Kamu Personel Yönetimi

Kamu Personel Yönetimi
Oktay Koç

Kamu Personel Yönetimi GİRİŞ
Personel kelimesi Fransızca «personnel» kelimesinden Türkçeleştirilmiş olup; «Bir hizmet veya kuruluşun görevlileri, bir iş yerinde çalışanların tümü veya devlet ve diğer kamu kuruluşlarında çalışan, faaliyetlere çeşitli görevleri yerine getirerek katılan gerçek kişileri» ifade eder. Personel yönetimi ise; «bir örgütün beşeri kaynağının amaçları doğrultusunda yönlendirilmesini» karşılar.

Benzer bir şekilde personel yönetimi, «bir örgütün ihtiyaç duyduğu beşeri kaynağı sağlamanın ve bu kaynaktan en etkin ve verimli bir biçimde yararlanmanın yol ve yöntemlerini gösteren» disiplin olarak da tanımlanabilir. Bu anlamda personel yönetiminin icracı birimleri; -danışmanlık hizmeti sağlama -personel politika ve tekniklerini araştırma -personel işlemlerini yerine getirmeyi kapsayan üç temel işlevi bulunmaktadır.

Personel yönetimi iki yönlü bir amacın gerçekleştirilmesine olanak sağlar: Örgütün amaçlarına ulaşmada çalışanların yeteneklerinden yüksek düzeyde yararlanması Çalışanların yaptıkları işlerden tatmin olmaları Personel yönetimi bu iki amacı gerçekleştirmek için; -yararlanma -isteklendirme -koruma başlıkları altında üç noktada sorumluluk üstlenir.

Kamu personel yönetimi, kamu hizmetlerini üretip yürütmekle görevli kamu kuruluşları personelinin iş alınması ve hizmet gereklerine uygun olarak onlardan yararlanılması için gerekli yönetsel düzenlemeleri içerir. Devlete ait görevlerde artışın olması, daha fazla çalışanı gerektirdiğinden nihai bir noktada her birim kendi içinde personel idaresine dönük yapı oluşturmuştur. Bu anlamda kamu personel yönetimi «yapısal (ücret,sınıflandırma,statü gibi )» ve «işlevsel (planlama,eleman alma, yetiştirme gibi)» unsurları içerir.

İstihdam açısından bakıldığında; Kamu Özel Memur Sözleşmeli personel Geçici personel İşçi (kadrolu ve geçici) Büro çalışanları (beyaz yaka) İşçi (Mavi yaka)

Kamu personel yönetiminin gelişimi Türkiye için 4 dönem halinde ele alınabilir: -Liberal kamu personel sistemini kurma çabaları ( ) -Yabancı uzmanlarca hazırlanan raporlar ( ) -Planlı kalkınma dönemi ( ) -Memurluk dışı istihdamın yaygınlaşması (1980 sonrası)

Türkiye’de kamu personel yönetimi 1965’e kadar hukuksal açıdan güvenceli, ekonomik açıdan çekici, disiplinli, halkla ilişkilerde otoriter ve ‘vesayetçi’, hizmete giriş açısından diplomaya, yükselme açısından ise kıdeme dayalı, kuralcı, biçimci ve ağır aksak işleyen bir sistem görünümü kazanmıştır.

Birinci Dönem:Liberal Kamu Personel Sistemini Kurma Çalışmaları ( ) -Bu dönem yeni devletin personel sisteminin yasal altyapısının oluşturulma yıllarıdır Anayasası 92. ve 93. maddeleri ile 1926 yılında çıkartılan Memurin Kanunu, hukuk yönünden güvenceli ve ekonomik yönden çekici bir memurluk statüsü yaratmıştır. -bunların ardından memurların maaşları konusunda 1927 yılında Maaş Kanunu çıkartılmıştır yılında çıkartılan Devlet Memurları Maaşatının Tevhid ve Teadülüne Dair Kanun ile maaşlar arasında eşitlik ve birlik getirilmeye çalışılmıştır. Bu açıdan daha sonraları da bir çok yasal düzenleme yapılmıştır.

