kullanımı olanlar Aktif deri lezyonu olanlar Son reaksiyondan 4 haftadan kısa bir süre geçmiş olan olgular Non-IgE aracılı reaksiyon tanımlayanlar Beta blokör kullananlar Son 1 yıl içinde penisilin/beta laktam AB kullanımı sonrası anaflaktik şok tanımlayanlar Çok duyarlı olgular (inhalasyon yolu ile bile rx tanımlayanlar) Kimlere ilaç allerjisi testi yapılmamalıdır?

40 9 yaşında erkek çocuk, üst solunum yolu enfeksiyonu nedeni ile Amoksisilin/Klavulanik asit tedavisi öneriliyor. Hasta önceki kullanımlarda penisilin ile allerjik reaksiyonu olduğunu söylüyor. Dr., korkulacak bir durum olmayacağını söyleyerek ilacı reçete ediyor. Hasta ilacı içiyor ve takiben dakikalar içinde anaflaktik şok tablosu ile hastaneye yetiştiriliyor Vaka Aksi ispatlanıncaya kadar öykü tanımlayan her hasta “allerjik” kabul edilmeli

41 Latex içeren maddelerle (Eldiven, bandaj, biberon ağızlığı, emzik vb) Tip 1 allerjik reaksiyonlar gelişmesi (Cilt, solunum, sistemik belirtiler) Latex içeren maddelerle (Eldiven, bandaj, biberon ağızlığı, emzik vb) Tip 1 allerjik reaksiyonlar gelişmesi (Cilt, solunum, sistemik belirtiler) Farklı latex ekstaraları ile tanısal duyarlılık %90-98 ve spesifiklik %100 dür. Farklı latex ekstaraları ile tanısal duyarlılık %90-98 ve spesifiklik %100 dür. Latex

42 4 yaşında piknikte böcek ısırması sonrası göz kapaklarında şişme, kaşıntı gelişiyor. 4 yaşında piknikte böcek ısırması sonrası göz kapaklarında şişme, kaşıntı gelişiyor. Her böcek ısırmasında aynı reaksiyon oluyor Her böcek ısırmasında aynı reaksiyon oluyor Cilt testi yapalım mı? Cilt testi yapalım mı?

43 Lokal reaksiyon/ürtiker test için indikasyon değildir Lokal reaksiyon/ürtiker test için indikasyon değildir Sadece ciddi grade 3,4 ciddi sistemik reaksiyon olan hastalara yapılır (Solunumsal ve/veya kardiyovasküler kollaps semptomları olanlar) Sadece ciddi grade 3,4 ciddi sistemik reaksiyon olan hastalara yapılır (Solunumsal ve/veya kardiyovasküler kollaps semptomları olanlar) VİT için immunoterapi testinin kesilme kararı için de gereklidir VİT için immunoterapi testinin kesilme kararı için de gereklidir Böcek sokması reaksiyonları Böcek sokması reaksiyonundan 4-6 hafta sonra

44 Özellikle astım ve kistik fibrozisli hastalarda; Özellikle astım ve kistik fibrozisli hastalarda;  Klinikte kötüleşme, santral bronşektazi, akciğer infiltrasyonları (özellikle orta ve üst lobda)  Total IgE>417 kU/L (1000 ng/ml)  Allerjik bronkopulmoner aspergillozis akla gelmelidir ve aspergillozise karşı cilt testi yapılmalıdır Allerjik Bronkopulmoner aspergillozis Aspergillus fumigatus antijenini göstermede cilt testleri önemli bir tanı aracıdır Ancak patognomonik değildir.

45 Spesifik gözlem altında allerji için değerlendirilmelidir Spesifik gözlem altında allerji için değerlendirilmelidir Anaflaksi

46 Allerjen ekstrelerin standardizasyonu sağlar Allerjen ekstrelerin standardizasyonu sağlar Epidemiyolojik çalışmalar Epidemiyolojik çalışmalar Tanı amaçlı olmayan cilt testleri

47 Testi kanatarak mı kanatmadan mı yapıyorsunuz? Testi kanatarak mı kanatmadan mı yapıyorsunuz? (Göğüs hastalıkları uzmanı) (Göğüs hastalıkları uzmanı) Allerji uzmanı yapmalıdır Allerji uzmanı yapmalıdır Cilt testini kim yapmalıdır?

48 Ciddi olmayan ilk ürtiker Ciddi olmayan ilk ürtiker Sigara, parfüm gibi irritanlara reaksiyon veren çocuklar Sigara, parfüm gibi irritanlara reaksiyon veren çocuklar Kimleri allerji uzmanına göndermeye gerek yoktur?

49 Allerjik hastalıklar tanı konulması için alleji uzmanlarına yönlendirilmelidir Allerjik hastalıklar tanı konulması için alleji uzmanlarına yönlendirilmelidir Tek başına cilt testleri tanı koydurmaz Tek başına cilt testleri tanı koydurmaz Klinik ve gerekli testlerle tanı konulduktan sonra allerji uzmanı dışındaki hekimler takip edebilir ve gerektikçe allerji uzmanlarına yönlendirilmelidir. Klinik ve gerekli testlerle tanı konulduktan sonra allerji uzmanı dışındaki hekimler takip edebilir ve gerektikçe allerji uzmanlarına yönlendirilmelidir. Sonuçlar

50 Tedbirsizlik veya dikkatsizlik veya meslek ve sanatta acemilik ile bir kimsenin ölümüne sebebiyet veren, 2 seneden 5 seneye kadar hapse ve a g ır para cezasına mahküm olur. TCK 455. Madde

51 TEŞEKKÜRLER