Birinci Dönem:Liberal Kamu Personel Sistemini Kurma Çalışmaları ( ) -Personel yönetimi Fransız sisteminin etkisi altında bir kariyer sistemi içinde, statü hukukuna tabi memurlar ve sözleşme hukukuna tabi olan müstahdemler şeklinde yapılandırılmıştır. Memurlar için süreklilik teminatı mevcuttur. -Bu dönemde yapılan düzenlemelerin eksik tarafı, kariyer sisteminin temeli olarak sınıflandırma sistemini getirememiş olmasıdır. Kurumların birbirinden bağımsız olarak personel kadrolarını ve derecelerini belirlemeleri ve merkezi bir personel kurumunun olmaması da çatışma ve düzensizlik yaratmıştır.

Birinci Dönem:Liberal Kamu Personel Sistemini Kurma Çalışmaları ( ) Belirlenen ücret sistemi, günün koşulları içerisinde adil, verimli ve yeterli olarak değerlendirilebilir. Sosyal yardımlara yer verilmemesi de ücret sisteminin bu özelliğinden kaynaklanmış olabilir. Hizmetiçi eğitime yer verilmemesi, kariyer sistemi ve uzmanlaşmayı olumsuz etkilemiştir. Liyakat sistemi sınırlı bir şekilde kabul edilmiştir. Buna dayalı olarak her kurum kendi personel düzenini kurmuştur.

Birinci Dönem:Liberal Kamu Personel Sistemini Kurma Çalışmaları ( ) Hizmet koşulları, yönetsel verimliliğin sağlanması ve memur hukuku bakımından demokratik devlet ilkelerine uygun kabul edilebilecek ilkeler getirmiştir. Ancak sendika ve grev hakkı henüz tanınmamıştır. Yeniden düzenlenen emeklilik sistemi, memuriyet sonrası için bir güvence olmuş, bu durum devlet memuriyetinin çekiciliğini arttırmış ve kariyer sistemini olumlu etkilemiştir.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) Yabancı Raporlar 2. Dünya Savaşı sonrasında kamu personel sisteminde özellikle de çok partili hayata geçişle birlikte siyasetin daha fazla etkisi olmuştur. Yabancılar tarafından hazırlanan raporlarda, kamu personel rejiminin iyi işlemeyişinin nedenleri ve çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Fritz Neumark Raporu-1949 Devlet Daire ve Müesseselerinin Rasyonel Çalışma Esasları Hakkındaki Rapor isimli bu çalışmanın birinci bölümünde; idari reformu gerektiren nedenler, memur sayısının dağılımdaki dengesizlik, memur niteliklerinin yetersizliği, örgütlenme eksiklikleri, mevzuat yetersizliği, aşırı kırtasiyecilik ve denetim sistemindeki bozukluklara yer verilmiştir.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) Raporun ikinci bölümünde, idarenin yeniden yapılandırılması için bir örgüt kurulması gerektiği, bakanlıklarda reform çalışmalarını yürütecek komisyonların kurulması önerilmiştir. Üçüncü bölümde, Başbakanlığa bağlı bir enformasyon bürosu kurulması ve kamu yönetimi sorunları ile bunların çözümü için alınacak tedbirlerin halka bu vasıtayla duyurulması tavsiye edilmiştir. Diğer bölümlerde ise, personel ve ücret konularında çözüm önerileri getirilmiştir.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) Thornburg Raporu-1949/1950 Türkiye Nasıl Yükselir? Ve Türkiye’nin Ekonomik Durumunun Tenkidi isimli iki çalışmadan oluşur. Raporlar Amerika’nın yatırım yapacağı ülkeler bağlamında hazırlanmıştır. Türkiye’nin ekonomik durumunu inceleyen bu raporlarda, nitelikli uzman ve danışmanlara ihtiyaç duyulduğu, kötü yönetimin ekonomiyi de olumsuz etkilediği belirtilmektedir. İyi yetişmiş, nitelikli yöneticiler ve uzman personelin sağlanması için liyakat sistemine önem verilmesi ve ücret sisteminin de bunu sağlayacak düzeyde olması önerilmektedir.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) James M.Parker Raporu-1951 Personele dönük mevcut yasal düzenlemelerin yetersiz olduğu, kamu kurumlarında gereğinden fazla memur bulunmakta ve verimsiz memurların katı memur hukukundan yararlanmakta oldukları vurgulanmıştır. Buna göre, hizmetler sınıflandırılmamış ve terfiler yeterlilikten çok kıdeme dayandırılmıştır. Sorunların çözümü için, sınıflandırma, maaş, emeklilik ve malüllük sigortası, işe alma ve yükselme yöntemleri, gereksinim fazlası personelin hizmetten uzaklaştırılması üzerinde durulmuştur.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) Leimgruber Raporu-1952 Bakanlıkların organizasyonunun incelendiği raporda kamu personelinin hukuki statüleri, ücret rejimi, çalışma saatleri, kadrolardaki şişkinlik ve sınıflandırma konularında görüşler ortaya konmuştur. Ahmet Gıyasettin Akdeniz Raporu-1952 Devlet Memurlarının Ücret Rejiminin Islahı Hakkında Rapor isimli raporda, Barem Kanunu’nun eşit işe eşit ücret ilkesini hayata geçiremediği, liyakat yerine kıdeme öncelik verdiği, ek görev ve tazminat uygulamalarına zemin hazırladığı yönüyle eleştiriler getirilmiş ve ücret reformu önerilmiştir.

İkinci Dönem:Planlı Dönem Öncesi ( ) Devlet Personel Kanunu Tasarısı-1956 Başbakanlık tarafından Maliye Bakanlığı’na hazırlatılmıştır ve 1956’da TBMM’ye sunulmuştur. Tasarı, memurların gelirlerinin asgari hayat standardının gerektirdiği düzeye çıkarılması, nitelikli personelin maaşlarının yükseltilerek görevde kalmalarının sağlanması amacıyla hazırlanmıştır. Ayrıca Personeli müşterek bir yapıdan yönetmek için de Devlet Personel Başkanlığı’nın kurulması tasarıda yer almıştır.

Üçüncü Dönem:Planlı Dönem Sonrası ( ) 1961 Anayasası ile planlı kalkınma döneminin başladığı bu dönemde, Anayasa’nın 117. maddesindeki düzenleme ile «Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin, genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin memurlar eliyle yürütüleceği» hüküm altına alınarak memurlar, Devletin asli ve sürekli görevlerinin yerine getiren kişiler olarak tanımlanmışlardır. Genel ve katma bütçeli kuruluşlarla yerel yönetimler ve KİTlerde çalışanlar memur statüsü altında toplanmıştır.

Üçüncü Dönem:Planlı Dönem Sonrası ( ) Van Mook ve Fisher Raporları OECD ve Uluslar arası Kalkınma Örgütü ile yapılan anlaşmalar gereği iki uzman DPT’de danışman olarak çalışmışlar ve OECD tarafından gönderilen van Mook yaptığı çalışmalar sonucunda kamu personel idaresi için 4; Fisher ise 3 farklı rapor hazırlamışlardır. Raporlar maaş artışı, sınav, liyakat sistemi, eğitim, maaş-emeklilik ve sosyal yardım sistemlerinin geliştirilmesi gibi önerileri kapsamaktadır. Podol Raporu esas itibariyle kamu üst yöneticileri sorununa eğilmekte ve kamu yöneticilerinin iş başarma eğilimi zayıf, merkezci, iletişime kapalı, rütbe ve mevkiye inanan, batılı olduğunu düşünen, öğrenme ve gelişmeyi isteyen, teknik bilgi ve becerisi kısıtlı olduğunu ileri sürmektedir.

Üçüncü Dönem:Planlı Dönem Sonrası ( ) DPD Kurulması ve Devlet Personel Rejimi Hakkında Ön Rapor Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Milli Birlik Komitesi tarafından kabul edildikten sonra 1960 yılında kabul edilen 160 sayılı DPD Kurulması Hakkında Kanun ile frankofon model yerine anglosakson modelin yerleştirilmesi sağlanmıştır. Kanuna göre DPD kurulma gerekçeleri; kamu görevlilerinin ücretlerinde adalet ve nesnelliğin sağlanması, kadroların tarafsız ve yetkili bir organca belirlenmesi ve böylece kadrolar arasında eşitlik sağlamak, ücret dengesizliğini ortadan kaldırmak olarak sıralanmıştır. 1962 yılında ise DPD; kamu personelinin mali, hukuki ve yönetsel statüleri, personelin hukuki güvenceleri, sosyal sorunları, memurların yetiştirilmesi ve yerel yönetimler personeli ile ilgili konulara yer verdiği bir ön rapor hazırlamıştır.

Üçüncü Dönem:Planlı Dönem Sonrası ( ) MEHTAP Projesi TODAİE öncülüğünde hazırlanarak 1963 yılında hükumete sunulan projenin temel amacı; merkezi hükumet görevlilerinin dağılış biçimini saptamak ve bu dağılımın kamu hizmetlerinin verimli bir biçimde yürütülmesine olanak verip vermediğini incelemektir. 657 sayılı Kanun 1961 Anayasası’nın gereklerinden biri olarak kanun hazırlanmış ve ancak 1965 yılında yürürlüğe girebilmiştir. Ancak mali hükümlerin yürürlüğü 1966 mali yılına kadar ertelenmiştir. Kanun, sınıflandırma, kariyer ve liyakat esaslarına dayandırılmış ve mesleğe alınma, yükselme gibi durumlarda sınav koşulu getirilmiştir. Yeni bir sicil sistemi ve disiplin rejimi yaratılmıştır. Ücret açısından memur, sözleşmeli ve yevmiyeli personel şeklinde üç kategori düzenlenmiştir.

Üçüncü Dönem:Planlı Dönem Sonrası ( ) 657 sayılı Kanun Ayrıca memur temsilcileriyle yönetim temsilcilerinin personelin sorunlarını görüşmelerine olanak tanıyacak bir sistem getirilmiştir. 1965 yılında çıkarılan Kanun 1327 sayılı kanunla yapılan değişikliklerin ardından ancak 1971 yılında tam anlamıyla yürürlüğe girebilmiştir. Bu değişikliklerin belki de en önemlisi memurların genel idare hizmetleri, teknik hizmetler, sağlık hizmetleri, yardımcı sağlık hizmetleri, avukatlık hizmetleri, din hizmetleri, emniyet hizmetleri ve yardımcı hizmetler başlıkları altında sekiz ayrı sınıf ayrılmış olmasıdır

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) 1980 sonrası dönemde personel sistemi, dünyada yaşanan neoliberal politikalar ve devletin küçültülmesi tartışmalarından etkilenmiştir. Temel metinlerde memurluk ana istihdam biçimi olarak tanımlanmış olmasına karşın, KHKlar ile sözleşmeli çalışmaya daha çok önem atfedilmiştir. Örneğin 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü hakkındaki KHK ile kadro ihdası, tutulu kadroların serbest bırakılması, dolu ve boş kadro değişiklikleri, kadroların dağılımı, tenkis ve tahsis gibi işlemler belli bir sistemde toplanmıştır.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) KAYA Projesi TODAİE tarafından hazırlanarak 1991 yılında hükumete sunulan bu rapor, yönetimin yapı ve işleyişine bütüncül olarak yaklaşarak etkili ve verimli yönetimi gerçekleştirmeye yönelik genel bir yaklaşım ortaya koymuştur. Projenin amacı, merkez ve taşra örgütü ile yerel yönetimleri etkili, sürekli, ekonomik, verimli ve nitelikli hizmet görecek bir düzene kavuşturmak; kamu yönetiminin gelişen koşullara uyumunu sağlamak; kamu yönetiminde yaşanan aksaklık, bozukluk ve eksiklikleri belirlemek ve bu konularda yapılması gerekenleri incelemektir.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Raporla yeni bir sınıflandırma yapma gereği, ücret rejiminin yeniden düzenlenmesi, merkezi sınav sistemi ve kurumlara tek elden eleman alınması gibi konular üzerinde durularak personel reformunun aşamalı olarak yapılması gereği vurgulanmıştır.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Devlet Personel Başkanlığı’nın Kuruluşu 1984 yıl ve 217 sayılı KHK ile DPB kurulmuştur. Başkanlık, araştırmacı, danışman, uygulayıcı ama icra gücü olmayan ve teknik donanımı yetersiz bir teknik örgüt haline gelmiştir. 217 KHK ile personel rejiminin genel ilke ve politikasının, kamu hizmetlerinde asli ve sürekli görevlerde çalışacak memur ve diğer kamu görevlilerinin tabi olacakları personel rejiminin yürütülmesinde görevli ve yetkili olmak üzere Başbakana bağlı DPB’nin kurulması amaçlanmıştır.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Başbakan, Başkanlığın yönetilmesini gerek gördüğünde Devlet Bakanı veya Başbakan Yardımcısı aracılığıyla kullanabilir. Ancak 2011 yılında yapılan değişiklik ile teşkilat Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlanmıştır. Başkanlığın taşra teşkilatı yoktur. Merkez teşkilatı; ana hizmet birimleri, danışma ve yardımcı birimlerden oluşmaktadır. Bir başkan ve iki başkan yardımcısı üst düzey yönetimini oluşturur. Kadro ve Kamu Görevlileri; Eğitim; Hukuki ve Mali Statüler; Teşkilat ve Yönetimi Geliştirme ile Personel ve Bilgi İşlem Daire Başkanlıkları ana hizmet birimleridir.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Koordinasyon Daire Başkanlığı ve Strateji Geliştirme Daire Başkanlıkları danışma birimi olup, İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ile Personel Şube Müdürlüğü ise yardımcı birimlerdir.

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Görevleri Kamu personelinin hukuki ve mali statüsünün ve uygulanmasının esaslarını tespit etmek, kanun, tüzük, yönetmelik tasarıları ile diğer idari metinleri hazırlamak Kamu kesimindeki personel ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli usül ve esasları düzenlemek Personel ve teşkilatlanma konularında ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanan ve Başkanlığa sunulan kanun, tüzük ve yönetmelik tasarılarını incelemek ve bunları ilgili makamlara

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Görevleri Kadro ve unvan standardizasyonu, iş analizleri de dahil olmak üzere görev alanına giren konularda gerekli her türlü araştırma ve incelemeleri yapmak veya yaptırmak; uyum ve denge sağlamak Kamu personeline ilişkin istatistikleri toplamak, kayıtları tutmak Mevzuat ve teşkilatlanma konularında birlikteliği sağlamak Hizmet içi eğitim ve yetiştirme ile eğitim programlarının hazırlanması, uygulanması ve takibini yapmak, denetlemek

Dördüncü Dönem: Memurluk Dışı İstihdamın Yaygınlaşması (1980 sonrası) Görevleri Hizmet öncesi eğitim kurumlarının müfredat programlarına kamu görevlilerinin sahip olması gereken niteliklerle ilgili konuların yansıması için koordinasyon yapmak Kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve işleyişlerinde ortaya çıkabilecek aksaklık ve bozuklukları giderecek çalışmalar yapmak Personel rejiminin esaslarını belirlemek, bu açıdan ilgili birimlere yardımcı olmak Kamu personeline ait hukuki ve mali statülerin esasları ile iş gücü istihdam planına ait ilke ve teklifleri Bakanlar Kurulu’na sunmak

Kamu Personel Yönetimi

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Kamu Personel Yönetimi"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

Kamu Personel Yönetimi

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "Kamu Personel Yönetimi"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim